Suðurland - 12.01.1911, Side 1

SUÐURLAIO.
I. árg.
Auglýsingaverð.
Þumlungurinn af meginmíilsletri koetar 1 krónu, miðað við
eina dfclksbreidd í olaðinu. Fyrir smáletursauglysingar (petit
eru teknír 3 aurar fyrir orðið.
£ Sé auglýst að mun er mikill afeláttur gefinn. 0
Landsímastöðín á Eyrarbikka cr opin frá
kl. 8Va—2. og 3Va—8 á virkum dögam. Á helg-
um dögum frá kl. 8 — 11 f. hd. og 4—6 c. hd.
Einkasiminn er opiun á sama tíma.
Sparisjóður Árnessýsiu cr opiun hvoru
virkau dag frá kl. 3—4 c. hd.
Lestrarfélag Eyrarbakka láuar út bæk-
ur á sunnudögum frá kl. 9 — 10. f. hd.
U. M, F. E. heldur fuudi á miðvikudögum
ki. 8 o. hád.
Ný uppfunding‘.
—o —
Stcyptir netastciuar.
—o —
Bætt úr brýnni J>örf.
—o—
Kins og kunnugl er, er bátaafli á vetrar-
vertíð hér í verstöðum Árnessýslu og í
Gullbringusýslu að mestu fenginn með
þorskanetum. Hór austanfjalls eru netin
fyrir skömmu upp tekin, en reyndin hefir
orðið sú, ekki sízt í fyrravetur, að vel
heflr aflast í netin þótt enginn flskur hafl
fengist á lóð eða færi.
Bjargarvon mantia er bátíiski stunda á
þessum svæðum er því að rnestu bygð á
netunum.
En dýr hefir netaútgerðin orðið, og það
einkurn vegna þess, að örðugt hefir reynst
að búa svo um þau sem skyldi. Beim
hefir verið mjög hætt við að skemmast —
rifna — eða tapast með öllu, þar sem sjór
er venjulega úfinn og straumar harðir. —
Einhver helzti gallinn hefir þótt sá, að
grjótið, sem notað hefir verið fer illa með
netin, flækist í riðiJinn og rífur hann.
Grjótið losnar úr af því hankarnir nuddast
sundur, eða steinarnir smeygjast úr hönk-
unum. Og einmitt í þessu að grjótið losn-
ar af, liggur hættan fyrir því, að netin
dragist saman, iosni upp og tapist með
öllu. Að grjótinu hefir og verið mikil töf
við lögu og töku netanna.
þetta heflr lengi verið mönnum ljóst, en
úrræði til umbóta hafa ekki fundist fyr en
nú.
Nú hefir hugvitsmaðurinn ísólfur Pálsson
á Stokkseyri leyst úr þessum vanda, og
fundið upp nýja aðferð við út,búnað net-
a,nna.
Hann býr til netasteina úr steinsteypu,
sem eru þannig gerðir, að moð þeim er að
fullu bætt úr þeim göllum, er því fylgdu,
að nota vanalegl grjót.
Steinar ísólfs eru hnattmyndaðir. Stærð
þeirra fer eftir möskvastærð netanna —
steinarnir hafðir hæfilega stórir til þess að
þeir ekki smjúgi gegnum möskvana —
Eyrarbakka 12. janúar 1911.
getur hann búið til steina fyrir ýmsar
möskvastærðir, alt frá síldarnetum til sela-
nóta.
Þá er það einkennilegt við steina ísólfs,
að hann getur látið þá vera misþunga þó
stærðin só hin sama, er það einkar hent-
ugt, því þar sem straumar eru minni er
þægilegra að hafa léttari steinana.
Uppfundingu ísóifs fylgja þessir kostir að
dómi reyndra formanna:
1. Svo tryggilega er búið um hankann
i steininum að hann getur með engu móti
nuddast sundur, og steinarnir því ekki
losnað af. Botnþunginn helst því jafn þótt
netin hreyfist í sjónum, en í því er einmitt
afarmikil trygging fyrir því, að netin ekki
skemmist eða tapist.
2. Steinarnir ílækja eigi riðilill né rífa
hann.
3. Steinarnir tefja eigi fyrir við lögu né
töku netanna. Beir eru vegna lögunar
sinnar óvandlagðir niður í skipið — mega
liggja ofan á riðlinum — og taka því upp
það pláss er helzt má til þess missast.
4. Steinarnir eru merktir með tölunú
meri fyrir hvern kaupanda. Er það eiukar
hentugt ef netin tapast og reka á land
einhversstaðar og dufl eru slitin af, að geta
þá séð merkin á stðinunum. Tölumerking
betri en fangamörk — veldur minni rugl-
ingi.
