Reykjavík - 09.10.1909, Blaðsíða 1

IRe^hí avíh.
X, 48 A.
Útbreiddasta blað landsina.
Upplag yfir 3000.
Laugardag 9. Október 1909
Áakrifendur í b se n u m
yfir IOOO.
X, 48 A.
BGT" ALT FÆST í THOMSENS MAGASÍNI.
Ofixa Og eldavélar selur Kristján Þorgrímsson.
Augnlækning ók. 1. og 3. þrd. 9—3 á apítal.
Baðhúsið yirka daga 8—8.
Biskupsskrifstofa 9—2.
Borgarstjóraskrifstofa 10—3.
Búkasafn Alp.lestrarfél. Pósthúastr. 14, 5—8.
Bréfburður um bæinn 9 og 4.
Biinaðarfélagið 12—2.
Bæjarfógetaskrifstofa 9—2 og 4—7.
Bæjargjaldkeraskrifstofa 11—3 og 5—7.
Bæjar8Íminn v.d. 8—10, sunnud. 8—7.
Forngripasafnið opið hv. virkan dag kl. 11 12.
Islandsbanki 10—2'/« og 6l/«—7.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. 7--8 e.m.
Landakot88pitalinn ÍOV^—12 og 4—5.
Landsbankinn 101/*—21/*.
Landsbókasafnið 12—3 og 5—8.
Landskjalasafnið á þrd., fmd. og Id. 12—1.
Landsjóðsgj.k. 10-2, 5-6, þrjá 1. d. í m. 10-2, 6-7.
Landssiminn v.d. 8—9, sunnud. 8—11 og 4—6.
Læknaskólinn ók. iækning þrd. og fsd. 11—12.
Náttúrugripa8afnið sunnud. I1/*—2‘/«.
Pósthúsið 8—2 og 4—7.
Stjórnarráðið 10—4.
Söfnunar8jóður 1. md. í mán. kl. 6.
Tannlækning ók. í P.str. 14, 1. og 3. md. 11—12.
„EEYKJAYÍK"
Aig. [minnst 60 tbl.] kostar innanlandð 8 kr.; erlendit
kr. 8,50—4 eh.—1 doll. Sé borgað fyrir 1. Júll, 1 kr. afel.
Auglýsingar innlendar: k 1. ble. kr. 1,60;
8. og 4. bli. 1,36 — Útl. augl. »S‘/e°/o hierra. -
Afsláttur að mun, ef mikið er auglýit.
Hlutafélagið „Reykjayik“.
Ábyrgðarm. Jón Olafssoxx, alþingism.
Telefóu SO.
ýjgreiðsla .Reykjavíkur*
er á Smiöju8tíg 7.
Afgreiðslum. blaðsins er áreiðanlega
að hitta þar ltl- XO—11 f. m.
og 2—4 e. m. — Telefón 199.
Ritstjóri er til viðtsls virka
daga, nema Mánudaga, kl. 4—5síðd.,
Lindargötu 28.
1 dag koma út 2 blöð, 48 A
og 48 B.
Arfur.
Greinar þær 3, sem í dag eru í bl. undir
„Röddum almennings11 voru settar í prent-
smiðjunni og þeim lofað upptöku áður en
núver. ritstjóri tók við. — Með þeim er þá
lokið öllum arfi, sem vér höfum tekið við.
Raddir almennings.
I. Afreksverk Brennivínsfélagains.
Margir hæða og hrakyrða Brenni-
vínsfélagið, án þess að veita því eftir-
tekt, hvað mikið liggur eftir það,
síðan það fyrst sá sólina — á sínum
eigin himni —, því víst hafa mörg félög
minna til leiðar komið, sem eiga lengri
lífsferil. Og til þess að sýna, að þetta
er ekki sagt út í bláinn, leyfi ég mér
að telja upp allar þær framkvæmdir
félagsins, sem kunnar eru:
1. Það hefir náð til sín blaðinu ,Ingólfi‘,
sem sagt var að hefði verið í rauna-
legu basli, og gert það að vopni
móti Góðtemplarareglunni, og var
þess full þörf, þar sem hún heflr
ætt yfir landið þvert og endilangt,
án þess að nokkur hefði tök til
að mæta henni opinberlega á ber-
svæði. Svo eru nú aðfarir ,Ingólfs‘
ægilegar, að jafnvel framkvæmdar-
nefnd Stórstúku íslands virðist bresta
áræði til opinberra andmæla. En
ótrúlegt er að Thoroddsen þegi lengi,
og mega hinir vara sig, þegar hann
loks lætur til sín heyra.
2. Það heflr gefið ritstjóra sínum lausn
frá starfinu, og er það drengskapar-
bragð, þar sem útlit var fyrir, að
hann yrði því vaxinn með tíman-
um. En plástur er það á sárið,
að efnilegur unglingur hefir fengist
í skarðið, sem vonandi er að leysi
þörfustu heimaverkin vel af hendi,
með aðstoð sinna ágætu yfirboðara.
