Verkamaðurinn - 17.04.1959, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 17. apríl 1959
■ - .... - ■■ .. ..
ORÐIÐ ER LAUST =-
Marzmánuður var með ein-
dæmum veðursæll hér í Eyjafirði
ipg víðar um land. Hiti var flesta
daga meiri en hann var í ágúst-
mánuði í sumar sem leið, gróður
var tekinn að grænka í görðum,
blómknappar farnir að vaxa á
trjám, göturnar voru orðnar
þurrar. Menn lögðu skóhlífamar
til hliðar. Þeirra gerðist ekki þörf
að jafnaði. Það var líkast sem
sumar væri komið.
Að byrjuðum apríl kólnaði aft-
ur í veðri og veður hefur verið
fremur hryssingslegt það sem af
er mánuðinum. Þó hefur ekki
verið nein vetrarharka, ýmist
frostlaust eða lítið frost og úr-
koma ekki meir en svo, að þó að
snjó hafi fest hefur hann að
mestu tekið upp jafnharðan, a. m.
k. niðri í byggð. Vegir eru færir
austur og vestur og hafa óvenju-
lítið teppzt í vetur.
Margir eru smeykir um að
okkur hefnist fyrir hversu góð
veðráttan hefur verið í vetur,
vorið verði kalt og sumarið kann
ski líka, með rigningum og
kuldahretum, þegar sízt skyldi.
Ekki er nú víst, að neitt samband
þurfi að vera þar á milli, en
flestir munu kjósa það fremur, að
vetumir séu vetur, með snjóum
og frosti, og sumrin séu sumur,
með sólskin og hita, fremur en að
einhver jöfnunarveðrátta verði
allt árið, en það er ekki fjarri
lagi að segja, að þróun veðrátt-
unnar síðari árin hafi verið í þá
átt.
En þó að landkrabbar í kaup-
stöðum og sveitum hæli veður-
farinu í vetur, þá hefur það ekki
verið öllum hagstætt. Gæftaleysi
til sjávarins hefur verið mjög
mikið, veðrið hefur verið svo
óstillt. Lengi fram eftir vertíð gaf
ekki á sjó fyrir bátana nema rétt
endrum og eins, og samfelld land
lega komst í sumum verstöðvum
upp í hálfan mánuð. Útkoman á
vertíðinni er líka léleg. Þrátt
fyrir það að afli hefur verið mun
betri en undanfarin ár, þegar
gefið hefur, þá er heildarmagnið
ennþá minna en í fyrra í flestum
veiðistöðvum, en nokkuð hafa
metin samt jafnast upp á síðkast-
ið. En þá verður einnig að taka
tillit til þess, að fleiri bátar sækja
nú sjó en nokkru sinni áður.
Veðurguðimir hljóta alltaf að
ráða miklu um afkomu okkar,
íslendinga, en við verðum hér
eftir sem hingað til að treysta á,
að þeir verði okkur ekki um of
andsnúnir.
Fiskibátum fjölgar í landinu
með hverju ári, og er það vel.
Fólkinu fjölgar með hverju ári og
þá þarf að afla meira og gera
verðmætari vöru úr því, sem afl-
ast. Það eru einnig þær aðferðir
eða leiðir, sem líklegastar og ör-
uggastar eru fyrir þjóðina til að
bæta lífskjör sín. Meiri fiskveiðar
og meiri fiskiðnaður eru þær
undirstöðuatvinnugreinar, sem
þjóðin hlýtur að byggja tilveru
sína á. Landbúnaðurinn þarf
einnig að aukast í hlutfalli við
fólksfjölgimina, en hæpið er að
hér sé unnt að stunda landbúnað
með mikinn útflutning fyrir aug-
um. Smáiðnaður, sem nú þegar
veitir verulegum hluta þjóðar-
innar atvinnu, á sér takmarkaða
vaxtai-möguleika, vegna þess að
í flestum tilfellum getur aðeins
orðið urp að ræða framleiðslu til
innanlandsnotkunar. — Margir
renna hýru auga til stóriðnaðar
ýmis konar og benda á þá miklu
orku, sem við eigum ónotaða í
fossum og heitum lindum. En til
stóriðju þarf fleira en orkuna
eina, og sérstaklega verður að
fara varlega í að setja á fót ein-
hverja þá framleiðslu, sem fljót-
lega getur orðið úrelt.
En svo lengi, sem mannkynið
er við líði þarf á fæðu að halda.
