Verkamaðurinn - 08.07.1920, Blaðsíða 1

*
I
/
Ritstjóri: Halldór Friðjónsson.
f
III. árg.
Akureyri, Fimtudaginn 8. Júlí 1920.
29. tbl.
Landráð.
Myrkraverk.
Eitt sinn var sá er þetta ritar stadd-
ur í fjölmenni, þar sem gamall embætt-
is naður sagði frá Hafnarárum sínum.
Srgðist honum svo frá, ,að þó íslenskir
námsmenn í Höfn hefðu í mörgu verið
ósamþykkir, og oft átt í brösum inn-
byrðis, »þá hefðu þeir þó altaf staðið
sem einn maður gagnvart »Danskinum«,
Par áttu þeir allir óskiftan heiður.
Pað var í s I en d i n g s-merkið á þeim.
Eins og von er til, vekur það sárs-
auka hjá þjóðinni, er á hana er ráðist,
og þakklátur er almenningur þeim mönn-
um er snúast ti! varnar.
Séu það útlendingar, sem óhróður-
iun bera á þjóðina, er sársaukinn ekki
ncma hálfur,' því vanvirðan — sú að
ala höfund óhróðursins — er annarar
þjóðar. En þegar íslendinga sjálfa hend-
ir sú ógæfa, að rægja þjóðina út á við,
gerum við tvent í einu að hryggjast
yfir ósómanum og skammast okkar fyrir
að óhróðursmennirnir skuli vera sam-
landar okkar.
Ekki eiga allir þessir óhróðarsmenn
jafna óvild og fyrirlitningu skilið, þó
sameiginleg sök þeirru sé jöfn, sú að
ófrægja meðbræður sína meðal fram-
andi þjóða. Margir þeirra að rninsta
kosti fara ekki í felur, láta nafns síns
getið. Peir smokka sér ekki undan að
standa reikningsskap gjörðanna. Að því
leyti eru þeir drengir, mitt í dreng-
skaparskortinum. Öllu dimmra er um
hina, sem bera óhróðurinn í ókunnuga
menn og þjóðir, og láta nafn síns hvergi
getið. Peir eru tvent f einu ódrengir
og lítilmenni og þjóðarskömm í ofaná-
lag.
Af hendingu rakst eg nýlega á bréf-
kafla héðan úr Eyjafirði, sem birtur er
í Heimskringln 5. maí s. 1. Höfundur
lætur nafns síns ekki getið af skiljan-
legum ástæuum, því alt er bréfið óslit-
iun óhróður um Eyfirðinga. Héðan
hefir bréfritarinn ekkert gott að segja,
en margt af því, sem verra er, eða
mætti verða til að kasta skugga á þetta
hérað, í augum þeirra manna er ekki
ekki þekkja til.
Sem dæmi upp á aridann í bréfinu
og sannleiksást og prúðmensku höf. set
eg hér klausu, þar sem drepið er á að-
flutningsbannið. Hún hljóðar svo:
»Aðflutningsbannið. Pað hefír vak-
ið eftirtekt manna, að Steingrímur lækn-
ir Matthíasson skrifar um aðflutnings-
bannið i Lögréttu. Ekki svo að skilja
að margir vissu þann sánnleika, sem
hann lýsir þar, en bannvinirnir vilja
ekki trúa, að ástandið í bannlandinu sé
eins og steingrímur lýsir því. Þökk sé
•honurn fyrir hreinskilnina. Pað dugar
ekki anneð en segja satt í hverju máli,
því annars svíkur maður sjálfan sig. Et'
einhver annar en Steingrímur læknir
hefði verið svona opinskár, þá hefði
því ekkí verið trúað. Lögin eru brotin
daglega, og lítilsvirðing fyrir bannlög-
unum er orðin svo megn, að mönnum
þykir jafnvel sómi að segja frá því, þeg-
ar þeir fá sér í staupinu. Það var hald-
in miðsvetrarsamkoma nú fýrir nokkru
hér í firðinum. Eftir skilríkum manni
er haft að 12 hefðu fallið í valinn um
nóttina af völdum Bakkusar, en margir
hefuð verið góðglaðir, en getað haft fóta-
ferð. Petta viðgengst í bannheraði Stefáns
í Fagraskógi, ekki eru bannlögin höfð
í meira heiðri í hans héraði. Allar breyt-
ingar til að herða á lögunum eru árang-
urslausar. Menn sækjast þess meira í
forboðna eplið, eftir því sem á banninu
er hett.
Drykkjuskapur á samkomum á sér
meira stað hér nú en áður en bannið
komst á. Hér í Eyjafirði var drykkju-
skagur að hverfa en nú virðist hann vera
að vaxa. Petta kemur ekki vel heim
við Jaáð setn blessaður biskupinn var að
lýsa fyrir Svíum, um þær blessunarríku
afleiðingar, sem bannlögin hefðu gjört
hér á landi. Og eftirtektarvert er að sjá
og heyra mistnuninn á lýsing biskups
og Steingríms læknis um bannlögin.
