Reykjavík - 03.07.1909, Qupperneq 2

V er zlunar fr éttir.
Undir þessari yflrskriít mun „Rvík“ framvegir flytja lesendum sínum ýmsar
verzlunarfróttir.
Terðlag á títlendurn vörum er um þessar mundir fremur hátt hór i
borginni. Skal hér nefna verðlag á matvöru:
Rúgur................9 au. pr. pd. Kaffi br. og mal. . . 90 au. pr. pd.
Rúgmél...............10 - - do. óbrent .... 64 - - -
Haframél............16 - - - Sykur (melis og kandis) 28 - - -
Hrísgrjón...........14 - - - Púðursykur .... 24 - - -
Bankabygg .... 12 - - - Kaffibætir............45 - - -
Bygg.................9 - - - Verðið er miðað við smásö u, ódýrara
Hveitimél .. . 16 og 12 - - - ef mikið er keypt.
Baunir..............16 - - -
Verðið er miðað við að minst 100 pd.
séu keypt í einu.
Hvernig verðlag verður á íslenzkum afurðum er að vísu ekki hægt að
segja með vissu enn þá; þó er líklegt að verð á saltfiski verði talsvert lægra
nú í ár heldur en í fyrra. Aftur á móti mun ull verða í nokkru hærra
verði nú en þá var. Hrogn eru nú seld á 35 kr. tunnan, en voru í nær
engu verði síðastl. ár.
Síðan þetta var skrifað hafa oss borist þessar fregnir um verðlag á ís-
lenzkum vörum erlendis:
Saltfiskur hefir hækkað nokkuð. Málfiskur er nú á 60 kr., smáfiskur
45—50 kr. og ísa 35 — 40 kr.
Harðfiskur i afarlágu verði, um 60 kr. fyrir skippund.
Iirogn seljast á 38—40 kr. tunnan.
Lýsi: Þorskalýsi 26 kr. ijóst og 24 kr. dökt, hákarls- og selslýsi 28 kr.
Meðalalýsi 37. kr.
Selsskinn um 4 kr,
Ull. Hún hefir töluvert hækkað. Selst líklega frá 70—80 aura pundið.
Dúnn, fremur lágur 10 —11 kr. fyrir pundið.
Lambsskinn á 0,30.
Sagt er að gott útlit verði fyrir haustvörur.
Sigurjón Ólafsson
Skólavörðustíg 4 og Klapparstig 20.
gefið henni örugga reynslu og heppi-
legt, almenningsálit í þeim málum.
Það vantar í þeim efnum sem öðrum
nauðsynlegan aga, og því miður lika
hollan þjóðarmetnað.
Því sá sanni þjóðarmetnaður er í
því fólginn, að vilja ekki í reyndinni
standa öðrum að baki að neinu leyti.
Átumein verzlunar vorrar, sem hag-
ur þjóðarinnar er að svo miklu leyti
kominn undir, er það, að við „fúskum"
svo í þeirri grein, berum ekki næga
virðingu fyrir þekkingunni og sérment-
uninni.
Þess vegna hafa menn þotið upp
til að reka verzlun, sem engin skilyrði
hafa haft til þess, og að eins spilt fyrir
verzlun vorri utan lands og innan.
Það hefir verið almenningsálit, að
enga sérþekkingu þyrfti til að verzla,
og á því hefir þjóðin farið flatt.
Máske stafar þetta að sumu leyti af
því, hve makráðir vér íslendingar er-
um, og hve mikla tilhneigingu vér
höfum til að afla oss fjár með sem
léttustu móti og með því að forðast
alt strit. Slík tilhneiging verður altaf
að vera innan vébanda þekkingar og
reynslu, annars kann hún ekki góðri
lukku að stýra.
Iðnaður vor hefir strandað alveg á
því sama og verzlunin. Menn hafa
byrjað að stunda iðnað áður en þeir
voru íullnuma í iðnaðargrein sinni, og
höfðu kynt sér hana til hlýtar, og af
því hefir svo leitt, að við með engu
móti höfum getað kept við aðra.
Þjóðin hefir þar ekki haft þolinmæði
til að nema nóg, og kynna sér nægi-
lega reynslu og þekkingu annara þjóða.
Þess vegna er iðnaður vor kominn svo,
að hann er tæplega styrktar verður,
og á það auðvitað ekki lítinn þátt í
fjárhagsvandræðunum, því mikil stoð
gæti oss verið í því að eiga hollan og
heilbrigðan iðnað.
