Austanfari - 09.09.1922, Qupperneq 1

I
RITSTJÚRI OG EIGANDI: GUÐH. G. HAGALÍN
12 tbl.
Seyöisfirði, 9. september 1922
1. árg.
Ávirðingar Jímans'.
Nýlega hefur „Tíminn" á ný
hafið umræður um Spánarmálin
og náðun Ólafs Friðrikssonar.
Héldu menn nú að hann mundi
sjá skömm sína og þegja eins og
múlbundinn hundur. En hann kann
sízt að skammast sín. Þó þótti
honum ekki tilvinnandi að hreyfa
málunum að mun fyrir kosning-
arnar og hefur nú auðvitað það
fyrir augum, að þótt hann nú beri
hönd fyrir höfuð sér, þá muni
slíkt gleymt haustið 1923. En
vonandi verður reynt að halda
mönnum við. Gleymskan má ekki
og gleymskan skal ekki breiðast
yfir ávirðingar hans. Fyrst þá, að
dirfast gegn réttarmeðvitund allra
heiðvirðra manna að styðja að
náðun Ólafs Friðrikssonar, og í
annan staö að styðja að því, að
fjárhagslegu sjálfstæði landsins um
árabil yrði í hættu stofnað. Vitan-
legt er nú alþjóð, að dulklæddi
jafnaðarmaðurinn Jónas frá Hriflu
hefur ráðið mestu um náðun
Ólafs. Og í „Tímanum“ dirfist
hann nú að hefja umræður um
Spánarmálið, sem jafnvel hans
sterkustu fylgismenn voru ekki
nógu samvizkulausir til að fylgja
honum að málum í. Eini maður-
inn, sem fylgdi honum, var Jón
Baidvinsson, Bolsivikkinn í þing-
inu — enda eðlilegt, þar eð hann
er algerður skoðanabróðir Jónas-
ar ogfylgir honum fastast. Bolsi-
vikkar og blindir bindindismenn
eru hinir einu, er eigi hafa í þessu
máli að neinu metið hag þjóðfé-
lagsins. Norðmenn, meira en 20
sinnum stærri þjóö, sem þó eigi
flytur tfl Spánar meiri fisk en vér
íslendingar, hefur ekki séð sér
fært að standa gegn kröfum Spán-
verja.
Loks er kjöttollsmálið. Kennir
„Tíminn“ þar um Spánartollinum,
þrátt fyrir þótt vér í því ‘máli
gerðum ekkert annað en það, sem
Norðmenn hafa sjálfir gert og
þrátt fyrir, þótt norski sendi-
herrann í Reykjavík hafi lýst því
yfir opinberlega, að kjöttollsmálið
sé að engu leyti í sambandi við
Spánarsamningana, heldur sé runn-
ið undan rifjum bændiflokksins í
Noregi, til verndar þeirra eigin
sölu. Enda vita allir, að tollurinn
er ekki að eins á íslenzku, heldur
og dönsku og þýzku — eða með
öðrum orðum öllukjöti, sem til
Noregs er flutt.
„Tíminn“ ætti ekki að vera
svo upptekinn við mannorðsmeið-
ingar, að hann hefði ekki tíma
til að segja eitt orð af „skynsam-
legu viti“. Aldrei hefur hann ver-
ið jafn hörmulega staddur og nú,
aldrei jafn ber að blekkingum og
ósannindum. Nýlega hefur heyrst,
að eitthvað muni bogið við með-
ferð á menningarsjóði Péturs heitins
Jónssonar, ráðherra.,Tíminn‘ hefur
látið sér ant urn öll slík mál og
ætti nú að taka á sig rögg og
heimta að herra dómsmálaráð'
herrann rannsakaði málið. Hann
er viss með að verða við bón-
inni. Þá telur „Tíminn“ það að
„kenna“ Jóni Magnússyni og
Magnúsi Guðmundssyni, að stein-
olíueinkasalan hefur ekki komist
fyr í framkvæmd. Heyrir ekki slíkt
mál undir atvinnumálaráðuneytið?
Þykir „Tímanum“ að hann hafi
ng kastað loks nægum saur á
leiði Péturs Jónssonar, þótt ekki
bæti hann við — og láti því hinar
tilbúnu sakir sínar falla á aðra,
sem nauðsyn þykir að bíta í hæl-
inn?
Skáiar á Langanesi.
Nafnið Skálar á Langanesi er
orðið alþekt — ekki einungis hér
austanlands, heldur og um alt
land. Skálar er ein með allra beztu
veiðistöðum á öllu Austurlandi.
Þar hafa stundað fiskiveiðar frá
20 og upp að 40 róðrarbátar á
hverju sumri. Nú í sumar 22 róðr-
arbátar. Fiskur bregst aldrei við
Langanes, sérstakiega sunnan við
nesið. Lending er þar slæm, og
torsótt yfirferðar á landi til
næsta kauptúns og símastöðvar,
sem er Þórshöfn. Síldarveiði er
einnig oftast mikil við Langanes
og því mikið af síldveiðaskipum
við nesið. Færeysk fiskiskip halda
aðallega til við Langanes sumar-
mánímina og nú á síðari árum
eru mótorskip og bátar hér af
Austfjöröum farin að sækja afla
þangað norður um hásumarið.
Þar eð Skálar liggja svo utar-
lega við nesið, er mjög svo þægi-
legt fyrir skip að leita þangað, ef
þau þurfa einhvers með, sem þau
og gera oft, því þar er dálítil verzl-
un og íssala, sem Færeyingar sér-
staklega hafa mikil not af, því þeir
kaupa þar ís og annað, er þeir þurfa,
og selja aftur lifur. Síidveiðaskip og
mátorbátar þurfa einnig oft að
leita þangað til ýmsra þarfa. Mér
var sagt, er ég var þar í sumar,
að einu sinn hefðu legið á Skála-
víkinni í sumar yfir hundrað skip
í einu, fyrir utan mótorbáta.
