Verkamaðurinn - 22.02.1963, Side 6

SKRJÁF
í SKRÆÐUM
^------- — ■ ..........— ■
Skuggar við Skötufoss.
Um aldamótin 1700 bjó maður að
nafni Sæmundur Þórarinsson að
Arbæ í Mosfellssveit. Hann var
kynjaður sunnan úr Grímsnesi og
er um fertugt þegar þessi saga
gerist. Kona hans hét Steinunn
Guðmundsdóttir, og var hann 3.
maður hennar. Þau voru barnlaus,
en á vist með þeim voru 3 börn
hennar af fyrri hjónaböndum.
Tvíbýli var í Arbæ. Á móti þeim
bjó ungur og ókvæntur maður, Sig-
urður Árnason að nafni. Oldruð
móðir hans (Guðrún Grímsdóttir)
var fyrir framan hjá honum.
Heldur þótti lifna í kolunum á
milli Sigurðar og hinnar mannvönu
húsfreyju á hinum partinum og var
margt um spjallað, eins og gengur.
Hún var þó nærfellt helmingi eldri
að árum.
Svo er það um haustið 1704,
sunnudaginn hinn 21. september,
að þeir Árbæjarbændur halda upp
með Elliðaám til veiða. Um kvöldið
seint, kom Sigurður heim, en Sæ-
mundur ekki. Var þó látið kyrrt
Hggja um nóttina. En morguninn
eftir gengur Sigurður heim á tvo
bæi í nágrenninu, Bútsstaði og
Breiðaholt, og segir að Sæmundur
mótbýlismaður sinn hafi gengið
fram með ám í gærkvöldi, en ekki
komið heim aftur. Biður menn leita
hans með sér. Hann fékk svo fjóra
fil fylgdar við sig og fundu þeir
Sæmund örendan ! Skötufossi. Lá
hann þar á grúfu í grunnu vatni,
°g er þeir tóku hann upp, rann
ekkert vatn úr vitum hans, svo sem
er þó um þá sem drukkna, andlitið
var líka náfölt, en ekki bólgið eins
°g af drukknun. Ekki var þetta þó
oánar athugað í bili. Líkið var
flutt yfir að Gufunesi, en þangað
ótti Árbær kirkjusókn. Réð Sigurð-
ur því og sagði það vilja Steinunn-
Qr. Fór svo fram greftrun, án þess
rekistefna væri gerð út af dauðs-
falli þessu.
En skömmu seinna fór að koma
Q kreik orðrómur í þá átt, að ekki
kefði dauða Sæmundar borið til
sem eðlilegast og mundi Sigurður
vita gerr um tildrög öll. Magnaðist
kvittur þessi svo mjög, að sýslu-
maður lét grípa hann og færa til
kinghússins á Seltjarnarnesi. Ekki
vildi Sigurður meðkenna áburðinn
°9 þóttist ekkert vita hvernig
dauða Sæmundar bar að. En þegar
iögmaður sagðist fara með honum
UPP í Gufunes, lát grafa pp líkið
°9 skyldi hann (Sigurður) vera
viðstaddur, linaðist fanginn og ját-
QÓi að hafa drepið Sæmund. Hann
kvQðst hafa gengið aftan að hon-
urtl er hann stóð á bakkanum við
^kötufoss, og hrundið honum fram
' ifylinn með spýtu, sem hann hafði
f
F°Studagur 22. febrúor 1963
í hendi. Hann sagðist hafa unnið
þetta verk að áeggjan Steinunnar
konu Sæmundar, en hún hefði þrá-
sinnis beðið sig að koma honum
fyrir með einhverju móti.
Eftir þessa játningu var hann
hafður í haldi þarna í þinghúsinu
og vöktu menn af öllum bæjum á
Seltjarnarnesi yfir honum til
skiptis.
Hinn 14. nóvember þá um
haustið var þingað um mál þeirra
Steinunnar og Sigurðar í Kópa-
vogi, og bæði dæmd til dauða. Fór
aftaka þeirra fram daginn eftir.
Sigurður var hálshöggvinn og dysj-
aður skammt frá túngarði í land-
norður frá þinghúsinu, en Stein-
unni drekkt í læknum þar fyrir
austan. Hafði höggstaðurinn
ávallt áður verið uppi á hálsinum,
en drekkt inn í Elliðaá syðri.
„Fengu þau bæði góða iðrun og
skildu vel við."
Þetta mál þótti eitt hið Ijótasta
sem orðið hafði í þann tíma.
