Norðurljósið - 24.06.1892, Síða 2

NORÐURUÓSIÐ.
1892
46-
Jíinginaiinaefiii.
Nú er ekki nll-lfuisrt pnngiið til kosninpr.ir til alpin<;is
eiga frnni nð ínrn. Heíir nú í ýmsuni lilöðum verið minnst
á þettn mál o? leitt í Ijós. hversu pnð er pýðingnrmikið
fj-rir hvern einstnkan mnnn og pjóðina i heild sinni. Kjós-
endur mega ekki ganga hugsunnrlnust að kosningu fullt.rúa
sinna, eða látn sig engu skiptn, hvort þeir eru nýt.ir menn
eða ónýtir. góðir drengir eða ódrengir, sem þeir senda á
þing til nð setja lög og sjá rétti Inndsins borgið. þar eru
stórvægileg réttindi lögðíhendur kjósöndum, er þeim er leyft
að velja þingmenii sina. En því miður virða margir slík
réttindi að vettugi, af því þeir skilja ekki liversu mikilvæg
þau eru; en þar nfleiðnndi finna þeir heldur ekki til hinnar
þungu ábvrgðar, er hvílir á þeim sem kjósöndum. peir,
sem þingmennina velja eru að nokkru leyti löggjafar landsins
og mega opt sjálfum sér um kennn, er starfi þingsins verður
lítill eðn lélegur. — Menn tnla almennt mjög um það, hvað
stjórnin sé óhliðholl landi voru og framfaramálum vorum, en
bvnð sem því liður, þá er það vist, nð stjóruin getur ekki
þrengt upp á 'oss neinum lögum, sem vér, eða réttara sngt.
fullti úar vorir á þingi, ekki vilja lmfa. Til þess nú að fyrir-
byggja það, nð stjórnin komi hér fram þeim lagnnýmælum
eða ákvörðunum, er á þingi verða gjörðar, sem landi voru
mundu verða gagnsláúsar eðn skaðlegar og eins til þess að
leyna að fá þeim málum fr;imgengt, sem pjóðin æskir eptir
til gagns og framfara lyrir landið, þá verðurn vér uð leggja
fyHsta kapp á nð velja fulltrúa vora eptir allra beztu föngum.
Auðvitað hljóta jutnan að verða nokkrar misfellur á kosning-
unum. hversu vel og hreinlega sem kjósendurnir gauga til
veiks í því efni. En þvi athugulli og vandvirkari, sem þeir
eru, því færri verða misiellurnar, og því betri og meiri á-
rangur verður af pingmennsku hinna kosnu fulltrúa.
í blöðunum bafa verið tilnetndir ýmsir menn, er likleg-
astir pykja nú til þingsetu. Leyfum vér oss nú að benda
á nokkra menn á Norður- og Austurlnndi, er oss sýnast
einna álitlegUst þingmannaefni.
I H ú na va t ns sýs 1 u er llklegt að hvorugur hinna nú-
verandi þingnranna verði kosinn. J>að er jafnvel sngt, að
Eiríkur Briem muni ekki gefa kost á sér þar. þorleifur Jóns-
son er óneitanlega að mörgu leyti lipur þingmaður, en fremur
aðkvæðalítill og hefur á síðustu þingum komið svo franr i
stjórnarskrármálinu, að það er varla hugsanlegt, að hann nni
kusningu. Enda hnfa Húnvetningar völ á mjög efnilegum
bændum innnnhéraðs. iljuhr ver tilnefna fyrrunr þingmann
þeirra Pál Pálsson í Dæli, Benedikt Blöndal í Hvammi og
Björn Sigfússon I Grímstungu.
í Skagafjarðarsýslu er talið sjálfsagt að Ólafur
Briem verði endurkosinn. En liklega kjósa fáir eða engir
Friðrik Stefánsson. Hann hefir litla hæhleika til að vera á
þingi, enda hefir hann lítið lof getið sér fyrir þingmennsk-
una. í stað lians mundi ekki óráðlegt nð velja búfræðing
Jósep Björnsson; hann er maönr skynsamur og vel að sér.
Suuiir munu og hnfa hug á því. að kjósa Jón Jakobsson á
Víðimýri, og má vel vera, að þnð sé að sumu leyti ekki ó-
heppilegt, þó geðjaðist ekki öllum vel nð framkomu lians
á J>in<TvaIlafuudinum 1889.
1 Eyjafj ar ðarsýs 1 u má teljn sjálfsagt að þeir verði
endurkosnir Benedikt Sveinssön 02 Skúli Thoroddsen. Sjálf-
sagt Imfa EyCrðingar ýmsa innanhéraðsmenn, ervel eru hæfir
til þingnienn.sku. En úr þv: nð þessir þmgskörungnr gefa
hér kost á sér, er hætt við að fáir vilji bjóðn sig fram á móti
þeim. enda er. ekki ráðlegt að hafna þeim og velja aðra nýja
og óreynda í þeirra stað.
