Reykjavík - 12.11.1910, Qupperneq 2

192
REYKJAVÍK
eins þegar um þinglok 1909 látið uppi
við flokksmenn sína þá fyrirætlun að
fresta þingi, og hafi hún verið honum
„fast í huga“, heldur hafi ið „sama
verið honum enn ríkt í huga, er hann
fór utan í haust“.
Það er á allra vitorði, hvað ráð-
herra var þetta ríkt í huga síðastliðin
þrjú missiri.
Það þurfti því engan spásagnaranda
til að vita, að ráðherra œtlaði sér að
fá þessu framgongt í utanför sinni.
Sízt situr það á ísafold dóttur hans,
að væna hann því hviklyndi, að hon-
um só ætlandi, að hafa að raunarlausu
alt í einu hætt við svo kært áform,
er honurn hafði svo lengi verið „ríkt
í huga“.
Ekki neitar blaðið því heldur, að
hann hafi talað við konung. En það
segir bara:
„Ef ráðgjafi hefir talað eitthvað
um þingfrestun í Khöfn og drepið á
ástæður fyrir henni — hefir hann
vitaskuld ekki gert það við aðra
en konung. Það sem hann því
kynni að hafa um það mál sagt —
veit konungur einn“.
Orðin, sem óg hefi auðkent hér
(„ef“ og „vitaskuld") eru auðsjáanlega
valin af ásettu ráði. Fyrra orðið „ef“
þýðir það, að allir geta lesið milli
línanna, að ráðherra hefir talað um
þetta við konung, og að blaðinu er
ekki grunlaust um það, svo að ekki
sé meira sagt.
„Vitaskuid“ þýðir það, að ■ blaðið
þorir ekki að neita því afdráttarlaust,
að hann haft talað við aðra menn um
þetta samtal sitt við konung. Það er
látið koma hér fram sem ályktun, en
ekki bein fullyrðing, svo að hægra sé
að segja á eftir, að þessu hafi aldrei
verið neitað.
Þetta var líka nauðsynleg forsjálni
af blaðinu, hvorf' sem hún er sjálfráð
eða ósjálfráð.
Því að ráðherra hefir talað um þetta
„við aðra menn“, sagt öðrum frá
samtali sinu við koriung. Hann sagði
„í trúnaði" (?) vinum sínum frá því í
Khöfn, og því var það svo hljóðbært
orðið, að þetta var á hvers manns
vörum þar — eftir Birni Jónssyni ráð-
herra sjálfum.
Sjálfsagt má gera ráð fyrir, að
hann hafi beðið konung leyfis, að mega
segja frá samtali sínu, og að konungi
hafi ekki þótt það neitt Iaunþurfamál,
úr því að ráðherra fór ekki dult með
þetta.
„Þykir mönnum nú líklegt", spyr
ísaf., „að Lögrétta') standi í svó nánu
sambandi við konung, að hann fari
að tjá henni samræður sínar við ís-
landsráðherrann ?“ ^
Og blaðið svarar sér sjálft:
„Er það trúlegt?
Nei!“
Og segir svo, að þá sé „engu til
að dreifa nema tilbúningi út í loftið “.
Um það get ég verið samdóma ísaf.,
að það sé ekki líklegt, að óháðu blöðin
hér „standi í svo nánu sambandi við
konung“, að hann fari að segja þeim
þetta eða annað, enda hefir ekkert
verið eftir honum haft af öðrum eri
ráðherra sjálfum.
En um hitt get eg ómögulega verið
henni samdóma, að þá „sé engu til
að dreifa nema tilbúningi út í loftið".
Auðvitað leggur ísaf. meiri trúnað
á orð ráðherra en óg; en svo lítinn
1) „Reykjavik“ hafði nú getið um þetta
4 dögum á undan „Lögréttu11.
H
■
F ú IIii IIi!M!l — ArHllllllllllU
Austurstræti 17. Laugaveg 40.
Mesta, bezta og fjölbreyttasta úrval af
hreinlætisvorHtn í bænum.
Nýkoraið:
Kardemominudropar (handhægari og ódýrari en Kardemommur) — Hind-
berjadropar — Kirseberjadropar — Sítrónudropar — Vanilledropar —
Möndludropar — Vanillelyftiduft (scm aldreierhægt að hafa nógar hírgðir
a() — Fiorians eggjudnft (af öllum vinðurkent pað bezta í bænum) og
margt fieira og margt fleira.
Hvergi meira nje ódýrara úrval af handsápum í öllum bænum.
Hvergi meira njebetra úrval af ^rænsápum i öllum bænum, irá
15—20 aura pundið.