Þess vegna er matvælafram-
leiðslan sú framleiðslugrein, sem
öllum öðrum er öruggari og
verður ekki úr sögunni. Það ætti
því að vera óhætt fyrir okkar
þjóð að einbeita kröftum sínum
næstu áratugina að aukinni mat-
vælaframleiðslu og auknum mat-
vælaiðnaði. Meðan fólksfjölgunin
í heiminum er svo gífurleg, sem
nú er, ætti ekki að vera hætta á
sölutregðu.
Þær auðlindir, sem beinast
liggur fyrir, að þjóðin nýti, eru í
hafinu umhverfis landið. Þar
hefur lengi verið rænt af öðrum
þjóðum, sem séð hafa, að hér átt-
um við fjársjóð falinn. Og ennþá
neita Bretar að viðurkenna rétt
okkar til þessarra auðlinda, og
því miður hafa ráðamenn þjóð-
arinnar ennþá látið undir höfuð
leggjast að beita þeim vopnum
til sóknar í því máli, sem áhrifa-
ríkust væru fyrir okkur. Ennþá
höldum við uppi stjórnmálasam-
bandi við árásarþjóðina, og sumir
af ráðherrum þjóðarinnar og for-
ystumönnum í stjórnmálum
nefna þá jafnvel vini í öðru
hverju orði. Það er greinilegt, að
þarna eru ekki réttir menn á
réttum stöðum. Það er umskipta
þörf. Ef við ætlum að reka af
okkur það slyðruorð, sem þjóðin
er að fá á sig vegna linkindar í
samskiptunum við Breta, verðum
við að sækja og verja okkar mál
af fullkominni einurð og alvöru,
en ekki láta við það sitja að
skrifa Bretum meinlaus sendi-
bréf.
—o—
1 Alþingiskosningum þeim, sem
framundan eru fyrst í vor og aft-
ur í haust fær þjóðin tækifæri til
að gera upp við þá þingmenn,
sem slælega hafa staðið sig í
þessu máli, og þá fyrst og fremst
utanríkisráðherrann, sem reynzt
hefur mjög illa í landhelgismál-
inu allt frá því að það kom fyrst
til umræðu og til þessa dags.
Enginn einn stjórnmálamaður í
landinu hefur reynzt jafnmikill
dragbítur í þessu máli og einmitt
hann. Hefur það komið sér sér-
staklega illa, þar sem hann vegna
stöðu sinnar hefur haft öllum
öðrum betri aðstöðu til að hafa
áhrif á málið. Þá aðstöðu hefur
hann frá upphafi notað til að
tefja fyrir framkvæmdum og
koma í veg fyrir að þeim ráðum,
sem duga, sé beitt gegn Bretum.
Alþýðuflokkurinn sem heild á
líka mikla sök í þessu máli, þó að
ekki væri nema vegna þess, að
hann hefur látið þenna ráðherra
sitja áfram í ráðherrastóli, þó að
hann hafi ekkert aðhafzt til gagns
í þessu mikla örlagamáli þjóðar-
innar. Og þvert á móti hefur að-
almálgagn Alþýðuflokksins, Al-
þýðublaðið, stöðugt reynt að
halda uppi vörnum fyrir þennan
mann.
Sjálfstæðisflokkurinn ber líka,
og ekki síður, ábyrgð á aðgerða-
leysinu í þessu máli. Hann hefur
hingað til ekki mátt heyra það
nefnt, að stjórnmálasambandinu
við Breta verði slitið, og hann
ber í rauninni alla ábyrgð á
þeirri ríkisstjórn kratanna, sem
nú situr að völdum í landinu. —
Guðmundur í. og Bjarni Ben. eru
líka vel samtaka, þegar þeir
standa upp til að flytja lofgerðar-
ræður um Atlantshafsbandalagið,
þar sem Bretar eru annað valda-
mesta ríkið. En lofið hefur lítil
áhrif á Bretann, hann bítur samt.
