Reykjavík - 27.09.1913, Page 1

I
j avth.
XIV., 40
Laagardag 27. September 1913
XIV., 40
Ritstj. Kr. Lixinet
Laugaveg M7.
Heima kl. 7—-8 siðd.
jlíisjöín œji.
í „Ingólfi" var nýlega aðsend grein
um það á hvaða launum alþýða manna
í Reykjavíkurbæ verði að lifa. Var þar
sýnt hvernig verkamannafjölskylda, sem
hafði 700—750 kr. árstekjur yrði að
hnitmiða hverjum pening og spara á
allar iundir til þess að komast af með
þessar tekjur. En tilefni greinarinnar
var launahækkun sumra embættis-
manna, sem fyrirhuguð var og að
nokkru leyti varð úr (persónuleg launa-
viðbót ýmsra kennara). Með því að
bera þannig saman kjör þeirra em-
bættismanna, sem iágt þæktu launað-
ir, við kjör verkamanna, reyndi greinar-
höfundurinn að sýna fram á hve rangt
það væri og ranglátt að hækka laun
þessara manna meðan sægur manna
hér á landi yrði að láta sér nægja
helming þess, er hinum fyndist sér of
lítið.
Vér láum greinarhöfundinum það
sízt — og hann setur þarna fram
hugsanir og skoðun fjölda margra hér
— þótt honum finnist starfsmenn
þjóðarinnar eiga að minnast þess í
kröfum sínum til hennar að hún er
fátæk, og að fjöldinn allur megi láta
sér nægja minna en þeir. Vér teljum
það sjálfsagt og oss virðist stundum
full þörf að minna á það. En það er
ekki rétt að gera eins mikið úr þessu
og greinarhöfundurinn, og eins og þorri
manna hneygist til. Þetta mál hefir
fleiri en eina hlið, og illa væri efalaust
farið ef fylgt væri því sem einn em-
bættismaður hélt fram í þingræðu í
sumar: að sjálfsagt væri að reyna að
fá alla starfsmenn þjóðarinnar fyrir
sem allra lægst verð — ef hægt væri.
Þetta kann fljótt á litið að virðast
góður sparnaður, en er þó ekki svo.
Því að enginn fær til iengdar nýta
menn í þjónustu sína án þess að greiða
sæmilegt kaup, og enginn vinnur til
lengdar sæmilega neina vinnu sé hagur
hans mjög bágborinn. Og því þýð-
ingarmeiri sem vinnan er þjóðfélaginu
því nauðsyniegra er að borga hana vel,
því að þá ef- mest trygging fyrir að
hún verði vel af hendi leyst. Sparn-
aður er stundum eyðslusemi, og vér
erum þess fullvissir, að þjóðfélagið
græðir ekki, heldur tapar miklu á að
reyna ekki t. d. að fá sem allra nýt-
asta barna- og unglinga-fræðara. En
það fær það aldrei með því að ætla
þeim borgun, sem er miðuð við að
kenna krökkum að eins að stafa og
leggja saman tvo og tvo.
Æflkjörin eru misjöfn. Það er nú
einu sinni svo — enn þá að minsta
kosti — að ekki er rúm fyrir alla í
sólskininu. Við það verður ekki ráðið
sem stendur. En inn í sólskinið, inn
í ljósið og hlýjuna liggur leiðin og
þangað þokar þjóðunum hægt og hægt.
í öðrum löndum — þar sem auðmagnið
annars vegar stingur svo mjög í stúf
við fátæktina hins vegar — þar verður
Nýkomiö I
Rússneskar kvenskóhlífar,
Karlm.skóhlífar „Franklín“.
Leikfimisskór, Cromleðurssóólar ný teg. frá ... 0,90— 3,25
Kvenstígvél falleg 4,50—6,00, sérlega fín . 7,25-—10,00
Karlm.stígvél afarsterk 6,40—8,50, fínni . 8,50—10,00
Flókaskór ódýrir. Legghlífar ........ 5,00— 8,50
Haflð það fyrir fasta reglu að skifta við
JEárus S. JEuðvícjSSon,
Skóverzl. Pingholtstr. 2.
bardaginn mesturfog harðastur um það,
að þeir sem í skugganum búa reyna
að taka eltthvað af ljósinu frá hinum,
sem hafa hrifsað undir sig mikið meir
en þeim bar og mikið meir en þeir
þurfa, og jafnvel hafa gott af sjálfir.
