Vísir - 09.03.1961, Blaðsíða 5

Pimmtudaginn 9. marz 1961
V f SIB

■ .j.i
K l .'T. . : '.TT!
ALÞIilKISTÍÐINDI VÍSIS
Er hægt aö afsala sér því, sem
á ekki stoö í lögum og rétti.
Míaflaw' úr rtvðu Jó/tanus
fíafstcin i tja*t\
að sérhver dómaranefnd ráðfæri
sig við æðsta dómstól sinn, laga-
deildir sínar og lagaskóla og
háskóla sína og deildir alþjóða-
Önnur umræða þessa máls 'ið tekið upp næstum því orðrétt ^áskóla, þai sem laganám ei
hefur nú staðið nærri í heilan
sólarhring eða samfellt í 23
klukkustundir. Af þessum langa
. umræðutíma hafa stjórnarand-
stæðingar notað nærri 20 Vz
klukkustund. Eg hef furðað mig
nokkuð á framkomu þeirra. Það
er eins og ræðuflutningur þeirra
' sé eins konar Maraþonhlaup
milli þm Kommúnista og
Framsóknar. Til þess að lengja
ræðurnar sem mest hafa þessir
þm. gripið til þess að lesa kafla
úr eldri og yngri ræðum og
greinum annarra manna, svo
oft og iðulega hefur engu verið
líkara en búið væri að taka allt
annað mál á dagskrá heldur en
hér liggur fyrir og er til umr.
Eg held, að hv. 1. þm. V.-Norðl.
Skúli Guðmundsson, hafi nú
á vissan hátt metið í upplestr-
af flestöllum ef ekki öllum þeim _
mörgu ræðumönnum stjórnar-
stundað, áður en hún tilnefnir
dómai'aefnin. Allshei'jarþing
andstöðunnar, sem hafa talað. ,hínna sameinuðu þjóða og ör-
Það er svo fjarri því, að rétti yg^ráðið skuli hvort öðru ó-
okkar til einhliða útfærslu hafi háð vinna að kj°ri dómendanna,
verið afsalað hér, rétturinn er en samkv' 9 gr' se§ir sv0> að
þvert á móti áréttaður, sbr. nið- þegar velja skal dómendur,
urlag orðsendingar hæstv. ut-iskulu kjósendur jafnan bæði
anrrh. ,á þskj. 428, þar sem því gæta þess’ að ^ómaraefnin séu
er slegið föstu, að íslendingar jhvert um sig búin þeim kostum,
---- -------ag
tryggt sé, að í dóminum í heild
sirnvi verði málsvarar höfuð-
^menningartegunda og höfuðlög-
munu halda áfram að vinna að sem krafizt er og einnig>
framkvæmd ályktunar Alþ, frá i
5. maí 1959 varðandi útfærslu
fiskveiðilögsögunnar.
Við teljum það ekki aðeins skipana heimsins- Dómaraefni,
sóma fyrir hina litlu íslenzku sem algeran meiri. hluta atkv'
þjóð, heldur fordæmi öðrum
hafa hlotið á þingi Sameinuðu
þjóðum, sem íslendingar geta ÞJóðalma 1 oryggisráðinu
verið stoltir af að vera reiðu- skal telja kjorna> en um atkvgr'
búnir að leggja ágreining okkar °ryggisráðinu er svo mælt, að
við aðrar þjóðir undir dómsúr-
[engan mun skal gera á atkv.
skurð alþjóðadómstólsins, þess |fasta; eða lausameðlima þess,
inum þar sem hann fór mjög jhlutiausa dómstóls, sem er ein 'ÞanniS a'ð stóiveldin hafa
samvizkusamlega í gegnum all-
mörg eintök af blaðinu Ingólfi
frá 1908. Hinsvegar hefur hv. 4.
þm. Austf. L. Jós. glæsilegt
met í Maraþonkeppninni með
þriggja og hálfrar klst. ræðu.
Svo var það hv. 4. landsk. þm.,
Hannib. Vald., sem sló nú öll
met, eins og hans var von og
vísa, þegar hann í nótt sem leið
tók sér varðstöðu hér í ræðu-
stólnum, en neitaði þó að tala.
Og neitaði að öðru leyti að hlýða
hæstv. forseta Sþ. og með þeim
afleiðingum, að Alþingi var
ækki lengur starfhæft og varð
. að slita fundi.
