Verkamaðurinn - 20.01.1940, Qupperneq 1

VEMR0UR1IUI
XXIII. ARG.
Laugardaginn 20. janúar 1940.
3. tbl.
Hversvegna parf Ól. Thors
að stela fé úr rihissiól lil slysavarna sióinnum?
Eru sjómennirnir ekki svo mikilsvirði íslensku
þjóðfélagi, að þingmenn gætu verið þektir fyrir
að ætla fé á fjárlögum, til verndunar lífi þeirra?
Byggingavinnan
i bænuin.
Svo bar við fyrir skömmu síðan,
að atvinnumálaráðherra „þjóð-
stjórnarinnar“, Ólafur Thors, var
sendur í útvarpið til að betla fé
frá almenningi, svo hægt væri aö
gera út björgunarskútuna „Sæ-
björgu, til aðstoðar veiðiflotanum
við Faxaflóa, nú á vetrarvertíð-
inni.
Eins og tíðkast við slík tæki-
færi, sló Ólafur sjómönnum mikla
„gullhamra11, uns hann lýsti því
yfir, að vegna þessara „hraustustu
sjómanna heimsins" hefðu hinir
eðallyndu ráðherrar „þjóðstjórn-
arinnar“ leiðst til að stela úr rik-
issjóði 2000 krónum til styrktar
því, að EINN björgunarbátur gæti
verið með íslenska veiðiflotanum
á vetrarvertíðinni.
Þetta viðhorf valdhafanna til
öryggismála sjómanna á íslenska
veiðiflotanum mundu ókunnugir
sennilega skilja svo, að ekki ylti
á miklu fyrir íslenska þjóðfélagið,
Hvort „sjóararnir“ ná landi eða
ekki.
En ef athugaðar eru tekjur
þjóðarinnar af sjávarafurðum,
verður nokkuð annað uppi á ten-
ingunum.
Samkvæmt hagskýrslum voru t.
d. fluttar út íslenskar vörur á 10
fyrstu mánuðum s. 1. árs, fyrir
52,6 milj. króna — þar af sjávar-
afurðir fyrir 46,8 miljónir, þ. e.
um 90% alls útflutningsins.
í þeim hlutföllum hafa útflutn-
mgsverðmæti sjávarafurðanna yf-
irleitt verið hér, undanfarin ár.
Er ekki hneyksli, að sú stétt
manna, sjómennirnir, sem afla
þjóðfélaginu þessara geysiverð-
mæta, skuli RAUNVERULEGA
vera svo lítilsvirt af valdhöfunum
(þrátt fyrir „gullhamrana“ við
viss tækifæri, og „krókódílatárin“
við önnur) að ekkert fé skuli ætl-
að úr ríkissjóði til björgunarstarfs
meðal veiðiflotans?
Og er það ekki bara kóróna
þessa svívirðingu, þegar ráðherr-
arnir fara til og stela úr ríkissjóði
2. þús. krónum, til þessara mála
— gegn því, að almenningur leggi
ntfalda upphæð á móti?
Ber ekki svipað vitni um um-
hyggju valdhafanna fyrir lífi
sj.ómanna, að eitt af „bjargráðum"
i.þj óðst j órnar “-herranna er að
taka varðbáta ríkisins frá eftir-
lits- og björgunarstarfi — og
leigja þá út til veiðiskapar?
Sjómennirnir og öll alþýða
mega ekki lengur una við slíkar
aðgerðir. Það má ekki eiga sér
stað, að björgunarstarf með hin-
um stóra veiðiflota sé látið tak-
markast við þá skildinga, sem al-
menningur aurar saman. Það
verður að gera kröfu til, að hið
opinbera leggi fram nægilegt fé
til að halda uppi sómasamlegri
Djörgunarstarfsemi með veiði-
flotanurfi — og að það fé sé sett á
fjárlög, svo ráðherrarnir þurfi
ekki að stela úr ríkissjóðnum.
Hljómleikar.
Síðastliðinn sunnudag héldu
þau hljómleika í Nýja-Bíó: ungfrú
Sigríður Guðmundsdóttir og hr.
Robert Abraham.
Söng ungfrúin ýms lög eftir
Hándel, Gluck, Mozart, Sehubert,
Brahms og Hugo Wolf, og tvö
þýzk þjóðlög auk tveggja ís-
lenzkra laga („í dag skein sól“
eftir Pál ísólfsson og „Þess bera
menn sár“ eftir Árna Thorsteins-
son). .
Hr. Abraham lék undir af sinm
alkunnu snilld, og auk þess lék
hann tvö einleikslög: Fantasíu í
c-moll eftir Mozart og Sorgar-
göngulag eftir Mendelssohn.
Man ég ekki til, að ég hafi heyrt
honum takast öllu betur, og er þá
mikið sagt. Voru bæði þessi fögru
og tilkomumiklu tónverk fluti
með þeim karlmannlega myndug-
leik og næmu tilfinningu, sem
jafnan einkennir leik hr. Abra
hams.
Ungfrú Sigríður hefir áður
sungið hér. Hún hefir mjög blæ
fagra og þróttmikla sopranrödd,
sem hún beitir mjög smekkvis-
lega. Söngur hennar er eðlilegux
og látlaus, og ber hvergi á þeirri
tilgerðu tilfinningasemi, sem
mörgum viðvaningum hættir til.