— Eftir annálum. —
Kaflar úr bréfi
(Framhald af 5. síðu).
við hugsj ónaleysið. Eg má ekki
til þess hugsa að Matthías og
Sigurður A. skuli standa í því
að skrifa Moggann fyrir Eyjólf
Konráð. Þetta er líka svo von-
laust. Hver getur verið listamað-
ur nema hann eigi sér hugsjón?
Það er sannarlega hart að mega
t. d. ekki skrifa staf til stuðnings
friði og siðmenningarlegu rétt-
læti án þess að eiga á hættu að
brjóta prinsipp blaðsins sem
unnið er hjá, hvort heldur það
blað er íhaldsblað á íslandi eða
í Bandaríkjunum, en verða að
leita listgáfu sinni útrásar innan
ofur þröngra takmarka eða í
neikvæðum tilgangi.
Eg man eftir rithöfundi, sem
einu sinni voru nokkrar vonir
við bundnar. Hann gekk í þjón-
ustu Morgunblaðsins. Hann hét
Jón og guð leysti hann frá lífs-
ins mæðu fyrir löngu síðan, en
sem sagt, hann tók sig til, dygg-
ur þjónn, og hugðist nota list-
gáfu sína húsbændum sínum
sem mest til geðs. Honum hrak-
aði með hverri sögu. Seinast hló
íhaldið að honum, vertu ekki að
þessu, góði minn, þú getur það
ekki. Og nú er hann gleymdur.
Kæri vinur. Vandamálin eru
mörg og enginn veit alveg fyrir
víst hvernig bezt er að snúa sig
úr klípunni, þetta er eilífðar hel-
vítis þrældómur að reyna að vera
maður og það mistekst alltaf,
enda er ég með öllu uppgefinn
við bréfaskriftirnar og vertu
blessaður.
Þinn
Guðmundur Böðvarsson.
Barðstúnið
Þeir, sem fást við skipulagn-
ingu bæja og borga, eru stöðugt
að reka sig á vandkvæði, sem
skapazt hafa vegna lítillar fyrir-
hyggju þeirra, sem á undan eru
gengnir. Hér á landi byggðust
bæir upp skipulagslaust, um lang-
an aldur og þótti þá sjálfsagt að
byggja á hverjum þeim bletti, sem
koma mátti fyrir húskofa og aldrei
hirt um að skilja eftir auð eða
opin svæði, sem eftirkomendurnir
gætu ráðstafað.
Og jafnvel löngu eftir að farið
var að skipuleggja byggðina, hef-
ur það viljað henda, að sú skipu-
lagning væri gerð einvörðungu
með tilliti til líðandi stundar, en
lítið eða ekkert hugsað til fram-
tíðarinnar.
Enn þann dag í dag virðist svo
sem þeir, sem með þessi mál fara
megi varla líta opið svæði innan
bæjanna, án þess að hugsa á þessa
leið:
— Hér er óbyggt pláss, hér má
vel koma fyrir nokkrum húsum —.
Síðan er hafizt handa að teikna
og skipuleggja þangað til tekizt
hefur að fylla hverja smugu og
stundum gleymist jafnvel að ætla
rúm fyrir götu eða gangstéttir og
ættu Akureyringar að hafa lært
nokkuð af sinni reynzlu í þessum
efnum. Þó virðist mega ætla að
enn séu gerð mikil glappaskot í
skipulagsmálum bæjarins og mætti
í því sambandi benda á fyrirhugað
íbúðahverfi á Barðstúni er drepið
var á hér í blaðinu fyrir stuttu
síðan.
Margir myndu nú óska þess, að
aldrei hefði verið leyfð bygging
íbúðarhúsa á Suðurbrekkubrún-
inni og nú stendur jafnvel til að
brjóta niður eitt þeirra, sem
stendur langt inn í umferðagötu.
En svo er að sj á, að í staðinn skuli
byggja fjögur vandræðahús sunn-
ar á brekkunni, í viðbót við þau
sem fyrir eru.
Það sýnist þó vera fullkomin
ástæða til að hugsa sig um, vand-
lega, áður en farið verður að
byggja á þessum stað. Væri ekki
hyggilegra að láta það bíða fyrst
um sinn og eftirláta framtíðinni
þennan blett til ráðstöfunar. Þessi
staður er í næsta nábýli við
Menntaskólann og ekki virðist
óeðlilegt að þarna kæmu einhvern-
tíma byggingar sem væru að ein-
hverju leyti í tengslum við þá
stofnun, t. d. listaverkasafn eða
safn af öðru tæi. Eitt er víst, að
framtíðin mun hafa nægilega þörf
fyrir þennan sérstæða blett og þó
að gaman væri að geta gert ein-
stökum mönnum þá þægð, að af-
henda þeim hann til einkaafnota,
mun sá verknaður verða talinn víti
til varnaðar, þegar fram líða
stundir.