Bardaginn er harður. Öreigar í öílum
löndum takið höndum saman! Svo
er herópið. Og skæðasta vopnið er
verkfallið, vinnuleysið. En það er tví-
eggjað sverð og særir oft einnig þann,
er reiðir það til höggs. Og Þessi sí-
feldi bardagi, enda þótt blóðsúthellinga-
laus sé, myndar fjandmenn, skapar
stéttaríg og fjölda margt illt. Og hann
kostar of fjár. Hann er „nauðsynlegt
böl“, sem allar þjóðir vildu gefa mikið
til að vera án.
Eins og við íslendingar eigum því
láni að fagna, að þurfa ekki að kosta
neinu til hers og flota, eins höfum við
enn lítið af ofannefndum bardaga að
segja. Hér er enn bæði óþarft og rangt
að vekja hann. Því að þeir eru svo
sárfáir, sem hér taka ljósið frá hinum
með því að eiga of mikið, að þess
gætir mjög lítið. Að vera að reyna
að ala upp stéttaríg og skapa óvildar-
hug hjá þeim, sem hafa of lítið, til
þeirra sem hafa ekki of mikið — á því
græðir enginn. Hér er ekki leiðin að
taka sólskinið af neinum til að miðla
öðrum. Það yrði svo ósköp lítið að
taka' að fjöldann munaði ekkert um.
Nei — hér er leiðín sú, að gera
sólskinið meira.
Að auka framleiðsluna og skapa nýja
möguJeika til velmegunar, nýja mögu-
leika til að bæta úr hinni misjöfnu
æfi mannanna.
3slanðsglíman.
Sighi'jón Péturssou
vinnur beltið í fjórða sinn.
Íslandsglíman fór fram á miðviku-
dagskvöldið. Þátt í henni tóku að eins
þessir 4: Guðm. Kr. Guðmundsson.
Kári Arngrímsson, Magnús Jakobsson
og Sigurjón Pétursson.
Allir eru glímumenn þessir vel vaxnir
menn og kraftalegir. En þó er Sigur-
jón mestur.
Þeir glímdu eina glímu hver við
sama manninn og voru allar glímurnar
mjög stuttar. Fór svo að Magnús vann
enga, Kári eina, Guðmundur tvær og
Sigurjón allar. Virtist áhorfendum
Sigurjón hafa helzt til lítið fyrir sigr-
unum, því að hann var ekki fyr bú-
inn að taka á mótstöðumönnum sín-
um en þeir lágu einhversstaðar út í
horni. Vonuðu menn að Guðmundur
mundi standa eitthvað upp í hárinu á
honum, þegar hann var búinn að leggja
þá Magnús og Kára. En svo varð þó
ekki, því að Sigurjón tók hann óðara
á loft upp af afli miklu, sneri honum
nokkrum sinnum í kringum sjálfan sig
þar uppi, og keyrði hann loks niður
fall mikið svo undir'tók í húsinu, og
áhorfendur hlökkuðu yflr að vera sjálfir
engir glímumenn í klónum á Sigurjóni.
Varð Sigurjón þarna sigurvegari í
fjórða sinn. En á undan honum hafa
þessir unnið : Ólafur Davíðsson einu
sinni og Jóh. Jósefsson tvisvar.
Oss finst vera sem stendur litlar
framfarir hjá íþróttamönnum. Er það
af æfingaleysi? Vér heyrðum að
Sigurjón Pétursson hefði vegna tíma-
leysis mjög lítið æft sig undir þessa
glímu. En gátu hinir þá ekki æft sig
þess betur ? Hann má við því að
sleppa einhverju úr. En þeir sjáanlega
ekki, sem við hann keppa. Oss virð-
ist að glímumenn vorir ættu að stíga
á stokk og strengja þess heit að ráða
niðurlögum Sigurjóns. Minsta kosti
mega þeir ekki telja sjálfum sér trú
um að hann sé ósigrandi! Næsta
sinn þegar Íslandsglíman er háð ættu
fleiri en fjórir að þreyta hana, og ekki
að verða jafn snögt um glímumennina
og nú.
