Reykjavík - 24.07.1909, Blaðsíða 2

146
RE Y K J A VI K
Sigurjón Ólafsson
Skólavörðustig 4 og Klapparstig 30.
Austurríki
á nú sem stendur í mestu fjár-
kröggum. Útgjöldin á fjárlögunum
er 265 miljónum meiri en tekjurn-
ar. Þessu er reynt að bæta úr með
því að leggja á ýmsa skatta og
tolla. Helstu skattarnir eru hækk-
un á eignaskatti og erfðaskatti, nýr
vínskattur, »yngismanna« skattur, og
hækkun á járnbrauta farmgjaldi. En
samt sem áður verða útgjöldin á
núverandi fjárlögum um 3 miljón-
um meiri en tekjurnar, og er þó
talið mjög vafasamt hvort allur
þessi skattauki verði sainþyktur.
Nær og fjser.
Lögreglustjóri á Siglufirði er
Kristján Linnet cand. jur. skipaður
í sumar.
Fnllnaðarpróf í málfræði hefir
Sigurður Sigtryggsson tekið við há-
skólann með I. einkunn.
Yíirfiskimatsmenn eru skipaðir á
Seyðisfirði: Sveinn Árnason kaup-
maður, á Akureyri Einar Finnboga-
son verzlunarmaður, í Yestmanna-
eyjum Kristmann Þorkelsson verzl-
unarmaður og á ísafirði Kristinn
Gunnarsson sjómaður.
Sjóðþurð Guðna Eyjólfssonar hef-
ir verið greidd af vinum hans, og
er hann nú látinn laus og málsókn
hætt.
Iíruknun. Á ísafirði datt maður
út af bryggju og druknaði. Hann
hét Hálfdán Brynjólfsson og átti
heima i Hnífsdal.
Tvær prentvillur hafa slæðst inn
i síðasta blaði, önnur i »Nær og
íjær«: Smáskeytataxti, á að vera
Símskeytataxti og í »Erlendum
símskeytum«: Bethman-Hallvei, á
að vera Bethman-Hollweg.
Bókafregn.
Tímaritin. Annað hefti „Eimreið-
innaru er komið fyrir nokkru og eru
í því margar góðar greinar. Sérstak-
lega er þar ágæt grein eftir Guðmund
skáld Friðjónsson um sjáifstæðismálið,
sem á það skilið, að allir hugsandi
Islendingar lesi hana. Þar er saga og
kvæði eftir Jón Sigurðsson frá Kaldaðar-
nesi, hvorttveggja mjög laglegt. Kvæði
eru þar tvö eftir Sigurð Nordal, ungan
mann og efnilegan, sem stundar mál-
fræði8nám í Höfn.
Ymislegt fleira, svo sem góðir rit-
dómar eru í „Eimreiðinni41 í þetta
skifti.
Af „Skírniu eru nú 2 hefti komin
út, og eru fremur féfurðu lítil. Þó er
margt gott í ferðasögu Helga Péturs-
sonar, og alt af gaman að lesa það
sem hann skrifar. í fyrra heftinu var
og ágæt grein eftir Einar Hjörleifsson:
,Skapstórar konur;1 er það alþýðuerindi,
sem hann flutti fyrir Stúdentafélagið í
vetur. Sömuleiðis smásögubrot eftir
hann er nefnast „Vistaskifti", einstak-
lega lipurt og smekklega skrifað. Smá-
sögurnar eru vafalaust sú grein skáld-
skaparins, sem E. H. lætur bezt.
Annars er fátt markvert í „Skírni“.
Tímarit kaupfélaganna er komið út
ekki alls fyrir löngu, er það ágætt rit
og fróðlegt í sinni grein, sem alþýða
manna þyrfti að kynna sér nákvæm-
lega. í þessu hefti er meðal annars
einkar fróðleg skýrsla um hag og
rekstur kaupfélaganna íslenzku. Sam-
bands-kaupfélagahreyfingin sem tímá-
ritið berst fyrir, er nauðsynjamál mikið
og á vafalaust mikla framtíð fyrir
höndum.
Tvær bækur hafa oss ennfremur
borist, anDað er lítið kver, prentað á
ísafirði, með þýddum sögum eftir
Guðm. skáld Guðmundsson, er nefnist
„Bifreiðin". Eru sögurnar góðar og
vel valdar og þýðingin mjög góð.
Kverið er hið eigulegasta.
Hitt eru Smásögur eftir Jón Trausta
(Guðm. Magnússon). Smásögur þessar
hafa flestar verið prentaðar hingað og
þangað í blöðum og tímaritum, og eru
með því fyrsta er höf. hefir skrifað í
óbundnu máli. Þær bera þess víða
merki, og verður ekki yfirleitt sagt
að þær standi skáldsögum hans á sporði.