1 S uðu r-|>i ngeyja rsýslu er mjög efasamt. nð sérn
Benedikt Kristjánsson verði endurkosinn, pví þótt hnnn hafi
jafiian verið talinn góður og frjálslyndur þingmnður, þá tekur
Inwn n.ú mjög að eldast og stirðna; J>ingeyingar munu og
siður vilja liafa þingmann sinn búsettaii suður í Reykjuvik^.
er þeir eiga völ á ágætum þinginannaefnum innanhéraðs. Er
Einar Ásinundsson í Nesi talinn einna líklegastur til að ná
kosningu par, ef hann gefur kost á sér. Margir telja ogPétur
Jónsson Gautlöndum og Sigurð Jónsson í Yzta-Pelli álitleg
pingmannaefni. En þeir munu vafla bjóða sig fram á uiót-
Einari Asmundssyni.
í Norður-þi ngeyja rsýs! u ætti sjáJfsagt að endur-
kjósa Jón Jónsson á Reykjum, pví pó hann pætti ekki koina
vel frain í stjórnarskrármálinu einkuin á þinginu 1889, pá
verður á puð að líta, að hann er búinn liinuin beztu hæfi-
leikum og hefir komið að ölluin jafnaði mjög frjáksmannlega
fram á pingi.
í Norður-Mú 1 asýs 1 u er líklegt að Jón .Tónssori á
Sleðbrjót verði endurkosinn; en sennilegt er að þorvarður
Kérúlf gefi ekki optar kost á sér, pvi pó hann sé vel að sér
og góður drengur, þá virðist svo sem honum láti ekki þing-
niennskan sem bezt. Muuu Miilsýslungar liafa nóga menn
uin að velja í hans stað. Viljum vér sérstakiega tilnefna
Sigurð Einarsson á Ilafursá og ritstjóra Skaptu Jósepsson á
Seyðúdirði.
í Su ð u r-Mú 1 asýsI u verður séra Sigurður Gunnarssori
óefað endurkosinn. En aptur á móti eru litlar likur til að
menn kjósi séra Lárus Halldórsson, enda er það enginn skaði
þó hans missi við að þessu sinni; lrann er að vísu einarður
maður og vei máli farinn, en einræningslegur, kaldur og ó-
þíður. og nýtur því ekki hinna ýmsu góðu liæíileika hans.
Mælt er að ýmsir hafi í hyggju að kjósa í hans stað Ara
Brynjólísson á Iieyklifi, sem talinn er meðal hinna efnileg-
ustu bænda par um sveitir.
Ofail Úr sveit, fjórar sögur eptir Horgils gjallaiula
heitir spánýr frumsaminn bæklingur, 156 bls. í 8 bl. broti;
höfundurinn ókunnur. Efni bæklingsins er all-nýstárlegt
og þess vel vert, að um það og nreðferð þess sé dænrt af
þeim sem skyn bera á þær stefnur, sem það er talsmaður
fyrir. þessar sögur eru sem sé tilraun til að íslenzka
skoðanir ýmsra framsóknar-lröfunda i öðrunr löndum, svo
senr þjóðverjanna Heyse og Spielhagens, Norðmannanna
Björnsons og Kjellands, Svíans Strindbergs, o. ti. Eru
bækur þeirra sunrar nefndar, og jafnvel Max Nordau er
nefndur í öptustu sögunni. þrjár binar fremstu eru nrjög
stuttar, en „Gramalt og nýtt“, aptasta sagan, er lang-þýð-
ingarmest og margfalt stærri en hinar. Málið er lræði
lipurt og fjörlegt, en þó töluvert skotið dönskum og
evrópeiskunr orðum. og er það gjört vísvitandi; stíllinn er
og ekki laus við nokkra sundurgerð og iburö, enda nrinnir
hann víða á stíl Björnstjerne Björnsons, t. a. m. með því,
að nráls- og setninga samband er margvíslega og óíslenzku-
lega stytt. eins og tilfinning sé sett í stað hugsunar, og
lesarinn látinn spá í eyðuna; við sama lrætti G-esti Páls-
syni í lrans sögum, og eru þessar lrans keimlikar. J>ó eru
sögurnar, éinkum liin aptasta, sanrdar moð furðu mikilli
kunnáttu og listasinekk; er höf. auðsjáanlega kunnugur
skáldsögum og viðleitni hans að nrála og karakterisera
hönduleg og nreð því skársta, sem hjá oss hefir enn sézt,
t. d. lýsing haus á prestunum Guðna og þórarni, bæði í
sjón og reynd. Að láta menn eins og sjá svip og ytir-
bragð nranna, sem lýst er, jafnvel nreð faunr dráttum. það
kunnum vér íslendiiigar annars ekki, en það kann B,
Björnson manna bezt og næst honum Jónas Lie. Sigriði
hefir böfundurinn ekki eins vel iýst, svo hún stendur frem-
ur í þoku sera persóna, en sálarlíf hennar er náttúrlegt,
eins og þeirra allra. Yfir höfuð er of fljótt farið vtir
mannlýsingarnar, enda er það, að einkenna menn eða
vindividHalíserat ekki annara tæri en æfðra listanranna.
Nú eru gjörðar svo pungar kröfur til rithöfunda, sem