Reykjavík - 23.11.1912, Blaðsíða 3

REYKJAVÍK
191
^JdEGAR að Sunlight-sápan er
notuð við þvottinn, þá verður
eríiðið við hann hreinasta
unun. Vinnan verður þá
bæði fljótt og vel af hendi
leyst, þið þurfið ekki að vera
hræddar við að þvo jafnvel hið finasta tau, ef
þið notið Sunlight-sápuna.
SUNLIGHT SÁPA
mm™
Frá Testmannaejjum.
Það er mjög útbreidd trú á Norðurlandi,
að í Vestmannaeyjum eigi ekki aðrir heima
en sýsluteaðurinn og fáeinar feitar og mak-
ráðar kofur.
Þetta er ekki rétt, og er mér manna bezt
kunnugt um það, þvi ég er nýkominn þaðan
og hefi frá mörgu að segja um eyjarnar og
íbúa þeirra, sem til þessa dags hafa, því
miður, verið mjög lítið rannsakaðir.
Vestmannaeyjar eru mjög fjöllóttar, og eru
fjöllin grasi vaxin upp í efstu tinda og afar-
sæbrött. Mest bér á einu þeirra, sem er
kallað Heimaklettur. Þar eru afréttir eyjar-
búa, og gengur féð þar sjálfala allan ársins
hring. Þar er svo bratt að engar skepnur
fóta sig nema kindurnar. En þær eru heldur
alls ekki líkar stallsystrum sinnm á megin-
landinu, því samkvæmt breytiþróunarlögmál-
inu hafa þær tekið miklum stakkaskiftum
frá því, sem þær voru í upphafi, og eru nú
orðnar mjög svipaðar klifurdýri þvi, sem
gemsa nefnist, og aðalléga hefst við á efstu
tindum Alpafjalla, þeim sem brattastir eru.
En gemsur hafa þá náttúru að þær svimar
aldrei.
Úr þvi ég mintist á breytiþróun, ætla ég
að geta þess um leið, að Vestmannaeyingar
,eru miklu fótalengri en aðrir íslendingar,
sem orsakast af því, að þeir aldrei riða. En
fyrir þá sök höfum við orðið miklu fótskemri
en aðrar þjóðir, að við höfum í ómunatíð
alið mestan aldur okkar á hestbaki og þess
vegna litið notað fæturna.
í fjallalöndum eru oft málmar, enda er
talið víst að í Vestmannaeyjum sé mikill
auður fólginn í jörðu. Ekki alls fyrir löngu
þóttust jafnvel nokkrir menn hafa fundið
þar talsvert af kopar. Keyptu þeir i kyrþey
námabréf handa sér, konum sínum og börn-
um og öðru skylduliði, og sendu á laun
mann með skilaboð til Gull-Hansons. Brá
hann við hið skjótasta, og kom með næsta
skipi til eyjanna að rannsaka námana. En
þegar Gull-Hanson sá koparinn skar hann
höfuð að eyjarskeggjum og bað þá aldrei
þrífast. Kvað hann kopar þcirra eintómt
blágrýti og einskisvirði. Fóllu þá hlutabréf
í námunum samstundis úr 356 niður í 0.006
og voru gefin Gull-Hanson; en hann fór til
Iteykjavíkur næsta dag, og seldi þau þar
með engum hagnaði.
Og er hann nú úr sögunni.
Eitt er það merkilegt yið Vestmannaeyjar,
að þar renna engar ár, og að þar er engin
uppsprettulind. Hafa eyjarmenn því Öl til
drykkjar, en skíra börn sin úr brennivini,
þegar ekki næst i vatn úr landi, sem oft
ber við.
Eyjarnar eru all-fjölmennar, því margir
hafa flutt þangað á siðari árum, bæði af
meginlandinu og skerjunum i kring. Aðal-
atvinnuvegirnir eru fiskiveiðar og fílatekja.
Fiskinn selja þeir Spánverjum, en filinn
hafa þeir til matar sér. Fíllinn er tvifætt
skepna með stutt nef, mjög vel fleygur, og
er það því algerlega rangt, sem Bjarni Sæm-
undsson heldur fram í dýrafræði sinni, að
hann sé ferfætt djr með löngum rana og
afar-stirður til flugs. Hefði Bjarni farið til
Vestmannaeyja í stað þess að vera að skoða
8köturnar í Grindavík, hefði hann getað
komizt hjá þessari leiðinlegu villu í bók
sinni. En vonandi lagar hann þetta í næstu
útgáfu.
í Vestmannaeyjum er næst sterkasta vigið
á landinu (sterkast er auðvitað batteríið hér).
Það heitir „Skansinn“, og er mælt að Bryde
hafi látið byggja það til varnar gegn árás-
um Tyrkja, sem oft herjuðu þar fyr á dög-
um, og stálu Guddu, eins og margir vita.
