Reykjavík - 02.11.1912, Blaðsíða 2

178
REYKJAVÍK
frá Svart|ellingnm.
Enskur blaðamaður segir frá veru
sinni í Cettinje á þessa Ieið:
„Ég býst við því, að hvergi annar-
staðar í Evrópu, dragi símaþjónn upp
blýant til að rita á skeyti, sem honum
eru fengin, úr sama hólfinu og hann
geymir skammbyssuna. sína í og tvo
rítinga.
Gangi maður um aðalgötuna í höfuð-
borginni, þá eru allar líkur til, að af
hverjum tólf mönnum sem þú mætir,
haldi ellefu bægri hendinni lauslega
um skammbyssuskeftið. Á veitinga-
stöðunum, þar sem þeir tefla domino
og drekka kaffi eða vín, leggja þeir
vopnin hjá sér á borðið.
Ég hafði ekki verið nema stundar-
korn í Cettinje, þegar ég skildi, hvers
vegna varðsveitarforingjanum á landa-
mærunum varð svo starsýntá Browning-
skambyssuna mína, sem hægt er að
skjóta með í sífellu. Ég býst við að
ég þurfi að gefa honum hana, þegar
ég fer heim, og ég er viss um að með
því gjöri ég hann að aldavin mínum.
Ég hefl komið á spítalann i Cettinje,
það er hvít bygging, tvílyft, upp undir
hlíðinni fyrir ofan bæinn. Þar lágu
fram undir 200 særðra manna. Svart-
fellingar eru vandræða sjúklingar, eink-
um ef þeir eru lítið særðir. Liðs-
foringi einn, með skotsár á báðum fót-
um, vildi endilega standa upp og heilsa
mér, þegar ég kom til hans, og sór
þess dýran eið, að ef hann yrði ekki
kominn á orustuvöllinn eftir 3 daga,
þá skyldi hann ganga að eiga tyrk-
neska konu.
Á spitalanum lágu margir sem
særðir voru tií ólífis, og í einu rúminu
lá lík af undirliðsforingja. Við rúm-
stokkinn sat ekkja hans. Hún grét
ekki, heldur var hin rólegasta, og virt-
ist vera upp með sér af hinum dauða
manni*.
Blaðamaður þessi segir frá því, að
Svartfellingum sé nú mikil þörf á
lærðum læknum og hjúkrunarkonum,
og að tilvinnandi sé fyrir Svartfellinga
að gefa fyrir læknir þyngd hans í gulli,
og þó sé hvergi meiri hörgull á gulli en
í Montenegro.
Þingfararkaup
í sumar heflr orðið sem hór segir:
Björn Þorláksson . .
Eggert Pálsson . . .
Einar Jónss., 1. þm. Rangv
Einar Jónss., 2. þm. N.M.s
Guðjón Guðlaugsson .
Guðlaugur Guðmundsson
Halldór Steinsson . .
Jens Pálsson . . .
Jóhannes Jóhannesson
Jón Jónatansson . .
Jón Jónss., 1. þm. S.-Ms
Jósef Björnsson . . .
Magnús Andrésson . .
Matthias Ólafsson . .
Ólafur Briem . . .
Pétur Jónsson . . .
Sigurður Eggerz . ■.
Sigurður Stefánsson .
Stefán Stefánss, l.þm.Eyf
Stefán Stefánsson 5. konkj
Steingrímur Jónsson .
Tryggvi Bjarnason . .
Valtýr Guðmundsson .
Þórarinn Jónsson . .
Þorleifur Jónsson . .
Kr. 204 00
— 165,00
— 153.00
— 238 00
— 259,00
— 180,00
— 169,50
— 12,00
— 732,00
— 96,00
— 65,00
— 333,00
— 173.00
— 197,75
— 270,00
— 277.00
— 350,00
— 172,00
— 323,00
— 189,00
— 220,00
— 242,00
— 588,00
— 276 09
— 288,00
Dagpeningar á þingi voru kr. 258,00
fyrir hvern þingmann.
