Verkamaðurinn - 17.02.1945, Blaðsíða 3

VERKAMAÐURINN
3
Pólskir liðsforingjar frá Bretlandi ganga
í her Lublinstjórnarinnar
VERKAMAÐURINN.
Útgefandi: Sósíalistafélag Akureyrar.
Ritstjóri: Jakob Amason,
Skipagötu 3. — Sími 466.
Blaðnefnd: Sverrir Askelsson,
Loftur Meldal,
Lárus Bjömsson.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Lausasöluverð 30 aura eintakið.
Afgreiðsla í skrifstofu Sósíalistafélags
Akureyrar, Verklýðshúsinu.
Prentverk Odds Björnssonar.
-----%----------------------------
Á bæjarstjórnin ekki
að sinna nauðsynleg-
um málum?
Fyrir síðasta bæjarstjórnarfundi
lág erindi frá Sjómannafélagi Ak-
ureyrar, þar sem þess var óskað að
bæjarstjórn Akureyrar gerði ráð-
stafanir til þess að hingað til bæj-
arins yrðu fengin rninst 2 skip frá
Svíþjóð.
Erindinu var vísað til nefndar.
í ritstjórnargrein „Dags“ 8. þ. m.
eru vangaveltur um atvinnumál
bæjarins og m. a. farið svofeldum
orðum um erindi sjómannafélags-
ins:
„Sjómannafélag Akureyrar ósk-
aði þess, að bæjarstjórnin festi kaup
á tveimur skipum frá Svíþjóð.
Ætlast mun til, að bæjarsjóður geri
síðan út þessi skip. Þeir flokkar,
sem fara með meirihlutavald í nú-
verandi bæjarstjórn, eru andvígir
bæjarrekstri í því formi. Þetta
vandamál verður því ekki leyst með
því, að samþykkja áskoranir til bæj-
arstjórnarinnar um að hún fari að
gera út á síld- og þorskveiðar. Bæj-
arstjórnin telur það ekki hlutverk
sitt og mikill meiri hlutí borgar-
anna mun fylgja því sjónarmiði.
Nú neitar enginn nauðsyn þess, að
útgerð aukist héðan úr bænum.
Hvaða leið á að fara til þess?“*
1 erindi sjómannafélagsins er
ekkert, sem gefur ástæðu til að
staðhæfa, að sjómenn ætlist til að
bæjarsjóður geri umrædd skip út,
ef bæjarstjórnin sýndi þá hagsýni
og röggsemi, að festa kaup í skip-
unum.
Og þó svo væri, að sjómannafé-
lagið ætlaðist til að bæjarsjóður
gerði skipin út væri slíkt síður
en svo goðgá.
„Dagur“ viðúrkennir „nauðsyn
þess, að útgerð aukist héðan úr
bænum“. Og segir meira að segja,
að enginn neiti því að þörf sé á að
útgerðin aukist. En samt sem áður,
er það staðreynd enn í dag, eins og
,,Dagur“ játar, að „bæjarstjórnin
telur það ekki hlutverk sitt.“ Með
öðrum orðum: „Dagur" segir, að
það sé ekki hlutverk bæjarstjórnar
Akureyrar að ljá því máli lið sem
enginn neitar að sé nauðsynjamál.
Þessi yfirlýsing „Dags“ mundi
koma Akureyringum kynlega fyrir
sjónir, ef þeir væru ekki fyrir
löngu búnir að þekkja bæjarstjórn
Akureyrar af aðgerðaleysi hennar,
sofandahætti og afturhaldssemi um
langt skeið.
En úr því að útgerð er óumdeil-
* Leturbreytingar
(Pólitísku nátttröllunum, er skrifa
„Dag“ væri holt að lesa þetta í stað þess
að birta „gamlar lummur" frá Berlín um
pólsku málin).
Pólskir liðsforingjar, þjálfaðir í
Bretlandi, sem látnir voru svífa nið-
ur í fallhlífum yfir Póllandi, berj-
ast nú í her Póllands undir stjórn
bráðabirgðastjórnarinnar.
Þeir voru meðlimir í leynisam-
tökum Mikolajczyks, fyrverandi
forsætisráðherra ú11 ag;y>tjórnarinn-
ar í London, og Sosnkowskis hers-
höfðingja, fyrverandi yfirhershöfð-
ingja London-stjórnarinnar.
Henry Shapiro, fréttaritari Brit-
ish United Press í Póllandi, hefir
talað við allmarga þeirra, sem hafa
sagt skilið við London-stjórnina og
gegna nú ábyrgðarstöðum í pólska
hernum.
Níu af hverjum tíu fylgismönn-
um Sosnakowskis í hinum frelsuðu
anleg nauðsyn, hversvegna er slíkt
mál þá ekki verkefni fyrir bæjar-
stjórn? Á bæjarstjórn Akureyrar
einungis að ljá þeim málum lið,
sem ekki eru nauðsynjamál? Og
hversvegna? „Dagur“ hefir enn
ekki treyst sér til þess að færa rök
fyrir því hversvegna það sé ekki
hlutverk bæjarstjórnar Akureyrar
að gera alt sem hún orkar til að út-
gerðin í bænum aukist.
