Reykjavík - 03.06.1904, Blaðsíða 2

98
nm jámveggjum, sökk ]>að ekki, en
dró upp merki um, að pað væri í
voða. Japanar héldu þegar mörgum
tundursnekkjuro pangað til að bjarga
skipi og skipshöín; en áður en j>eir
ræðu skipinu, rak j>að sig á aðra
vél, er rak gat á það miðskipa, í
vélrúminu, og þá sprakk véiin í því;
skipið sökk. Á skipinu vóru 741
menn að foringjum með töidum, og
fengu Japanar borgið þrem hundruð-
uro af þeim, þar á meðal yfirforing-
janum, Sjímamura.
Sama dag var „Yósjínó“ á leið til
Port Arthur í kafþykkii þoku. Þar
var líka á ferð beitiskipið nýja, Kas-
júga, er Japanar keyptu í vetur af
Argentínu, ágætis-skip og hefir bryn-
trjónu úr stafni fram undir yfirborði
sjávar. Bæði skipin fóru örstiit, en
livorugt vissi af öðru fyr en Kasjúga
raksi á Yósjínó, kom þvert á hliðina
cg rak bryntrjónan gat á skipið, svo
að það sökk á fám mínútum. Skips-
höfnin á Yósjínó var 300 manns, og
varð 90 af þeim borgið. Ails mistu
Japanar því við þessi tvö slys 650
manns.
Kúsar segja bæði skipin hafi lent
á rúsntskar sprengivélar og bæði verið
að skjóta á Port Arthur. En Japan-
ar neita því; segja vígskipið hafi,
verið við ströndina 10 mílur (enskar)
vestur og suður af P. A. og verið
að aðstoða landgönguliðið þar.
Fregn frá Port Artliur. 13
Kúsar komu til Tsji-fú frá Dalni 19.
þ. m. á sínverskum bát eða skipi
(isjunk). Þeir segja, að alveg hafi
Japanar iokað sundinu inn á höfnina
í P. A., en síðan haíi Búsum tekist
nð ná að miklu leyti burt einu af
skipunum, er sökt var, svo að nú
megi koma út og inn skipum, þó ekki
stórskipum, og sé þó mesta háska-
leið.
Þessi fregn mun sönn vera, því að
Chicago bl. „Daiiy News“ birtir 19.
}>. m. frá fregnrita sínum þaú tíðindi
eftir japönskum foringjum, er komu
iim borð á fregnskip blaðsins, að tveir
tundurspillar rúsneskir hafi sloppið
út af höfninni, og eru Japanar að
reyna að varna þeim afturhvaifs
þangað. Fiegnriti segir öll merki
til þess, að Japanar hafi iagt urmul
sprengivéla utan við Port Arthur,
til að sprengja upp þessi tvö skip,
ef þau reyui að snúa aftur. — Sami
fregnriti segir og, að Rúsar sé að
nota sínverska báta til að leggja
sprengivélar hvervetna með strönd-
um á leið Japana, og hafi Japanar
skotið í kaf margar slíkar skútur, er
þeir hafi staðið að því að leggja sprengi-
vélar. Margar af þessum vélum eru
svo ilia stjóraðar, að þær losna upp,
og eru á floti um Ljá-tung-flóann.
Fregnskipið sigldi hjá átta slíkum.
Japanar fara nú eigi eins nærri landi
cg áður, sakir sprengitólanna, og eng-
ín önnur skip þora að nálgast þar
Jand.
Njú-tsjailg. Frá Pétursborg og
Tokió er samtímis símað, að Japan-
ar hafi tekið Njú tsjang á sitt vald.
Rúsar áttu þar herskip á höfninni með
13 failbyssum; þeir fluttu byssurnar
burt, áður en þeir flýðu borgina, og
sprengdu herskipið í loft upp.
Landorrnsta. Meðan Japanar vóru
að lenda liði sínu við Kaí-tsjá Mánu-
daginn 16. þ. m., varð orrrusta við
járnbrautarstöð þá er Sjung-jú-tsjeng
heitir, 20 e. míl. suður af Kaí-tsjá.
Ilöfðu Japanar sigur að vanda og
stöktu Rúsum á flótta, en áður féllu
og særðust af Rúsum þar 2000 manna.
Enska herskipið „Espiegle"lagði
19. þ. m. frá Wei-bai-wei og hélt
norður til Njú-tsjang, „til að gæta
hagsmuna Breta".
