Vínland - 01.04.1903, Side 1

II. árg.
MINNEOTA, MINN., APKÍL, 1903.
Nr.2.
| Heiztu Viðb\irðlr %
%66€««€*«e«««6ee«««««e«ee«€6«s-
í Mið-Ameríku láta
ókikðir I menn nú all-(5friðleo-a,
mið-amhríku sem reyndar er ekki í
frásiio-ur færandi. því
þar í landi hefir aldrei verið algerður friður í
manna miunum. En tilefni þessa ófriðar
fiVnir svo afbragrs vel réttsyni stjcírnendanna,
löghlyðni borgaranna og yfir höfuð alt, sem
einkennir stjórnarfyrirkomulagið í Mið-
Ameríltu, að þess vegna þykir vert að geta
þess.
Tildrög ófriðarins eru í stuttu máli f>au.
íið forseta-kosningar fóru fram í Honduras-
ríkinu í vor. Stjórnarskri ríkisins ákveður,
að forseta megi ekki endurkjósa, og ]jví var
það, að Sierra forseti, sem nú atti að leggja
niður völdin, hafði ásett sér að láta kjósa
gamlan trygðavin sinn, er hann atti vist að
geta liaft í hendi sór og ráðið svo öllu eftir
sem áður þó hann væri ekki forseti að nafn-
inu, og beitti ölluin brögðum til að aftra því,
að mótsækjandi hans Manuel Bonilla næði
kosningu. Bonilla er auðugur kaupmaður
og vinsæll mjög í Honduras. Kosningarnar
gengu ekki af með góðu og úrslitin urðuþau,
að Bonilla var kosinn forseti með 70,000 at-
kvæðum; en í öllu ríkinu eru að eins 50,000
jnenn, sem hafa kosningarétt. Þetta þótti
Sierra í meira lagi grunsamt sem von var, og
sagði, að hér væru svik í tafli; þá gripu menn
strax til vopna, og öll hin ríkin, Nicaragua,
Costa Rica, Guatemala og Salvador, hlupu
þegar upp til handa og fóta og liugðu gott
til glóðarinnar, að fá að berjast með vinum
sínum í Honduras, og vildu sum veita JBierra
lið, en hin kváðust þá mundu taka á móti
með Bonilla. Þegar alt var komið í uppnám
sendu nokkrir friðsamir inenn í Honduras
bænaskrá til Bandaríkjanna og báðu þau að
skerast í leikinn. Bandaríkin sendu herflota
til Honduras til þess að vernda þar líf og
eignir Bandamanna, er þar búa, og jafnframt
var talið svo um fyrir hinum smáríkjunum, að
þau hafa ekki enn gengið til orustu með
Honduras-mönnum, þó litlar líkur séu til að
þau sitji lengi hjá aðgorðalausir.
Kosningar þær, erfóru frain
BORGAKst.ióra fyrri hluta aprílmánaðar í
KOSNINGarnar mörgum helztu borgum
Bandaríkjanna eru merkar
sökum þess, að víða þar, sem borgararnir
börðust gegn auðvaldinu, unnu þeir sigur og
komu sínum mönnum að. í Cleveland var |
Tom L. Johnson endurkosinn borgarstjóri og I
er því sjálfkjörinn leiðtogi Demókrata í Oliio, j
og hefir senator Hanna fengið þar hættulegan
keppinaut þegar til þess kemur, að kjósa
senator fyrir Ohio næsta ár. í Chicago var
Carter H. Harrison kosinn borgarstjóri í
fjórða sinn en þó með mikluminni ineirihluta
atkvæf a en áður, og í bæjarstjórnina voru
kosnir margir lieiðarlegir borgarar svo talið
er'að bærinn hafi nú betri stjórn en nokkru
sinni áður. í St. Louis urðu flestir gömlu
stjórnendurnir undir í kosningunum, enda
voru þeir fyrir löngu orðnir alræmdir þjófar
og tóku mútur af hverjum, sein fé hafði að
bjóða. Sósíalistar létu mjög til sín taka við
þessar kosningar. í Anaeonda (Montana)
kusu þeir borgarstjóra úr sínum flokki.