En Tyrkir komu aldrei, og halda sumir að
þeir hafi frétt af verðinum hjá Bryde, og
orðið hræddir um að hann mundi sprengja
alt upp þegar þeir kæmu.
Það bar við einn dag meðan ég dvaldi í
Eyjunum, að ég varð var við að mikið mann-
streyrai var til samkomuhúss eyjabúa.
Gekk sýslumaður á undan í glæstum ein-
kennisbúningi, með dregið sverð i hendi, og
var hinn hermannlegasti. Var mér sagt, að
skotið hefði verið á almennum borgarafundi
til að ræða um hvað gjöra skyldi út af
stríðinu, því nú sáu Vestmannaeyingar sér
leik á borði að reka gamalla barma sinna
á Tyrkjum. Umræður voru allmiklar á
fundinum, og var loks samþykt svohljóðandi
ályktun :
„72 Vestmannaeyingar, saman komnir á
fundi i Goodtemplarahúsinu, skora í einu
hljóði á Tyrkjann að leggja strax niður
vopnin og hætta öllum ránsferðum og
hryðjuverkum. Hvetja þeir þá jafnframt til
að segja með öllu skilið við falsspámanninn
Mahómeð, og taka hina einu sáluhjálplegu
evangelisk-lútersku trú fyrir klukkan tólf á
morgun“.
Svohljóðandi viðaukatillaga frá Halldóri
lækni var borin upp, cn feld:
„Fundurinn ætlast til að kvenfólk sé látið
í friði meðan stríðið er“.
Menn voru sem sé á þeirri skoðun, að
kvenþjóðinni tyrknesku mundi alls ekki líka
þessi afskifti Vestmannaeyinga, en þykjast
einfærai' um að verja sig, ef á þær væri
leitað.
Og konur meta eyjarbúar mikils — hverrar
þjóðar sem þær eru.
Ingimundur.
Sendiherra f’jóðverja í Lundúnum
er orðinn Karl prinz Lichnowsky.
Hann hefir áður verið við sendiherra-
sveitina í Lundúnuro, og hefir ritað
talsvert um viðskifti Þjóðverja og Eng-
lendinga.
Biblíníyrirlestur
í Betel, 8unnudag 24. Nóv. kl. 6*/a síðd.
Efní: Sionshreyfingar. Er það satt, eins og
margir halda, að Gyðingarnir munu aftur koma
saman i Palestinu áður en Kristur kemur?
Biblian srarar þessu greinilega.
Allir velkomnir.
O. .T. Olseu.
i n ....— Nýjustu bækurnar:
Dr. Guðm., Finnbogason: Hngur og heimur, ib. 4,00. — Knut Hamsun:
Viktoria. Ástarsaga. Þýðingin eftir Jón Sigurösson írá Kaldaðarnesi; 1,50,
ib. 2,50 og 4,00. — Jón H. Þorbergsson: Um hirðing saudfjár, 0,60. —
Bihlía (útg. 1912). Alveg nýkomin, ib. 5,00. — Söngbók bandalaganna, ib. 3,00.
Fágt hlá öllum bóksölum.
Bókav. Sigf. Eymundssonar, Lækjargötu ð.
Ritfregn.
Ljóð. eftir Sigurð Sig-
urðsson, Rvik 1912.
Ný Ijóð — og það góð Ijóð. Það
ligggui við, að það sé orðið sjaldgæft
á sjálfu ijóðalandinu.
Sig. Sig. er ekki óþektur maður í
íslenzkri ljóðagerð, og enginn býst við
lökum kveðskap frá honum. Hann
hefir áður gefið út Ijóðabók, og auk
þess hafa við og við birst eftir hann
kvæði í blöðum og tímaritum — alt
góð kvæði, vel hugsuð og gagnhugsuð,
og laus við alt það orðaprjál og lyriskt
fimbulfamb, sem sumum góðskáldum
okkar er aitaf hætt við.
Sömu einkenni hafa þessi ljóð Sig-
urðar sem nú birtast. Hann yrkir til
stúlku :
Þú ert engin björk i bjarkasal,
brekkufjóla, eða dalarós;
þú átt ekki þetta skýjahrós —
þú átt engin reikistjörnu ljós.
Þú átt annars eðlis kostaval.
Þú ert mannsins kona, ytra og inst.
Nei, „skýjahrósið" og blómsturmálið
o. s. frv., það á ekki við Sig. Sig. Hann
krýpur ekki neinum lýriskum heila-
spunagyðjum — það er mannsins kona
sem hann kýs sér að yrkisefni; því
lýriskt skáld, með þess kostum og löst-
um, er Sigurður í rauninni ekki. Andi
hans hefur sig að vísu oft til flugs,
hátt upp yfir mannabygðina, engu
síður en hinn fimasti lýriski skáldajór.
