Akureyrarpósturinn - 05.08.1886, Blaðsíða 3

27
Englendinga veika hlið og pví hafa þeir
fengið þau andsvör þá þeir hafa viljað
finna að órjettlæti á iiðrum stöðura. „Já
cn hvernig farið þið sjálfir með írland“.
Og það hlaut að falla Gladstone þungt að
heyra því lfk svör. það er trúlegt að hann
enn fyrri hafi fundið þetta, og feginn viljað
geta gjört eitthvað í þessu máli. En hygg-
inn stjórnari verður að forðast að taka
annað fyrir en það sem hann hefir von um
að muni geta fengið framgang, og það
þarf þjóðarfylgi og Ijósa skoðun og fasta
til að koraa urabótum og breytingum fram.
1858 hefir Gladstone haldið að eitthvað væri
hægt að gjöra. Polraerston sem hafði
haft þjóðhylli og mikil ráð var dauður,
leiðarsteinn hans í hverju máli hafði verið
ekki svo mjög hvort það f sjálfu sjer var rjett
eða órjett heldur sá hvort það sem farið
var fram á eða miðað var til væri verulega
engelskt. Borgarastriði Norðurameríku
var um síðar lokið, og Gladstone hafði
heppnast að fá ófriðarmál sem England var
komið í við Norðurríkin lagt í gjörð, og nú
þótti honum tími til komin að reyna að
koma fram umbótum á kirkjumáli Ira og
hlutast til um að alþýða gæti lo^ast við að
greiða háar tíundir til kirkju þeirrar er að-
eins lítill minni hluti henaar tilheyrði, þeim
skildi aptur í staðinn varið til almennings
þarfa. þess utan vildi hann hjálpa við
hinum fitæku irsku leiguliðum, sem urðu
að greiða o£ háar landskuldir og voru rekn-
ir á braut ef þeir ekki gátu borgað þær-
Ennfreraur vildi hann endur bæta skóla-
tnál þeirm
Fáum árum síðar varð hann ráðaneyt-
isforseti, 1869, og svo má segja að fimm
næstu árin, megi telja gullöld frelsismanna
4 Englandi, Á þeim árum kom ein sið-
bótin eptir aðra, sem hinir vitrustu Eng-
lendingar gátu glatt sig yfir. Sem við var
að búast mætti Gladstone opt mótspyrnum.
|>egar hann vildi afnema þá reglu að for-
ingjaembættin væru seld ríkismannasonum,
varð hanti þess vís að yfirhúsið raundi ekki
samþykkja það. Einhver annar mundi ef
til vill hafa neitt það tíl samþykkis með
því að fjölga lávörðnnum, en heldur en það
sje gjört láta lávarðarnir venjulega undan,
en Gladstone neytti annara bragða, hann
ljet gera rannsóknir og kom það þá upp
að einkaleyfið til að kaupa þessi embætti
aldrei hafði verið samþykkt af enska þing-
iuu, heldur hafði verið veitt af stjórninni, en
það sem stjórnin ein hafði veitt, það’gat hún
ein aptur tekið og það var gert Glad-
stone hafði augun alstaðar — hann endur-
bætti kirkju- og skólamálin og tók að sjer að
tryggja eignarrjett giptra kvenna. Eu það
er ávalt eins og bylgjugangur í enska þjóð-
viljanum. J>egar hann um nokkurn tíma
hefir verið ákafur með breytingunum kem-
ur sá tími að hann eins og þreytist. Allar
endurbætur ganga líka út yfir einn eða
annan, þegar á að hjálpa þeim fátæku
kemur það optast að einhverju leyti í bága
við hagsmuni þeirra ríku. Ástundum eru
breytingarnar ef til vill settar í gegn of
fljótt, nokkrir verða við það ragir og stansa,
og framsóknarflokkurinn missir þannig
nokkuð af stoðum sínum, og við næstu
kosningar getur svo farið að hann verði í
minni hluta, það er því um að gera að
nota bylgjuna meðan hún er uppi. Glad-
stone notaði tímann vel og fjekk miklu á-
orkað, en þó ekki eins miklu og hann vildi.
flann varð að víkja fyrir Disraely, sem var
ráðaneytisforseti þá Rússar og Tyrkir áttu
í ófriði. Oss ber ekki að fara i styrjöld fyr-
ir Tyrkjann, sagði Gladstone heldur taka
málstað Búlgara og annara kristinna þjóð-
flokka 4 Balkanskaga. Disraely var á
annari skoðun og sat í keppninni. Á Ber-
línarfundinum rjeði hann miklu og fjekk
þar Eypen handa Bretum. |>egar hanu