Reykjavík - 07.05.1901, Page 2

Til minnis.
LnnílBliAkafiafnið er opið hvern virknn dag. kJ. 12—2
og oinni stundu lengur (til kl. 3) á M&nud.. Mið-
vikud. og Laugard., tjl útlána.
Landsskjalasafnið opið & Þrd., Fimtud. og Ld. kl. 12—J.
Náttiirugripasafnið er opið á sunnud. ki. 2—3. sfðd.
Forngripasafnið er opið á Mvd. og Ld. kl. 11—1.
Landsbankinn er opinn hvern virkan dag kj. 11—2.
Hankastjðrnin við frá 12—1.
Söfnnnarsj(>ðurinn opinn 1. Mád. í mán., W. 5 síðd.
Landehöfðinpjaskrifstofan opin hvern virkan dng frá
9 -10'/e, 11*/*—2 og 4—7.
Amlmannsskrifstofhn er opin á hverjum virtum d« gi
kl. 10 -2 og 4
Firiarfógetaskrifstofan er opin rumh. doga 9—2 og 4—7.
Púststofan opin hvern rúmhelgan dag kl. 9—2 og 4 —7.
Aðgangur að Box-kössunum frá 9—9 dagl. Bnpj.ir-
pústkassnrnir tæmdir dsgl. kl. 7V2 &rd. og 4 síðd.
Afgreiðfila hins samcinaða gufuskipafélagR opin rúinh.
dnga frá 8—12 árd. og 1—8 síðd.
Bírjarstjömarfundir 1. og 3. Fimtud. hvers i”án.
Fátmkrancfndarfundir 2. og 4. Fimtud. í niám7i.
lléraðsla knirinn er að hitta heima 2—3 dagl.
Augnlæknirinn er heima kl. 12—2, ókeypis Mignlcekn*
ing á spitalanum 1. og 3. Prd. hvers.mán.. kl. 11—1.
Tannlæknirinn er heima kl. 11—2. Ókey. tann-
ln 1 ning heiraa lijá lækn. 1. og3. Mád. hve.s mún. 11—1.
ApöteUð opið daglega frá 8 árd, til 9 iðd.
Öktíyj)i8 lækning á spítalanum Prd. og Föd., kl. 11—1.
ur og Botha hershöfðingi reyndu með
sér, urðu að engu. Að vísu samdi
þeim um friðarkostina, en Chamber-
lain tók fjarri að samþykkja þá. —
Það var kona Botha, sem í fyrstu gekk
milli manns síns og Kirsheners með
friðarmálsleitunina. En með sam-
þykki stjórnar Búa í Transvaal var
málaleitun þessi, en hún vildi með
engu móti ganga að kostum þeim,
er Chamberlain vildi að ganga. —
Síðan hafa vopnaviðskifti haldið áfram,
og ýmsum veitt betur í smás' ærum
þeim, er orðið hafa; þó hafa Búar
þyngra af beðin nú upp á síðkastið, og
þrengir mjög að þeýn.
Bretar eru þó ekki búnir að bíta
úr nálinni enn. Þegar fjármálaráð-
gjafinn varð að leggja fram reikninga
ríkisins og ætlun um tekjur og gjöld
og beiðast nýrra fjárveitinga, þá kom
það í Ijós, sem þjóðinni brá heldur
en ekki í brún við. Þegar ráðaneytið
rauf þing í haust og efndi til nýrra
kosninga, þá laug stjórnin þjóðina
fulla; hvorki var þá skýrt að fullu
frá öllum kostnaði við stríðið, og svo
fullyrti stjórnin, að nú væri stríðið
eiginlega úti; nú yrði mestalt liðið
kvatt heim. Bretar hefðu lagt Óran-
íu og Transvaal undir sig og væri
nú aðallega ekki annað eftir en að
skipa þar stjórn og embættismenn
og auðvitað talsvert fjölment lögreglu-
lið í fyrstu. Þjóðin trúði, varð fegin
að ófriðnum væri létt af og stolt
yfir landvinningunum Bretlandi til
handa. Svo fékk stjórnarflokkurinn
stóreflis sigur í kosningunum. En
hvað kom svo upp úr kafinu? Bret-
ar höfðu það eitt á valdi sínu af
landinu þar syðra, sem var innan
skothoigi fallbyssna þeirra í hvert
sinn. Ófriðnum er ólokið enn, og
ekki fyrirsjáanlegt, hve fljótt hon
um verði lokið. Stríðið hefir kostað
Bretiand (sigurvegarann) 150 milíón-
ir punda (2700 miliónir króna). Og
•nginn er svo bjartsýnn að gera sér
í hugarlund að kostnaðurinn verði,
2
•
þótt stríðinu yrði nú bráðlega lokið,
minni en 200 milíónir punda, að
meðtöldum öllum beinum útgjöldum
Bretlands, sem leiða af styrjöldinni alls
og alls. Fjármálaráðherrann varð að
biðja um heimild til að taka enn 60
milíóna punda lán ; alls hefir Bi et-
land nú á 18 mánuðum aukið ríkis-
skuldir sínar um 127 milíónir bunda.
