Reykjavík - 31.03.1908, Blaðsíða 1

ey> fc í a v t fc.
IX, 13
Tjtbreiddasta blað landsins.
Upplag yfir 3000.
Þriðjudag 31. Marz 1908
Askrifendur í b æ n u m
yfir 1000.
IX., 13
ggg" alt fæst í THOMSENS WAGASÍNI.
< >Í11<1 OJ2T <31 <1 a A é 1 aI* selur Kristján Þorgrimsson.
Kappglíma
um
íslandsbeltið
verður háð á Akureyri 6. júní.
„RKYKJAVÍK"
Árg. [minnst 60 tbl.] kostar innanlands 2 kr.; erlendi*
^tr. 3,00—3 ah.— 1 ooll. Borgist fyrir 1. Júlí. Ella 3 kr.
Auglgsingar innlendar: á 1. bls. kr. 1,50;
3. og 4. bls. 1,25 — útl. augl. 33‘/s0/o hærra. -
Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafólagið „Reykjavík“.
Ritstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri
Maíjnús B. Blöndal
Lækjargötu 4. Talsimi 61.
Ritstj. er áreiðanl. að hitta heima
á virkum dögum
lil. 13—1 ogf 4—15 síöcl.
Ef einhver vanskil kunna
aö verda a blaÖinu, þegar þaö
er borið út um bœinn, eru
þeir, sem fyrir þvi verða,
beönir að aðvara um það sem
allra fyrsl d skrifstofu blaðs-
ink x Lœkjargötu Nr. 4.
Talsími 61.
£anðsreikningnrinn 1306
er nú prentaður og öllum til sýnis.
í ílestum tekjuliðum reikningsins
hafa tekjurnar farið fram úr áætlun
þingsins ; sumsstaðar að miklum mun.
Alls hafa tekjurnar orðið rúml. 1 milj.
355 þús. kr., en voru áætlaðar tæpi.
1 milj. og 12 þús. kr. Hafa því tekj-
urnar alls farið rúmi. 343 þús. kr.
fram úr áætlun.
Gjöldin hafa og farið nokkuð fram
úr áætlun. Þau voru áætluð 1 milj.
21OV2 þús. kr. en urðu rúml. 1 miij.
379 þús. kr.
Tekjuhalli hefir því orðið rúml. 23
þús. kr.
Þessar tekjugreinar hafa xarið mest
fram úr áætlun:
1. Ábúðar og lausa- Var áætlað um Var<3 um
fjárskáttur . . 43 þús. 54 þ.
2. Áfengistollur . . 143 — 201 -
3. Aukatekjur . . 38 — 52 -
4. Kaffi- og sykur-
tollur .... 312 — 389 -
5. Sektarféfyrirland-
helgisbrot . . . 11 -
6. Tekjur af póst-
ferðum .... 40 — 88 -
7. Tóbakstollur . . 143 — 153 -
8. Útflutningsgjald
af fiski og lýsi . 65 — 121 -
9. Viðlagasjóðstekjur 57 — 71 -
10. Ýmsar tekjur . 5 — 27 -
Gjaldamegin hafa þessir liðir mest
farið fram úr áætlun.
Aukafjárveitingar og útgjöld samkv.
nýjum lögum 75 þ.
Til ritsíma og
málþráða, var
áætlað um 253 þús. varð um 281 -
Til verklegra
fyrirtækja var
áætlað um 189 — — —- 223 -
Vegabótafé var
áætlað um 60 — — — 94 -
í árslok 1906 er
eign viðlagasjóðs um 1 milj. 89 þús.
peningaforði landssjóðs . . 549 —
óinnheimtar landssjóðstekjur 64 —
Þannig hertr þá landsbúið staðið á
gamlaárskvöld 1906. Tekjuhallinn mun
engum vaxa í augum. Tekjurnar hafa
víðast farið fram úr áætlun, og sýnir
það varfærni þingmanna. Þar sem
gjöldin hafa farið fram úr áætlun er
því svo háttað að það getur engu á-
mæli sætt. Það mun engan furða þó
að aukafjárveitingar og útgjöld eftir
nýjum lögum nemi talsverðri upDhæð.