Þó er sagan „Á fjörunni" ágætlega
skrifuð, og efnið séð með sama auga
og beztu persónurnar í hinum stærri
skáldsögum Jóns Trausta. Aftur eru
sumar smásögurnar fremur léttmeti,
eins og t. d. „Kappsiglingin". í þeirri
sögu er ekkert sem segir til faðernisins.
í „Sigurbirni Sleggju" eru góð tilþrif,
en ekki er þó listin þar ómenguð.
Yfirleitt virðast mér smásögur þessar
bera vott um, að G. M. Játi ekki eins
vel að skrifa smásögur eins og rómana.
Smásögur byggjast á enn þá nákvæmara
formi og stýl en rómanar, en sú hliðin
hefir aldrei verið hin sterka hlið G. M.,
enda þótt hún sé alls ekki svo veik,
sem sumir mótstöðumenn hans vilja
gera orð á.
Guðmundur hefir gleggri heildsjón
og gJeggri þekkingu á íslenzku lífi en
nokkurt annað íslenzt sagnaskáld, en
hann er ekki enn þá að sama skapi
listamaður. En sjáanleg framför í þá
áttina hefir þó verið á síðustu bókum
hans. En í þessum sögum gætir þeirra
framfara ekki nógu mikið, enda eru
þær, eins og ég hefi áður getið um,
með því fyrsta sem hann hefir skrifað.
Sigurður Kristjánsson hefir kostað
útgáfuna, og er hún einkar vel vönduð,
eins og hans er vandi.
Handavinnunám ísl. stúlkna ytra.
í efri deild alþingis nú síðast var
feldur úr fjárlagafrumvarpinu styrkur
sá upp á 300 kr. hvort árið, sem um
næst íundanfarin ár haíði verið veittur
til tveggja íslenzkra stúlkna til handa-
vinnunáms hjá „Kunstflidsforeningens
Friundervisning" í Kaupmannahöfn.
Fyrir þennan styrk hefir stúlkunum
eigi aðfcein3 verið veitt ókeypis kensla
í listasaum, munstursteikningu, baldýr-
ing, knipling o. fl. um 4 mánaða kenslu-
skeið, frá 1. júní til 1. okt., heldur
einnig ókeypis fæði og húsnæði; svo
hefir og stúlkunum verið gefinn kost-
ur á að sjá alt það í höfuðborginni
og nágrenni hennar, sem merkilegt
þykir og fræðandi, undir handleiðslu
kunnugra. Þar að auki hefir stór-
kaupmaður Þórarinn Tulinius veitt
stúlkunum ókeypis far með skipum
„ Thore “ -félagsins.
Yegna þess að hinn umræddi fjár-
styrkur. þannig eigi verður veittur á
árunum 1910 og 1911, sér félagið sér
eigi fært að veita stúlkunum ókeypis
undirhald eða fæði og húsnæði á þessu
tímabili, en eftir sem áður mun.það
sjá stúlkunum fyrir ókeypis kenslu og
hlutast til um, að vera þeirra í Kaup-
mannahöfn yrði svo fræðandi fyrir þær
sem að undanförnu.
Eftir beiðni forstöðukonu félagsins,
frúar Emmu Gad, bið ég yður, herra
ritstjóri, svo vel gera, að birta þetta í
blaði yðar, og skal þess getið, að í
fyrra sumar notuðu kensluna fjórar
íslenzkar námsstúlkur í stað tveggja,
og því nær að öllum jafnaði tekur ein
eða fleiri stúlkur af íslandi þátt í ó-
keypis kenslu þeirri, sem veitt er að
vetrinum til.
Reykjavík, 8. júlí 1909.
./. Havsteen.
Leiðrétting frá hr. Ó. Björnssyni.
Hr. ritstjóri!
í „Reykjavík" þ. 26. júní þ. á. segið
þér, að grein í sama blaði frá hr.
Þórarni Tulinius, hafi verið með
þekkjanlegri rithönd minni. Þetta
lýsi ég helber ósannindi, og vona, að
rithöndin á þessum línum sannfæri
yður um, að svo sé. — Bollaleggingar
blaðsins og ályktanir, sem á þessu eru
bygðar, eru því ekkert annað en stað-
leysa.
Kaupm.h., þ. 10. júlí 1909.
Olafur Björnsson.
. *
* *
Það er sjálfsagt að verða við þeirri
ósk hr. Ó. B., að birta þessa „leið-
réttingu" hans. „Reykjavík" vill aldrei
gera neinum manni viljandi rangt
til. Að rithöndin á skjali Þórarins
Tuliniusar væri rithönd Ó. B., höfðum
vér eftir góðkunningja hans og skóla-
bróður, sem bar þá rithönd saman við
bréf frá honum. En auðvitað getur
það skeð að honum hafi skjátlast.