í komandi kosningum verður
það einnig fleira, sem foringjar
Alþýðuflokksins verða að hljóta
dóm fyrir, en aðeins framkoma
þeirra og aðgerðaleysi í landhelg-
isstríðinu við þá brezku. Alþýða
landsins mun einnig muna þeim
kaupránslögin. Það er napurt, en
þó sönn lýsing á þessum svo-
nefnda Alþýðuflokk, að fyrsta
verk ráðherra hans, þegar þeir
settust einir í ráðherrastóla á ís-
landi, skyldi vera að bera fram
frumvarp til laga um lækkun á
launum verkamanna og verka-
kvenna. Það er ekkert undarlegt
við það, þó að þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins samþykktu þenn-
an ófögnuð á stundinni. Það bjóst
enginn við öðru af þeim. En þeir
kjósendur Alþýðuflokksins, sem
til þessa hafa fylgt þeim flokki af
því að þeir hafa trúað því að
hann væri verkalýðsflokkur, þeir
hafa áreiðanlega orðið fyrir mikl-
um vonbrigðum. ,
En gott dæmi um það, hversu
því fer fjarri, að Alþýðuflokkur-
inn sé lengur nokkur verkalýðs-
flokkur eða flokkur alþýðunnar í
landinu, er framkoma formanns
útvarpsráðs í sambandi við um-
sókn Alþýðusambands íslands
um að fá að annast kvölddagskrá
útvarpsins á hátíðisdegi verka-
lýðsins 1. maí. Þessi formaður út-
varpsráðs er einn af þingmönnum
Alþýðuflokksins og ritstjóri Al-
þýðublaðsins, Benedikt Gröndal.
Menn skyldu ætla, að hann
myndi ekki leggja stein í götu
þess, að Alþýðusambandið fengi
að annast dagskrá útvarpsins eitt
kvöld á árinu, þar sem mikill
fjöldi félaga og félagasamtaka
fær árlega kvöld í útvarpinu til
umráða. En hvað gerist? Þegar
taka átti málið fyrir í útvarps-
ráði tilkynnir Alþýðuflokksmað-
urinn, Benedikt, að hann mæti
ekki á fundinum, en óski eftir að
málið verði samt afgreitt. Um-
sókn Alþýðusambandsins var
synjað. Það var fellt með jöfnum
atkvæðum að verða við henni.
Móti henni greiddu atkvæði full-
trúar íhaldsins, sem eru tveir, en
með henni greiddu atkvæði full-
trúi Alþýðubandalagsins og full-
trúi Framsóknarflokksins. Bene-
dikt Gröndal vissi það fyrir, að
svona myndi fara .Ef hann hefði
viljað veita Alþýðusambandinu
stuðning hefði hann annað hvort
mætt á fundinum eða látið fresta
afgreiðslu umsóknarinnar þar til
hann gat mætt. En hann gerði
þetta ekki, og nú þarf enginn að
efast lengur um hug þessa Al-
þýðuflokksþingmanns til verka-
lýðssamtakanna.
—o—
Kjördæmamálið hefur verið
mála mest rætt manna á meðal
að undanförnu og er ennþá. Það
er nú tryggt, að kjördæmaskipun
inni verður breytt í réttlátara
horft en verið hefur. Þrír stjórn-
málaflokkar, sem við síðustu
þingkosningar fengu 80%
greiddra atkvæða, hafa sameinast
um afgreiðslu málsins. Það þarf
því ekki að efast um framgang
þess. Það er einnig vitað, að inn-
an fjórða stjórnmálaflokksins,
Framsóknarflokksins, er víða
ríkjandi fullur skilningur á rétt-
mæti og nauðsyn þessarrar breyt
ingar, enda þótt framámenn
Framsóknarflokksins og fylgj-
endur margir neiti að viðurkehna
þetta. En það mun fljótlega renna
mesti móðurinn af Framsóknar-
mönnum í sambandi við þetta
mál, því að þeir finna, að þeir eru
að verja rangt mál og „rök“
þeirra eru rökleysur. Framsókn-
armenn eru yfirleitt ekki heimsk
ari en aðrir menn, og þess vegna
sjá þeir, hvað er réttlæti og hvað
ranglæti í jafn einföldu máli og
þessu. Það er aðeins vegna þess,
að réttlætið kemur dálítið illa við
hagsmuni þeirra, að þeir eru
seinir til að viðurkenna það.
Vegna þess, að hér er um
stjórnarskrárbreytingu að ræða,
þarf lagafrumvarpið um kjör-
dæmaskipunina að samþykkjast
á tveimur þingum og kosningar
að fara fram á milli þinga. Fram-
sóknarmenn hafa til þessa hamr-
að á því, að þær kosningar snúizt
um kjördæmabreytinguna og
hana eina. Þetta er hin mesta
blekking. Það er svo mikill
meirihluti þingmanna sem stend-
ur að breytingunni. og svo mikill
meirihluti þjóðarinnar, að um
úrslit hennár þarf ekki að efast.
