Dagur - 09.12.2000, Blaðsíða 3

LAUGARDAfíVH 9 . DESEMBF. R 2000 - JU

ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Framhald afforsíðu
Aðstaðan á hælinu var ekki
miðuð við gesti. Stólarnir í
sjúkrastofunni voru aðcins tveir
svo maður varð bara að tylla sér á
rúmstokkinn hjá þeim sem heim-
sóttur var. Þetta varð því eins og
heimsókn til þessara fjögurra
pilta, sem allirvoru rúmliggjandi.
Þeir höfðu að vísu það sem kall-
að var klósettleyfi, gátu brugðið
sér í slopp og skroppið út úr stof-
unni þegar svo har undir.
Reikna mátti með að lítil
sjúkrastofa með fjórum smitandi
sjúklingum, hóstandi öðru hver-
ju, væri full af bakteríum. Um
það hugsuðum við ekki, enda
vissum við ekki betur en ég væri
þegar búin að taka berklabakterí-
una og sigrast á henni.
Þegar Ieið að brottfarartíma
Vífilsstaðavagnsins, brá Guð-
mundur sér í slopp og fylgdi mér
fram á gang. Við héldumst í
hendur og horfðumst í augu.
Hann hafði svo falleg augu. Þetta
var heilög stund og erfitt að skil-
ja. Það urðum við samt að gera.
Þetta var í fyrsta og eina skipt-
ið sem ég heimsótti Guðmund á
hælið.
Nokkrum vikunt seinna fékk
Guðmundur tækifæri til þess að
skjótast í bæinn til að kjósa. Ról-
færir sjúklingar á Vífilsstöðum
voru bæði sóttir og sendir á kjör-
stað í leigubíl og þá stalst Guð-
mundur til að láta bílinn koma
við í Réttarholti og hlaupa inn til
þess að Iíta dóttur sína'augum í
fyrsta sinn.
Þegar hann kom var barnið í
litla herberginu uppi á lofti. Eg
hljóp á undan honum upp stig-
ann, tók barnið upp úr vöggunni
sinni og lyfti því upp svo að hann
gæti séð það, en hann kom ekki
inn fyrir dyrnar.
„Er þetta litla stelpan mín.
Stelpan mín," hvíslaði hann blíð-
Iega, en hann fékk ekki að koma
nær henni og ekki að snerta
hana.
Stelpan hans var honum samt
ekki nteð öllu ókunnug, því ég
gaf honum skýrslu um hana á
hverjum degi í gegnum símann.
Það var mikil lofgerðarrolla,
haldin af ungri móður sem var
svo hrifin af litla barninu sínu, að
hún var sannfærð um að aldrei
hefði fæðst annað eins.
Heimsókn Guðmundar var
ekki lengri en þetta því bíllinn
beið. Honum og samferðar-
mönnum hans var ekið aftur
beint upp að Vífilsstöðum.
Tíminn leið.
Allar systurnar í Réttarholti
voru rúmliggjandi, nema Jóns-
messubarnið frá sumrinu áður og
Olöf Svandís, sú þrettánda í röð-
inni, sem var á sjöunda ári. Hún
svaraði berldaprófuninni alveg
eins og hinar stelpurnar, en varð
ekkert veik. Þá rifjaðist það upp,
að ári áður hafði hún, ein af öll-
um systrunum, átt lengi í veik-
indum sem enginn kunni skýr-
ingu á hver væru. Þótti nú líklegt
að þá hefði hún tekið berklabakt-
eríuna, þótt ekki væri vitað um
smitberann.
Þegar Olöf Svandís veiktist ári
fyrr, hafði Guðntundur eins og
alltaf farið í reglubundið eftirlit,
fengið góða skoðun og leyfi til að
stunda skólann og ljúka náminu,
rétt eins og þegar hann fékk leyf-
ið til að hefja kennslu.
Að okkur læddist nú sá grunur
að sú góða skoðun hefði ef til vill
ekki og heldur ekki Jóna Krist-
jana, sem hefur sennilega tekiö
bakteríuna þegar hún var tíu ára
því það riljaðist upp fyrir
mömmu að það sumar helði hún
dvalist hjá vandalausum í Hafn-
arfirði við að passa börn, en alltaf
verið með hitavellu, slöpp, syljuð
og þreytt, þótt enginn vissi hvað
að henni var. Nú var hún hraust,
en svaraði samt prófuninni.
Þetta er staðfesting á að berkl-
arnir voru landlæg, lúmsk plága,
ósköpum með æðruleysi. Mann
renndi ekki grun í hversu þján-
ingar þeirra, angist og ótti hefur
verið mikill.
Sérstaklega hefur pahbi örugg-
lega átt erfitt. Hann var alltaf
hræddur um stelpurnar sínar og
bjó stöðugt við þann ótta. Upp-
eldi okkar bar þess alla tíð merki
hvað hann var hræddur um okk-
ur. Við lærðum snemma að fara
með gát til þess að pabbi hrykki
ekki í kút.