Sjávarútvegur vor hefir aftur á móti
mikið til strandað á því og honum hrak-
að ár frá ári, eins og reynslan sýnir,
að vér höfum ekki verið jafn sparneytnir
og aðrar þjóðir og ekki kunnað nógu vel
til verka. Útgerðin hefir orðið tiltölu-
lega miklu dýrari hjá oss en öðrum
þjóðum, af því skip og skipaútbúnaður
hefir gengið alt of fljótt úr sér fyrir
vöntun á liirðingu, og menn hafa ekki
sparað nóg eða hirt í mat og öðrum
föngum. í því efni getum vér mikið
lært af Færeyingum, sem alt af græða
á skipaútveg sínum, meðan vér töpum.
Munurinn liggur í því, að Færeyingar
eru sparneytnari og kunna betur til
verka.
Og síðast en ekki sízt er sú þýð-
ingarmikla ástæða, að oss brestur svo
mjög úthald og þolinmæði i öllu, sem
vér tökum fyrir. Vér hlaupum frá
einu í annað, án þess að hafa fullreynt
fyrir okkur, og töpum auðvitað stór-
lega á því. Okkur vantar úthald og
eljusemi manna eins og Jóta og Norð-
manna.
Þetta eru í mínum augum ástæð-
urnar fyrir því að peningavandræðin
eru eins mikil og raun er á, og þetta
*r höfuð-ástæðan til þess, að útlend-
ingar líta svo smáum augum á oss,
og lánstraust vort er svo veikt.
Hvernig úr þessu verði bætt?
Já, það er ekki fljótsagt. Það verður
að koma smátt og smátt með sjálfs-
uppeldi þjóðarinnar.
Vér verðum að víkka sjóndeildar-
hring vorn, afla oss meiri verklegrar
þekkingar, og læra sparneytni og reglu-
semi. Og umfram alt verðum vér að
læra það sem css skortir svo mjög á:
holla og góöa samvinnu.
Tímarnir eru orðnir svo, eftir minni
meiningu, að alt þetta pukur, alt þetta
smáa „fúsk“ er orðið dauðadæmt, bæði
í verzlun, iðnaði og sjávarútveg.
í fám orðum sagt verður þetta því
leiðin, sem þjóðin verður að læra að
ganga, ef hún ætlar að rétta við:
sparsemi, samvinna, þekking og hollur
þjóðarmetnaður, sem færist ekki meira
í fang en hann er fær um.
Yér íslendingar megum ekki lengur
vera flippa og manchettumenn — vér
verðum að fara að verða starfsmenn.
Nær og íjær.
Minnisvarði afhjúpaður. Þann
14. f. m. var afhjúpaður minnisvarði
yfir Ólaf læknir öuðmundsson á Stór-
ólfshvoli, fyrir sýslufund. Hann var
allra manna vinsælastur þar eystra,
og var minnisvarðanum komið upp
með frjálsum samskotum Rangæinga.
Ræður héldu þeir prestarnir Eggert
Pálsson alþm., Kjartan Einarsson próf.
í Holti og séra Skúli Skúlason í Odda.
Ólafur heit. var albróðir frú Theodóru
Thoroddsen og þeirra systra, og mágur
prófessors B. M. Ólsens.
Hinn setti læknir í Rangárvalla-
sýslu, Ólafur Ó. Lárusson, slasaðist
á leiðinni austur. Datt hann af
hestbaki og fótbrotnaði. Það vildi
honum til hamingju, að landlækni
Guðmund Björnsson bar að rétt á eftir
og batt hann um fótinn; liggur læknir nú
þar eystra. Yonandi að fótbrotið hafi
ekki alvarlegri afleiðingar. Faðir Ólafs
læknis, hér í bænum, hefir nýlega fengið
bréf frá honum og er látið þar vel yfir
batanum.
Afli dágóður á þilskipunum hér við
Faxaflóa.
Inntökupróf við hinn almenna
mentaskóla gengu nú 19 nemendur
undir og stóðust 16 prófið.
Aðstoðarprestur hjá séra Jens
Pálssyni í Görðum er Þorsteinn Briem
cand. theol. orðinn.
Sýslumannsembættið í Vestmann-
eyjum er veitt Karli Einarssyni að-
stoðarmanni í stjórnarráðinu.
