Elding - 20.10.1901, Blaðsíða 1

Blaðiö kemur öt &
hverjum sunnud. Kost-
ar imianl. 3 kr. (75 au.
á. pflóið.), erlend. 4 kr.
ELDING
Pöntun á blaðinu er
innanlands bundin við
minst einn ársfj., er-
lendis við Arg. Borgun
fýrirfram utan Rvik.
1901.
REYKJAVÍK. SUNNUDAGINN 20. OKTÓBER.
46 tbl.
REYKJAVIK-
.V,c'4
Sundrungin,
Það er að vísu satt, að ]>að er
margt, sem fundið er oss ís-
lendingum til foráttu, en ef talað
er i einlægni og alvöru, þá hljót-
um vér að játa, að flestar af að-
finningum þessum eru sannar og
á rökum liyggðar. Vér hljótum
að viðurkenna, að mörg þjóðar-
mein eiga sér stað hjá oss ekki
síður en lijá öðrum þjóðum. Eitt
af vorum mestu og verstu þjóð-
armeinum er sundrungin. Hún
heíir fylgt oss eins og skuggifráupp-
hafi vegavorra, allt frá þeim tíma,
er vér gátiun kallast ]>jóð. Auð-
vitað mætti segja, að þessi löstur
hafi verið miklu minni og síður
hafi á honum horið á fyrstu tveim-
ur eða þremur öldunum í æfisögu
íslands, en úr því og effir þann
tíma hefir sundrung og sundur-
lyndi verið fylgifiskur íslendinga.
Sturlungaöldin hefir löngum ver-
ið orðlögð sem ljósasta dæmið
upp á óeindrægni og sundrung
landsmanna, enda er það rétt og
af því höfum vér niðjar þeirrar
aldar manna orðið að súpa seyð-
ið og sá bikar mun seint tæmdur.
En vér þurfum eigi að fara svo
langt aftur i tímann til þess að.
finna þenna skaðlega þjóðarlöst,
— hann er engu síður drottnandi
hér á landi nú í upphafi 20. ald-
ar, en um miðja 13. öld og oft-
ar síðan. Þessi löstur ætlar ald-
rei að yfirgefa oss. — En hvers-
vegna megum vér aldrei verða
lausir við svo örlögþrungin og
skaðlegan skugga? Að vorri
hyggju ber tvennt til þess. Fyrst og
fremst ]>að, að þjóðinni verði það
ljóst, live miklii illu sundurlynd-
ið getur til leiðar komið og i
annan stað það, að menn vita
ekki, hve margri ohœfu og ó-
bœtanlegu böli þessi löstur hefir
váldið með oss sjálfum, — hinni
íslenzku þjóð. Þetta hvorttveggja
verður oss að skiljast almennt
til þess að vér mættum húast við
að hugsunarháttur manna i þessu
efni lagaðist að einhverju leyti í
framkvcemdinni. ‘Það er sorg-
legt til þess að hugsa fyrir alla
þá menn, er unna framför og
þrifum ættjarðar sinnar, að á
þjóðlíkamanum skuli vera lítt
læknanlegt sár, sem hefst æ ver
og ver við, er aldir renna og
vænta má, að eitri heildina svo
gersamlega, að það verði bana-
mein þjóðar vorrar sem sérstakr-
ar þjóðar og |>á um leið vors ís-
lenzka einkennilega þjóðernis. —
Ráðin við þessu meini eru því
þau, sem áður voru nefnd, að
öllum landslýð verði það ljóst
hvílíkt lx">l hér er um að ræða og
það af verra tagi. Ef það er <>11-
um ljóst, þó er miklu fremur við
góðu að búast. Gætið yður því
Islendingar, að þér verðið ekki
fórn sundrungarinnar oftar en um
sinn. Munið eftir þessu rótgróna
þjóðarmeini og reynið að hnekkja
}>ví sem mest þér megið fram-
vegis, svo að það verði ekki landi
voru og lýð að fjörtjóni. Þessi
litla og afskekkta þjóð ætti ekki
að þurfa að láta bregða sér um
það oftar, að hún hafi aldrei í
heild sinni orðið á eitt sátt. Ver-
ið því samhuga og fylgið þeirri
hugsjón af öllum mætti, að láta
eigi sundrungina, þessa hættu-
legu ættarfylgju framar fá vald
og tök á þjóðfélagi voru til úlf-
úðar og óblessunar fyrir alda og
óborna.
Leiðarþing
hélt þingmaður Reykvikinga, Tryggvi
bankastjóri Gunnarsson, í Iðnaðar-
mannahúsinu laugardagskvöldið 12.
okt. Fundurinn hóíst til kl. 8l/t
Fundarstjóri var Þórhallur lektor í
Laufúsi, en ritari Sighvatur banka-
bókari.
Bankastjórinn hófuinræður. Minnt-
ist hann á bankamálið og stjórnar-
skrármálið. Rakti hann sögu þeirra
á síðasta þingi og fór mörgum orð-
um um, hvernig Hafnarstjórnarmenn
hefðu notað sér hendingar meiri
hluta þann, er þeir höfðu.
Skýrði hann því næst frá utaníor
sinni — og lét hið bezta yfir henni.
Fékk hann því ákorkað í íor þess-
ari, að landsbankanum var heitið 1 l/a
miljón króna að láni gegn 4°/0 vöxt-
um. Hálfri miljón var honum heit-
ið úr banka í Kaupmannaböfu, en
heilli miljón írá Englandi. Þessutan
taldi bankastjóri líklegt, eftir undir-
tektum stjórnarinnar að dæma, að
landssjóður gæti fengið heila miljón
að láni handa bankauum fyrir til-
stilli ríkissjóðs, ef á þyrfti að halda.
Hann hermdi og frá því, að hann
hefði selt veðdeildarbréf (200 þús.
krónur) fyrir 99°/0, Indriði ,,revisor“
hafði haldið því fram i „ísafold11 í
vetur, að þau seldust ekki fyrir
meira en 85°/0 i útlöndum, og hefir
honum skotist þar illa. Bankastjór-
inn gat þess og, að sumir fjármála-
fræðingarnir á alþingi síðasta hefðu
spáð því, að landsbankinn gæti ekki
fengið lán í útlöndum, nema með
okurkjörum.
Þá er bankastjóri hafði lokið er-
indi sínu, tók ritstjóri Ísafoldar til
máls, og talaði fleirum sinnum og
eru mjög skif'tar skoðanir um það
hveruig honum hafi tekist að hrekja
það, sem bankastjóri sagði.
Indriði Einarsson flutti og erindi,