Vér höfum enga löngun til að bendla
kunningja vorn Ó. B. við þetta mál,
og skulum því með ánægju taka orð
hans trúanleg. En þess skulum vér
láta getið, að leiðréttingarskjal Þórarins
Tuliniusar, var sent oss frá bróður hans
Sv. B., og utan á umslaginu stóð:
„Sveinn Björnsson yfirréttarmálafærzlu-
maður", svo um það var ekki að villast.
Vér unnum sem sagt Ó. B. að vera
lausan þessara mála, enda skoðum vér
þessa leiðréttingu sem órækan vott
þess að hann vilji ekki láta bendla sig
við þetta óhappamál. Og það láum
vér honum satt að segja ekki.
____________ Rilstj.
Erlend símskeyti
til „Kvíkur**.
Kaupm.h. 13. júlí.
Clemenseau steypt af stóli.
Briand verður forsœtisráðherra.
Um þessi stórmerku tíðindi verð-
ur^skrifað nánar síðar.
6jalððagi „Reykjavikur“
var
X. júlí.
Rey kj av í k u r f r étt i r.
Tiðln
ágæt undanfarna viku, sólskin og.
blíða á dagi hverjum.
Glrrænlandsfararnir
dönsku komu hingað á Þriðjudag-
inn og fóru aftur á Fimtudaginn.
Foringi fararinnar er Einar Mikkelsen
kapteinn, og er leiðangurinn stofnaðúr
til að leita að líkum Myliusar Ericksen
og þeirra félaga. Fara þeir fyrst um
bygðir og síðan til óbygða. Þeir urðu
fyrir því óhappi að grænlenzku hund-
arnir þeirra drápust á leiðinni. Yerða
þeir því að afla sér nýrra hunda á-
Grænlandi. Búast þeir við að koma
seinna í sumar til Dýrafjarðar, til að
síma heim hvort þeim hafi tekist að'
afla hundanna. Þeir eru eins og kunn-
ugt er nauðsynlegir við heimskauta-
ferðir og notaðir til að draga sleða.
Meðan Grænlandsfararnir stóðu hér við,
lánaði konsúll Thomsen þeim hesta til
að ríða inn í Laugar og um nágrennið,
og lét sýna þeim það sem markverðast
er í bænum.
ISæjarstjórnaraimáll.
Fundur. 15. þ. m. Neitað boði'
0. Forbergs um kaup á lóðarræmu tih
breikkunar Skálholtsstígs.
Skógrœktarfélagi Reykjavíkur veittur
200 kr. styrkur úr bæjarsjóði yfir-
standandi ár, eins og að undanförnu.
Heilbrigðisnefnd hafði lagt til, að
Siggeir Torfasyni kaupmanni skyldn
veitt slátrunarleyfi. Bæjarstjórn ákvað,.
að veita leyfið því að eins að hann
fullnægi ákvæðnm heilbrigðis-samþykt-
arinnar hér að lútandi.
Til þess að meta af hálfu bæjar-
stjórnar jarðaspjöll ofan Elliðaá vegna
lagningar vatnsveitunnar var kosinn
Björn Guðmundsson kaupm.
Kosnir í nefnd til þess að semja
frumvarp til nýrra fundarskapa fyrir
bæjarstjórnina: Kl. Jónsson, Jón Jens-
son og Kr. Jónsson.
Oasmálið. Bæjarstjórn samþ. að gefa
borgarstjóra umboð til að undirskrifa
fyrir sína hönd byggingarsamþykt um
gas-stöð í Reykjavík við Carl Franche í
Bremen, eða umboðsmann hans hér í
Reykjavík, eins og samningur þessi lá
fyrir bæjarstjórninni prentaður og með
þeirri skýringu og viðbót, er lá fyrir
fundinum skrifleg og umboðsmaður
C. Franche’s hafði einnig samþykt.
Stjórnarráðið óskar í bréfi dags. 13.
þ. m. umsagnar bæjarstjórnar um er-
indi 3ja bæjarfulltrúa út af lóðarkaup-
um undir byggingar gas-stöðvarinnar.
Gas-nefndinni falið að svara bréfinu.
Samþ. með öllum greiddum atkv.
svohlj. till.: „Bæjarstjórnin gefur gas-
nefndinni umboð sitt til að hafa alla
umsjón með öllu því, er þarf til þess
að fullnægt sé byggingarsamningi þeim,
er gerður hefir verið við C. Franche i
Bremen um byggingu gas-stöðvar“.
Samþ. brunab.v. á húsi H. Jóns-
sonar á Liltabæ á Grímsstaðaholti
698 kr.
Biibup
er á yfirreið um landið þessadagana.
41