Vestri - 17.09.1904, Side 1

f
IIX„ árg.
ÍSAFIRÐI, 17. SEPTEMBER 1904.
Nf. 46.
Tryggið lif yöar
í
« S T A R 44
Yaknið landar!
Aldrei hefir þjóð vorri verið meiri
þörf á að vera vel vakandi tii að gæta
rjettar síns, en einmitt nú. Nú má heita
að vjer höfum fengið fullt frelsi og sjeum
að öllu sjálfstæð þjóð, þótt vjer að nafn-
inu tii teljumst til annars ríkis. — Vjer
höfum fengið fullt vald til að framkvæma
ö'l þau mál, er snerta eingöngu vort
land, bæði að því er viðkemur fjárhag
þess og stjórn. Og vjer höfum fengið
eun meira: Vjer höfum fengið íslend-
ing fyrir œðsta yfirmann, búsetian á
Islandi.
Meir en tóíf aldir eru liðnar síðan
vjer nutum siíks rjettar og heiðurs. —
Allar þær aldir höfum vjer orðið að lúta
boði og- banni útlendra yfirmanna, er
hvorki skildu tungu vora nje þekktu hagi
vora, að nokkru ráði. Fins og að lík-
indum lætur, varð stjórn þeirra því opt
meir til bölvunar en blessunar landi voru,
— sem saga vor ber um ljósastan vottinn.
— Nú má með sanni segja, að þjóðar-
innar æðsti yfirmaður sje hennar eigið
afkvæmi og sama sem koniingur hennar.
— Hann er alinn upp við sömu kjör af
hendi fóstru vorra allra, sem aðrir þegnar
þjóðfjelagsins.
Hann veit því hvað við á af eigin
reynslu, en þarf ekki þar um annarn
sögusögn. — Maöurinn, sem sæti þetta
skipar, verður auðvitað hvorki ávallt sá
sami, pje sömu hæfileikum gæddur, en
hitt verður óbreytilegt: Að hann vinnur
þjóð sinm því að eins gagn, að sam-
verkamenn hans — það er þingmenn
þjóðarinnar sjeu honum samtaka í því.
Vaknið því landar! og vítið harð-
lega þá leiðtoga lýðsins, sem prjedika
þá kenningu fyrir yður, að yður beri
umfram allt, aðsenda aiidstœðinga sljórn
arinnar á þing. Slíkir leiðtogar eru hin
verstu villuljós og sann-nefnt illgresi i
akri þjóðfjelagsins, — sem hverjum góð-
urn dreng er skylt að útrýma, áður en
það festir rætur, — ef mögulegt er. —
SlÍKÍr leiðtogar hafa venjulega það eitt
augnamið, að blinda þjóðirini sýn og stag-
ast á því vakandi og sofandi, — að þeir
einir sjeu þjóðinni trúir, enda þótt á bak
við liggi sú eina ástríða og von, að verða
sjálfir erfingjar þeirrar stjórnar, er þeir
með rógi og prettum hafa hrundið af stóli.
Vaknið landar! og lýsið því yfir
einum rómi: Að þjer viljið að þing og
sljóm vinni saman að því, að ossverði
sem mest og lengst not af hinni nýfengnu
stjórnarbót, en þeir sjeu gerðtr útlœgir
um endilangt Island, sem ala ófrið og
illindi í landinu!
Rjettur þjóðarinnar er, að þing 04
stjórn fái að vinna saman í friði að heiil
og hagsæld þjóðf jelagsins, og til þess að
gæta þess rjettar, verðum vjer að vera
— vel vakandi.
---;-k>o5í^«oo-----
Frjettir frá útiöndum.
Kaupinannehöf'n 25. Agúst.
AtíStræiíi ófFÍðuFÍnn.
Mikíar óíarir Rússa á sjö.
IÞess hefir áður verið getið hjer í
blaðinu, að fiota Rússa í Port Arthur
tókst að komast þaðan úí þ. io. ágúst
og eru nú komnar nánari fregnir um.