Kins oir kunnupt er liafa
járnrrautar- James J. Hill og J. P.
samstisypan Morgan ásett sér að
ói.ögm.kt sameina Great North'ern,
Northern Pacific og fleiri
járnbrauta-fólög landsins; en Minnesota og
nokkur önnur ríki, sem lilut áttu að máli,
risu öndverð gegn áformi þeirra og málið var
borið undir dómsúrskurð st jórnarinnar. Dóm-
ur féll í málinu 9. apríl; er tekið þar skyrt fram,
að alt samkomulag meðal járnbrauta, sem
miðar að því, að þær heimti jafnt ákveðið
gjald fyrir alla flutninga, sé einokunar-
samband, í þeim tilgangi, að útrynni allri
samkepni meðal brautanna og gæti komið í
bága við vöruflutning milli ríkjanna, en sam-
kvæmt stjórnarskránni er alt, sem heftirfrjáls
verzlunarviðskifti meðal ríkjanna ólögmætt
nema það hafl sérstakt leyfi stjórnarihnar við
að styðjast. Ólíklegt þykir, að ínálinu verði
skotið til æðsta réttar því þar mundi þaðekki
fá betri útreið; en á hinn bóginn er það talið
víst, að Knox dómsmálaráðgjafi og Roosevelt
forseti láti hör við sitja og áreiti ekki fleiri
einokunarfélög fyr en næstu forsetakosningar
eru afstaðnar.
Roosevelt forseti er nú
foksetixn I 1 Yellowstone Park og hvíl-
NORÐVHSTUR- ir sig þar 10 daga áður en
RÍKJUNUM hann fer vestur yfir fjöllin.
Þar sem liann hefir haft
nokkra viðdvöl í norðvestur-ríkjunum hefir
honum verið tekið með inikilli viðhöfn, og
hann hefir flutt margar ræður fyrir lyðnum og
dagblöðin hafa látið mikið yfir þeim og flutt
sumar orðrétt. Hann hefir talað um Monroe
kenninguna, Panama skurðinn, tollmálið, ein-
O
okunarfélögin, verzlunarsamningana við
Cuba. Filippinga og her Bandamanna,’ vatns-
veitingar í vestur-r'kjunum og margt fleira.
Sltoðanir lians á þessum málum voru áður
kunnar að mestu, lev ti‘ en miinnnm þylcir
mikilsvert að lieyra liann sjálfan segja álit
sitt um þjóðmálefni, því liann er skorinorður
og djarfmæltur, hvor sem í hlut á.
Á Hollandi eins og víðar
vkrkfali. í Evrópu eru iárnbrautir
Á hollandi stjórnareign og að öllu
leyti undir unisjón og yfir-
réðum stjórnarinnar. Þar oins og annars
staðar hafa járnbrauta þjónar stundum verið
óánægðir með kjör sín, og þess vegna liætt
að vinna til þess að neyða st jórnina til að
veita kröfur sínar. Því var það, að löggjafar-
þing Hollendinga vildi sjá svo um að verk-
föll á járnbrautum yrðu framvegis afnumin
þar í landi og samdi lög, sem ákváðu, að
konungleg gerðarnefnd skyldi skera úr öllum
kröfum og kærumálum járnbrautaþjónanna,
og hordeild skyldi setja til að gæta góðrar
rejrlu á járnbrautum landsins. en verkföll
væru ólögmæt og réttlaus/ og skvldi varða
fangelsisvist og fjársektum ef einhver reyndi
að fá verkamenn með hótunum eða öðrum
brögðum, til að rjúfa samninga við vinnugef-
endur. Þegar þessi mál láu fyrir [linginu
urðu æsingar miklar meðal járnbrautaþjón-
anna og loks boðuðu þeir alment verkfall (5.
apríl,svo allir, sem unnu að flutningum, bæði
á sjó og landi, hættu að vinna; að eins fá-
einar járnbrauta lestir komust áfram undir
gæzlu hemiannanna. Þetta verkfall varð
svo almént að til stórvandræða horfði, en
samt voru lagafrumvörp þessi samþykt á
þingi og staðfest af Yilhelmínu drotningu.
En verkfallið stóð ekki lengi; menn hurfu
innan skams afturtil vinnu sinnar mest vogna
þess, að þeir voru hræddir um að Vilhjálmur
Þyzkalands keisari mundi senda her inn í
Holland ef þyzkar vörur og póstflutningar
stöðvuðust þar í landi; þeir vildu heldurtaka
til starfa en ala þann vogest í landi sínu.
Þingmenn Frakka komust
frakklani) nVlega í hár saman út af
Dreyfus-málinu gamla. Or-
sökin var sú. að einn af þingmönnum, sem
er socialisti, vildi ónyta kosningu annars ny-
kjörins þingmanns úr flokki Nationalista, og
bar ymsar sakir á liann og flokk Iians um
samsæri og svik í Dreyfus-málinu og þóttist
liafa með höndum yins ny skilríki, er syndu
að fleiri væru sekir en uppvíst varð um þegar
málið var rannsakað. XTt af þessu hafa Frakk-
ar nú rifist síðan snemma í apríl en líklegt
]ivkir, að lítið eða ekkert vi'rði úr deilum
þeirra í þetta sinn.