Að vegabótakostnaður hafi orðið meiri
en ráð var fyrir gertmun enginn telja
eftir sem ant er um íramfarir lands-
ins. Nóg er af torfærum og vegleys-
um fyrir því. Að verklegu fyrirtækin
hafa þurft meira fé en áætlað var, sýnir
vaxandi og vakandi framfaralíf hjá
þjóðinni. Þar til má og telja aukinn
síma og málþráðakostnað sem stjórn-
arandstæðingar láta sér sæma að kalla
„fargan “ hvar sem þeir geta því við
komið. Tekjurnar af símunum hafa
þó farið langt fram úr áætlun. Voru
áætlaðar 2500 kr. en urðu 7600 kr.
En við þann tekjulið er einnig aðgæt-
andi, að óbeini hagnaðurinn af símun-
um er svo mikill, að hann verðurekki
tölum talinn. Það þarf vissulega meira
en meðal iilgirni til þess, að geta ald-
rei nefnt eitt hið allra veigamesta fram-
fara fyrirtæki þjóðarinnar öðru visi en
með óvirðingarorðum.
Eftir því sem landvarnarpostularnir
og blöð þeirra hafa útmálað fjárhags-
ástand þessa lands hin síðustu ár, þá
má þeim bregða í brún, sem þvi trú-
arþreki eru gæddir að taka nokkurt
orð þeirra trúanlegt, að sjá nú á lands-
reikningnum að til er viðlagasjóður
að upphæð 1 milj. 89 þús. kr. ogpen-
ingar í landssjóði um 549 þús. kr. auk
óinnkominna tekna um 64 þús. kr.
011 þessi landvarnar-þjóðræðis „fínans
séní“ hafa stritast við með kófsveittan
skallann að reikna út og útbreiða með-
al manna í blöðum, bæklingum og
bréfum að viðlagasjóðurinn væri þrot-
inn, landskassinn tómur, stórkostlegar
lántökur til óþarfa eyðslu fyrir dyrum
og landsbúið gjaldþrota.
Landsjóðsreikningurinn ber það nú
með sér, að alt fram að árslokum 1906
hafa þessar góðgirnislegu kenningar
landvarnarpostulanna við engin rök átt
að styðjast.
Skrif Gulmiiar Hannessonar.
Vér hétum því í 8. tölubl. „Rvk“,
að gefa lesendum blaðsins síðar kost
á, að sjá í heilu líki bréf Guðmundar
Hannessonar læknis til kjósanda í Eyja-
firði. Úr bréfi þessu voru i „Norðra"
4. febr. þ. á. birtir nokkrir kaflar og
gerðár hæfilegar athugasemdir við þá
en oss virtist réttara, að birta bréfið
alt, til þess að eigi væri hægt að segja,
að vikið væri í nokkru við efni þess,
eða kaflarnir slitnir úr sambandi hver
við annan. Vér höfum nú fengið stað-
fest eftirrit af bréfinu og birtist það
hér svohljóðandi:
Rvk, 23/i0 1907.
Kæri vinur!
Mér datt í liug að spyrja yður liver nú
væri niðurstaðan hjá yður í landsmálum.
Við landvarnarmenn erum að spyrjast fyrir
út um land hvar við eigum fylgismenn og
skoðanabræður. Er þetta gert til þess að
vera við því búnir ef illa skyldi takast til
með þessa millilandanefnd því þá verða
næstu þingkosningar þýðingarmiklar, en of
seint að ræða málið á undan lcosningum er
nefndarálitið kemur út. ef það þá fæðist svo
fljótt. Mér fanst að þér væruð í raun og
veru nterri okkur í skoðunum og vildi vita
á hverja sveifina þér hallist.
Fyrir mér vakir að halda frarn sjálfstœð-
is(ríkis)rétti íslands og vinna að pvi að fá
hann viðurkendan. Að fara gœtilega z fjár-
mdlum, bæði af þ\;í að við erum fátækir og
þolum illa þunga skatta og auk þessu eru
allir sjálfstæðisvegir lokaðir skuldugum fje-
lausum mönnum
Ejármálapólitíkstjórnarflokksinsþekkið þér.