Síðan vék ræðumaður að
ýmsum atriðum í ræðum stjórn-
arandstæðinga.
Eg vil leýfa mér hér fyrst i
stað að fara nokkrum almenn-
um orðum um veigamikil atriði
þessa máls og sem blandazt
af meginstoðum og aðalstofnun-
um Sameinuðu þjóðanna.
Það hefur verið rætt nokkuð
um alþjóðadómstólinn í þessum
[þessu sambandi enga sérstöðu
fram yfir Önnur ríki, þegar
velja á dómendurna. Þessir
dómendur eru valdir til níu ára
og enginn þeirra má gegna
umr., en mér hefur fundizt á jnokkru starfi í þágu fram-
því, sem fram hefur komið, að .kvæmdavalds eða stjórnmála
mörgum hv. þm. veiti ekki af
nokkurd fræðslu fram yfir það,
sem þeir virðast hafa haft um
þennan dómstól. Það er talað í dómleyfum.
um, að dómstóllinn sé fyrst og
fremst — hljóti að vera mjög
íhaldssamur, dómstóllinn sé
meira og minna undir áhrifa-
valdi stórveldanna, það sé í
raun og veru stórveldadóm-
stóls hér er verið að tala um, að
Þessu fer alls fjarri. Eg vil leyfa
mér með leyfi hæstv. forseta að
né heldur taka þátt i nokkurri
atvinnu og þessi dómur skal
stöðugt vera starfsskyldur nema
Hv. 1. þm. V.-Norðl. sagði: Ef
þetta samkomulag verður stað-
fest fá Bretar sama rétt og fs-
lendingar til landgrunnsins um-
hverfis íslands.
Eftir staðfestingu þessa sam-
komulags höfum við ekki og í
dag verið rétthærri til fiskiveiða
vitna hér í nokkur atriði úr ( á landgrunninu heldur en Bret-
samþykktum alþjóðadómstóls- ar. En hvað kemur til, að menn
ins, til þess að menn geri sér segja þetta? Er það vegna þess
grein fyrir, til hvers kyns dóm-jað hv.' stjórnarandstaða sé al-
stóll hér er verið að talá um, að gerlega trúlaus á málstað ís-
um frekari útfærslu en nú er
til alþjóðadómstóls, að með
því sé verið að géfa Bretum
sama. rétt og íslendingum til
landgi'unnsins, hann hefur ekki
trú á málstað íslands. En íslend-
ingar hafa sótt mikið áleiðis á
undanförnum áratug til þess að
skapa sér viðurkenningu og
öðlast rétt á þessu sviði. Það
var vitnað í það hér í umr., að
alþjóðalaganefndin hefði á sín-
um tíma viljað eða gert tillögur
um staðfestingu þeirra aiþjóða-
reglna, að strandríki ætti land-
grunnið, botninn og það, sem
undir botninum væri, en ekki
hafið yfir iandgrunninu og
þetta sýndi, hvað við værum
skammt á veg komnir. Það væri
vegna þess að stórveldin og
ýmsir aðrir hefðu olíuturna
margar mílur á haf út til þess
að virkja olíu úr botninum og
önnur verðmæti þar, en af því
að þau hirtu ekkert um eða
höfðu ekki aðstöðu til að hagn-
ast á fiskigöngunum i hafinu
yfir landgrunninu, þá ætti að
undanskilja það.
íslendingar börðust ásamt
öðrum þjóðum mjög hart gegn
þessum skilningi og þessi skiln-
ingur laganefndar aiþjóðlegu
laganefndarinnar hefur verið
lagður til hliðar. En þvert á
móti hafa komift alþjóftlegar
samþykktir, sem Icngra og
lengra ganga í því aft viftur-
kenna sérstakan rétt strandrík-
isins yfir landgrunninu og haf-
inu yfir landgrunninu. Á Genf-
arráðstefnunum 1958 og' 1959
voru gerðar mjög merkar álykt-
anir í þessu sambandi. Á báðum
þessum ráðstefnum lögðu Is-
lendingar til, að þar sem þjóð
byggir afkomu sína á fiskveið-
um meðfram ströndum bæri
strandríkinu sérstaða umfram
hin almenn fiskveiðitakmörk,
enda skyldi ágreiningur borinn
undir gerðardóm. Þessar tillög-
ur hafa fram að þessu verið
felldar. Þær hafa hins vegar
nafa inn í umi. án þess nokkuð visag Verði til úrskurðar vænt- iands, á árangur þeirrar braut-
sérstaklega að víkja að einstök- 'anlegu ágreiningsmáli
um þm. í því sambandi.
