Reykjavík - 23.10.1909, Blaðsíða 1

1R e$ fc \ a \> t h.
X., 50
Utbreiddasta blað landsins.
Upplag yfir 3000.
Laugardag 23, Október 1909
Áskrifendur í b æ n u m
yfir 1000.
X, 50
Baðliúsið virka daga 8—8.
Bi8kupsskrif3tofa 9—2.
Borgarstjóraskrifstofa 10—3.
Bókasafn Alþ.lestrarfél. Pósthússtr. 14, B—8.
Bréfburður um bæinn 9 og 4.
Búnaðarfélagið 12—2.
Bæjarfógetaskrifstofa 9—2 og 4—7.
Bæjargjaldkeraskrifstofa 11—3 og 5—7.
Bæjarsíminn v.d. 8—10, sunnud. 8—7.
Forngripasafnið opið hv. virkan dag kl. 11—12.
Islandsbanki 10—2'/« pg 57»—'7.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. 7-8 e.m.
Landakotsspítalinn 107«—12 og 4—5.
Landsbankinn 107»—27*.
Landsbókasafnið 12—3 og 5—8.
Landskjalasafnið á þrd., fmd. og ld. 12—1.
Landsjóðsgj.k. 10-2, 5-6, þrjá 1. d. í m. 10-2, 5-7.
Landssiminn v.d. 8—9, sunnud. 8—11 og4—6.
Læknaskólinn ók. lækning þrd. ogfsd. 11—12.
Náttúrugripasafnið sunnud. 17*—21/*.
Pósthúsið 8—2 og 4—7.
Stjórnarráðið 10—4.
Söfnunarsjóður 1. md. í mán. kl. 5.
Tannlækning ók. í P.str. 14, 1. og 3. md. 11—12.
„REYKJ A YÍK“
Árg. [ininnst 60 tbl.] kostar innanlands 3 kr.; erlendii
kr. 3,50—4 sh.—1 doll. Sé borgað fyrir 1. Júlí, 1 kr. afal.
Auglýsingar innlendar: k 1. bl*. kr. 1,60;
3 og 4. bl*. 1,36 — Útl. augl. S8*/»°/o h»rra. —
A/sláttur að mtin, ef mikið or auglýit.
Hlutafélagið „Reykjavík“.
Ábyrgðarm. -Jón Ólafsson, alþingism.
Lindargðtu 28. Telefóu 29.
$greiísla ,Reykjaviknr‘
er á Smiðjustíg 7.
Afgreiðslum. blaðsins er áreiðanlega
að hitta þar kl. ÍO—XI f'. m.
og- 2—e. m. — Telefón 199.
Ritstjóri er til viðtsls virka
daga, nema Mánudaga, kl. 4—5 síðd.,
Lindargötu 28.
TJt í liött.
,.Hvað heitir þú? — Axarskaft
handa syni mínum“.
„Reykjavík" hefir sýnt fram á svo
Ijóst og ótvírætt, að ekki tjáir móti
að mæla, að í 9. gr. Thore-samnings-
ins eru brotin fjárlögin með 6000 kr.
fjárveitingunni handa félaginu fyrir að
ílytja póst frá íslcuidi.
Þar sem enginn vegur er til aö
Jirelcja þetta með rökum, þá átti ekki að
vera nema um tvent að velja fyrir ráð-
herra-blaðið: annaðhvort að kannast viö
þetta — og það var hreinlegast og
drengilegast —, eða þá að þegja.
En blaðið gerir hvorugt. í þess
stað fer það nú að fimbulfamba um
það, að það hafi eftir atvikum ekki
verið að vonum, að meira fengist fyrir
landssjóðsstyrkinn, er þingið veitti
(60,000 kr.), heldur en strandferðirnar
og þessar 4 Hamborgarferðir.
Þetta má vel segja, og er í sjálfu
sér engin fjarstæða. Eu meinið er,
að það kemur umyrðum vorum um
fjárlagabrotið ekki lifandi vitund við.
