Verkamaðurinn - 24.07.1926, Page 2

2
VERKAMAÐURINN
aflasKlla, er það ekki ótftt, að flest-
ir, eða kannske allir þeir raenn, sem
ráðnir eru af Suðurlandi, sjeu ráðn-
ir á þetta aflasæla skip, en begar
nórður keraur, er ef ti! vill búið að
ráða á það skipið annarstaðar að,
svo enginn þeirra sunnlensku nær I
það hnossið, að lenda á aflasælasta
skipi útgerðarraannsins. Undirritað-
ur kyntist einu sllku dæmi, nú fyrir
skemstu og sf þvi að heyrst hefir
getið um slfk dæml áður, þykir rétt
að segja frá þessu hér, til aðvörunar
fyrir þá menn, sem kynnu að verða
gintir viljandi eða óviljandi á þann
hátt hingað til sfldveiðanna, þvf það
skiftir ekki svo litlu máli fyrir há-
setana á síldveiðaskipunum, sem taka
kaup sitt að mestu, eða ef til vill
öllu í »prósentu« eða »premíua af
afla, hvort þeir lenda á vel út búnu
skipi og aflasælu, eða einhverjum
trogberanum, sem aldrei fær bein
úr sjó.
Sagan er á þessa leið:
Útgeröarmaður hér á Akureyri á
tvö skip. Annað skipið hefir verið
aflasælt að undanförnu og er þvf
sæmilega fýsilegt að ráðast á það
upp á 35% af velðinni. Hinu skip-
inu hefir gengiö illa við síldveið-
arnar að undanförnu. Á aflasælla
skipið eru ráðnir 10 hisetar af Suð-
urlandi og eru þeir fluttir norður
hingað f Kkkistunni, sem áður er
getið um að hafl komiö að sunnan,
með 300 manns, en haft björgunar-
báta fyrir aðeins 60 manns. Þessum
10 hásetum ber öilum saman um,
að þeir hafi verið ráðnir á aflasælla
skip útgerðarmannsins og auk þess
hafa þeir f höndum skriflega yfirlýs-
fngu ráðningarmannsins fyrir sunn-
an, sem ber það með sér, að þeir
séu ráðnir á þetta tiltekna skip, sem
eigi að veiða eins og hægt sé og
sé veiðin öil setd fyr kr. 15.00 hvert
raál sfldar. Þegar hingað keraur, er
búið að futlráða á aflasælla skip út-
gerðarmannsins, nema 2 háseta. Hin-
Ir 8 eiga að fara á það skipið, sem
þeir neita ailir, að hafa verið ráðnir
á. — í annan stað þverneitar útgerð-
armaðurinn, að meira sé sett af afla
skipsins en 2500 tunnur fyrir það
verð, sem tilgreint er f yfirlýsingu
ráðningararmannsins fyrir sunnan og
sem hásetarnir hafa f höndum. Ssglr
hann, að ekkert sé hægt að segja
um, fyrir hvaða verð sú sfld seljist,
sem veiðist fram yfir 2500 tunnur
á hvort skip og geti hann þvf ekkl
lofaðneinu ákveðnu verði fyrir hlut
hásetanna úr þeirri síld. Heldur út-
gerðarmaðurinn bvl fram, að um-
boðsmaður sinn fyrir sunnan hafi i
algerðu heimildarleysi ráðið þessa
10 háseta á betra skipið og lofað
þessu tiltekna verði fyrir það, sem
aflaðist fram yfir 2500 tunnur. Segir
hann að ráðningarmaðurinn hafi ver-
Ið fenginn á þann hátt, að hann,
útgerðarmaðurinn, hafi hringt upp
mann, sem hann þekti fyrir sunnan
og'beðið hann að ráða fyrir sig 10 há-
seta á þessi tvö skip sfn og hafi þessi
kunningi sinn útvegað ráðningar-
manninn, sem svo hafi ráðið háset-
ana fyrir þau kjör, sem sér hafi al-
drei komið til hugar að ganga inn
á og hann sé þvi ekki að nokkru
leyti skyldugur til, að standa við
þau. Ráðningarmanninn segist hann
ekkert þekkja persónulega og geti
hann best trúað, af þessari frammi-
stöðu hans, að hann væri ekki með
öllura mjalla.
A það skal enginn dómur lagður
hér, hvor þessara manna hefir rétt-
ara fyrir sér, ráðningarmaðurinn f
Reykjavik, eða útgerðarmaðurinn hér.
En þetta dæmi og önnur, sem bent
hefir verið á hér að framan, ættu að
nægja til þess, að menn, sem leita
sér atvinnu lengra að við sffdveið-
arnar hér, gengju betur frá ráðning-
ar&amningum sfnum, en hér hefir
verið gjört, áður en þeir fara að
heiman. Menn þurfa að ganga hrein-
lega úr skugga um það, hvort þeir
menn, sem notaðir eru til að hóa
mönnum saman til sildveiðanna hér,
hafi nokkurt umboð til að bjóða
þá kosti, sem hampað er framan i
menn, þegar verið er að draga þá i
fjarlæg héruð Þau dæmi eru orðin
alt of kunn, að ekki er staðið við
það, þegar til kastanna kemur, sem
hlutaðeigandi menn ýmist fullyrða,
að sér hafi vetið heitið, eða þeir
hafa skriflegt loforð um, frá ráðn-
ingarmanninum, að slfkt má ekki
lengur viðgangast, að útgerðarmað-
urinn geti skotið sér undan, að upp-
fylla þau loforö, með beimummæt-
um, að hann beri enga ábyrgð á
þvf, sem ráðningamaðurinn lofar
skriflega, eða munnlega, af þvf hann
hafi ekkert umboð frá sér til slfks.
Þvf auðvetdlega geta þi þessi laupa-
loforð lent yfir á bik þeirra manna,
sem engin ábyrgð er I, ekkert er
hægt að hafa af, þó f mál sé farið
út af samningsrofum, og þá verða
aöeins viljtndi eða ó/iljandi verk-
færi f höndum útgerðarmanna, til
að ginna menn til starfs, sem þeir
oftsinnis mundu ekki ganga að, ef
þeir f upphafi vissu kostina.
**/? 1926.
ErMngur Friðjónssoi).
Hyggindi,
sem í hag koma.
Það er alknnna hva atvinnnrekend-
□r hér ern fljótir til að asekja verka-
fólk lengra að, ef þeir fá ekki a8
akamta kanpgjaldið eftir eigin geð-
þótta. Þykjaat þeir, tá aðkomnfólkiS
fyrir langt nm legra kaup og grsoða
á þvf á tá og fiagri.
Atdrei hafa atvinnurekendnr aamt
getað bent á nokknrt dæmi þeaa, a8
aðkomnfólkíð hafi reyaat þeim ódýrara,
en verkalýðnrian hefir getað bent
á mðrg dsemi árlega, aem aýaa og
•aona óhrekjandi að atvinaurekjturinn
er alltaf og verður ódýrastur, rekinn
með fólki búiettn á ataðnnm.
Þrátt fyrir nssgiiegt framboð á
vinnnafli hér nyrðra, hafa atvinnnrek-
endnr séilat alla leið til útlanda eftir
verkafólki. Þykjait þair fá erlenda
verkafólkíð fyrir lægra kanp »n fókið
hérna.
Fyrir tveimnr dðgnm átti ritatj.
Verkamanmim tal við tvo Norðmenn,
■em vorn á leið til Hrfseyjar, tii að
vera þar beykirar hjá O. Tuliniaa nú
f mmar. Þeir voru ráðnir fyrir 55