Norðurljósið - 28.01.1891, Side 1

Strerrt 24 arkir
Verð: 2 krónur.
Borgist fyrir lok júli.
Verð auglýsmg’a:
15 aura línan eða
90a.hver þml.dálks.
2. blnð.
Akureyri 28. janúar 1891.
6. ár.
„Norðurljósið4í
alls ekki neinir flokkar í orðsins rétta skilningi, þareð i peim
Norðurljósið telur ár sitt frá nýári til nýárs.. J>etta
úr verður það 24 arkir að stœrð og kostar 2 krönur, sem borgist til
eiganda og ábyrgðarmanns blaösins fyrir lok júlímán. n. k.
Söluskilmálar: þeir sem selja 10 eint. eða fleiríogborga
þau á réttum tíma, fá einn fimmta andviröisins í sölulaun,; en þeir,
sém seija 4—9 eint. fá einn sjötta. TJtsölumenn, er útvega öeðafleiri
nýja kaupondur að blaðinu, geta fengið, ef þeir œskja þess, eitt eint.
af 5. árg. Noröurlj. fyrir lítið eða ekkert verð.
Uppsögn er bundin viö áramót og ögild nema bún komi
skrifleg til ábyrgðarmanns fyrir nýár.
Auglýsingar eru teknar í blaðið fyrir 15 aura hver beil
lína og partur úrlínu, af vanalegu letri, eða fyrir90aUra hver þuml,
dálks. Éngin auglýsing kostarþóminna en 25 aura. Hið sama gildir
og um æfiminnjngar, erfiljóð og þakkarávörp, nema sérstaklega sc
um þaö samíð.
Aðalatridið.
—0 —
Með þessari fyrirsögn stendur grein um sljórnarskrármál-
iðí ísafold 15. nóv. f. á. (XVII. 92.) og Sveitarmaður
undir. Tilgangur greinarinnar er því auðsjáanlega sá, að taka
það fram, svo í augun gangi, hvert sé aðalatriöi þessa
máls, enda segir greinin með b r e y 11 u letri, að það sé það,
aðallir leggist á eitt, það sé höfuðatriðið, sem meira
sé varið í en allt annað. Eugum dettur nú í hug að ve-
fengja það, hve dýrmæt og áríðandi eindrægni og samheldi
sé í hverju máli sem er, og þá ekki sízt í stjórnarskrármál-
inu, en engum heilvita manni getur eigi að síður komið það
til hugar, að hún sé það höfuðatriði, sem meira sé varið í en
a 111 annað. Miðuð við hvaða málefni sem er, verður ein-
drægni ekki annað en meðal því til framkvæmda. Sé henni
beitt til framkvædar sönnu, góðu og gagnlegu máli, þá verð-
ur hún aðalatriði í þjónustu hins góða, en sé málið aptur
rangt, ósatt og skaðlegt, verður hún aðalatriði í þjónustu hins
illa; og hvernig getur svo Sveitarmaður, eður nokkur annar
sagt, að það sé höfuðatriði, sem meira sé varið í eu a 111
annað, að allir leggist á eitt að hafa fram breytingu
á stjórnarfyrirkomulagi voru, án alls tillits til hvort
sú breyting er til bótar, eður til skaðræðis og óhamingju fyrir
land og lýð. Nei! gjörðu svo vel Sveitarmaður góður og sýndu
fyrst fram á, hvernig lagaða stjórnarskrárbreyting ísland þarf
með til þess að komast úr þeirri stjórnar ánauð, sem það er
i — aðalmein allra þess meina — áður en þú ferð að pré-
dika um það, að a 111 sé undir því komið að a 11 i r 1 e g g-
ist á eitt. Eða skyldi það vera alvara þín, að allir eigi
aðleggjastáeitt, að hafa fram þa stjórnarskrárbreyt-
ing, sem dregur eptir sér stjórnarfyrirkomulag, sem er engu
betra, eða jafnvel enn verra en það sem nú er, en þetta
flýtur þó hugsunarrétt af setningu þinni, ef hún á að vera
annað en hálfur fiskur, eða hálfur fugl. Má eg spyrja var
það höfuðatriðið, sem meira var varið i en allt annað, að
íslendingar lögðust allir á eitt að ganga á hendur Nor-
egskonungs og aptur ofurselja sig undir einveldi Danakon-
unga.