hvernig för þeirri lyktaði. Flotinn, sem
var 6 vígskip, 4 beitiskip og um 10
tundurbátar, iagði þegar til orustu við
Japana og lyktaði hún þannig, að Jap-
anar biðu hærra hlut; af flota Rúss.i
urðu 5 vígskip, 1 beitiskip og nokkrir
tundurbátar að hörfa til baka inn á höfn
ina í Port Arthur. Rússar misstu eigi
neitt skip í sjóorustunni, en Japanar tvístr-
uðu flota þeirra víðsvegar og flýðu rússn
esku herskipin inn á ýmsar hafnir. —
Vígskipið Cesarevilsh, sem er eitt með
hinum beztu skipum Rússa (um 13000
smálestir og hefir kostað 27 miljónir kr.),
varð illa leikið í þessum viðskiptum og-
komst við illan lcik inn á þýzku höfnina
Tsintau í Kina; á Cesarevitsh biðu margir
menn bana og þar á meðal foringinn,
Witlhöft, hitti hann sprengikúla og fundu
menn ekki annað eptir af honum, upjii
á þilfarinu en annan fótinn; sjálft skipi.i
er nú óhaffært, því að á því eru mörg
göt, reykháfur og siglutrje skotinniður;
voru tekin af þvi vopn og önnur hergögn
og verður það á Tsintau höfn þangað
tii ófriðurinn verður til lykta leiddur. Tii
Tsintau komust einnig beitiskipið Novik
og 3 tundurbátar og' voru þeir afvopnaðir.
Novik slapp brott og komst til rússnesku
eyjarinnar Shakalin, en eigi átti hann
því lengi að fagna að vera kominn úr
óvinahöndum, því 2 japönsk beitiskip
hittu hann þar og skutu hann í kaf. Til
Shanghai komst 1 beitiskip og 1 tundur-
bátur, krefjast Japanar að Rússar láti
afvopna þau og- verður það víst gert,
því þeir segjast skjóta þau í kaf að öðrum
kosti. Til Weihai wei komst einn tundur-
bátur og- strandaði þar, en Rússar eyoi-
lögðu hann sjalfir til þqss að Japanar tækju
hann eigi. Til Saigon, sem er eign Frakka,
komst heitiskipið Diana.
A þessu má sjá, að sjóorustan við
Port Arthur þ. 10. ágúst hefir orðið
Rússum til mikils tjóns og má nálega
telja Port Arthur flotann úr sögunni, þar
eð nálega allur sá hluti hans, er eigi
sneri aptur til Port Arthur hefir verið
eyðilagður eða afvopnaður og getur því
eigi tekið þátt í ófriðinum, en hins vegar
er mjög sennilegt að þau skip sem nú
eru í Port Arthur sleppi eigi úr greipum
Japana, þar eð þeir ráða nú lögum og
lojum á sjónum.
Um sama leyti og sjóorustan var
við Port Arthur, lagði Vladivostoch /lot-
inn, (3 beitiskip, Gromoboj, Rossija og
Rurik) á brott og hefir hann líklega
ætlað að sameinast Port Arthur flotanum.
En það fór á aðra leið, því að japanskur
floti undir forustu Kamimura, hitti hann
í Koreasundi og lagði þegar til orustu
við hann, er lyktaði þannig að Japanar
skutu Rurik í kaf, en Gromoboj og
Rossija komust stórskemmd við illan leik
inn til Vladivostoch. Þessi orusta er
talin einhver hin snarpasta er háð hefir
verið milli herskipa með hinu nýjasta
lagi, og er sagt, að Gromoboj og Rossija
hafi snúið við hvað eptir annað, eptir að
þau höfðu lagt á flótta, til að bjarga
Rurik, en þau urðu að lúta í lægra haldi
fyrir ofureflinu. Japanar björguðu öllum
mönnunum (600) af Rurik, en Rússar
misstu fjölda manns af Gromoboj og
Rossija. A Japan hefir það vakið mikla
gleði að Kamimura loks tókst að hefna
sín á Vladivostoch fiotanum.
Búist er við að höfuðorusta verði
háð bráðlega milli Kuropatkin, (sem nú
er með her sinn nálægt Liaojang) og
Kuroki og' Öku, hershöfðingja Japana.
Nýjustu fregnir segja orustuna jafnvel
byrjaða og spá flestir Japönum sigurs á
þessum fundi. Aætlað var að um 50000
manns væru fallnir, Annars er ekkert
markvert. — Port Arthur ótekin enn þá,
en það lá mjög nærri.
Kuroki rjeði á Liaojang með 240000
Japana hinn 29. ágúst. Kuropatkin ver
hana með 260000 Rússum. Þetta verður
hin stórkostlegasta orusta, og getur var-
að vikutíma eða meir.
Tibetleiðangur Breta má nú heita
til lykta leiddur. Bretar eru komoir alla
leið til höfuðborgarinnar, Lhasa. Herlið
sitt hafa þeir þó eigi kvatt heim enn þá,
á það að líkindum að tryggja samninga
þeirra við Tibetsmenn, sem eigi eru full-
gerðir cnn þá.