Vjer leyfum oss að tilkynna, að frá 1. Nóvember næstkomandi
höfnm vjer falið þeim herrum
O. Johnwon & Kaaber i Reykjavík
aðnl-umboð á Islandi
fyrir fjelag vort.
Samtimis hættir flrmaið H. Th. A. Thomsen að vera umboðs-
maður vor þar, eftir vinsamlegu samkomulagi.
Kaupmannahöfn, 11. Október 1912.
jKagðeborgar bruna-vátryggingarjjelag.
Aðal-umboðsm.: Hellesen & Malmstrem.
Ritfregn.
C. Wagner: Einfalt lif.
Þýtt hefir : J ó n J a-
k o b b b o n. 192 bls., Ryk.
1912 (Sig. Kr.).
Bók sn, er birtist hér í íslenzkri þýðingn,
er eftir franskan prest mótmælendatrúar, að
nafni C. Wagner. Er bann fyrir löngu
orðinn víðfrægur maður fynr hin mörgu og
góðu alþýðurit sín; en þetta er fyrsta bókin
eftir hann, sem berst til vor ísleudinga.
Einfalt lif! — Já, sannarlega er lífið orðið
alt of margbrotið, einkum í menningarlönd-
unum mestu; og við erum farnir að gleyma
verðmæti lífsins og tilgangi yfir tómum smá-
munum. Menn einblína nú orðið á auka-
atriðin í lífinu, borfa sifelt á yfirborðið,
hismið, en gleyma kjarnanum. Og þó er
aðaltilgangur lífsins, aðalkjarninn þessi, að
verða að sönnum manni, að heilum mauni
og ósviknum, er rækir köllun sína umsvifa-
laust, og stefnir rakleitt að því siðferðis-
takmarki, er hann hefir sett sér. En sið-
ferðistakmarkið er yfirleitt þetta, að láta líf
sitt bera eins mikinn ávöxt og auðið er.
Því segir höf.: „Sóaðu ekki Hfi þínu; láttu
það bera ávöxt; lærðu að gefa það, bvo að
einfaldir I það glati sér ekki.“ (bls. 19).
En hvernig eiga menn nú að ná þessu
takmarki ? Einmitt með því að varpa öllu
yfirborðslífi, tizkutildri og veraldarprjáli
fyrir borð, en gjörast sannir menn og ein-
lægir, falslausir og yfirvarpslauBi'r i hugs-
unum, orðum og gjörðum, í stuttu máli
einfaldir í lífi og framferði.
Þegar nú höf. er búinn að roifa ■ þessa
bugsun BÍna, fer bann að leiða okkur fyrir
sjónir, hyernig einlægni þessi, einfeldni og
hispursleysi lýsi sér á hinum mismunandi
sviðum mannHfsins og hverjir séu hinir
verstu óvinir þess. En það er: yfirvarp,
tildur, fals, fégirni og dramb. Alt þetta
spillir lifinu og glepur oss sjónir á tilgangi
þess. Hér kemst höf. viða ágætlega að orði
og bendir á margs konar verðmæti lífsins,
sem mönnum er annars svo gjarnt að gleyma.
Einkum eru kaflarnir um hinar leyndu
dygðir, um heimilislífið, ágæti konunnar og
uppeldið vel ritaðir og af næmum skilningi
fyrir siðmætinu á þessum sviðum lifsins.
Hyrningsrsteina hins sanna lifs telur höf.
trúnaðartraust, von og gæzku. Afltaug
Hfsing er skyldan og ábyrgðartiifinningin.
Fjöregg hamingju okkar eru einfaldar og
óbrotnar þarfir, sem auðvelt er að lullnægja.
En það, sem á að lýsa og glæða lífið, er
gleðin í hinum góðgjömu, græskulausu
myndum sinum. Og einkum eiga menn þá
að leitast við að glcðja aðra : — „Að veita
dálitla ánægju, að hýrga hreldar brár, að
strá Jjósglætu á myrka stigu, er sannarlega
guðdómleg vinna í vesölu mannlífi“ (bls. 83).
