Reykjavík - 10.11.1905, Blaðsíða 2

210 -V’ ' REYKJAYÍie '•
eru. nú fastir kanpendur »Reykjavíkur« liér í
bsénuni, þ, e. 10. hvert mannsbarn, sjálfsagt J/4—V3
fleiri en kaupendur »ísaf.« og »Fjallk.« til sama.ns.
þá ^er þess er gætt, að margur maður kaupir hér 2—3 blöð,
þá má fullyrða, að það eru ekki fleiri menn hér, sem kaupa
öll hin blöðin, en kaupendur Reykjavíkur einnar.
Áskriftarbækurnar geta auglýsendur fengið að sjá.
Hvergi er þvi eins gott að birta auglýsingar sem i
»Reykjavík«.
það borgar sig langbezt samjafnaðarlaust.
Hver 1 kr. fyrir auglýsing í »Reykjavík,« gefur
auglýsanda eiiiísí miUiiin arð og 3—4 kr. í 3—4
öðrum blöðum.
Afgreiðsla ‘Reykjavíkur.
þeir Frikyrkjumenn, sem enn þá
hafa ekki greitt gjöld sin til Frikyrk-
junnar, eru hjer nieð ámintir um að
hafa borgað þau fyrir 15. p. m. (saman-
ber’ lög Fríkyrkjusafnaðarins).
Rvík 10. Nóv. 1905.
Arinbj. 8veinb j arnarson,
gjaldkeri Fríkyrkjunnar.
Einveldis-brask
Bjarnar Jónssonar.
[»Austri« 23. okt.j.
[Framh.j
Þetta nefnir hann Þjóðræð-
i s fé 1 a g, og vill með því nafni
dylja einveldisumbrot sín.
En lög félagsins eru glögg.
Félaginu stjórna 5 menn, for-
maðurinn eða yfir-generalinn Björn
sjálfur, og 4 aðrir, en tvo þeirra
velurhann sjálfur, yfir-gen-
- «ralinn.
Generaiinn kann auðvitað að
Telja rétt, og ræður því sjálfur
3 atkv. af fimm i stjórninni. Hann
ræður þannig einn lögum oglof-
um i öllu félaginn; og til frekari
trj'gginger útnefnir generalinn sjálf-
ur einn alla sveitarforingjana
uin land alt.
E i n v e 1 d i ð er dásamlega »gegn-
um fært«.
Og sveitarforingjarnir mega ekki
einu sinni velja sér varamenn
nema m e ð r á ð i generalsins.
Það er svo sem vel búið um hnút-
ana.
Þetta félag, sem skapað er til
þess að veita Birni Jónssyni ein-
v e 1 d i, starfaði fyrst opinberlega
*1. Ágúst í Reykjavík. Það lýsti þá
yfir, að það vildi taka löggjafarráð-
in áf alþingi — og fá þau Birni í
hendur.
Björn hrópaði fyrstur manna, til
þess að sýna valdaumbrot sín:
»Niður með ráðherrann«, —nið-
ur með þann ráðherra, sem hefir
með sér tvo þriðju hluta alls lög-
"gjafarþingsins.
Meiri hluti löggjafarþingsinsáekki
að fá að ráða framar í landi voru,
heldur Björn Jónssonl
Jón Sigurðsson og Benedikt
Sveinsson og margir fleiri af beztu
sonum þessa lands, hafa varið öll-
uin kröftum sínuin og vitsmunum
til þess að gera vald alþingis
sem allra mest; en Björn Jóns-
son beitir sínuni kröftum til þess
að s v i ft a alþingi valdinu og leggja
það í sínar eigin liendur.
Björn lætur nú í sumar sveitar-
foringja sína um land alt safna
undirskriftum undir þæróskir: að
konungur taki ráðin og valdið af
alþingi og neiti lögum þess um stað-
festingu.
Af því að stjórnfjendablöðin með
ísafold í broddi fylkingar hafa með
staðlausum öfgum og ósannindum
í ritsímamálinu getað vakið hjá
mörgum landsmönnuni hræðslu og
kjarkleysi við framkvæmd þess í
verkinu, tekst smölunum að fá
nokkurn hluta landsmanna til að
lána nafn sitt undir þetta.
Menn eru leyndir því, að tilgang-
urinn er að svifta löggjafarþing
vort valdinu, og að Björn er að
reyna að sölsa það í sínarhendur;
hann er einvaldur í Þjóðræðis-
félaginu.
Hann álítur sig bærari til þess
að ráða hér iögum og lofum í
landi, heldur en alþingi, og hann
vonar, að konungur muni fremur
fara eftir ráðum sínum, e i n v a ld a
generalsins í Þjóðræðisfélaginu,
heldur en eftir anda stjórnarskrár
íslands og samþyktum lögum af
löggjafarþingi landsins.
Eg hefi heyrt ýmsa merkamenn
láta í ljósi efa um það, að Björn
sé með fullu viti upp á síðkastið.
Hefir ekki stórmenskuvitfirring
gripið hann?
Hefir ekki hatrið, áreynslan við
áð sjóða saman takmarkalausa ó-
sannindaþvælu og æsingagreinar i
blað sitt ruglað alveg hugsun manns-
ins? Hefir ékki dáleiðsluloddara-
skapurinn stigið honuin til liöfuðs-
ins og svift hann mest öllum mjalhr?
Aðfarir hans virðast benda á þetta.