Það er staðreynd, að útgerð er að-
alatvinnuvegur Islendinga, að það
er fyrst og fremst sjávarútvegurinn
sem tryggir lífsafkomu þjóðarinnar I
og hefir gert það um langt skeið.
Framtak einstaklinganna eða fé-
lagasamtaka í þessu efni hefir
brugðist hrapallega hér á Akureyri.
Samt sem áður segir „Dagur", að
það sé ekki hlutverk bæjarstjórnar
að stuðla að aukinni útgerð, sem
enginn neiti að sé nauðsynjainál
Þetta er þá stefna Framsóknar í
atvinnumálum. Hún, sem stjórnar
þessunr bæ, ásamt Sjálfstæðispeð-
unum, getur stært sig af því, að at-
vinnuleysi er nú mest á Akureyri í
öllum kaupstöðum landsins og þeg-
ar Sjómannafélag Akureyrar, sem
telur um 130 meðlimi, og Verka-
mannafélag Akureyrarkaupstaðar,
sem hefir um 350 meðlimi, senda
bæjarstjórn eindregin tilmæli um,
að hún beiti valdi sínu og áhrifum
til að efla atvinnuvegi bæjarins, þá
er ,,Dagur“ látinn tifkynna með því
að ráðandi meirihluti bæjarstjóm-
arinnar telji það ekki hlutverk sitt
að sinna nauðsynjamálum.
En hinsvegar má henda 1 miljón
í hótel í stað þess að kaupa fyrir þá
upphæð nokkur nýtípku fiskiskip.
Atvinnuleysingjarnir og hávaði
þeirra, sem eiga eftir að greiða hin
„lágu“ útsvör, sem bæjarstjórnin
þarf að innheimta í kassann frá
getulitlum einstaklingum af því
að útgerðin hefir dregist saman,
álíta að hagkvæmara hefði verið
fyrir bæjarfélagið að fá fiskiskipin
á tindan hótelinu. En fiskidallar
hefðu máske ekki orðið eins glæsi-
leg auglýsing fyrir K. E. A. i augum
ferðamanna,
landslilutum og meir en helmingur
af liðsforingjum þeirra eru sagðir
hafa gengið í her bráðabirgða-
stjórnarinnar.
Talsmenn bráðabirgðastjórnar-
innar siigðu Shapiro, að allir fylgis-
menn Mikolajczyks í Póllandi
hefðu lýst yfirstuðningi sínum við
bráðabirgðastjórnina.
Blaðamenn á staðnum sammála.
„Við erum ekki í neinum vafa
um, að hið sanna og frjálsa Pól-
land, sem mestu varðar, er hér á
hinni frelsuðu, pólsku jörð, en ekki
neinsstaðar í útlegð“. — Með þess-
um orðum lætur Stefan Litauer,
fréttaritari News Chronicle, í ljós
næstum samhljoða dóm bretskra og
og amerískra íréttaritara, er ferðast
hafa um hin frjálsu héruð Póllands.
„Hér tekur enginn mark á hin-
um ótímabæru og ómerkilegu mót-
mælum skipbrotsmannanna í Lon-
don gegn pólsku bráðabirgða-
stjórninni", segir Stefan Litauer
ennfremur.
John Parker fréttaritari Times
segir pólsku þjóðina hafa lagt all-
an ágreining á hilluna.
William Lawrence, fréttaritari
N. Y. Times, skýrir frá því, hvað
fréttariturunum var fagnað hjart-
anlega við komuna af „bændum
með sigg í lófum, sem hafa nýlega
fengið sinn hluta af stóru jarðeign-
unum“.
Nær og f jær
„Dagur“ veður elginn um „leiðir í at-
vinnumálum“, er þar grunt rist, en gusu-
gangurinn er því meiri. Meðal annars er
svo spaklega að orði kveðið: „Komm-
únistar hafa að vísu stundað gamla iðju,
hafa heimtað allt af öðrum, en ekkert af
sjálfúm sér. Að þeirra áliti á bæjar-
stjórnin að verða allsherjar atvinnurek-
andi. Bæjarsjóður á að ráðast í hvers-
konar fyrirtæki og bargaramir að verða
launþegar hjá þeim. í þessum kröfum
kommúnista hefir hvorki gætt hófsemi
né raunhæfrar undirstöðu".
★
Slagorðið um, að kommúnistar heimti
alt af öðrum, er nú orðið of slitin flík,
enda ekki notuð nema þegar rök þrýtur.