En það eru úrslit annarra stór-
mála, sem ekki er vitað, hvernig
ráðast á næstunni, og um þau
verður kosið. Það verður kosið
um það, hvort enn á að ráðast á
hlut verkalýðsins og rýra kjör
hans með gengislækkun eða nýrri
Alþýðufl. íhalds-kauplækkun. —
Það verður kosið um lausn efna
hagsmálanna. Það verður kosið
um það, hvort hinn erlendi her á
að dvelja áfram í landinu eða
hvort hann á að fara. Það verður
kosið um það, hvort Bretum á að
haldast uppi að traðka á rétti
okkar án þess að við sækjum mál
okkar af fullri alvöru og einurð,
eða hvort beitt skuli þeim ráðum,
sem við vitum að duga muni til
að tryggja okkur sigur í því máli.
Þetta eru þau höfuðmál, sem um
verður kosið. í stuttu máli sagt:
Lífskjör alþýðunnar og sjálfstæði
þjóðarinnar.
Frá Sjálfsbjörg
Akureyri
Sjálfsbjörg, Akureyri, hafa
borizt þessar gjafir frá því um
áramót:
Frá öskudagsflokki þeirra Ing-
ólfs Guðmundssonar og Baldurs
Ellertssonar (14 krakkar) kr. 216.
— Frá N. N. kr. 100. — Frá gam-
alli konu kr. 50. — Frá N. N. kr.
100. — Frá N. N. kr. 100. — Frá
Ólafi Jónssyni, áheit, kr. 300. —
Frá gamalli konu kr. 500. — Frá
Ólafi Sigurbjömssyni kr. 1000. —
Frá A. kr. 150. — Þá hafa félag-
inu borizt minningargjafir um
eftirtalið fólk: Benedikt Einars-
son frá Bægisá kr. 700. — Han-
sínu Steinþórsdóttur kr. 200. —
Hallgrím Pálmason kr. 100. —
Friðjón Snorrason kr. 3.100.00. —
Magnús Árnason kr. 200. —
Sjálfsbjörg þakkar allar þessar
gjafir, og allan þann stuðning,
sem félaginu hefur verið veittur.
Það er rétt að minna fólk á
það, að Sjálfsbjörg hefur látið
gera minningaspjöld, sem hægt
er að fá hjá eftirtöldum: Emil
Andersen (Véla- og búsáhalda-
deild KEA), Heiðrúnu Stein-
grímsdóttur, Ránargötu 1, Krist-
ínu Konráðsdóttur, Kletta borg 1,
Sveini Þorsteinssyni, Eyrarveg 9,
Adolf Ingimarssyni, Eyrarveg
2 A.
Kirkjan. Messað í Akureyrar-
kirkju á sunnudaginn kemur kl.
2 e. h. — Sálmar nr.: 220 — 26 —
222 — 221 — 25. — P. S.
Messað í Lögmannshlíðarkirkju
næstkomandi sunnudag kl. 2 e. h.
Sálmar 223 — 219 — 230 — 131
— 511. — Strætisvagn fer frá
gatnamótunum við Grund í
Glerárþorpi kl. 1.30 e. h. — K. R.
Sjálfsbjörg, Akureyri! Félagar
í Sjálfsbjörg, Akureyri! Athugið
að föndurvinnan verður á laug-
ardag kl. 8 e. h., en ekki á föstu-
dag.
Akureyrardeild M. F. í. K.
heldur fund í kvöld kl. 8.30 síð-
degis í Ásgarði. — Ragnheiður
Dóra Árnadóttir hjúkrunarkona
flytur erindi og Guðrún Krist-
jánsdóttir les upp. Kaffidrykkja.
Félagskonur beðnar að mæta
stundvíslega. — Stjórnin.
Bamadagurinn. Sumardagurinn
fyrsti. Tilhögun: Bazar kl. 2.30 e.
h. að Hótel KEA. Kaffisala kl. 3
á sama stað. Kvikmyndasýningar
í Borgarbíó og Nýja-Bíó kl. 3 e.
h. Merkjasala allan daginn. —
Dregið verður í innanfélagshapp-
drættinu kl. 4 að Hótel KEA. —
Barnaskemmtanir verða í Sam-
komuhúsinu sunnudaginn 26.
apríl kl. 2 og 5. — Mjög góð
skemmtiatriði. Nánar auglýst
síðar. Allur ágóði rennur til
Barnaheimilisins Pálmholts. Ak-
ureyringar, styrkið gott málefni.
Nefndimar.