Enginn maður í nokkru landi
með þingbundnu stjórnarfyrirkojnu-
lagi mundi ráðast í það, áð sraalq,
með sér fólki til þess að hrópa
»niður« með ráðherra, sem liefði
ineð sér 2/s hluta löggjafarþingsins
— nema inn einvaldi generál, Björn
Jónsson.
Enginn maður i nokkru landi
með þingbundnu stjórnarfyrirkomu-
lagi mundi ráðast í það, að smala
með sér fólki til þess að biðja stjórn-
andann að n e i t á uni staðfestingu
lögum löggjafarþingsins, saniþykt-
um nær því í einu hljóði — nema
inn einvaldi general Björn Jónsson.
Það væri gaman að sjá framan
i Englending, er sagt væri frá þessu
atferli Björns.
Englar kunna að meta löggjafar-
þing sitt, Parlímentið, og önnur
stjórn en sú, er heíir traust meiri
hluta löggjafarþingsins, er þar ó-
hugsanleg. —
Það er sagt, að Björn fái stund-
um þau köst, að hann baðar út
handleggjunum og muldrar : »Na-
póleon, Napóleon mikli«.
En það var Napóleon »litli«, sem
kúgaði löggjafarþingið, braut stjórn-
arskrá landsins og eið þann, sem
hann hafði unnið að lienni, gerði
sjálfan sig að keisara; lét smala
sina þrýsta almúganunri og Iokka
hann til undirskrifta og atkvæða-
greiðslu um að samþykkja þetta
ráðlag sitt.
En athæíi þetta, þessi glæpur
hans, kom lionum í koll, þótt síðar
yrði; og liann eudaði ævi sína hat-
aður og fyrirlitinn af þjóð sinni.
Hjörtlll'.
Heitnsendanna milli.
Noregur — Svíþjóð. Mánud. 16.
f. m. samþykti ríkisþing Svía til
fullnaðar lög, er nema úr gildi
sameiningar-lögin (»riksakten«),
sem tengdu Noreg og Svíþjóð, og
viðurkenna Noreg sem frjálst og
óháð ríki.
Oscar Svíakonungur hefir nú
breytt konungs-titli sínum og kall-
ast nú »Svía konungur og Gauta.«
Oscar konungur hefir ekki orðið
við tilmælum Norðmanna um, að
leyfa höfðingja af sinni ætt að
þiggja konungdóm í Noregi.
Norðmenn eru því að kjósa sér
annan konting. Stjórnin norska
hefir ekki getað sint áskorun þjóð—
ræðisliðsins norska um, að bera
það undir almenna atkvæðagreiðslu
kjósenda, hvort Noregur skuli vera
konungsríki, eða þjóðveldi, því að
Noregur er að lögum konungsríki
eftir stjárnarskrá sinni. En
henni verður ekki breytt með
slíkri átkvæðagreiðslu, lieldur yrði
swrþingið að gera það á löglegan
hátt. En þingið hefir ekkert í þá
‘átt gert. Enda eru helztu þjóðveld-
issinnar í 'Noregi, eins og Bjornson,
Sars sagnfræðingur, Lovland ráð-
herfa o. 11., móti þvi, að reyna að
innleiða nú þjóðveídi. Segja sem
er, að eigi beri að hrapa að
slíkri breyting í skyndi, fyrir það
að ytra færi lijóðist. Slík breyting
eigi að eins að komast á eftir lang-
vinna baráttu, svo að þjóðinni sé
við það orðin full-ljós þýðing henn-
ar; ella sé hún misráðin. Svo sé
hins að gæta, að vafasamt sé, livort
þjóðveldi að nafni sé lrjálslegri
stjórnarskipun en konungdæmi,
eins og það er í Noregi, þar sem
konungdæmið sé ekki annað í
rauninni en þjóðveldi með arfgeng-
um forseta, er nefndur sé konungur.
Stjórnin hefir nú beiðst sam-
þykkis stórþingisins til að semja
við Karl Danaprinz um að taka
konungskosningu, þó svo, að það
sé lagt undir almenna kjósenda
atkvæðagreiðslu, eins og liöfð var
13. Ágúst síðastl., hvort hún vilji
liafa þennan prinz fyrir konung.
Það er talið sjálfsagt, að þingið
samþykki þetta mál í einu hljóði,
og að þjóðin geri slíkt ið sama.
Stjórnin hefir ennfremur lagt
fyrir þingið tillögu um að veita ár-
lega 750,000 kr. til launa konungi.
Það eru ekki há konungslauu, eftir
því sem tíðkast, en Karl er ánægð-
ur með það, enda er hann og kona
hans bæði stórauðug.
Þegar hann kemur til ríkis, sem
væntanlega verður í þessum mán-
uði eða snemma í næsta mánuði,
á hann að breyta nafni og heita
Hákon konungur inn sjöundi.
Herskip danskt Iíggur sífelt al-
búið í Kaupmannahöfn til að flytja
hann yfir til Kristíaníu.
Japan. Bæði Rúsakeisari og
Japanskeisari hafa 14. þ. m. ritað
nöfn sín hvor undir sitt eintak al’
friðarsamningnum. Hann er í 15
greinum með 2 viðaukagreinum.
Kyrrahafsfloti Breta heimsótti
Japan um þessar mundir, og var
mikið um dýrðir í Tokio, er Bret-
unum var fagnað. —Japanar hafa
nú sætt sig vel við friðinn, eftir að
samningurinn varð heyrinkunnur,
enda er hann inn hagfeldasti og
virðulegasti fyrir Japana.
22. f. m. hélt Togo aðmíráll ílota
sínum inn á höfn í Tokio, alkom-
num heim úr stríðinu. Næsta dag