Norðurljósið - 10.04.1890, Blaðsíða 1

Stærð': 12 arkir.
Yerð: 1 króna.
Borgist fyrir lok júlí.
Verð auglýsingra :
15 aura línan eða
90 a. hver þml.dálks.
NORÐURLJÓSIÐ.
2. ltlað. Akureyri 10. apríl 1890. 5. ár.
Athugasemdir
eptir alþin. Benedikt Sveinsson,
um
opið bréf alpingismanns Jóns Olafssonar t.il kjósenda hans um
stjórnarskrármálið á alpingi suinarið 1889.
(Framb).
Knginn ímyndi sér samt að eg riti þessar athugasemdir
í pví skyni, að bera hönd fyrir höfuð mér eður til pess að
trvggja mér kosningu, pví eg er mér pess ekki meðvitandi,
að eg liafi gjört ueitt í leyndum eða með brögðum í stjórn-
arskrárinálinu utan þings eða innan, og gjöri mig pví full-
komlega ánægðan með þá dóma og ályktanir, sem hver og
einn skynsamur maður getur dregið út úr alþingistíðindun-
um fyr og seinna.
Nei! það er vegna málsins sjálfs, og þeirra, sem af ó-
kunnugleik kunna að láta leiðast á glapstigu af ýmsu þvi,
sem í bréfi þessu stendur, að eg finn hvöt hjá mér til pess,
að gjöra það opinberlega að umtalsefni, þó eg gjöri það sár-
nauðugur, er sá maður á í hlut, er eg jafnan hefi borið hlý-
an hug til og virt mikils fyrir margra hluta sakir.
Vil eg nú fara nokkrum orðum um hvern kafla þessa
opna bréfs útaf fyrir sig í sömu röð. og þeir eru í bréfinu.
Við I. Fjallk. VI. 28.
í þessum kafla kennir margra grasa og þeirra ærið ó-
sainkynja. f>ingmaðurinn talar fyrst um þá óbæfilegu skip-
un efri deildar, að 6 konungkjörnir þingmenn standi þar á
móti 6 þjóðkjörnum, svo þeir geti ónýtt sérhverja ályktun
þingsins, nema hending ein láti forsetakosning lenda á kon-
ungkjörnum þingmönnum. petta er nú líka einmitt ein ríkasta
ástæðan, eitthvert besta vopnið til að knýja fram endurskoð-
unina. En hvernig á þá að beita þessu vopni? Er það
með því, að hinn þjóðkjörni flokkur leggist flatur á fótskör
hinna konungk. Nei! því þá fellur öll ástæða til breytingar
burtu af sjálfu sér. Eða er það með því að þjóðk. flokkur-
inn standi óbifanlega fastur á sönnum og réttum kröfum
þjóðarinnar? Einmitt. J>ví með því móti einu fellur öll
ábyrgðin á þá konungkjörnu og stjórnina. Með hverri ónýt-
ing málsins vex þungi ábyrgðarinnar, unz hún verður stjórn-
inni of þung byrði. þetta er sannleikans og frelsisins sig-
urleið, þó hún sé hörð aðgöngu, hitt er opin leið til kúgun-
ar og pölitískrar glötunar, þó þingmanninum þyki hún þíð-
leg. —J>að er sannarlegt gleðiefni fyrir þjóðina að, sjá að
þingmaður, sem er ólærður bóndi, og ekki liefir verið talinn
hinn einbeittasti endurskoðunarmaður, lætur þenna sannleik
ráða við sig, er hann ritar á álit meiri hlutans í efri deild
eins og áður er sagt, en hinn víðlesni þingmaður, höfurdur
bréfsins, gjörir það ekki!
Nú víkur þingmaðurinn sér langt aptur í tímann, og fer
að tala um uppruna og höfunda frumvarpsins 1885, því svo
vill vel til að hann er sjálfur einn af þeim. — En hann fer
dálítið lengra og minnist á Júngvallafundinn rétt á undan,
og í sambandi við hann setur hann fram þá aðalstefnu, sem
hann hafi haí't fyrir augum sem markmið endurskoðunarinnar,
gagnvart þeirri, sem eg hefi haft. Hann hafi viljað byrja
hart, en vera mjúkur til samkomulags, en eg hægt, en vera
harður í horn að taka til samkomulags. Báðar þessar setn-
ingar líta nógu vel út í fljótu bragði, en þær eru svo
óákveðnar, að þær þurfa frekari útlistunar við.
