Reykjavík - 01.03.1913, Blaðsíða 1

♦
1R fc\ a v t k
Laugardag 1. Marz 1913
Árni Eiríksson,
Austurstræti 6.
Ú/TSALAN ex nú bráðum á enda og þar með tækifærið
til að fá góðar og ódýrar vörur með afslætti.
Enn þá engin veröhækkun vegna
farmgj alds-tollsins.
Afsláttur á öllum vörum.
XIV., 9
Ritstj.: Björn Pálsson
cand. jur.
Talsími 215. Kirkjustræti 12.
Pósthölf A 41.
Heima daglega kl. 4—5.
j'fýjustu símskeyti.
Khöf'n, 1. Marz J1913.
Engir bardagar. — Sagt að
Orikkir og Serbar ætli að senda
80,000 hcrmanna til Skutari til
lið8 við Svartfellinga.
ísland og Danmörk.
Það er svo að sjá á dönskum blöð-
um sem þeim hafi gramist grein, sú
er ég ritaði í „Reykjavík8 18. Jan. þ. á.
Og Danir standa agndofa og skiln-
ingslausir gagnvart því sem hér gerist,
eins og þeir eru vanir.
Þá furðar stórlega á því, að slík
grein skuli koma úr rnínum penna,
gamals manns, sem sé „heimastjórn-
armaður", „fylgismaður Hannesar Haf-
steins" og einkum að því að ég hafi
verið „vingjarnlegur í garð Dana“.
Það er satt, að ég er heimastjórnar-
maður — og þykist vera eins einlæg-
ur heimastjórnarmaður og nokkur
annar. Satt er það og, að ég er einn
fylgismanna Hannesar Hafsteins. > Enn
er það og satt, að ég hefi unnað Dön-
um sannmælis um alla góða kosti
þeirra, hvatt landa mína til að treysta
drengskap þeirra og lifa í góðu sam-
lyndi við þá. Og kostir Dana eru
miklir og margvíslegir; því skal ég
síðastur manna neita. En — þeir
hafa líka ókosti. Þjóðin hefir jafnan
verið nokkuð skýjaglópsleg (chauvinis-
tisk), og hún hefir drottins náðargáfu
til þess, að kjósa jafnan þá aðferð,
sem vitlausust var og verst gegndi,
sjálfum þeim og öðrum, í viðskiftum
við samþegna af öðrum þjóðflokkum.
Þannig fyrirgerðu þeir samkomulagi
við þýzkumælandi þegna sína — og
mistu svo þá, og meira til, út úr
Danaveldi.
Þeir eru nú að leika sama leikinn
við oss. Sá einn er munurinn, að
þýzkir þegnar þeirra vildu losna úr
samfélagi við þá, en vér íslendingar
viljum ekki pólitiskan skilnað, og höf-
um aldrei viljað. En nú eru Danir
að reyna að hrinda okkur frá sér.
Alberti-hneykslið og ýmislegt fleira
gaf vitleysunni vind í seglin eitt augna-
blik hér, í kosningunum haustið 1908.
Það er satt. En að eins stutta stund.
En hvernig sem þeir Knútur íslands-
hati og hans nótar venda þessu og
snúa, geta þeir aldrei neitað því, að
þegar vér nú vildum þiggja boðin frá
1908, þá gengu Danir ábak orðum
sínum. Þeir vilja ekki lengur standa
við þau.
Þetta er ódrengskapur þeirra. Og
víð það hverfur alt traust vort á öll-
um samningum við þá. Vér trúum
þeim ekki framar.
Þeir geta reynt að innlima oss í
orðum, kalla oss „Norður-Danmörk“
(eins og „Hovedstaden") eða „norður-
hluta ríkÍ8Íns“\}.\) (eins og „Berlingske
Tid.“).
Yér verðum aldrei „hluti ríkisins“
(„Danmarks Rige“) fyrir það. Höfum
um aldrei verið það, erum það ekki
og verðum það aldrei að eilífu. Um
það eru allir íslendingar í 'óllum flokk-
um á einu máli.