Á þessum stutta tíma, sem hann hefir ráðið, er
viðlagasjóður nærfelt horfinn og hálfrar milli-
onar króna lán á nú að taka hjá Dönum rétt
um það sama bil og við erum að reyna að
losa okkur sem mest undan yfirráðum þeirra.
Símafyrirtæki stjórnarinnar munu okki reyn-
ast arðsöm svo ekki er á því að byggja að
peningarnir komi aftur sízt í bráð.
Stefnan í stórpólitík er nokkuð á huldu
hjá stjórninni en einkennil. er þaðaðstjórn-
arfl. hefir horn i síðu bæklings míns og
skoðar hann hættulegan fyrir sig. Þing-
vallafundinn, sem fór vel fram, lasta stjórn-
arblöðin, þau hafa og haldið í rikisráðsset-
una lengst af, verið á móti sérstökum ís-
lenzkum fána o. fl. Mér finst þetta alt næg
sönnun fyrir því að tilætlunin er innlimun
hvað sem úr verður, enda er mér persónul
kunnugt um að nokkrir heldri stjórnarliðar
eru á þvi máli.
Jæja, ég orðlengi ekki þetta. Yona eftir
svari sem fyrst. Ef svo skyldi fara að þér
vilduð fylgjast með í þessari stefnuskrá sem
ég drap á þá þætti mér fróðlegt að vita
hvort fleiri eru þar nálægt yður á sörau
skoðun og þá hverjir.
Ef yður litist að breyta um annanhvorn
eða báða þingmenn ykkar Eyfirðinga. Hverj-
um hafið þið þá augastað á, sem traust sé í?
Blessaðir.
Yðar
Guðm. Hannesson.
Prógram þjóðræðismanna er nú að vísu
sama og landvarnarmanna, en landvarnar-
flokkinn hefi ég fylt af því að þar hygg ég
fult svo víst að barizt sé fyrir málefninu, en
hvorki völdum eða persónuríg. Allir virki-
legir heimastjórnarmenn finst mér að ættu
að styðja okkur. Eari svo að stjórnin konú
vel fram afsláttarlaust er til nefndarinnar
kemur, vil ég styðja hana, þó margt hafi á
milli borið.
Samhljóða mér sýndu frumriti.
Not. publ. á Akureyri 14. marz 1908.
Guðl. Guðmundsson.
12 — tólf — a.
G. G.
í 31. tölubl. „Norðurlands" þ. á. befir
Guðmundur Hannesson ennfremur rit-
að illyrta skammagrein til manns þess,
er birti bréfkaflann í „Norðra“ og
kjósandans sem bréfið var til, af því
að hann hefir látið það af hendi til
birtingar. Auðvitað fær stjórnin og
Heimastjórnarflokkurinn þar einnig sinn
mæli troðinn og skekinn, eins og í
öðrum ritgerðum þessa dánumanns,
sem sjálfur þykist beita hinni drengi-
legustu aðferð í sinni pólitísku baráttu,
en notar þó sérhvert tækifæri til að
níða stjórnina leynt og Ijóst með ó-
sönnum sakargiftum, sýnilega í þeim
tilgangi, að koma óhug og ótrú inn
hjá þjóðinni og æsa hana upp á móti
stjórninni.
Það má lesa út úr áminstri grein
læknisins í „Norðuriandi", að honum
hefir komið það mjög illa, að bréf
hans skyldi koma fyrir almennings-
sjónir, og láum vér honum það að
vísu ekki, því bréfið mun ekki verða
til þess, að auka álit hans hjá réttsýn-
um mönnum. En ástæða sú, er hann
einna mest lætur bera á, sem sé, að
hér sé verið að birta privatbréf frá sér
virðist oss vera harla léttvæg og varla
framberandi.
Vér getum fyrst og fremst eigi kann-
ast við, að bróf til kjósenda frá foringja
eins stjórnmálaflokks landsins, er ræð-
ir auk þess eingöngu um stjórnmál,
geti í eðli sínu verið prívatbréf, í