Eg kannast fyrir mitt leyti, fúslega við það, að eg á
einn bóginn vildi ekki og vil enn ekki setja neina þá kröfu
í hin endurskoðuðu stjórnarskipunarlög, sem eg ekki treyst-
ist til að rökstyðja með góðum og gildum ástæðum, en á
hinn bóginn vildi eg ekki og vil enn ekki falla írá þeim,
1. kröfum, sem tryggja landinu fullkomna lausn frá löggjaf-
arvaldi, stjórn og dómsvaldi Dana í hinum sérstaklegu mál-
efnum þess og 2. alinnlenda þingræðisstjórn, löggjöf, stjórn
og dóma i þessum sömu málum. J>etta og ekkert annað,
hvorki meira né minna, var og er markmið mitt með endur-
skoðuninni. J>að verður því ekki byggt á öðru en ástæðu-
lausum ósannindum. sem þingmaðurinn virðist drótta að
mér, að eg hafi viljað heimta meir og meir við hverja neit-
un frá stjórnarinnarhálfu, enda er hún enn ekki orðin nema
ein sjrn sé nóv.auglýsingin 1885. J>esskonar hrossakaupa pólitík
eða hvað maður á að kalla það, kemst ekki að minni stefnu,
en að hún geti koinið heim við, breytingarsýki og hringlanda-
stefnu þingmannsins. — eitt í dag og annað á morgun, — sést
bezt á því, að hann beitti henni svo rækilega 1887, að það
gerði suma þingmenn fráhverfa málinu, eins og alkunnugt
er orðið, enda telur hann þetta sér mjög til gildis, seinna 5
bréfinu, sjá IV. kafla, um leið og hann átelur mig fyrir, að
eg hafi viljað halda fram frumvarpinu 1885 óbreyttu. En
pá er nú að líta á markmið þingmannsins til samanburðar.
Hann telur sér það mjög til gildis að hann hafi fram-
fylgt írestandi neitunarv aldi á J>ingvallafundinum 1885
og að það hafi verið samþykkt, með eins atkvæðismun, hann
hefði átt að bæta því við : að vísu í einskonar gáska þegar
málið var á enda kljáð, til að geðjast hugsjón þingmannsins,
sem eins og hann segir, stóð einn uppi með skoðun sína !
En var nú, eða er nú nokkurt minnsta vit í að heimta frest-
andi neitunarvald af konungi vorum gagnvart gruodvallar-
lögum Danmerkurríkis ? Alls ekki. Danir og íslendingar
hafa það sammerkt i stjórnarskipunarlaga kröfum sinnm, að
þeir hljóta að byggja þær á því sama einveldisafsali konungs
er hann gaf árið 1848 öllum þegnum sínum jafnt og með
söinu yfirlýsingu. Meir en jafnrétti við Dani geta íslending-
ar þvi enga heimting átt á, enda hefir Dönum aldrei komið
til hugar að heimta frestandi neitunarvald. — J>að er þing-
ræðisstjórn, sem þeir heimta og með henni vinnst allt liið
sama á annan hátt, og það eitt gátum vér líka og getum enn
heimtað.
J>ingmaðurinn hefði því allt eins vel getað komið með
skilnaðarávörpin góðu þegar á J>ingvallafundi 1885.
En livar er nú hinn endann að finna i stefnu J>ing-
mannsins? Svar: í tillögum meiri hluta nefndarinnar í
efri deild í sumar, sem lesa má á tilvitnuðum stað í alþingis
tíðindunum, og þar eru hvorki meira né minna en já og
amen til auglýsingarinnar 2. nóv. 1885: afsal á sjálfsstjórn
fslands og fullkomin pólitísk innlimun í Danmörku. A
þessu litla skeiði rennir þingmaðurinn sér undan brekiunni á
árunuin 1885 til 1889, svo raikið lag og þiðleik befir hann!
En til þess að sýna samkvæmnina, eða hitt þó heldur,
bjá þingmanninum, þá hyggi menn að þessum orðum hans
í fyrstu ræðunni sem hann hélt um frumv. 1885. Alþtíð.
1885 B. bls 31. gagnvart yfirlýsingu landshöfðingja: sNei!
Vér eigum að halda áfram, og frá þvi, eiga undirtektir
stjórnarinnar ekki að fæla oss, en þær eiga að vera oss hvöt
I til að fara hyggilega og hóglegft i kröfnm vorum*
I Kemur nú þetta heim við kröfu um frestandi neitunarvald