Verkamaðurinn - 21.08.1926, Qupperneq 1

VEHHflHQÐORINH
Úígefandi: Verklýðssamband Norðurlands.
IX. árg.
Akureyri Laugardaginn 21. Agúst 1926.
58. tbl.
mann^ NYJA B(Ó.
Lau^ardagskvöd kl 9.
RÖDD HJARTANS.
Kvikmynd í 7 þáttum. — Aðalhlutverk: MARY JOHNSON
Snildarlega vel leikin og íalleg ástarsaga.
Sunnudajrs- ojr Fimtudagfskvöld kl. 9.
Kútter Stormsvalan.
Leikrit í 8 þáttum. — Eftir skáldsögu Sarah P. Mac L. Greene.
Aðalhlutverk leika: Barbara Bedford, Renee Adoree og Robert Frazier.
Pessi mynd var sýnd í Rvík í vetur og var þar talinn sú besta, sem sýnd
hefði verið í mörg ár, einkanlega vegna hinna stórfenglegu sjávarmynda sem
sjást í henni.
ELSE STEENBÆK, listmálari
hefir œálverbasýningu i barnfskólanum 22.-25« ágúst 1920. Opin frá kl.
3—5 að báðum dögum meðtöidum. Aðgangur ókeypis.
Kjördæmaskipunin.
Þegar eg hafði fengiS fregnirnar
um úrslit landsbjöraini afðaita, þi
fór eg a8 gímni tnínn að reikna ót
hvað hver flobknr ætti að hafa marga
fnlltrúa á þingf, ef þeir allir, 42 að
töln, værn koinir roeð hlntfallskosn-
ingnm nm land alt. Útkoman var sú,
að ihaldið ætti að hafa 17 þingmenn,
framsókn n, jafnsðarfRenn 10 Og
frjálilyndir 4
Þegar þessi útkoroa er borin aaman
við það, hvern>g flokkum er nú akipað
f þinginn, þá kemnr f Ijós geysimikill
mnnnr. Þ«8 kemur i Ijós, að fnlltrúa-
tala flokkanna í þinginn er mjög langt
frá þvf að vera i réttn hlntfalli við
atærð flokkanna meðal kjósenda. Það
■keikar ekki minnn en svo, að flokknr,
aem ætti að háfa 10 fnlltrúa f þinginu,
hefir aðeina einn.
Það hefir Ifklega aldrei komið skýrar
f Ijós, hve kjördæmaskipun okkar er
óhæf til að tryggja þ*ð. að nýkosið
Alþingi sé í hvert sinn sem sönnuat
mynd af vilja bjóaenda. Er þó hsegt
að hngsa sér útkomnna enn bágari en
þetta, þar sem aliir þingmenn ern
kosnir af amákjördæmom, einn og
tveir f stað, en hvergi hlotfallskoining.
Hér verður drepið á nokknr dæmi til
að sýna, hve óhæfilegt það er, að
baga kosningu á Iðggjafarþing þjóðar-
innár á þenna hátt.
Þótt einhver flokknr væri f allmikl-
nm meirihluta meðal þjóðarinnar, þá
er alls ekki vlst, að hann yrði I
meirihlota [á þing’. Við gerom ráð
fyrir, að það aén tvelr flokkar, sem
nm völdin keppa og aegjom, að kosið
■é f 36 einmenningakjördæmnm. Við
aknlnm segja að annar flokknrinn ynni
20 þingsæti og væri meirihloti hana
■8 meðaltali 10 atkvæði f hverjn
kjördæmi, eða 200 atkvæði til aam-
ana f öltnm þessnm kjördæmom, sem
hann ynni. Aftnr á móti ynni hinn
ekki nema iöþingsæti. En hann hefði
að meðaltali 200 atkvæða meirihlnta
f hverjn þeirra kjördæma eða 3200
atbvæða meirihlnta f þeim öllnm til
■amana. Þá yrði útkoman aú, að aá
flokknr, aem fengi 3000 atkvæða
mairihlnta ýfir alt land væri f miklnm
minnihlnta f þingi, en hinn flokknrinn,
aem hefði minnihlnta kjóienda á bak
við aig, hann færi með völdin i land-
inn, atuddur af öflugum meirihlnta
þings.
Þá getnr ekki afðnr út af borið á
hina leiðína, að réttnr minnihlutans
sé gersamlega fyrir borð borinn. Vel
getnr hngaast, að allvoldugur flokkur
ætti ekki einn einasta futltrúa á þingi.
Er þar akýrt dæmi fyrir hendi, þar
■em er jafnaðarmannaflokkurinn bér á
landi. Samkvæmt kosningunni nú f
■uroar, þá telat til þeai flokks tæpnr
fjórði hluti allra kjúsenda. En hann
hefir aðeins einn þingfnlltrúa, og ef
■kki hefði verið f einu kjördæmi á
landinn hintfallxkosning, þá hefði sá
flnkknr engan átt. Áatæðan er sú, að
fickknrinn á ftök f öllum kjördæmnm
landsins. en hvergi svo sterk, að hann
hafi getað borið aigur úr býtnm við
þingkoiningar. Ef um tvo flokka er
að ræða, þá er hngianlegnr sá mögn-
leiki, að annár þeirra nái öllnm þing-
sætum, eða alt að þvf, þótt hann
hefði ekki nema lftið eitt fram yfir
helroing allra kjósenda, ef hlutföll
milli flokkanna væru Hk f öllum kjör-
dæmnm. Þó er enn meiri mögnleiki
á þvf, að aami fiokkur taki þvf nær
öll aætin, ef flokkarnir eru þrfr. Þá
gæti avo farið, «ð sami flokknrinn
tæki öll aætin, þótt hann hefði ekki
nemn lftið eitt frlm yfir þriðjung allra
atkvæða, ef allir flokkar bjóða fram f
öllum kjördæmum.
Þegar einnig er athugað, hve kjör-
dæmin á landi hér cru miajöfn að
fólkafjölda, þá er hugsanlegt, að ein-
hver flokkur geti náð meirihluta þiug-
■æta, þótt hann heíðinæita Htið fylgi
með þjóðinni. E( hann aðeina gæti