Hvor hefir réttára? Á því er enginn efi.«
Að öðru leyti er megin hluti bréfsins
óhróður um Kaupfélag Eyfirðinga* og
kaupféiögin yfirleitt. En auðvitað varðar
það minstu máli, hverjir eru ófrægðir.
Hitt er blettur á héraðinu, að bréfritar-
inn er héðan. Frændur okkar vestan
hafs eru ætíð hreinskilnir við okkur. Og
frá þeim verðum við varir hlýju og
bróðurhugar. Hver sem reynir að sverta
okkur í augum þeirra, á óskifta óþökk
og fyrirlitningu okkar. Hatin vinnur
hvorutveggja í einu, að setja blett 3
heimalandið og særa frændsemiskendir
landana vestan hafs.
Pær ery því þrjár höfuðsyndirnar, er
hvíla á baki bréfritarans úr Eyjafirði.
Fyrst sú, að hann ber óhróðurá hérað-
ið, sú önnur, að hann sendir skeytin úr
myrkrinu, og hin þriðja sú, að hann
ber steina á borð í stað brauðs, fyrir
frændurna vestra, sem þrá það framar
öllu öðru. að fá g ó ð a r f r é 11 i r að
heitnan.
Landráðamenn eru þeir kallaðir, sem
bregðast ættjörðu sinni ogsamþegnum.
Er það ekki að bregðast ættjörðu
siimi, að bera á hana illmæli í fjarlægu
latidi?
Varla inun því verða svarað neitandi.
Halldór Friðjónsson.
Öllum þeim, er á einn eða annan hátt sýndu samúð og
hluttekningu við jarðarför mannsins míns sáluga föður og
tengdaföður okkar. Etetsráðs J. V. Havsteens og heiðruðu
minningu hans færuúi við innilegustu og bestu þakkir.
Thora Havsteen.
Pórunn Havsteen. fúl. Havsteen.
Póra Havsteen Jóhann Havsteen.
Útlendar fréttir.
Rvík 7. júlí.
* Sinn Feinar hafa stofnsett dóm-
stóla á Irlandi.
Krassin, sein var í Lundunum
að leita samninga fyrir Rússa, er
farinn heim. Samningar strand-
aðir í bili.
Þjóðarskuld Breta 8 miljarðar.
Pólverjar hörfa undan á stóru
svæði. Bolchevickar hafa tekið
Lemberg. Pólverjar biðja banda-
menn hjálpar.
Framrás Grikkja í Litlu-Asíu
er stöðvuð.
Sendinefnd Alendinga lögð af
stað til Lundúna, til að verða á
fundi þjóðasambandsins 9. júlí
Branting er kominn til Lundúna
í sömu erindum.
Friðarsamningar Rússa og Lit-
haubúa ganga greiðlega.
Slesvíkursamningarnir voru
undirskrifaðir 5. júlí.
Ekkert land fær þýsk kol fyr
en bandamenn hafa fengið áskil-
inn kolaskamt.
Rvík. 8. Júlí.
Spafundurinn ræðirhernaðarað-
arbætur, kolagreiðslur Pjóðverja,
hernaðarafbrot og Danzigmálin.
Skaðabótafé Pýskalands er skift
þannig: Frakkland fær 52°/o,
England 23°/o, Ítalía 10°/o, Belgía
8°/o og Serbía 5°/o. Japan, Rú-
menía og Portúgal fá afganginn.
Finnland neitar að láta lausa
Alcndinga. Stjórnmálasamband
helst þó enn.
Danmörk tekur formlega við
Suðurjótlandi um næstu helgi þá
verða aðalhátíðahöldin.
Jarðarför móður okkar sáluga
Önnu Einarsdóttir,
er ákveðin Laugardaginn 10. þ. m
og hefst með húskveðju á heimili
hinnar látnu, Gránufélagsgötu 5.
kl. 12 á hádegi.
> Anton Jakobsson.
Guðm. fakobsson.
Konungur vor, Kristján X.
mun leggja af stað hingað 24.
Júlí.
Innlendar fréttir.
Rvík 7. Júlí.
Björn Sigurbjörnsson frá Ak-
ureyri hefir lokið verzlunarháskóla-
prófi með 1 einkunn.
32 Vestur-lslendingar komu
með Islandi 3. júlí.
Jón Aðils háskólarektor andað-
íst úr hjartaslagi í Kaupmanna-
höfn í gær.
Rvík 8. Júlí.
Pétur Jónsson söngvari, Páll
ísólfsson og Haraldur frá Kald-
aðarnesi eru allir heima og halda
hér hljómleika.
Alvarleg alda gegn Steinolíu-
félaginu í blöðum hér.
Frá fréttar. V.m. Rvik.
Jarðarför
J. V. Havsteens etatsiáðs fór fram
2. þ. m. að viðstöddu miklu fjölmenni.
Gestamergð
var í bænum fyrir og um síðustu
helgi. Voru þar á meðal ýmsir af nafn-
kendustu mönnum landsins,