— Spurning, sú er vér vöktum, var
þessi; er hér ekki um ótvírætt fjár-
lagabrot að tefla? Og henni verður
-ekki svarað nema á einn veg.
Hitt, hvort ástæður hafi verið fyrir
^Cy HlnAThomsen-
H4PNARS1R 17 18 »20 2122-60US 12' LÆKJART l 2
• REYKJAVIK •
Alls konar
Nýjar vörur
komu nú
með Vestu í
S
I shús
og kælihús hefir undirritaður keypt
og útbúið hér í Kaupmannaliöfn lil
geymslu og sölu á íslenzkuin afurð-
um, einkum
rjúpum,
linsöltuðn kjöti,
rullupylsum,
linsöltuðuin iiski og síld;
og eftir nýjárið einnig á
nýjum fiski og
nýju kjöti
ísvörðu, kældu eða frosnu.
Allar íslenzkar vörur verða tek-
nar til geymslu og sölu fyrir injög
lág umboðslaun, svo sem saltfiskur,
síld, saitkjöt, gærur, ull, dúnn o.
s. frv.
Ágæt sambönd við stórkaupmenn,
smásala, hóteleigendur og prívat
heimili hér.
Kaupmannahöfn, 25. Sept. 1909.
H. Th. A. Thomsen.
hendi, er afsakað geti fjárlagabrotið,
eða jafnvel réttlcett það, — það er alt
annað mál.
Ef ráðherra-blaðið játar fjárlaga-
brotið eða kannast viö það, þá er
réttmætt að fara að ræða um ástæð-
urnar, sem til þess hafi knúið — þá,
en fyr ekki.
Að neita brotinu, eins og blaðið
gerir, en fara þó jafnframt að rétt-
læta það að efninu til — það er að
svara út í hött
Sápnhúsið og Sápubúðin eru og munu
ávalt verða ódýrust á sinum varningi.
rmr Með s|s „Sterling-11 "9f
kom mikið af sápum, sem við sökum sérstakra kjara-
kaupa getum selt fyrir eftirfarandi afar-lága verð:
Grænsápa lma pr. 10 pd. kr. 1.40 með kassa
» » — — 100 --------- 12.95 — —
Brún kristal-sápa — 10 — — 1.60
» » » — 100 — — 14.95
h /F „Sápuliúsið44 „Sápubúðin44
Austurstræti Yi. Laugaveg 40.
Það er að eins barnaleg tilraun til
að villa fáfróðum sjónir með því að
draga athyglina burt frá aðalmálinu.
Það er eins og blaðið sé farið að
viðurkenna hálft í hvoru, og vafalaust
alveg með sjálfu sér, að það verði
ekki varið, að veiting þessara 6,000 kr.
fyrir póstflutning frá íslandi sé beint
brot á fjárlögunum. — Þetta er allrar
virðingar vert, og blaðið hefði staðið
ólíkt betur að vigi frá öndverðu, ef
það hefði gert þetta i byrjun, og
stæði betur að vígi enn, ef það gerði
nú þetta afdráttarlaust.
En svo slær út í fyrir bl. aftur;
sá gamli Adam raknar dálítið við og
rumskast aftur, en alveg máttlaust,
til að verja, að það hatl verið réttmætt
að veita Thore-fél. fé eftir 13. gr. A
2 fjárlaganna.
Sú mikla bót er nú orðin á ráði
blaðsins, að það er hætt við það ör-
þrifatiltæki að neita því, að þessar
6000 kr. sé veittar félaginu. Það
reynir nú að eins að réttlæta veiting-
una með því, að oss skilst, að félagið
njóti einskis „fasts styrks" af lands-
sjóði fyrir annað en strandferðirnar
og Hamborgar-ferðirnar fjórar. — Blað-
ið reynir nú að halda þeirri staðleysu
fram, að félagið fái ekkert „fast tillag"
fyrir þær 20 ferðir, sem það á að
fara milli Kaupmannahafnar og ís-
lands.