3. Það hefir kastað fyrsta nafni sínu,
og valið í þess stað nafnið „Þjóð-
vörn“, sem á svo vel viö tilgang
félagsins — enda er fljótgert að
kasta því, reynist það óviðeigandi.
4. Það hólt nýlega aðalfund, svo tröll-
aukinn að mannfjölda, að hann sóttu
víst um 30 — þrjátíu — manns,
að ógleymdum þeim kappa, sem
fyrstur braut ísinn, og Snæbirni
stúdent. — Heyrzt hefir að fundur
þessi hafi undirbúið margt og mikið
í þarfir vinar síns, Bakkusar, og
ætti karlinn til endurgjalds að fjörga
fundina, þar sem hann er af sínum
álitinn uppspretta gleðinnar.
5. Það hefir lagt á hvern meðlim 50
aura ársgjald, og má af því marka
hve áhugaeldurinn er vel lifandi
inni fyrir. Og þótt ótrúlegt sé
hefir heyrst, að enginn af þeim
skattskyldu hafi kvartað undan þessu
háa gjaldi, og eiga þeir þó sumir
hér hlut að máli, sem ekki hafa
nema tæpar 8000 kr. í árstekjur.
6. Það hefir, eftir fregnum að dæma,
sent menn til undirskriftasmölunar
víðsvegar um landið, og sýnt þá
óvanalegu velvild að leyfa öllum
að skrifa nafn sitt á skjölin, jafnt
unglingnum sem gamalmenninu, og
ríkismanninum sem sveitarlimnum.
Allir sjá, að þessi aðferð er í fylsta
samræmi við mannúðarkenninguna
fögru. Þeim sem undanfarið hefir
verið bægt frá bæði undirskriftum
og kosningum, hlýtur að hafa volgn-
að um hjartaræturnar, þegar sumir
embættismenn höfuðstaðarins hafa
sýnt svo mikið lítillæti og góð-
mensku, að biðja þá að fylla hóp-
inn. Þeir láta heldur ekki þjóna
sína ganga sundur sokka og skó
endurgjaldslaust, ef borgaðir eru 50
aurar fyrir hverja sál, sem á skjöl-
in fæst, hvernig sem á henni
stendur. Sé þetta þannig, heflr
opnast nýr atvinnuvegur íyrir þá,
sem hafa vit og lagni til að hag-
nýta sér stöðuna.
Afreksverkin eru nú upp talin. En
í einu orði er aðal-markmið félagsins,
að neyta að minsta kosti allra leyfi-
legra meðala, til stuðnings víninu; —
á því ríður mest, til þess að skerða
ekki rósemi heimilisgleðinnar íslenzku.
JÞeir vita, að enginn veit hvað átt heflr
fyr en mist hefir.
Jóh. Jóhcmnesson.
II. Bréfkafli.
Dalasýslu, 29. ágúst 1909.
Líklegt þykir mörgum hér að ráð-
herrrann minnist í sumar opinberlega
þess mikla atburðar sem skeði hér fyrir
réttum hundrað árum, þegar Jörundur
hundadagakóngur gerðist hér hæstráð-
andi á sjó og landi. Okkur finst það
standa í svo nánu sambandi við það
sem gerðist á öskudaginn í vetur.
Hefði ekki verið búið að færa þing-
tímann, og þingið verið haldið að sumr-
inu eins og áður, þá hefði Björn orðið
ráðgjafi um líkt leyti sumars og Jör-
undur varð hundadagakóngur, og orðið
því sannnefndur hundadagaráðgjafi. —
Þá er Bjarni skinnið frá Vogi, þing-
mannsnefnan okkar, búinn að fá svo-
lítinn bita fyrir alt sitt mikla ferðalag,
snatt og smalamensku fyrir „ísafold".
Flestir eru alveg forviða á, að honum
allsendis ófróðum í verzlunarmálutn,
skuli vera falinn þessi starfi á hendur
og tekinn fram yfir æfða verzlunarmenn.
Ekki er það af því menn sjái svo mjög
eftir þessum krónum í svangan maga
Bjarna, en hitt ofbýður oss hve meiri-
hlutinn með B. J. í fararbroddi er
frekur á að stinga upp í vikadrengi
sína.
Eitt hugga margir hér í sýslu sig
við, það, að allir telja sjálfsagt að
dagar Bjarna sem þingmanns okkar
séu hér með taldir, því ekki getur
hann þó verið þingmaður og verzlunar-
erindreki í senn, svo langt gengur ó-
svífnin þó tæpast.