Eg var upptekin af umönnun barnsins, en geröi lítið annað, þótt auðvitað væru ærin verkefni á stóru heimili,
segir Rannveig á einum stað.
ekki verið svo góð sem skyldi.
Magga Alda var að heiman og
sömuleiðis Unnur Kristjana.
Unnur var farin að búa og átti
von á fýrsta barni sínu, en Magga
leigði niðri í bæ og vann á At-
vinnudeild Háskólans hjá Árna
Friðrikssyni, fiskifræðingi, en
mamma og hann voru systra-
börn.
Magga og Unnur smituðust
sem ekki var auðvelt að vara sig
á. Berklahælin tvö, Vífilsstaðir og
Kristneshæli, urðu yfirfull. Sjúk-
dómurinn breiddist örar út en
nokkru sinni eftir að samgöngur
og samneyti fólks varð meira en á
fyrri öldum.
Þrátt fyrir öll þessi veikindi og
vonbrigði mín var heimilislífið í
Réttarholti í ótrúlegu jafnvægi.
Pabbi og mamma tóku þessum
Daglegt líf var í föstum skorð-
um og alltaf hlýtt og notalegt í
Réttarholti. Umhyggja og ósér-
hlífni mömmu stuðlaði að vellíð-
an heimilisfólksins, frændfólkið
heimsótti okkur, öllum var veitt
vel og við nutum þess hvað
mamma var mikil húsmóðir. Veit-
ingarnar í Réttarholti voru ekki
keyptar í búð. Eg naut þess að
vera heima og hugsa um litla
barnið mitt í skjóli pabba og
mömmu. ÖIl ljölskyldan var hug-
fangin af dóttur minni, enda fyrs-
ta barnabarnið, og ég hreif alla
sem komu í Réttarholt með
áhuga mínúm og aödáun, þótt
það væri auðvitað ekkert nýtt á
þeim bæ að barn fæddist.
Eg var upptekin af umönnun
barnsins, en gerði lítið annað,
þótt auðvitað væru ærin verkefni
á stóru heimili.
Mamma sá þess vegna næstum
ein um heimilið. Það gerði hún
af sönnum hetjuskap, kvartaði
aldrei. Eg hafði engan skilning á
því mikla starfi sem á henni hvíl-
di.
Enn var ekki bitið úr nálinni.
Skyndilega var ég orðin fárveik
með háan hita og sáran verk vin-
stra megin í brjóstholinu, svo ég
gat varla andað.
Eg var með barnið á brjósti og
þrátt fyrir vanlfðan mína sveik ég
það ekki um næringuna. Auðvit-
að var hringt í lækni til þess að
athuga hvað að mér væri. Þegar
hann kom, hlustaði hann mig,
fékk að vita hvað ég væri með
háan hita og ég sagði honum frá
stingnum sára.
Hann sagði þá að ég væri með
brjósthimnubólgu með vatni.
Nauðsynlegt væri að tappa vatn-
inu af mér og létta öndunina.
Hann myndi því panta fyrir mig
sjúkrarúm hjá Maríu Maack á
Farsóttasjúkrahúsinu.
„Eg kem aftur,“ sagði hann,
„þegar ég verð búinn að ganga frá
sjúkrahúsvistinni." Hann sneri
sér að mömmu. „Hún má taka
verkjapillur, en mest sex á dag".
Svo setti hann á mig berklaplást-
ur áður en hann fór.
Nokkru seinna, ég man að það
var 19. mars, kom læknirinn einu
sinni enn, en nú var hann ekki
einn, þeir voru tveir, þeir sömu
og höfðu áður vitjað systra
minna. Þeir skoðuðu mig og
hlustuðu, en ég var ennþá jafn-
veik.
Mamma var hjá okkur þegar ég
var skoðuð.
Mig skipti engu hvað við mig
var gert eða eða unt mig sagt, ég
vildi bara fá að vera í friði. Óljóst
heyrði ég þó hvað læknarnir töl-
uðu við mömmu:
„Þetta er berklasmit og það
verðum við að taka alvarlega. Við
sendum hana beint á Vífilsstaði.
Hvað sagðirðu að langt væri síð-
an hún heimsótti manninn sinn
á VífiIsstaði?““Það var 1. febrú-
ar,“ svaraði mamma.
„Nú, já,“ heyrði ég að sagt var.
„Réttar sex vikur. Þá hefur það
gerst. Hún hefur þá ekki verið
búin að taka bakteríuna áður.
Hún er svo veik, að nú hringjum
við á sjúkrabíl og sendum bana
strax á Vífilsstaði."
Seinna frétti ég að þeir hefðu
óttast að ég væri með bráða-
berlda. Þá hefði ekki þurft að
spyrja að leikslokum.
FYRSTUR MEÐ FRETTIRNAR