H
F Sápuhúsið. Sápubúðin.
Talsími 155.
Talsími 131.
a
trúnað get ég ekki íí orð hans lagt,
að ég telji það að sjálfsögðu „tilbún-
ing út í loftið“, sem eftir honum er
hafl um þetta mál, einkanlega þegar
það kemur í alla staði heim við það,
sem hver maður gat ófregið sagt sér
sjáifur, sá er vissi, hve „ríkt í huga“
ráðherra var þingfrestunarmálið —
einmitt nú er hann fór.
En ef hann hefir ekki gætt þess,
að beiðast leyfis konungs til að skegg-
ræða við vini sína, skilnaðarmennina,
í Höfn um þetta, — ja, þá var það
kanske ekki sem bezt viðeigandi af
ráðherra, að vera svo lausmáll um þetta.
En svo vel sem ráðherra vorum er
alt gefið, er þó ekki alveg fortákandi,
að honum sé eitthvað gefið i enn ríku-
legra mæli, en hárnæm tilfinning þess,
hvað só „vel við eigandi" við lrvert
tækifæri.
Ef svona skyldi vera, — ja, þá er
skiljanlegt, að ísaf. vilji helzt (ekki
„klóra“, nei langt frá! en) breiða sem
léttast og liðlegast yfir þetta mál.
Henni væri það þá ekkert láandi,
heldur full vorkunn.
Og ekki skal ég fipa mikið fyrir
henni með það, ef hún bara gerir það
laglega.
Hún má gjarnan hengja bjöllur á
sjálfa sig í málinu, en ég mælíst til,
að hún verði nú meinlaus við ráð-
herrann—verði honum ekki eins grimm,
og hún varð 29, f. m., þegar hún var
áð skamma út úrskurð um málshöfð-
un í „meinsærismálinu" — vitandi auð-
vitað ekki, að það var ráðherrann, en
ekki bæjarfógetinn, sem hafði úrskurð-
að sakamálshöfðunina.
Vill hún nú ekki fara dálítið varlegar ?
Jón Ólafsson.
Hafnarstjórn, — ekki
heimastjórn.
Það vit.a allir, hve meinilla hr. Birni
frá Djúpadal, sem eitt sinn var „Isa-
foldar“-ritstjóri, var við það á sinni
tíð, er það varð ofan á, að þau fyrir-
mæli voru sett í Stjórnarskrána um
ráðherra íslands, að hann skyldi
„hafa aðsetur í Reykjavík".
Hann vildi í fullri alvöru hafa .ráð-
herrann búsettan í Kaupmannahöfn.
Hann óttaðist, að vér kynnum einhvern
tíma að fá eitthvert pólitískt lítilmenni
fyrir ráðherra, sem ekki gæti staðist
áhrif landa sinna, sem ekki þyrði að
snúa sér til hægri né vinstri án þess
að kalla saman flokksfund af pólitísk-
um færilúsum, sem á honum skriði,
og spyrja lýsnar:
„Má ég gera þetta?" — „Má ég láta
þetta ógert?" — „Ætlið þið að bíta mig,
ef ég geri þetta ?“■— „Hvað má ég gera,
mikilsvirtu færilýs, svo að óg hafi frið
fyrir óværð?"
Þetta og því um líkt óttaðist hann.
Hitt hugkvæmdist honum ekki, sem
þó hefði ekki átt að vera öðrum ó-
skiljanlegt, þótt liann gæti ekki hugsað
sór það, jafn-mikill þrekmaður sem
liann er, að svo gæti farið, að vér
fengjum fyrir ráðherra pólitískt skrið-
dýr, sem ekki gerði annað en flatpiaga
fyrir „dönsku mðmmu" í Höfn, en
blési sig upp og léti sem borginmann-
legast hér heima.
Vonandi verður það og ekki oft, ef
það skyldi nokkurn tíma fyrir koma.
. En ólmgsandi — nei, það var það
ekki.
Það er þó varla til að sýna með
loflegu dæmi sínu, hve fjarstætt sé,
að nokkur hætta sé í þessa átt af
Hafnarbúsetu ráðherra, að hr. Björn,
sem nú er sjálfur orðinn ráðherra
eftir mikla þrautabaráttu, hefir tekið
upp á þeirri nýjung, að fara að sitja
í Kaupmannahöfn mikinn hlut ársins.
Hvort honum hafi liðið nokkuð illa
hér heima, af pólitískri „óværð" eða
af öðrum orsökum, er mér ókunnugt
um.