Yér könnumst við að vera og vilj-
um vera hluti af Danaveldi („det danske
Monarki"), en ekki úr „Danmarks Rige“.
En úr því að ekki er auðið að eiga
neitt við Dani um rétt vorn í veld-
inu („Monarkiet“), svo látum vér það
mál liggja að sinni.
Vér snúum oss að öðru: — að því
að efla atvinnuvegi vora, efnahag og
fólksfjölda; og að því að losa oss við
Dani í öllum samgöngum og viðskiftum.
Við reynum að verða efnalega óháðir
og svo fjölmennir, að vér þurftum ekkert
að eiga við Dani að sælda.
Dönsk blöð hugga sig við, að orð
mín um þetta sé lítið að marka.
En ég get sagt þeim það með sanni,
að þau eru töluð úr hjárta hvers ein-
asta íslendings.
Hreyfingin í þessa átt er þegar byrj-
uð; hún hefir gagntekið þjóðina, og
hún vex og dafnar með hverjum degi.
Ef Dönum þykir þetta miður, þá
mega þeir sjálfum sér um kenna —
af því að þeir hafa fylgt Knúti íslands-
hata.
En þeir mega sofa rólega fyrir því,
að eftir að þeir hafa ótvírætt gengið
trá orðum sínum frá 1908, þá mun-
um vér ekki ónáða þá fyrst um sinn
með samnin^aumleitunum.
Nú förum vér aðra leið!
Knútur fslandshati hefir margt sagt
ilt i vorn garð. En hann hefir aldrei
ritað heimskidega fyrri en nú.
Hann segir, að ég ráðist, á Hannes
Hafstein, af því að ég sé ekki ánægð-
ur með sambandslaga-uppkast hansf!)
frá í haust.
En Hannes Hafsteinn kannast ekki
við það uppkast sem sitt, og kveðst
hafa sagt Danastjórn það. — Ég var
ánægður með þá málaleitun, sem hr.
Hafstein fór með af vorri hendi til
Danmerkur — en ekki með svarið
Dana. Og Hannes Hafstein ber enga
ábyrgð á því. Og ég hefi að engu
fundið við hann eða hans gerðir.
Alt í einu verður svo Knútur „gáf-
aður“ aftur og legst svo djúpt, að
hann gefur í skyn, að ég muni hafa
ritað grein mína fyrir herra Hannes
Hafstein, til þess að dylja eða draga
fjöður yfir stefnubreyting hans, ef hann
ætli nú að „snúast á móti“ uppkast-
inu danska frá í vetur, en það inni-
haldi þá niðurstöðu, sem H. H- hafi
leitast við að fá og fengið.
Hér segir Knútur alt jafn-ósatt:
Hannes Hafstein leitaðist við að fá
aðra niðurstöðn, en þá sem hann fékk
— leitaðist við að fá Dani til að standa
við orð þeirra í frumvarpinu frá 1908.
En því brugðust þeir. Og sú niður-
staða, sem fólgin er i uppkastinu í
vetur, er að eins sú niðurstaða, sem
H. H. taldi fáanlega nú, en ekki þá
niðurstöðu, sem hann óskaði í nafni
þess meiri hluta Aldingis, sem hafði
falið honum erindið á hendur.
Nei, grein mín var engin „árás“ á
H. Hafstein og hans pólitík. Ég veit
ekki betur en að við H. H. séum al-
veg samdóma um það, að Danir hafi
nú gengið á bak þeirra orða, sém þeir
vóru siðferðislega skyldir að standa
við.