Staðhæfingin um, að það sé álit komm-
únista að bæjarstjórnin eigi að verða
allsherjar atvinnurekandi á við engin
rök að styðjast. Sósíalistar líta þannig á,
að atvinnureksturinn eigi að vera í
höndum samvinnufyrirtækja, bæjarfé-
laga, ríkisins og einstaklinga. En bregð-
ist einstaklingar þeir og félög, sem hafa
yfir miklu fjármagni að ráða skyldu
sinni í atvinnumálunum, þá ber bæjarfé-
lagi og ríkdnu að taka við.
★
Sósíalistar hafa borið fram þær kröfur
að atvinnulausum mönnum sé trygð at-
vinna til að vinna fyrir lífsnauðsynjum
heimila sinna. Þetta kallar „Dagur“ að
„gæta ekki hófsemi“! Hann um það. —
Mikið á annað hundrað verkamenn
munu nú ganga atvinnulausir hér í bæ.
„Dagur“ kallar slíkt ástand óraunhæfa
undirstöðu til að byggja á kröfur um
aukna atvinnu. Hann um það. En það
var einu sinni til maður í Þýzkalandi,
sem hélt þessu sama fram, miklu sterk-
ari maður en ritstjóri „Dags“. Þýska
þjóðin gleypti slagorð hans. Hún er nú
að súpa seyðið af fávisku sinni og
kommúnistahataranna.
★
En nú er öldin önnur. Nátttröll Fram-
sóknar verða innan skamms að víkja úr
bæjarstjórninni eða að breyta um stefna
í atvinnumálum. Straumurinn liggur til
vinstri, til nýrra athafna, dáða og fram-
fara. Alþýða þessa bæjar verður ekki
mettuð með þrotlausum „Dags“-vaðli um
að engar leiðir í atvinnumálunum séu til
aðrar en þær, að láta menn vera atvinnu-
lausa, því það sé ekki hlutverk bæjar-
stjórnar að ljá þeim málum lið, sem allir
séu sammála um að séu nauðsynjamál.
★
Fokdreifaskáldi „Dags“ klígjar ekki
við öllu. Þegar hann er í vandræðum
með að hnekkja ummælum kunnra,
enskra blaða um Grikklandsmálin, sem
„Vm.“ birti í síðasta tbl., þá grípur hann
til þess ráðs að staðhæfa að þetta séu
kommúnistablöð! (New Statesman and
Nation og Cavalcade). Ef fræðslan í Iðn-
skólanum er bygð á jafngóðum grunni,
þá er vafalítið að eins gott væri að hafa
skólann á hóteli eins og sumir skólastjór-
ar kváðu nú vilja.
★
En fokdreifaskáldið lætur sér ekki
nægja þessi vesalmannlega staðhæfing.
Til viðbótar fullyrðir hann að grísku föð-
urlandsvinimir, eða E. L. A. S.-mennim-
ir öðru nafni, hafi stungið augun úr ýms-
um samlöndum sínum og dregið sjúka
menn út úr spítölum og myrt þá. Grísku
E. L. A. S.-mennirnir gætu áreiðanlega
með jafngóðum sanni staðhæft að skóla-
stjóri Iðnskólans hafi framið slíkan
verknað á samlöndum sínum.
★
Vér héldum að Finnagaldurinn væri
úr sögunni. Þegar hann var í algleym-
ingi, var það eftirlætisiðja margra svo-
kölluðu mentamanna þessa bæjar, að
ljúga binum ótrúlegustu sögum upp á
Rússa og kommúnista. Allir muna sög-
urnar um útbúnað Rauða hersins og að
hann væri rekinn áfram af pólitískum
eftirlitsmönnum Stalins og að uppreist
myndi brjótast út í Sovétríkjunum, því
þar væri ajt í handaskolum og allur al-
menningur andvígur kommúnisma, en
væri bara haldið í skefjum með harð-
stjóm.
Nú eru Finnagaldursmennirnir komnir
aftur á stúfana. Nú ausa þeir grísku
kommúnistana og aðra, sem barist hafa
gegn Þjóðverjum auri.
★
Jóhanni Frímann er ekki ofgott að
þjóna lund sinni á þennan hátt. Þjóðir
Evrópu munu þar ekki fylgja „línu“
hans. Jóhann mun reka sig á það næstu
mánuði og ár, að það sem „Times“
(kannske það sé líka orðið kommúnista-
blað!) sagði nýlega í athugasemd við
orðsendingu Péturs konungs, þegar hann
mótmælti samkomulagi Subasics forsæt-
isráðherra síns við Tito, en „Times“ fór-
ust svo orð: „í Jugóslavíu, eins og ann-
ars í hinni endurleystu Evrópu, verður
hver bráðabirgðastjóm, sem á að verða
starfi sínu vaxin, að myndast utan um
hinn harða kjarna þjóðfrelsishreyfingar-
innar“. Þó Hitler og Jóhann séu sáróá-
nægðir með „hinn harða kjama“ og
brigsli honum um morð og hverskonar
hryðjuverk mun reynslan þó verða sú, að
(Framhald á 4. sífiu).