Að því ógleymdu að Bjarni hefir
svikið öll hin pólitisku loforð sín við
oss, þykir oss hann hafa gert heldur
litlar „figurur“ á þingi, og átti þó ekki
lítið að verða gert. Það helzta sem
hann gerði var að útvega Magnúsi á
Staðarfelli löggildingu á höfn í Staðar-
fellslandi; annan verzlunarstað útveg-
aði hann sínum trúu, dyggu Hvamms-
sveitungum, og loks bar hann fram
beiðni um geldinga-verðlaun handa
Eyjólfi á Kleifum, sem þó var feld.
Enda þótt þingmanninum hafi þótt öll
þessi mál stórmerkileg, verður okkur
tæpast láð þótt við látum okkur fátt
um finnast.
Ekki hefir Bjarni verið jafnfús og
sporviljugur að koma hingað vestur og
segja okkur frá afreksverkum sínum á
þingi eins og hann var þaulsætinn hér
í fyrra vetur, þegar hann var að sníkja
sér og snapa út atkvæði til þingsetu,
oft með gráthljóð í kverkunum og óf-
sókna- og sultarjarmi. Hafa flokks-
mennirnir ekki búist við þessu af
garpinum.
Eitt mál síðasta þings meðal margra
annara, mælist afarilla fyrir, og eru
það aðflutningsbannslögin. Manni virð-
ist stappa nærri að það sé brot á
stjórnarskránni að setja slík lög, og
að það skerði að mun persónufrelsi
manna. Mér er óhætt að fullyrða
að mjög mikill meirihluti manna hér
er andvígur aðflutningsbanninu, ekki
af því að menn hér um slóðir séu svo
sólgnir í vín að þeir geti ekki án þess
verið — því hér i sýslu heitir varla
að nokkur maður kaupi vín — heldur
af því að menn kunna því illa, aö
láta löggjafarvaldið fara að taka fram
fyrir hendur sínar í þessu máli.
Tíðin hér er hin ákjósanlegasta og
grasspretta með bezta móti. íslenzkar
afurðir í sæmilegu verði, ull t. d. á
70 aura pundið. Hörgull mikill er á
útlendri vöru hér í vestursýslunni.
Annars eru héðan engar sérstakar
fróttir. Dalamaður.
IH. „Pahba-Labbl“.
Þess var getið í „Rvík“ síðast, að
blaðinu hefði borist visa út af síðustu
skrifum „ísafoldar“. Vísan er svona:
„Pabbi gerir pottinn í,
piltur fær að skvetta því,
og ber sig af því á borð við pabba,
en bærinn kallar hann Pabba-Labba“.
Hvað er ad lretta?
Smjörverð. — Newcastle o/T, Sept. 17.,
1909. — Markaðsskýrsla. — Með c/s »Laura«
og e/s »Ceres« kom 13. og 14. þ. m.
næsta smjörsending frá íslandi. Og með
því að vér í tæka tíð höfðum beðið skifta-
vini vora að bíða með pantanir sinar, þá
gátum vér undir eins þann 14. símað
blöðunum að alt væri útselt og að 4—5
kr. hserra verð helði fengist.
Lakasti ágallinn á ísl. smjörverzlun er
án efa hvað smjörið heldur sér illa. —
Auðvitað verður að taka tillit til, að smjörið
er nokkuð gamalt, er það kemur hingað;
en^alt um það virðast gæðin rýrna fljótt,
þá er það kemur í útsölu-búðirnar. Regla
vor er því, að reyna að selja kaupendum,
sem ekki þurfa að geyma það lengi, og
eins reynum vér, að selja smjörið svo fljótt,
sem framast má verða, með því að vér
vitum af reynslunni, að vér gerum smjör-
búunum slæman greiða með því, að geyma
smjörið óselt.
Það studdi að síðustu sölu, að markað-
urinn var góður, þvf að búist var við
verðhækkun, og kom hún í gær, en virð-
ist hafa dregið úr sölunni, þar sem smá-
sölu-verðið er komið upp 1 1 sh 6 d, og
dregur það mjög úr greiðri sölu. Þó bú-
umst vér við háu verði einnig fyrir næstu
sending. — Með mikilli virðing. — J. V.
Faber & Co.
Vænar kartöflur. „ísaf.‘‘ gat þess 22.
f. m., sen* annáls-verðs dæmis, að hér í
Reykjavík hefði vaxið kartafla, sem óg
liðuga mörk (56 kvint). Af því tilefni
hafa „Rvk“ verið sendar tvær kartöflur
til sýnis úr garði austur í Fljótshlíð, og
vegur önnur þeirra 76 kvint, en hin 89 kr.
Þær eru til sýnis á afgreiðslustofu biaðsins.
Fljótshlíðingur, sem sá þessar kartöfiur,
gat þess, að komið mundu þó hafa enn
stærri kartöflur úr öðrum garði þar í Hlíð-
inni, en eigi vitum vér um vigt á þeim
því til sönnunar.