En grein mín er heldur ekki skrifuð
eftir neinu samráði við hr. Hafstein-
Hún var blátt áíram skrifuð til þess,
að láta Dani vita, hvað vér íslendingar
— allir — höfum nú fyrir stafni, og
að það er sú eina pólitik nú, sem
nokkurt vit er í fyrir okkur að reka —
sú pólitík, sem Danir sjálfir, með Knút
íslandshata í broddi fylkingar, hafa
knúið oss til — og sú pólitík, sem vér
erum megnugir um að íramkvæma, ef
samheldi brestur ekki.
Hún var ennfremur skrifuð til að
láta Dani vita, að um þetta mál eru
allir íslendingar einhuga — eins vér,
sem mesta velvild berum til dönsku
þjóðarinnar. Vér getum ekki og vilj-
um ekki hafa framar nokkurt sam-
neyti við þá í neinu því, sem vér getum
komizt hjá, oss að stórskaðlausu.
Þetta eru engin bráðræðisorð eða
reiðiorð. Það er vel íhuguð og róleg
álvara.
Það er hellast fyrir Dani sjálfa, að
reyna að skilja þetta sem fyrst.
Þeir ættu, eftir því sem þeir láta,
I XIV., 9
leikfél Reykjavikur.
Ðm Mttatima,
Leikur í 4 þáttum,
eftir Franz Adarn Beyerlein.
Sunnudaginn 2. þ. m. kl. 8 síðd.
í Iðnaöarmannahúsinn.
T sídasta sinn.
að fagna því og gleðjast við það, að
vera lausir við okkur í sem allra-flestu.
Hvorki vér né þeir þurfum svo meira
um þetta að tala.
Það sem vér nú höfum fyrir stafni,
er íslenzkt sérmál, og kemur Dönum
ekkert við.
Þegi þeir þá nú, og láti okkur vera
í friði. Jón Olafsson.
Meðal við berklaveiki fandið.
í ensku blaði 20. f. m. er talað um
að meðal sé fundið við berklaveiki, og
það talið óbrigðult. Greinin um það
er skrifuð í Berlín, og er á þessa leið:
Dr. Friedrich Friedmann í Berlín, N
sem telur sig hafa fundið óbrigðult
meðal við berklaveiki, hefir lagt á stað
til New York. Charles Finlay, for-
maður Etna National bankans, hefir
boðið honum 200,000 sterlingspund
(3,600,000 kr.) ef hann geti læknað
100 berklaveika menn í Ameríku.
í Desembermánuði flaug sú fregn út,
að Dr. Friedmann hefði fundið meðal
við berklaveiki, og vakti mikla eftir-
tekt. Og siðan var símað um allan
heim að sjúklingur heíði læknast er
talinn var dauðvona, og væri nú fræk-
inn fótboltamaður; og síðan hefir lækn-
irinn engan frið haft íyrir bréfum og
símskeytum sjúklinga. Margir komu
til Berlínar áður en Dr. Friedmann
hafði svarað þeim, og þeir sem ekki
gátu ferðast, báðu hann að segja til
hvað hann tæki fyrir að koma til
þeirra.
Áður en mánuður var liðinn hafði
læknirinn fengið tilboð um mðrg
hundruð þúsund sterlingspund, ef hann
vildi reyna meðal sitt við sjúklinga í
Buenos Aires, Melbourne og New York.
Dr. Friedmann hafnaði þessum boðum,
þótt fýsileg væru, til þess að geta
stundað sjúklinga heima fyrir.
Margir læknaðir.
Fyrir fáurn dögurn tók hann boði
Finlays, en hafði áður fengið þýzkan
læknir ti) að stunda sjúklinga síná.
Sá læknír er handgenginn lækningar-
aðferð Dr. Friedmanns.
Dr. F. hefir reynt meðalið á 500
sjúklingum síðan í Desember, og það
er fullyrt að lækningin hafi ekki mis-
tekist í neinu af þessum tilfellum, en
í flestum þeirra hafi hún borið undra-
verðan árangur. Jafnvel þótt veikin
væri komin á 2. eða 3. stig, þá brá
þó skjótt til bata þegar meðalinu var
sprautað inn í fyrsta sinn.