Þeir, sem með þessi mál fara,
munu skapa sér mikinn vanda, ef
þeir hyggjast taka upp þá reglu,
að úthluta lóðum eftir verðleikum
og mannkostum umsækjenda.
Sjálfum himnaföðurnum hefur
ekki tekizt að úthluta veraldar-
gæðunum eftir þeirri reglu, svo að
menn telji viðunandi og hvað mun
þá um skammsýna menn. Mundi
ekki vera komið í nokkrar ógöng-
ur þegar þeir lóðaúthlutunarmenn-
irnir segja við Pétur: „Þú hefur
lengi verið einn af máttarstólpum
bæjarfélagsins og mannkostamað-
ur í einu og öllu, svo að við getum
ekki neitað þér um íbúðarhúslóð
á Ráðhústorginu miðju — innan-
gengt í Landsbankann? — Já, við
sjáum hvað hægt er að gera, ef þú
sækir þetta fast. En svarið við um-
sókn Páls yrði máske á þessa leið:
„Þú verður að teljast mesti vand-
ræðagemlingur og hefur alla þína
hundstíð verið bölvuð afæta hér í
okkar samfélagi og átt ekki skilið
að fá að byggja hér í bæjarland-
inu, en þú getur talað við Botns-
nefnd!“
Nei, má ég þá heldur biðja um
gamla lagið, eins og kerlingin
sagði.
( Aðsent).
BOUUDAGURINH
er næstkomandi mánudag 25. febrúar. Þá fáið
þér beztar bollur í Brauðbúð KEA og útibúun-
um. Útibúin verða opin frá kl. 8 f. h. en Brauð-
búð KEA frá kl. 7 f. h. — Laugardag og sunnu-
dag fyrir bolludag verður brauðbúð vor í
Hafnarstræfi 95 opin til kl. 4 e. h. báða dagana.
BRAUÐGERÐ
Kringsjá
vikunnar
Kirkjan. Messað verSur í Akureyrar-
kirkju n. k. sunnudag (föstuinngangur)
kl. 2 e. h. Sálmar: 208, 434, 216 og 232.
— B. S.
Sjáljsbjörg. Næsta spilakvöld aS
Bjargi föstud. 22. þ. m. kl. 20.30.
Bragverjar. Fundur á fimmtudag kl.
8.30 aS Gildaskála K. E. A. ASalfundur.
Bazar og kaffisölu heldur kvenskáta-
fél. Valkyrjan næstkomandi sunnudag
kl. 3 e. h. aS Bjargi. Bæjarbúar! StyrkiS
kvenskátana meS því aS drekka hjá
þeim síSdegiskaffiS.
Húnvetningar hafa þorrablót í Lands-
bankasalnum n.k. Laugardag.
Konudagurinn er á sunnudagihn. ÞaS
ar gamall og góSur siSur aS gleSja
eiginkonuna og kærustuna á degi
þeirra, konudeginum. Frú Góa heilsar
þá og boSar hækkandi sól. ÞiS eigiS aS
fara snemma á fætur og hita gott morg-
unkaffi (Ath.: NotiS ekki export) og
þiS eigiS aS steikja pönnukökur, sykra
þær heitar, svo hann bráSni jafnt, láta
þær svo kólna aSeins. SíSan takiS þiS
til rjóma, sykur og bollapar og setjiS á
bakka ásamt bakkelsinu, færiS síSan
elskunni rjúkandi kaffi í rúmiS. Af-
gangsins getiS þiS neytt frammi í eld-
húsi. En muniS aS þvo upp á eftir.
Ekki nóg meS þetta. Eftir aS hafa
meStekiS þakkarkoss, einn eSa fleiri,
labbiS þiS í blómabúS, hún opnar kl.
10. Þar kaupiS þiS túlipana, páskalilj-
ur eSa einhver önnur blóm og færiS kon-
unni eSa ástmeynni. Þetta tryggir sól-
skinsbros á heimilinu alla Góuna. Ef
þiS trúiS mér ekki, þá reyniS sjálfir.
Japönsku
Segularmböndin
morgeftirspurðu — væntanleg
Verð kr. 285.00
Gullsmiðir
Sigtryggur og Pétur
Brekkugötu 5 — Simi 1524
Til
fermingargjafa:
Alls konar
SKARTGRIPIR
í fjölbreyttu úrvali.
Athugið að það borgar sig alltaf
bezt að kaupa hjó fagmönnum.
Gullsmiðir
Sigtryggur og Pétur
Brekkugötu 5 — Simi 1524
Verkamaðurinn — (7