þjóða.
hefur verið mikið talað um í ( Það er sagt SVQi að dómstóll.
þessum umr. réttindaafsal og inn gkuli skipaður óháðum dóm.
alþjóðalög og alþjóðarétt. Nú endum Eigi skiptir þjóðerni
viidi eg- leyfa mér að spyrja, þeirra máli, 6nda skulu þeir
getur það verið réttindaafsal að vera vammIausir menn og
aisala séi þvi^sem^ekki á stoð í Hunnir þeim kostum, sem heimt-
aðir eru í landi hvers þeirra um
sig til skipunar í æðstu lög-
fræðiembætti eða vera viður-
kenndir sérfræðingar í þjóðar-
lögum eða rétti? En t. d. getur
hinn sterkari gagnvart hinum
veikari afsalað sér möguleikan-
'um og aðstöðunni til valdbeit-
ingar, eins og Bretar gera með
. því samkomulagi, sem hér er
um að ræða.
íslendingar nafa ekki fallift
frá rétti símur> um einhliða að-
gerðir til breytinga á fiskveiða-
landhelgi sinni um aldur og
ævi eins og.segir orðrétt í nál.
, hv. 2. minni hl. ixtanrmn,
en þetta orðalag hefur svo ’ver-
á milli seigu baráttu, sem íslendingar
hafa háð á alþjóða vettvangi
allt frá setningu landgrunnslag-
anna frá 1948 á vettvangi Sam-
einuðu þjóðanna á tveim Genf-
arráðstefnum, í Evrópuráði, inn
an efnahagsstofnunar Evrópu
OEEC í Norðurlandaráði og við
margskonar einstök tækifæri á
alþjóðavettvangi fyrir því að
öðlast og ná viðurkenningu
(annarra á rétti strandríkis til
rétti. í þessum dómi sitja 15 landgrunnsius og alveg sérstak-
dómendur, enda mega engirjlega íslands á stöplinum, sem
tveir þeirra vera þegnar sama | landið hvílir á. Hefur hún alveg
ríkis. Það er allsherjarþing farið fram hjá hv. stjórnarand-
•hinna Sameinuðu þjóða eða ör-
yggisráðið, sem.velur dómend-
urna úr mönnum, sem dómarar
hvérs ríkis i- fastagerðardómn-
.um í Haág hafa- tiipefnt. . Og
stæðingum, hin öra þróun síðari
ára á alþjóðavettvangi, sem öll
stefnir að því, að þessi réttur
strandríkis öðlist viðurkenn-
ingu. Sá, er í dag segir, að með
samkv. 6. gr. er mælizt til þess því að vilja skjóta ágreiningi
Bergmál —
Framh. a' 4. síðu.
að sjá aukamyndir, s. s. frétta-
myndir.
„ef duga skal“,
Á það má hins vegar benda,
að fréttamyndir eru alls engar
fréttamyndir, mörgum vikum
eftir að menn hafa lesið allt um
þessa atburði í hverju einasta
dagblaði. Ef shkar myndir eiga
nokkurn rétt á sér, þá eiga þær
að vera nokkurs konar uppfyil-
ing, gleði augans yfir því að
sjá atburði sem gerðust í fyrri
viku,' og við lásum um degi sið-
ar, án þess að geta verið sjón-
arvottar. Því vildi ég béina því
til þeirra sem hlut eiga að máli,
af því að ég geri ráð fyrir að ég
sé ekki einn um þessa skoðun,
að annað hvort verði því sleppt
að sýna fréttamyndir, eða þá að
þær verði sýndar hér um leið
og þær eru teknar til sýninga
erl. Annars verður þetta ekki
annað en leiðinleg upptugga,
sem í mesta lagi leiðir til þess
að menn óska þess að þeir hafi
komið of seint í kvikmynda-
húsið. — Nú ef það er ekki
fjárhagslega hagkvæmt fyrir
kvikmyndahúsin að hafa mynd
irnar nýjar, því ekki að sýna
; teiknimyndir frá 1953 — yið
i höfum jafngaman af þeim og
öllum þeim sem ekki hafa verið
, sýndar, og gerðar eru eftir þann
i tíma. — Á.“
notið mikils og vaxandi stuðn-
ingg og þetta er það sem koma
skal og kemúr fyrr en varir.