ísólfur er þegar byrjaður að búa til
steina þessa til sölu, hefir hann fengið
miklar pantanir. Margir hór eystra taka
hjá houum steina í öll sín net, og flestir
meira eða minna. Úr Gullbringusýslu hefii
hann og fengið pautanir. Betta sýnir að
hór er bætt úr verulegri þörf, enda munu
sjómenn þeir er fengið hafa kynni af upp-
funding þessari, vænta sér af henni mikils
gagns.
Eg hefi átt kost á að horfa á tilbúning
steinanna hjá ísólfi, og þykist mega full
yrða, að verkið só svo vandað sem fram-
ast má verða, og ánægjulegt er að sjá
hve verkið er haglega unnið.
Uppfunding þessi verður óefað til mik-
illar nytsemdar við netaveiðar yfir höfuð,
og líklegt er að hún leiði til þess að þorska-
net verði víðar notuð hér eftir en liingað
til.
Ísólíur hefir sótt um einkaleyfi á þessari
uppfunding sirmi, og jafnframt á umbót
sem hann hefir fundið upp við kúl ír þær
er notaðar eru á þorskanetin. Einkaleyfið
fær harm væntanlega.
ísólfur hefir annars fengist mikið við
uppfundingar og hefir margt á prjónunurc
af því tagi, sem hanu er kominn lengra,
eða skemmra með. Tvær af uppfundinguir
hans var getið um í blöðunum í fyt" a (fsa-
fold), Hitahringingaráhald, oghljóðritunarvél
er ritaði sönglagið upp jafnóðum ug þaf
var leikið á hljóðfærið. — Hvorutveggjr,
31. blað.
þessu hafði hann þá lokið að fullu. En
efni og ástæður leyfðu honum ekki að
koina því á framfæri. Sótti hann þá um
dalítinn styrk til þingsins^en þingið synjaði.
— Beir vísu feður höf0u í önnur horn að
líta.
Leitt er samt að vita til þess að fátæk-
um íslenzkum fjölskyldumanni sem alls
ekki hefir haft rað á því að gefa sig neitt
við uppfundingum, en sem hefir þó komist
svona langt, er neitað um dálítinn styrk
er hann biður um í eitt skifti til þess að
koma hugsmíðum sínum í framkvæmd. En
nú í sumar hefir franskur maður fundið upp
vél, sem ^ritar upp hljóðið, á likan hátt og
vél ísólfs og hefir hann að maklegleikum
hlotið mikla trœgð fyrir.
En það er íslenzkt þetta. Vér erum svo
vanir því, að vera aldrei á undan öðrum
í neiuu, og allra sízt er um iðnfræðislegar
uppfundingar er að ræða, og vór erum svo
saunti úaðir á vort eigið getuleysi í þeim
efuum að oss þykir engu til þess kostandi
að reyna að brjóta venjuna. Nei, fulltrúar
vorii á siðasta þingi vildu heldur ekki nota
tækifærið sein þeim bauðst til þess að
bijóta venjuna, reyna að leiða það í Ijós að ís-
lenzkir menn gætu lika fundið upp eitthvað
er að gagni gæti orðið, og fundið það á
undan öðrum. Hafa ef til vill álitið slíkt
einkis vert. i?eir tala stundum mikið um
þjóðarmetnað piltarnir, en þeir gleyma oft
i hverju hann á að koma fram.
Vonandi er að ísólfur fái nú fyrirhöfn
launaða við þessa síðustu uppfundingu sína,
að hún reynist vel nothæf og eigi eftir að
verða mörgum til hagsmuna.
Þess væri og óskandi, að hann íengi
tækifæri til að koma fleirum af hugsmið-
um sínum í framkvæmd til almennra nota,
og liklegt væri, að honum yrði betur tekið
næst ef hann sækir um styrk.
Vér eigum ekki svo marga hugvitsmenn
né stöndum svo framailega á því sviði, að
vór höfum rað á þvi að kæfa niður nokkra
viðleitni í þá átt, er líklega stefnir, og allra
sízt þar sem jafn myndariega er af stað
farið eins og ísólfur hefir gert.
J. J.
Aftur um heyverkun.
í 29. tbl. „Suðuriands", er grein um
heybruna eftii J. J. Greinin er þörf’ hug-
vekja til bænda, og gefur ýmsar góðar
bendingar um heyverkun. En er eg hafði
lesið greinina til enda, þá saknaði eg eins
atriðis, er greinin gaf beint tilefni til að
liöf. hefði tekið fiam, en sem hann nefndi