Lögin og textana flutti hún af
góðum skilningi, Má einkun.
nefna: Canzona úr „Brúðkaupi
Figaros“ eftir Mozart og Feld-
einsamkeit eftir Brahms.
Eg hefi verið beðinn . um upp-
lýsingar viðvíkjandi byggingar-
Starfsemi í Akureyrarkaupstað
undanfarin ár, og einkum með til-
liti til atvinnu í sambandi við
hana.
Akureyri hefir stækkað ört síð-
astliðinn áratug. Fólki hefir fjölg-
að í bænum um 150 manns á árx
að meðaltali. íbúðum hefir fjölg-
að að meðaltali 7 síðustu árin um
24. Mun húsnæði því írekar hafa
þrengst hér þennan tíma, miðað
við það að 5 manns séu meðaltal
fjölskyldu. Að öðru leyti hefir
byggingarstarfsemi í kaupstaðn-
um verið tiltölulega mikil. Munar
þar mestu hve mikið K. E. A. og
S. í. S. hafa byggt. Mörg árin
munu þessi félög hafa lagt til 40%
af heildarframkvæmdum. Síðast-
liðin 2 ár mun hér hafa verið lagt
byggingar nálægt 700 þúsund
krómxr hvort árið. En að meðal-
tali 7 síðustu árin mun það vera
nálægt xk miljón kr. á ári.
Kostnaður við nýbyggingar mun
í stórixm dráttxxm skiftast í þess-
um hlutföllum.
Fyrir innkeypt efni 40%
Fyrir verslun og tolla 20%
Ýms vinnulaun 40%
Sxðastliðin tvö ár munu því
hafa veitt íbúum þessa bæjar um
300 þúsund kr. árstekjur af bygg
ingaratvinnu. Vinnulaun þessi
skiftast milli faglærðra hand-
verksmanna, verkamanna og öku-
manna. Eflaust er hluti faglærðu
handverksmannanna langstærstur,
og það eru þeir sem hafa alla sína
atvinnu af þessari starfsemi.
Byggingarstarfsemin hefir mynd
að svo verulegan þátt í atvinnulífi
bæjarins, að það mun láta nærri,
að 10% af bæjarbúum hafi lifað
af þessari atvinnu. Yfirstandandi
erfiðleikar kreppa að á öllum
sviðum. Þó mxxn engin ein at-
vinnugrein verða jafn hart úti.
Nú mun þegar vera bannað að
selja byggingarefni til annars en
að fullgera þau hús, sem nú eru í
smíðum. Framundan er því fyrir-
sjáanleg algerð stöðvun. Það er
því tímabært að tekið væri til at-
hugunar hvað hægt er að gera til
úrlausnar þessxxm málxxm.
Halldór Halldórsson.
Láiið ekki siié ykkur á
Þessir hljómleikar voru einhver
bezta skemmtun, sem hér hefn
lengi verið á boðstólum, enda var
þeim mjög vel tekið.
Á þriðjudagskvöldið voru hljóm-
léikarnir endurteknir og tókust
einnig prýðilega.
Því miður var aðsókn minni en
hefði átt að vera, er svo góð söng-
skemmtun var á boðstólum.
Akureyri 18. janúar 1940.
Á* S>
í síðasta blaði var sagt frá því,
hvernig löggjafarvaldið hefir
skamtað úr hnefa kaupgjald
handa verkafólkinu — þannig að
bættur verði, með kauphækkxm,
viss hluti dýrtíðarinnar, eins og
vitrir“ menn úrskurða að hún sé
a tilteknum tímxxm.
En af því kaup verkafólks er í
mörgum liðum — mismunandi
fyrir ýmsa vinnu, og eftir því
hvenær unnið er — er nauðsyn-
legt, að hver og einn sé vel á
verði fyrir því, að hann fái í
hverju tilfelli þá kauphækkun,
sem honum þó ber, samkvæmt
lögunxxm.
Til þess að gera verkafólki þetta
auðveldara-, telur „Verkam.“ rétt
að birta yfirlit yfir tímakaup
verkafólks, hér á Akureyri, við
þá vinnu, sem helst kemur til
greina á yfirstandandi kaupgjalds-
tímabili — eins og það nú er með
þeirri 9% viðbót, sem náðarsam-
legast er leyfð.
I. KAUP KARLMANNA:
1. Almenn dagvinna
kr. 1.64 á klst.
2. Almenn eftirvinna
kr. 2.29 á klst.
3. Dagkaup við afgreiðslu skipa
kr. 1.80 á klst.
4. Eftirvinna við skip
kr. 2.56 á klst.
5. Dagvinna við uppskipun á kol-
um, kolun skipa og við cement
kr. 1.96 á klst.
6. Eftirvinna við sama
kr. 2.73 á klst.
7. Helgidagax inna
kr. 3.27 á klst
II. KAUP KVENNA:
1. Almenn dagvinna
kr. 0.98 á klst.
2. Uppskipun og móttaka á fiski
kr. 1.09 á klst.
3. Eftirvinna
kr. 1.36 á klst.
4. Helgidagavinna
kr. 1.91 á klst.
Þetta kaup er skyldugt að greiða
fyrir þá vinnu, sem unnin hefir
verið síðan um áramót, og unnin
verður fram til marsmánaðarloka
næstkomandi.
Þá kemur nýr úrskurður „kaup-
lagsnefndar“ um stig dýrtíðárinn-
ár, og þá sennilega nýjar breyt-
ingar á kaupgjaldinu.