En hann fer aldrei upp í skýin; hann
vogar sér aldrei svo hátt upp, að hann
missi ’sjónir á veruleikanum. Hann
hefir, að mínum dómi, kosti lýriska
skáldsins, en ekki lestina.
Sum af kvæðum þessum, sem nú
birtast í „Ljóðum“ Sigurðar, eru
gamlir kunningjar. Æði möig þeirra
voru birt í „Ingólfi“ í fyrravetur og
vor, svosem „Haukaberg", „Hjörsey“,
„Auður Gisla Súrssonar" og þýðing-
arnar eftir Oscar Levertin o. fl. Þrjú
af kvæðunum hafa verið prentuð áður
í ljóðabók, er Sigurður gaf út, þar á
meðal kvæðabálkur, er hann nefnir
„Hrefna“. Fyrsta kvæðið var, að mig
minnir, prentað í „Þjóðólfi" fyrir mörg-
um árum, en er nú talsvert breytt frá
því ég man fyrst eftir því, og ekki
alstaðar til batnaðar, að því er mér
Þýkir.
Af nýjum kvæðum í bókinni vildi
ég mega benda á fyrsta kvæðið,
„Lundurinn helgi“, gullfallegt kvæði.
Hver maður á sinn „helga lund“, það er
„draumsins helgu, hljóðu vé,
8em himins auðlegð létu’ í té
þeim ríku sem þeim snauðuw.
Þangað leitar hugurinn „er húmið
hnígur“. Þá
„lokast mannavegir, andinn eygir
eldinn belga að fjallabaki ljóma“. —
Yfir öllu þessu gullfallega kvæði er
einhver rökkursins óljós draumaslæða;
hávaði dagsins og vökunnar færist fjær,
og upp í „lundinn helga* berst að eins
bergmálið af skarkala lífsins.
En alt verður öðruvísi umhorfs í
„lundinum helga“ þegar birtuna ber
á hann.
„Þá var hann orðinn annar, vinur:
að ösku logi og fauskum hlynur“.
Já, svo fer um okkar dýrstu drauma í dagsins
Ijósi,
eins og meyjar eftir dansinn —
af þeim hverfur mesti glansinn.
Svo segir skáldið sjálft.
Síðast 1 bókinni eru nokkrar þýð-
ingar, og sumar þeirra afbragðsvel
gjörðar, sérstaklega þykir mér góð
þýðingin eftir Hamsun, „Sjóferð“.
Það er í stuttu máli að segja um
„Ljóð“ Sigurðar, að sum kvæðin eru
með afbrigðum góð — hér endist ekki
rúm til að telja þau öll — og ekkert
kvæði 1 bókinni, sem maður vildi missa
þaðan.
Frágangur er mjög vandaður, pappír
góður og prentið laglegt, og þó er verð
bókarinnar að eins 1 króna. Allir
ljóðavinir á Ijóðalandinu ættu að eign-
ast hana.
Kvöldúlfnr.
Frá vettyangi.
Simskeyti Jrá Höfn 20. núv.:
Serbar hafa tekið Monastir. Or-
ustur daglega við Tschataldja;
gmsir ofan á.
* *
*
Snemma í þessum mánuði er sím-
að frá K.höfn, að Serbar hafi tekið
Monastir. Það mun hafa verið fiugu-
fregn, því í enskum blöðum um miðj-
an þennan mánuð er búist við að
Serbar muni taka bæinn svo sem nú
er komið á daginn. Það eru til tveir
bæir á Tyrklandi með þessu nafni,
annar í Makedoniu en hinn austur í
Þrakíu, og er hér eflaust átt við Mon-
astir í Makedoniu, því það er meiri-
háttar borg svo sem sagt hefir verið
frá áður hér í blaðinu.
Föðurlands-ást Balkanþjóðanna.
Það sézt í útlendum blöðum, að
Balkanbúar, sem til Ameríku eru
komnir, streyma nú heim í stórhópum,
til að bjóða sig í herþjónustu móti
Tyrkjum. Eru þeir stundum mörg
hundruð saman á fólksflutningaskipun-
um stóru. Þeir sem eftir eru í Ame-
ríku senda og stórfó heim til stjórn-
anna. Sú saga er sögð um Serba einn,
sem býr 1 Montana í Bandarikjunum,
að hann hafl sent stjórninni í Serbíu
5000 dollara þegar friðnum var slitið,
en 7000 dollarar var aleiga hans.
o H/F Sápuhúsið o
Austurstræti 17,
margar tegundir
russneskar cigarettur
nýkomnar.
Ovenju ó d ý r a r.