En hitt þykir mér og fleirum, jafn-
vel sumum dyggum liðsmönnum hans,
óviðfeldið og jafnvel lítt þolandi, að
sá maður, sem sótt hefir jafn-fast
róðurinn eftir að ná stjórntaumunum
í sínar hendur, skuli svo sem aldrei
vera þar sem hann á að lögum að
„hafa aðsetur".
Mestalt sumarið var hann á ferða-
lagi út um land — og ekki í emb-
ættiserindum —; síðan kom hann heim
að haustinu, og var hér fáeinar vikur,
hýrðist heima til að kasta mæðinni
eða ná sér eftir ferðavolkið. Lasinn
var hann sagður, og víst er það, að
sjaldan sem aldrei kom hann í stjórnar-
ráðið á skrifstofu sína, — ekki vikum
saman. — En varla er hann skriðinn
saman óðara en hann stekkur úr landi
Markús Þorsteinsson
Frakkastíg 9 — Reykjavík
tekur að sjer allskonar aðgerð á
—^ Hljóðfeerum. ----------
í haust, og ekki kvað hans heim von
hingað fyrri en undir þing.
Er það nú vel við unandi, að sá
maður, sem á að stjórna landinu, sjáist
ekki á skrifstofu sinni meiri hlut árs-
ins, og ali þriðjung ársins aldur sinn
hjá annari þjóð, í mörg hundruð mílna
fjarlægð frá landinu og þjóðinni, sem
hann er yfir settur?
Er þetta að hlýðnast anda laganna
um „aðsetur í Reykjavík?"
Það er haft fyrir satt, að hann hafi
ekki verið byrjaður, er hann fór héðan,
að hugsa fyrir neinum undirbúningi
frumvarpa til næsta þings, og að hann
hafi jafnvel eigi gert neinar ráðstafanir
til þess, áður en hann fór, að farið
yrði að vinna að þessu í stjórnarráðinu.
Hafi því verið unnið t. d. að undir-
búningi fjárlaganna í stjórnarráðinu,
svo að það verk sé nú um það full-
unnið, þá er það ekki hans fyrirhyggju
að þakka, ef þessi orðrómur er sannur.
Yitanlega var hann boðaður út af
konungi í haust, en væntanlega að eins
til viðtals, enda hefir hann sjálfur
fundið ástæðu til að birta Dönum
það (oss ekki löndum sínum, sem
ekkert varðar um það!), að hann sé
alveg „sjálfráður" um það, hve lengi
hann dvelji í Höfn.
En létt 'verk má það vera, að vera
íslands-ráðherra, ef maður getur verið
allt sumarið á skemmtiferð innanlands,
og haustið og veturinn mestallan úti
i löndum.
Margur má vinna meira fyrir lægri
launum — og án ævilangs effirlauna-
réttar fyrir fárra mánaða starf einu
sinni á ævinni.
Herra Birni hefir lengi verið illa við
orðið heiraastjórn — það hefir verið
honum þyrnir í augum.*
En nú hefir hann líka komið því á,
að koma oss í framkvæmdinni á ný
undir Hafnarstjórn.
Það er síðasta afreksverkið !
Jón Ólafsson.
jAthugavert lítitræði.
„Multum in parvo“.
Það er svolítið lítilræði í síðustu
„Isaf.“ — ekki nema á1/^ lína —, sem
stakk mig undarlega, þegar jeg las það.
Lítilræðið er svona:
„Silfnrbergsníímurnar í Helgu-
staðafjalli kváðu leigjendurnir Guðm.
Jakobsson og félagar hans hafa fengið
í hendur — til reksturs — banka-
fólagi frakknesku".
Allir vita, að sonur ráðherrans, hr.
Sveinn Björnsson, málflytjandi við yfir-
dóm, Thorefélags-umboðsmaður og einn
af forstjórum brezka norðvestur-sam-
lagsins, er einn af þessum „félögum"
Guðm. Jakobssonar.
Því má ganga að því vísu, að faðir
hans, ráðherrann vor, sem situr í
Kaupmannahöfn, hafi eigi samþykkt
þessa gerð enn. Ég geng að því vísu,
að fregn þessi í „ísaf.“ sé annaðhvort
tóm ■ flugufregn, eða þá að minsta kosti,
að hún só ekki nema ráðagerð enn þá.
Því að ég á bágt með að trúa því
um ráðherra vorn (Kaupmannahafnar-
búsettur þótt hann sé, og því fjarri
embættismönnum sínum í ráðaneytinu,
sem ættu að hafa vit fyrir honum, ef
á þarí að halda) ég á bágt með að