Frá því Peel og Gladstone hurfu frá
verndartollastefnu til verzlanfrelsis og
fram að árinu 1900, hafði Bretlandi
vegnað svo vel að fjárhag, að stjórn-
in hafði lækkað ríkisskuldirnar um
200 milíónir punda á svo sem 50
árum. En nú gleypir Búastríðið all-
an þann hálfrar aldar sparnað í ein-
um teig. Og það er ekki svo sem
að Bretastjórn ætli að taka alt til
láns, sem þarf til að auka kostnaðinn;
hún hefir orðið að hækka skattálögur
á kjóðinni um 11 milíónir punda:
tekjuskatturinn er hækkaður um nær
4 mil., tollur lagður á sykur, sem
hefir verið tollfrítt til þessa, liðl. 5
mil. og útflutningstollur lagður á kol,
er nema mun liðlega 2 milíónum
punda. Lög um þetta efni voru lögð
fram á þingi 17. f. m. og samþykt
og staðfest eftir 2 daga og gengu
þegar í gildi samstundis. Og þó skort-
ir þrátt fyrir þetta, yfir 40 milíónir
á að árstekjur jafnist við ársgjöld,
og er þó ekkert fé ætlað nú til af-
borgunar ríkisskulda (sinking fund).
[Kolatollurinn brezki er 1 sh. á tonn-
inu, eða sem næst 15 au. á 320 pd.
dönskum („skippundi," sem eitt sinn
hét) J.
Sykurtollurinn og einkum kolatoll-
urinn hefir mæist ákaflega illa fyrir í
Bretlandi. Samdægurs hækkaði syk-
ur í smásölu um J/2 d. (33/4 ey.) pd.
um alt Bretland og írland. En kola-
tollurinn vekur þó enn moiri gremju.
Eykir það vafalaust, að ættu lcosn-
ingar nú að fara fram í Bretlandi,
mundi Salisburýs-stjórnin liggja lágt.
Bretinn skilur fyrst, hvað styijöld
hefir áð þýða, þegar hún fer að koma
við budduna hans. Enn kostar stríð-
ið Breta l1/^ mil. punda (= 27 mil-
íónir króna) um hverja viku, þ. e.
nái. 4 milíónir króna um sólar-
hringinn.
Nú er mælt, að liggja muni við
að ráðaneytið rifni, þ. e. Ilicks Beach
(fjárm.-ráðhi-.) og þeir sem hans
megin eru, muni ganga úr því; geti
ekki unnið með Chamberlain lengur.
Síðustu blöð geta þoss, að frú Botha
sé á ný að reyna að ganga á milli
um friðarsamninga, og að þeir Kir-
chener og Botha muni reyna að koma
sér saman á ný. En brezk er fregnin,
og geta sumir til, að hún geti verið
Chambairlainsk stjórnar-lygi, til að
reyna að sefa .hugi alþýðu með því
að gefa í skyn, að nú muni stríðið
vera svo að kalla á enda.
1 Noregí hefir stjórnin farið fram
á stórum auknar framiögur til lands-
varnar (hers og ílota).
Frá Danmörku ekkert fróttnæmt,
nema að stjórnin gerir þar hvert
hneykslið af sér eftir annað. Goos
hefir veitt syni sinum eitt feitt em-
bætt.i, sein hann sjáifur haíði áður:
umsjónarembætti yfir dönskum dýb-
lizum. En enginn þekkir verðleika
sonarins nó hæfileika til þessa em-
bættis nema faðirinn einn. Samgongu-
mála-ráðherrann Juul Bysensten til-
kynti á undan kosningunum einum
minni háttar járnbrautar-embættis-
manni, serit vitanlega var sósíalisti og
framboðsmaður eða meðmælandi þing-
mannsefnis eins af vinstra flokki, og
hótaði honum að ílytja hann (burt
úr Höfn) í armað embætti í afskektu
héraði, ef hann dii fðist að vera með-
mælandi J. Ottosen’s; en ef hann
dirfðist að segja frá hótun þessari,
kvaðst hann mundu setja hann ai
einbætti. Embættismaðurinn („Trafik-
assistent" Ohison) birti þegar aðferð
liysenstens, og mæltist liún svo illa
fyrir, að aðrir ráðgjafar sumir tjáðu
sig opinberlega um, að þeir ættu
engan þátt í þessu. Blöð stjórnar-
innar þorðu ekki að verja þetta. Ohl-
son varð meðmælandi Ottosens eftii
sem áður, og Ottosen var kosinn.
Svo flutti Rysensten Ohlsen yfir á
Jótland á afskektan stað, en — þorði
ekki að setja hann af.
Ráðaneytið ætlar auðsjáanlega að
lafa við frarn til haustsins, en hvað
þá tekur við, veit enginn.
Eftir því, sem mór er ritað frá
Danmörku, er enginn efi á þvi, að
stjórn hægri manna fer frá völdum
i Sumar eða haust. Konungur kvað
ætia að ferðast suður í iönd um það
leyti, og láta Friðrikkrúnuprins stjórna
í sínu nafni á meðan, svo að það
verði Friðrik, sem myndar vinstri-
manna-stjórnina (þótt ekki sé hann
vinveittari sagður vinstri mönnum en
faðir hans). Dessa síðustu fregn sel
ég ekki dýrari en ég keypti.
Bandarikin í N.-A. — Aquinaldo,
foringi uppreistarinnar á Fiiippuseyj-
um, sem Bandam. hertóku með svikum,
hefir 20. f. m. birt löndum sínum,
að hann hafi nú unnið Bandaríkjun-
um þegnskafíar-eið, og skorar á þá
að gefast upp fyrir Bandamönnum.
Stjórnar-tíðindi.
Krossar. — Landshöfðingi M.
Stephensen er orðinn K. D. af fyrsta