Það segir sig sjálft, að öllum
þessum skipaflota mundi þykja
það stórkostlegt hagræði, ef sfmi
lægi út að Skálum. Enda eru ail-
ir aðkomusjómenn uudrandi yfir
því, að sími skuli ekki vera kom-
inn þangað fyrir löngu. Þar fyrir
utan hljóta allir að skilja hina af-
armiklu þörf símans þangað fyrir
útgerð þá, sem rekin er þaöan úr
landi.
Að telja upp gagn og þau þæg-
indi O: fl. er sími að Skálum
gæti veitt, bæði íbúunum sjálfum
og aðkomandi skipum og bátum,
gerist ekki þörf. Hver skynbær
maður, sem les þetta, getur óefað
gert sér grein fyrir því. Sími að
Skálum hefur einnig stórkostlega
þýðingu fyrir alla Austfirði að
sumrinu, þar sem mótorbátar héð-
an af fjörðum eru farnir að sækja
norður að Langanesi. Með sím-
anum er hægt að fá fréttir af fiski
og síldargöngum, sem vanalega
koma að norðan, eftir að komið
er tram í júní og júlí, og allir sjá
og skilja hversu mikla þýðingu
slíkt hefurfyrir útveginn hér eystra.
Það væri auðvitað æskilegt, að
geta lagt síma inn á hvert heim-
ili á landinu. En fyrst við höfum
ekki ráð á því, þa á að sjálfsögðu
að láta þá staði sitja fyrir, sem
mest þörf er fyrir að sími verði
lagður til, og þá að sjálfsögðu
þá staði, sem vissa er fyrir að
símalagningin borgar sig, bæði
beinlínis og óbeinlínis, og þá
staði er símasambandið getur
orðið til aukinnar framleiðslu á
stóru svæði, eins og hér á sér
stað.
Lending á Skáium er slæm,
eins og ég hefi áður á drepið,
og hefði verið börf á að búið
hefði verið ad' bæta hana. Lend-
ingin hefur verið skoðuð af verk-
fræðing og gerðar teikningar og
áætlanir um fyrirhugaðar lendinga-
bætur. Þó þær séu ekki miklar,
þá er óefað að þær yrðu til stór-
bóta. Engmn efi er á því, að út-
gerðin mundi niikið aukast á
Skálum, ef lendingin yrði bætt, og
sjósókn yrði þar meiri. Yrði sími
lagður þangað, væri þeim mun
'meiri þörf á a^ lendingfn yrði
bætt, því umferð af aðkomusjó-
mönnum yrði vitanlega meiri en
verið hefur og það máske stund-
um í misjöfnu veðri, og mikið
lægi við að komast í iand.
Nú hagar svo til á Skáluu, að
ekki mun vera óhentugt að gera
þar góðan hlífðargarð fyrir lend-
inguna, er um leið máske, í mörg-
um tilfellum, gæti komið að fleira
gagni, svo sem notast sem bryggja.
Það væri heldur ekki ólíklegt, að
þessi litla lendingarbót gæti or-
sakað það, að hægt væri fyrir
mótorbáta að liggja við á Skálum
um sumarmánuðina, þegar lítið er
um fisk hér úti fyrir Austíjörðum,
en nægur fiskur við Langanes,
eins og oft á sér stað.
Að þessi lendingarbót er orðin
áhugamál fyrir Skálabúa sérstak-
lega, sézt bezt á eftirfarandi fund-
argerð.
Hvað lendingarbót þessi kostar,
er ekki gott að segja. Kostnaðar-
áætiun er ekki komin yfir þaö
enn, svo ég viti. En verkfræðing-
ur sá, er mældi upp og gerði
teikningar, hefur látið í Ijós við
mig, að eftir lauslegri áætlun
mundi hún kosta alt að 30 þús-
und kr.
Ég ferðaðist norður að Skálum
í sumar í ágúst og boðaði ég þá
til fundar um þessi tvö mál, og
var hann haldinn og vel sóltur,
ég held af öllum sjómönnum á
Ská'urn. Að öðru leyti vísa ég til
fundargerðarinnar. Vonandi bregzt
bæði fiskifélagsstjórnin og ríkis-
stjórnin vel við þessum ályktun-
um sem fundurinn gerði. Og von-
andi beitir þingmaður kjördæmis-
ins sér vel fyrir þessu máli á
næsta þingi. Ég geng út frá því
sem sjálfsögðu, að þingið fari að
hafa þann skilning á veiferðar-
málum þjóðarinnar, að það hafi
fremur fyrir augum hag heildar-
innar en einstaklingsins.
Ég vil og skal gera hvað ég
get til að vinna að því að koma
þessum málurn áfram til fram-
kvæmda, því ég þykist um ieið
og ég vinn þarna til þarfa og
þrifa fyrir sjálfa verstöðina, vinna
líka til stórra þarfa og þrifa fyrir
allan útveginn hér eystra.
Þetta læt ég nægja að sinni um
þessi mál, og bið svo að eftir-
farandi fundargerð verði látin fyigja
línum þessum.
Herm. Þorsteinsson
erindreki Fiskife'lags Islands.
Fundargerð.
Þann 13. ágúst 1922 var fund-
ur haldinn að Skálum á Langa-
nesi, samkvæmt fundarboði erind-
reka Fiskifélags íslands, Hermanns
ÞorsteinssonarfráSeyðisíirði.Mætt-