Og í þessum kafla á höf. sérstakt erindi til
vor íslendinga fyrir það, hversu við lifum
lífinu svo að segja hver í sínu skúmaskoti
og gjörum Htið að því að gleðja hvern annau
eða iétta hver öðrum lífið : — „komum lagi
á skemtunina, sköpum henni hæli, opnum
hjörtu okkar og hús . . . Tökum höndum
saman við syni okkar, sem heimilisleiðindin
reka út á götuna, og við dætur okkar, sem
leiðist einveran. Margföldum heimiiishátíð-
irnar, heimilisboðin og smá-ferðalög með
skylduliði okkar. . . En hver leggur til féð?
— Skárri er það nú spurningin! Þarna er
einmitt öll kórvillan fólgin. Skemtun og
peningar — menn halda að það tvent sé
óaðskiljanlega sameinað. Hvílíkur feikna
misskilningnr...!
.. . Enginn bannar þér að opna budduna,
ef þú ert fær um það, og telur þörf á því.
En ég fullvissa ykkur um, að það er ekki
nauðsynlegt. Ánægjan og einfeldnin (o:
hispursleysið) eru gamlir kunningjar. Komið
til dyranna eins og þið eruð klæddir, verið
einfaldir og blátt áfram við gesti ykkar.
Ef þið komið frá ærlegu afloknu verki, eruð
jafn-ástúðlegir, eins einlægir við félaga ykkar
og framast er unt, og talið ekkert ilt orð
um fjarverandi menu, þá er öllu ágætlega
borgið“ (bls. 90).
En stígum nú fæti „á þröskuld hins 6-
endanlega heims, þar sem hulin gæði og
hljóð starfsemi eiga heima“. Þar komum
við inn að hjartafylgsnum lifsins, og þar er
oft og einatt mest verðmætið fólgið:
í starfsemi konunnar, umhyggju móðurinnar
á heimilinu, og þrautseigju daglaunamanns-
ins, í stuttu máli í öllum hiuum leyndu
dygðum, sem oft og einatt eru ríkastar hjá
olnbogabörnum lifsins og ekkert viija láta
á sér bera. Og hyggjum þá fyrst að
heimilinu.
1 sMatnaðaryerzlun Jóns steíánssonar
Laugaveg 14
gerast þau beztu kaup, sem hægt er
að fá i bænum. T. d.: Kvenstigvjel
á 5 kr. Karlm.stígvjel á 6 kr. 50 a.
„Við, sem sífelt erum að strita við að
breyta bæjum okkar, húsum, siðum og skoð-
unum, og höfum hvergi höfði okkar að
að halla, bætum ekki missi heimilislífsins
ofan á dapurleik og tómleik hinnar breyti-
legu tilveru okkar! Tendrum aftur eldinn
á kólnuðum arninum, búum okkur til frið-
heilagt hæli, hlý hreiður, þar sem börnin
verða að mönnum, þar sem ástin finnur
athvarf, ellin hvíld, bænin altari og föður-
landið ti!beiðslu“ (bls. 143).
Og væntum þess fastlega, að við getum
búið okkur til slík heimili, þar sem við böf-
um efniviðinn í starfi sjálfra okkar og í ást
góðrar konu. Ágæti konunnar lýsir höf.
á þessa leið: — „Frummynd dísanna, eins
og þær eruísöngum skáldanna, hafa skáldin
fundið og finna eun hjá þessuro ástúðlegu
dauðlegu verum, sem kunna að hnoða deig
með dugnaði, bæta rifnar flíkur með blíðu
geði, hjúkra sjúkum með brosið á vörunum"
— og gjöra það að verkum að — „húsið
hlakkar og hlær !“ (bls. 143).
En hvers vegna eigum við nú að leggja
svo mikið upp úr heimilunum ? Af því að
þau eiga að vera skjólgarður nútiðarinnar
og gróðrarstöð framtíðarinnar, þar sem við
eigum að ala upp frjálsa en ræktarsama,
sjálfstæða og þó félagslynda menn.