Nýr háski fyrir Rúsa. Nú segist
Rúsum svo frá, að stigamenn
í Mandsjúrí gerist nú svo fjölmenn-
ir og ásæknir, að voði sé að, og geti
það orðið til að kollvarpa öllum fyr-
irætlunum Kuropatkins. Þeir ha.fa
aftur og aftur ráðist á kolanámana
við Yentai (20 míl. n. af Ljá-Yang)
og reynt að sprengja þá og loka
þeim. Enn hefir það ekki tekist, en
þrásækni þeirra við þetta sýnir, að
það er ekki ránskapur, sem er til-
gangnr þeirra, heldur að hjálpa Jap-
önum, enda kváðu japanskirmenn hafa
þekst meðal þeirra. Rúsai- eru mjög
smeykir við þá, einkum um að þeim
takist að spilla kolanámunum, en úr
þeim fá Rúsar öll sín kol til járn-
brautarinnar.
Rúsar segja sínversku yfirvöldin
geri ekkert til að hefta þettn, og vit
þau vel um þetta atferli. Sínverjar
svara, sem satt er, að Rúsar hafi ekki
skiíað sér Mandsjúríi enn, og sé þnð
því Rúsa, en ekki sitt, að friða landið.
Rúsar í Kóreu. Kósakkar hafa
brotið upp brú nærri Ándsjú og skor-
ið ritsíma Japana fyrir norðan Fong-
yang; eru sýnilega að reyna að hefta
samgöngur milli Japanaliðs í Kóreu
og Mandsjúií. Japanar eru nú að
senda mikinn liðsauka til Noi’ður-Kó-
reu, til að hreinsa landið.
Kýjustu fréttir.
(Yngstu Edinborgar-blöð til 26. þ. m.
síðla kvölds).
Rúsland. Nýlega gátum vér um
tilraunir til að sprengja upp her-
forðabúr í Kronstadt. Kendu Rúsar
það fyrst japönskum njósnarmönnum-
Nú er það komið upp, að tvívegis
áður hafði tilraun verið gerð til að
kveikja i húsinu. — Þetta þótti
stjórninni tortryggilegt, þvi fremur
sem megn tregða hafði verið frammi
höfð af hálfu foringja þeina, er þar
áttu hlut að, í því að gera reikn-
ingsskil fyrir kaupum hergagna, er
þar áttu geymd að vera; en þeir
höfðu hegar fengið afar-fé greitt úr
ríkissjóði fyrir varning (búninga,
skotfæri, vistir o. fl.), er þeir þótt-
ust hafa keypt og þarna átti aðvera
geymdur. Stjórnin brá við og lét
kanna forðabúrin, og kom þá í ljós,
ar þar vóru öll in gömlu föt, er ó-
nýt vóru og át.tu að vera seld, en
engin ný. Yóru in gömlu föt öll
vætt í steinoh'u. Eins var urn skot,-
færin og annað. Ekkert af því ný-
keypta, sem átti þar að vera, var
þar til. Þá varð það Ijóst, að þeir
sem fyrir kaupum stóðu, höfðu svik-
ist um að kaupa, en stolið pening-
unum. Einn herforingi, er hér atti
hlut í, tók eitur og réð sér svo bana,
en annar flýði land.
Danmork. Grænlands-farið „Godt-
haab“ sigldi 23. f. m. fram hjá ey-
jum norður af Skotlandi á heimleið
til Danmerkur. Það gerði skeyti í
land með merkjum og lét vita, að þeir
Mylius-Erichsen og hans félagar væri
allir komnir heilu oghöldnu til bygða
í Grænlandi. Nánari fregnir koma
væntanlega af þeim með „Laura“
innan 3 daga.
Svíþjóð. Stjórnin hafði lagt fyr-
ir þing frv. til stjórnarskrárbreyting-
ar þess efnis, að veita þegnunum al
mennan kosningarrétt; skyldi hver
maður 25 ára gamall hafa kosning-
arrétt, enda hefðí hann goldið ríkis-
skatta sína tvö ár undanfarin, ef
hann átti ríkisskatti að svara; svo
skyldu og allar kosningar til neðri
málstofu vera hlutfallskosningar. —
Ekki náðu lög þessi fram að ganga
i ár; var meðal annars fundið til
foráttu, að maður, sem trassaði að
greiða ríkisskatt sinn eitt, skifti, misti
við það kosningarrétt. En ef hann
gerðist það meiri trassi, að efnahag-
ur hans versnaði svo, að hann ætti
engum ríkisskatti að svara, þá fengi
hann aftur kosningarréttinn (því að
þeir menn áttu að hafa hann eins,
er engum ríkisskatti svöruðu). Talið
er víst, að frumvarp þetta gangi
fram á næsta þingi.