Haraldur Níelsson prestur er settur
til að þjóna prestaskólakennaraembætt-
inu í sumar, frá 1. júlí, með hálfum
launum.
Prestastefna er nú þessa dagana
á Þingvöllum, sækja hana margir
prestar.
Ifarl Kiichler, hinn góðkunni vinur
vor, hvað vera væntanlegur hingað í
þessum mánuði.
Dr. Helgi Péturs er ’agður af stað
í rannsóknarferðir sínar. Hann dvelur
í sumar á Austfjörðum og kemur aftur
í september.
Sóra Einar Jónsson er kosinn
prestur að Desjarmýri.
„Hvítá“ heitir nýr vélarbátur, sem
fólagið „Stigandi“ í Borgarnesi hefir
keypt og ætlar til ferða frá Borgarnesi
og upp eftir Hvitá. Báturinn fór héðan
upp eftir á laugardaginn var. Hann er
10 metra á lengd, 2®A á breidd og l'/io
á dýpt. Vélin er Norrönavól með 6
h. a. Skriðhraðinn 6 mílur. Báturinn
er bygður úr eik, kantsettur og málm-
sleginn í botn. Hann er með sórstöku
lagi, sniðinn eftir norskum fljótabátum,
flatbotna mjög, ristir eigi nema 17 þml.
óhlaðinn, en 22 þml. með 5 tonna
hleðslu. Bátinn hefir 0. Ellingsen
skipasmiður hér útvegað smíðaðan frá
Noregi. Verðið var 5,150 kr.
Ætlun eigendanna er, að báturinn
komizt alla leið upp að Síðumúla og
er þetta þá mikilvæg samgöngubót
fyrir Borgarfjarðarhéraðið. Frézt hefir
um fyrstu ferð bát.sins frá Borgarnesi
og upp eftir. Hann fór þá að eins með
flutning að Hvítárvöllum,en alt gekk vel.
Frönsk heiðursmerki. Matthías
Einarsson læknir hór við franska spí-
talann og Halldói’ Gunnlaugsson læknir
í Vestmannaeyjum hafa verið sæmdir
frönsku heiðursmerki: „Officier d’
academie8.
Magntís Júlíusson cand. med. er
settur læknir í Strandahóraði, fór hann
á stað þangað fyrir skömmu.
Erlend símskeyti
til „RvÍIímp4*.
Kaupm.h. 1. júli 1909.
Zeppelin býr sig undir norður-
heimsskautsferð.
„£eiðrétting“ og svar.
Leiðrétting.
í síðasta blaðinu „Reykjavík" stendur
frásögn um það, í meira lagi óvin-
gjarnlega orðuð, að meirihlutinn á
þingi hafi „skipað" mig, sem „með-
ráðamann“ ráðherrans, er hann siglir
næst.
Þessi ummæli verð ég að lýsa bein
ósannindi, því að hvorki meirihlutinn
á alþingi né stjórn hans, hefir falið
mér neitt slíkt.
Og mér er fullkunnugt um, að meiri
hlutinn á alþingi álítur slíkt ráðunauts
starf með öllu ónauðsynlegt.
Og þó aö það sé nú fyrirætlun mín
að fara til útlanda — til Þýzhálands —
þá er það engin nýjung, þar sem ég
hefi farið þangað einu sinni á ári,
stundum tvisvar á ári, í meir en 20 ár..
Reykjavík, 20. júní 1909.
Björn Kristjánsson.
Svar.
Oss er sönn ánægja að birta þessa
„leiðréttingu". „Rvík“ gefst sjaldan
kostur á að sýna átakanlegar sann-
sögli andstæðinga sinna en í
þetta skifti. Vér hefðum getað
vitnað til ýmsra flokksbræðra B. K. til.
sönnunar voru máli, en nú látum vér
oss nægja að birta aðeins, þetta litla
símskeyti, sem „Rvík* ba.rst í gærkvöld
og hljóðar svo :
Káöiierrans gætt strang;-
lcga af (Btrni) Kristjáiissyni
og Sveini (Björnssyni) sein
liann kallar privat skrifara
(sína) ! ! !
Á dönsku :
Ministeren strengt bevogtet, Krist-
janson, Sveinn, som han kalder privat
Sekrætere.
Hvenær verður svo lagt af stað til
Þýzkalands B. K., eins og „undanfarin
20 ár“?