En þú munt ef til vill svara, að þetta eigi ekki við,
þegar ræðir um ágreiningsefni það, sem nú sé í stjórnarskrár-
málinu milli hinna svonefndu flokka, sem þú segir að séu
að inér skilst báðum flokkunum — séu menn með s ö m u
grundvallarskoðunum á sama máli. J>ú getur
þó ekki meint annað með þessu, en sjálfstjórnarflokkinn á
einn veg og selstöðu-1 eða Nóvembermanna-flokkinn2 á hinn>
sem að vísu nefnir sig miðlunarflokk3 — þú segir sem sé,
að munurinn (að mér skilst millum þessara flokka) sé mest
og bezt það, að sumir — sjálfsagt sjálfstjórnarflokkurinn —
vilji fá allt i d a g , en sumir — sjálfsagt miðlunarflokkur-
inn — sumt í dag en sumt á morgun.
J>etta væri nú gott og blessað, Sveitarmaður góður I ef
þú bara hefðir sýnt og sannað að þetta væri s a 11, en nú
er það þvi miður alveg ó s a 11. Og þa» versta er, að þú
hefir ekki gjört hina minnstu tilraun til að sýua að þú hefð-
ir rétt að mæla; þú sem þykist þó vilja ræða m á 1 i ð s j á 1 f t
með ró og spekt, sem er mikið lofsvert, þú byggir á þvi
umtals og röksemdalaust, sem þú átt að s a n n a með rök-
semdum sem allir skilji.
Nei! hafðu þér það hugfast, áður en þú ferð að rita
um aðalatriðið í stjórnarskrármálinu næst, að ágrein-
ingsefnið milli flokkanna í því risti dýpra en þetta, og að
hér er e k ki um s mám u n i að tefla, eins og eittí
d a g (o: einn hlutinn í dag) og hinn á morgun.
í>ó pað sé nú búið að stagast svo á aðalágreiningsefninu
milli greindra flokka, bæði í alþingistíðindunum, blöðunum
og öðrum ritum síðan 1889, að engum skynberandi manni,
sem annars vill veita nokkra eptirtekt því sem fram hefir
íarið, geti verið vorkunn a að vera búinn að gjöra sér það
eins Ijóst eins og sólina á loptinu, þá viljum vér þó enn á
ný taka það fram, að sjálfstjóruarflokkurinn vill framfylgja
þ e i r r i stjórnarskrárbreytmgu, er losi þau löggjaíar
o S stjórnarmálefni, sem viðurkennt er að
eingöngu varði ísland (eða hin svonefnu, sérstaklegu
löggjafar og stjórnarmálefni Islands) algjörlega undan
öllum afskiptum stjórnar og rlkisráðs Dan-
inerkur, e n leggi þau undiralls óháða stj órn
á íslandi sjalfu með fullri stjórnarlegri á-
byrgð fyrir alþingi. Hinn flokkurinn þar á móti,
hverju nafni sem inaður nú arnars vill kalla hann, vill gefa
sig íanginn uudir lullt og endilegt álykt-
unaratkvæði stjórnar og ríkisráðs Dana, eins
og auglýsingin 2. nóv. 1885 fer fram á, í þessum sömu lög-
gjaíar og stjórnarmálefnum Islands, en vill jafnhliða
þessutildraupp afardýrri og umfangsmik-
illi stjórn á íslandi. sein eptir hlutarins
eðli, bæði ílöggjafar og stjórnmálefnum
lýtur endilegum úrslitum stjórnar og rík-
isráðs Dana, og getur þannig aldrei orðið
óháð sljórn, er beri ábyrgð íyrir alþingi
ueina að nafninu til heldur myndi hún í reyudinni
1) Selstöunafnið er dregið af {ivi, að þessi flokkur vill hafa
stjórnarselstöðu Dana út á íslandi.
2) Nóvembermannanafnið er dregið af því, að flokkurinn
beygir sig undir inniimunarsetnmgu auglýsingarinnar
2. nóvbr. 1885.
3) Miðluuarnaínið vitum vér eigi hvernig á að réttlæta,
nema maður með orðunum „miðluir1 tákni, að miðlun sé
sama sem afsai á eðlllegum sjálfstjórnarkröfuin íslands
til handa Dönutn eða Danastjórn, þá er miðlunar
nafnið Ijóst sann-nefni, annars ekki.