Á Genfarráðstefnu 1958 var
samþykktur samningur uro.
1 verndun fiskimiða úthafsins .og’
íslands undirritaði hann. En.
þar er gert ráð fyrir því, at-
þegar sérstaklega stendur á og:
samningaviðræður við hlutað-
eigandi ríki hafa ekki borið ár-
angur, geti strandríki ákveðið
einhiiða verndarráðstafanir.
Þetta var samþykkt og hiaut
gildi sem alþjóðalagaregia
samkv. þeirri samþ. og á þess-
ari ráðstefnu var einnig sarhþ.
ályktun, þar sem mælt var með>’
því, að hlutaðeigandi þjóðir-
hefðu samvinnu um að tryggja
forgangsrétt strandríkis, þegar
nauðsynlegt væri að gera ráð-
stafanir gegn ofveiði. Og í báð-
um þessum tilfeiium er gert ráð'
fyrir því, að gerðardómur fjalli.
um mál, sem út af þessum sam-
þykktum kynnu að rísa.
! Eg vil leiðrétta eitt, sem frarn,
kom í ræðu hv. 4. þm. Austf.
og hv. 6. þv. Sunnl., og kannskei
fleiri, þaf sem þeir sögðu, að
Bretar hefðu fallið frá mótmæl-
um gegn 4 mílunum, en tekið
mótmæiin upp aftur. Þetta var
sagt í sambandi við það, að nú
væri talað um það að t'alla frá.
viðurkenningu á 12 mílum, auð-
vitað væri alltaf hægt að taka
upp mótmæiin aftur. Bretar-
féllu aldrei frá mótmælum gegm
4 mílunum og þegar löndunar-
banninu var aflétt á sínunii
tíma, þá voru meira að segja-
áréttuft mótmælin gegn . 4-
mílunum.
Hv. þm. Lúðvík Jósefsson og;
Hermann Jónasson héldu þvi’
fram, að ekki sé fengin viður-
kenning Breta á 12 mílna lög-r
sögunni. Þetta segja þeir í sömu.
andránni og Hermann Jónasson,
fuilyrðir um þá viðurkenningu.
í verki, er við höfum hlotið frá.
ríkjum, sem ekki iétu skip sín
fiska hér undir herskipavernd1
og fnótmæltu þó stækkuninni.
1958 bérum orðum. Nú falia
Bretar ekki einungis frá vald-
beitingu, heldur berum orðum
frá mótmæium sínum.
Eg skal fara nokkrum orðum.
um grunnlínupunktana, sem.
er veigamikið atriði og mikið1
hefir verið rætt í þessu sam-
bandi, en í nál. hv. 2. minni hl.
utanríkisn. standa þessi orð:
„Eftir að grunnlínupunktarnir
eru með þessu samningsupp-
kasti gerðir að óbreytanleguro.
samningi við brezku ríkisstjórrr
Það stendur, með leyfi hæstv..
forseta, í niðurlagi orðsending-
arinnar til Breta, „Ríkisstjóra
Islands mun halda áfram að'
vinna að framkvæmd ályktun-
ar Alþingis frá 5. ma, 1959.
varðandi útfærslu fiskveiðilög-
ögunnar við ísland. „Þar undir
eru grunnlinupunktar. Hvernig'
er svo hægt að segja, að með
slíku samkomuiagi sé verið að
gera grunnlínupunktana að ó-
breytanlegum samningi við'
brezku ríkisstjórnina?
Hv. 1. þm. Norðurl. gerði að
umtalsefni útvarpsfrétt, sem.
barst í gær, að togaramenn í
Hull mundu taka tii löndunar-
banns á ísienzkum fiski, ef
Bretastjórn tryggði þeim ekki.
fyrirfram, að íslendingar færðú.
ekki frekar út fiskveiðilögsögu
síná siðar og hv. reeðumaðul
komst efnislega þannig að orði,