„Weckans Nyheter" heitir frjáls-
lynt blað í Stokkhólmi. Ritstjóri
þess og prentari, Bjöi’kgrén [ríkis-
þingmaðurinn ?], varð nýlega fyrir
sakamálskæru af stjórnarinnar hendi
íyrir móðgunaryiði um Rúsa-keisara.
Dæmdur í 8 mánaða fangelsi.
Stríðið.
Yladivostok. Vænsta beitiskip
Rúsa þar skemdist svo við skothríð
Japana, að Rúsar urðu að hleypa
því á land upp í kletta. Þeir ör-
væntu um að geta gert við það,
fluttu því fallbyssurnar af því á land,
en sprengdu sjálfir skipið í loft upp,
svo að það yrði ekki Japönum að
herfangi, er þeir taka Vladivostok.
Það er nú fullyrt, að Rúsar eigi
eftir ein þrjú beitiskip af öllnm
Vladivostok-flota sínum. Segja blöð
in því, að Skrydloff aðmíráll eigi
lítið erindi þangað.
Skrydloff vildi, er hann kom-
austur, reyna að komast til Port
Arthur með sínverskum fiskibát, en
Alexíeff varakonungur bannaði hon--
um það.
Samlyndið milli Skrydloffs og:
Alexíeffs virðist annars engu betra,.
heldur öllu verra, heldur en milli,
Alexíeffs og Kúropatkíns. Þá er
Skrydloff var á austurleið til Vladi--
vostok hér á dögunum, kom hann
til Múkden og var Alexieff þar þá..
Alexíeíf synjaði honum viðtals og-
vildi ekki sjá hann.
Ér Njútsjang' hafa Japanar hald-
ið burt 21. f. m., vildu ekki binda
herlið sitt þar að sinni. Næsta dag-
kom rúsneskt herlið og settist í
borgina. Þó er mælt að Rúsar ætli
sár að flýja burt aftur, ef Japanar
halda þangað liði á ný.
Til Port Artlmr halda Japanar-
öllu Jiði, er þeir mega af sjá, af þvr
er lent hafði fyrir vestan Ljá-tung-
skaga. Rúsneskur fregnriti segirr.:
„Vér veitum Jöpunuin hvervetna alla
þá mótspyimu, sem oss er auðið, á
Ljá-tung-skaganum, svo að þeirverða.
að berjast svo að segja í hverju sporL.
En Japanar ganga svo hraustlega.
fram, að varla munu slíks dæmi í.
sögunni. Þeir ætla auðsjáanlega að
að ná Port Arthur, hvað sem það-
kostar, áður en þeir beita öllum krafti..
til að komast nerður eftir Mandsjúrí."
Aíturkippur nokkur kom um 20..
f. m. i leiðangur Japana norður hjá..
Mukden, og héldu suður aftur því
nyrzta af hernum. Munu þeim hafa
þótt heldur veikar vörzlur á sam-
gönguleið sinni milli Fenghjúan-
tsjeng og Yalú, en Rúsar höfðu sýnt
sig þar í að ráðast á verði þá, er
vegarins gættu. — En nú síðustu.
dagana (25. og 26. f. m.) segja rús-
neskar fregnir, að Japanar sé farnir
að halda norður á ný.
Fregnsainhand hafa Rúsar enn
stöðugt við Port Arthur með loft-
ritun eða þráðlausri flrðritun. En
sá er þar galli á, að .Japanar hafa
komist eftir samtónun raftólanna og-
ná því einnig öllum orðsendingum„
er þar fara á milli. ,
Vatnið þar í Port Arthur er slæmt
mjög, mórautt, gruggugt, fult rf
bakteríum og jafnvel smá-ormum
[eins og stundum í Reykjavík, eða.
verra], enda er þar taugaveiki öðru
hverju, nær stöðugt.
Í*ví nær daglega vitjar floti
Jápana um Port Arthur og lætur
sprengikúlur sínar dynja á virkin og
borgina.
Dalni. Þar var alt í kyrð enn
23. f. m., sagði frakkneskur maður,.
er þaðan fór þá nótt; en búist var
þar þá við árás Japana á hverri
stúnd, og vóru allir liðsforingjar og
einbættismenn viðbúnir að flýja þeg-
ar, er til kæini. — Tilraun sú er