Verkamaðurinn - 18.09.1926, Side 2

2
VERKAMAÐURINN
haldifl virðiit »tla að kiæðist œegi
hngijónuin þeirra sem iparidfk um
akamma atund og fleygja ifðtn. Það
er mimta kosti Hklegt, að sá flokkur
þurfi að aýna betri lit, áður hann fær
templara til að fylkjait um sig, nema
þá, sem annari fylgja Iiialdi og kon-
ungsvínum gegnum þykt og þunt.
V<ð þenár koiningar er um það
að gera hvort á að bsta einu atkvseði
við Ihaldið f þingi, einu atkvseði með
verðtollum, ranglátum ikðttum, akðla-
gjöldum, >frjálsri« óreglu á venlun,
hvort á að bmta einni itoð undir
afturhatd þeaaa landa eða ekki> Um
það itendur baráttan og annað ekki.
Hvort maðurinn heitir Jón Þorlákison,
Jðnai Kriitjánsson eða Einar Arnórs-
son — þó inndurleitt ié liðið — það
■kiftir engu máli, þegar þeir fylgja
íhaldinu og atórborgurum llndsim hvar
■em er. íhald burgeiia eða aukin
réttindi alþýðu það er það sem um
er deilt.
Hér ikal, að tilmtlun íhaldiins, leik-
inn tvlþmttur skrfpaleikur frammi
fyrir alþjóð. Fyrri hlutann leikl itjórn-
endur íhaldiini, er þeir bjóða fram
templara f efita iseti. Sfðari hluta
■krfpaleikiini er templurum setlað að
leika; þeir eiga að fylkja aér sem
einn maður utan um þá ikjaldborg
íhaldiins, er ilegin var um Árna frá
Múla á sfðaita þingi. Hvort templarar
eru ánægðir með hlutverk það, sem
íhaldið ætlar þeim, ikal engu um tpáð.
lsrael Zangwill,
kunnur emkur rithöfundur af Gyð-
ingaættum, andaðist f býrjun afðaita
mánaðar f Midhurat f Englandi. Hann
var 63 árl gamall, fæddur 1864. Hefir
hann f mðrgum •káldsögum lýst kjör-
um undirstéttanna með mikilli inmúð,
én þó einkum baráttu fátæku Gyðing-
anna við iffikjör ifn og peningavald
nútfmani. Meðal kunnustu ikáldiagna
hans er »Börn Gyðingabæjarins« (The
chlldren of the Ghetto).
Glæpir
auðvaldsskipulagsins.
Það er ekki nóg með það, að fjöldi
manna verði að þola ault og neyru við
núverandi skipulag og fátækt og ör-
birgð iú, er hlýtat af ójöfnuði á
■kiftingu auðiini, neyði menn oft til
að fremja glæpi, heldur hefir rfkjandi
■amkepnisakfpulag einnig fjöimörg
■lya f för með aér, er stafa af hinu
hamslauaa kapphlaupt um auð og völd,
■em er helsta einkenui anda þeai, er
þetta þjóðfélag akapar. Við skulum
hér eigi tala um hinar glæpaamlegu
■tyrjaidir, er leiða af mmkepni stór-
veidanna. Hínsvegar er full ástæða til
að fara að aðgæta betur þær afleið-
ingar er nú eru að verða altof tfðar,
lika hér heima, slysin svonefndu.
Það er kunnugt ytra hve ógurieg
alya það era, sem oft verða f kola-
námum þar. Oftast stafa þau af þvf,
■ð eigi er svo hirt um að tryggja iff
verkamannanna sem ná gróða úr
námunnm. Er þá einkum vanrækt að
endurnýja tæki nógu fljótt áður þau
slitna Og svo hinavegar látið vinna of
lengi á hættulegum atöðum. A öðrum
sviðum, t. d. jirnbrautum, veldur það
aftur oft slysum, hve brantarverðir eru
þræikaðir með ofmikilli vinnu. Þannig
veldur hin hamalauia leit að gróða oft
hörmungum fyrir verkalýð þann, sem
notaður er tíl leitarinnar.
Slðan auðvaldi- og lamkepniaikipn-
lagið hé't innreið sfoa f land þetta,
hefir og farið að bera meira á þeesum
afleiðingum þe». Einkum hefir þeni
saakepni í ifldarútveginum gengið
ivo langt, að ekki er dtftt, að botn-
vðrpungar >stfmi« niður afldartorfur
hvar fyrir ððrum f þeirri von að þeim
kunni að skjóta upp aftur þar aem
spillaranum takiit betur að ná veið-
inni en keppinautinum. Slfkt er ágætt
dæmi um ikymemi núverándi atvinnu-
rekitrar og myndi aldrei geta átt aér
■tað þar iem þjóðnýttur væri útvegur.
Við illkt rekiturileg sem þetta gætir
eðiilega meir ofurkappa en forijár og
því er mjög hætt við að þeni græðgi
geti valdið aiyium. Það berast nú
hörmuleg tfðindi frá itórilyium á ijó
hér norðanlandi út af árekitrum; við
þekkjum til þeu áður fyrr, að illa út-
búin ikip hifi orðið heilum skipi-
höfnum að fjörtjóni. Það verður að
fara fram ýtarleg ranmókn á ilfkum
alyium og sannUt það, að oturkappið
um auðinn eigi hér hlut að máii, fer
þá ekki að verða kominn tfmi til að
endurskoða skipulag vort rækitegar
eu hingað til. Við íilendingar eigum
nógu etfiða náttúru vlð að berjast,
nóg manndrápsveður, sem við ekki
ráðum við, þó víð ekki bætum sjálfir
á oss óþarfa hættum með vitlausu
kapphlaopi um að hrifsa hver frá öðr-
um það sem náttúran býður oss.
Óbætanlegt tjón þeirra, sera eftir lifa,
og örkumi sumra hrópa tU oss f hvert
■iuu, er ilik ilyi bsr að höndum.
Hvé lengi á enn þi að bfða um gerð
verða rækilegri ráðstafanir til að
hindra slfkt ? Það verður þó eigi f
hel þagað til lengdar.
*
yjirlýsing. ,
í tilefni at greinargerð frá stjórn
Búnaðarfélagi íilandi um >iburðar-
máiið og ftávlkniug búnaðarmilaitj.c,
er birtist f 28. tbl. Timam þ. á. verð-
ur innan skama birt almenningi akýrsia
mfn til atjórnar Búnaðarfélagi íslanda,
ásamt öllum fýlgiskjölum hennar og
skýringum mfnum. — Man hún sem
heild varpa batur ljósi yfir þatta mál,
en þau eiostöku tilfærðu atriði úr
benni f nefndri Tfmagtein, þar eð
■tjórn Bánaðarfélagsins hefir látið aér
aæma að alfta þau út úr réttu aam-
hengi við meginmál ikýralunnar og
þar á eftir, að mfnu áliti, að draga
ailskostar rangar ályktauir af þeim
réttu forsendum er hún gefur.
Önnur blöð eru vinsamlega beðin
að birta yfirlýsingu þessa.
Pálmi Ginarsson.
Síldaraflinn hefir gengið vonum framar
vel þessa viku. Hafa sum snurpunótaskipin
fengið góðan afla og reknetaskipin llka
mörg hver. Vegna hins ágæta verðs á slld-
inni, hafa margir útgerðarmenn rétt við
efnalega, enda veitti ekki af eftir fyrri hluta
vertfðarinnar. Spillist veðrátta ekki afskap-
lcga, munu flest skipin halda út til Sept-
emberloka.