En — þar er vandinn mestur. Því —
„hve mörg eru ekki sálna-morðin, sem við
gjörum okkur seka um! Sumar sálir eru
rotaðar með bareflum, sumar blíðlega kæfðar
í dúnsængum I (bls. 180). En hvorttveggja
ættu menn að forðast. Venjum börnin því
ekki á nautnir og dáðleysi, og beitum þau
ekki of hörðu; en ölum þau upp við holla
Verzlun
Goörúnar „í ónasson
IAðalstrœti 8.
Bezt, fjölbreyttast og ódýrast
§ÆLGÆT1 og ÁiEXTIR
í bænum.
Alls þrifnaðar gætt við afgreiðsluna.
■ - ----------------------------1
ikamlcga vinnu, siðferðislegar hugsjónir og
góða andlega fæðu. Reynum að gjöra þau
að framkvæmdarsömum, tápmiklum mönn-
um, er kunna að lifa lífinu á sér eðlilegan og
heilbrigðan hátt, en ofurselja sig hvorki
nautnum né ómensku.
Alt er þetta ágætlega sagt og réttilega.
En hver eru ráðin til þess að ná þessu tak-
marki ? Þau má finna í öðrum bókum
Wagners, eius og t. d. bók hans um
„Þ r e k 1 y n d i ð“, er ég helzt myndi kjósa
mér, ef ég ætti að þýða bók eftir Wagner.
Þessi þýðing er, eftir því sem ég bezt fæ
séð, ágæt; málið hreint og fagnrt, víða
kjarnyrt og með þungum þyt. Er það sýui-
legt, að þýðingin er gjörð af mikilli alúð,
vandvirkni og ræktarþeli, enda lætur þýð-
arinn þess getið í eftirmálanum, að meiri
hluti bókarinnar sé þýddur sér „til af-
þreyingar í hreggviðri lifsins“ — og móður
sinni nýlátinni hefir hann helgað þýðinguna.
Þetta er bæði mannlegt og fagurt, því að
hvernig sem menn annars líta á lífið, finna
þeir jafnan bezt til verðmætis þess og alvöru
við ástvinamissirinn.
Ag. Bj.
Timarit kaupfélaga og
samvinnufélaga. Ritstj.:
8igurður Jónsson.
VI. ár. — II. hofti.
í hefti þessu er ýms fróðleikur um íslenzk
samvinnnfélög, fundargjörð Sambands ís-
lenzkra samvinnufélaga, skýrslur og reikn-
ingar ýmsra félaga o. s. frv. Auk þess eru
í því tvær ritgjörðir. Heitir önnur, félags-
skipun, samvinna og samhjálp; og er það
fyrirlestur sem ritstjórinn, Sigurður Jóns-
son, hélt á búnaðarnámsskeiði á Hólum
síðastliðinn vetur. Hin heitir, Þjóðleg fæða,
og er þýdd úr norsku. Höfundur hennar
er nafnkunnur gerlafræðingur norskur, Dr.
Olav Sopp, og hefir hann um mörg ár rann-
sakað næringargildi og hollustu norskra
matartegunda. Lýkur hann miklu lofsorði
á hinar gömlu þjóðlegu fæðutegundir, einkum
skyrið og annan mjólkursúran mat. Fétur
alþm. á Gautlöndum hefir þýtt greinina, og
skrifað inngang og eftirmála við bana.
Bíó.
Ég hefi tvisvar sinnum ætlað í Bíó
í síðustu viku, en orðið frá að hverfa
vegna þess að aðgöngumiðar voru
allir seldir.
Þetta getur oft komið sér illa, eink-
um í vondu veðri, fyrir fólk, sem býr
langt frá kvikm.leikhúsinu. Þau gætu
og ættu að bæta úr þessu með því að
fá sér talsíma, svo menn gætu pant-
að aðgöngumiða fyrirfram eða fengið
að vita hvort uppseit er, ef þau vilja
þá ekki bæta úr því með því að selja
aðgöngumiða einhverntíma að degin-
um til.
Vonandi verður bætt úr þessu fijót-
lega. Borgari.