Hendurnar úr vösunum, íþróttamenn!
jKejnð, sem Jiarj að vakna.
Það mun hafa verið snemma í vetur,
sem leið, að kosin var á bæjarstjórnar-
fundi nefnd til að athuga lögreglu-
samþykt Reykjavíkur og gera tillögur
um endurbætur á henni. Núgildandi
samþykt er' frá árinu 1890, og að ýmsu
leyti úrelt eins og gefur að skilja.
En eins og gerist og gengur hefir hin
kosna nefnd ekki verið sem mikil-
virkust. Hefir hún borizt lítið á, og
væri nú vel að hún senn rumskaði
og hrinti af sér mókinu.
— — Það vantar sízt harðar og
strangar fyrirskipanir í lögreglusam-
þyktina okkar. Sá sem leyfir sér að
kalla eða blístra á götunni eða leikur
Drekkið
Egilsmjöö ogf Maltextrakt frá
iiinleiKlii
ölgerðinni
„yigli Skallagrimssytti".
Ölið mælir með sér sjálft.
Sími 390.
þar „klink" eða „pinnaleik" (leikur,
sem nú er fallinn í gleymskunnar dá,
en æskulýðurinn á dögum afa okkar
og langafa kvað hafa tíðkað allmjög,
og aðallega hafði verið þess valdandi
að lögregluþjónsembættið var stofnað
hér í bænum) á á hættu að vera dreg-
inn fyrir dómarann og sæta þar stór-
um fésektum. Og sama máli er að
gegna um þann, sem ríður harðar um
göturnar en á hœgu brokki. Aftur á
móti er það öllum leyft að þjóta eins
og örskot á hjólum, bifhjólum og bif-
reiðum í gegnum göturnar, þó að af
því geti stafað — og stafl — hin mesta
hætta oft og einatt. Það er allramesta
furða hve fá slys verða af óvarlegum
hjólreiðum hér í bænum. Það ber
ekki ósjaldan við að maður sér hálf-
stálpaða stráka sendast niður Bakara-
stíginn með smástráka fyrir framan
sig á stýrinu — að maður ekki tali
um fullorðna, sem leika sér að þessu,
eða strákana, sem „tvímenna" þannig
að annar stendur aftur á. Hér má
ekkert út af bera svo slys verði. —
En of seint að byrgja brunninn þegar
barnið er dottið ofan í. — Nefndin
ætti því að fara að minnast tilveru
sinnar.
BIO
Biografteater
Reykjavíkur
26., 27., 28. og 29. september
JSrn hershöjðingjans
(Paladsteatrets Aabningsprogram).
Sjónl. í 3 þáttum eftir Vrban Oad.
Aðalhlutverkið leikur:
Frú Asta Nielsen-Gad.
Kenninsr únítara.
í fundarræðu séra Rögnvaldar Pét-
urssonar, sem „Lögrétta“ birtir, telur
hann flesta Bandaríkjamenn, sem verið
hafa leiðandi í vísindum, bókmentum
og stjórnfræði hafa verið únítara.
Nefnir hann nokkur dæmi þess. En í
tölu þessara manna rákum vér oss á
suma hinna þektustu ameríkönsku
spíritista, svo sem Lincoln forseta,
Longfellow, William James o. fl. Er
þetta tilviljun ?
itephan G. itephanson
bjó einhvern tíma til háðvísu út af
því að spíritistar „flögguðu“ nöfnum.
Teldu upp fræga menn, sem væru og
hefðu verið spíritistar, til að sýna að
„eitthvað væri í því“. Hann ætti að
búa aðra háðvísuna til um sjálfan sig,
að sjá ekki að munur — og mikill
munur — er á því, hver vottar eitt-
hvað. Að þó að t. d. einhver maður,
sem enginn áður hefir heyrt getið um,
skrifi í blað um hryðjuverk Búlgara,
þá trúa menn því eðlilega síður, en
þó ekki sé annar en Pierre Loti,
sem skýrir frá þvi. En það gerði
hann nýlega og vakti allmikla eftirtekt.