En þetta er alls ekki rétt hjá blað-
inu. — í 1. gr. samningsins stendur:
„Fél. skuldbindur sig til að halda
uppi strandferðum . . .* o. s. frv.
„Fél. skuldbindur sig til að liálda
uppi að minsta kosti 20 feröum á, ári
milli Kaupmannahafnar og Islands..."
o. s. frv.
„Loks skuldbindur félagið sig til að
haida uppi minst 4 ferðum á ári milli
Hamborgar og íslands . . .“ o. s. frv.
Og svo stendur í upphafi 2. málsgr.
í 9. gr. samningsins :
„Fyrir allar þær skyldur, sem
félagið hefir undirgengist . . . fær fé-
lagið það endurgjáld úr landssjóði, er
nemur 60,000 kr.u
„Allar þær skyldur" innibindur líka
skylduna til að halda uppi 20 ferðum
milli Kmh. og Islands. Fyrir það,
meðal annars, fær félagið tillagið,
60,000 kr., úr landssjóði.
Þessu verður ekki hrundið.
En þá er það líka örvæn staðleysa
af ráðh.-blaðinu, að neita því, að félagið
njóti „fasts tillags" fyrir s'ömu ferð-
irnar, sem á að borga því aukreitis
fyrir póstflutning á — borga því
6000 kr. af fé (13. gr. A, 2 fjárl.),
sem berum orðutn er bannað í fjár-
lögunum að greiða fyrir póstflutning
með skipum, er njóti „fasts tillags“.
Þessu verður heldur ekki hrundið.
— Hér er ekkert undanfæri! Fjárlögin
eru brotin með þessari 6000 kr.
veiting.
Enginn dómstóll í víðum heimi
getur komizt að annari niðurstöðu.
Pessa vörn er ekki til neins fyrir
ráðh.-blaðið að flytja fram á ný.
Og þá eru állar varnir þrotnar fyrir
því, að 6000 kr. veitingin sé ekki
fjárlagabrot.
Hina fjarstæðuna, sem það hólt fram
hér um daginn í óyndis-úrræðum, að
í 9. gr. væri enginn samningur um
þann styrk, heldur tilboð eitt frá fé-
laginu — hana vonum vér að ráðh.-
blaðið fari ekki að taka upp aftur,
eftir að vór höfum prentað upp á ný
í síðasta bl. kaflann um þetta í 9. gr.
Vér vonum það í fyrsta lagi af því,
að hún er í svo bersýnilegu berhöggi
við skýlaus orð samningsins — ber-
höggi við sannleikann. — Vér vonum
það í öðru lagi af því, að ráðlierran-
um er miklu verr borgið, ef skilningur
blaðs hans, sá, að þetta sé tilboð eitt,
næði nokkurri átt, heldur en með því
að kannast við, að þetta er hreinn og
beinn samningur, alveg eins og öll
önnur ákvæði í skjalinu. Þetta skul-
um vér nú sýna og sanna blaðinu.
Eins og samningurinn nú er, þá
hefir ráðherrann að vísu eftir honum
samið um 6000 kr. meira gjald til
fólagsins, heldur en Alþingi veitti hon-
um heimild til með fjárlögunum. En
hafi hann eigi átt betri boða völ, gat
hanu haft ástæðu til að gera þetta —
upp á væntanlegt samþykki Alþingis,
og hann hefði sjálfsagt haft ástæðu til
að ætla, að það samþykki mundi hann
fá, ef samningurinn að öðru leyti
reyndist landinu hagkvæmur.
Eu væri skilningur, sá er blaðið
hefir haldið fram, liugsanlegur — s@m
hann er nú ekki------væri hann réttur,
svo að þetta ákvæði um skyldu fé-
lagsins til aðflytjapóstfyrir 6000kr. á ári
frá íslandi til útlanda, væri að eins tilboð,
þá væri fjárlagabrot. ráðherrans miklu