Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.1989, Blaðsíða 28

28
ÞRIÐJUDA’GUR 29. ÁGÚST l'989.
Andlát
Karl J. Magnússon lést í Sjúkrahúsi
Skagfirðinga, Sauðárkróki, 26. ágúst.
Guðrún Guðmundsdóttir, Hólmgarði
■6, lést 27. ágúst.
Margrét Lárusdóttir, Eskihlíð 33,
Reykjavík, andaðist þann 24. ágúst í
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur.
Lára Jónsdóttir, Sunnuvegi 33,
Reykjavík, andaðist í sjúkradeild
Hrafnistu laugardaginn 26. ágúst.
Martha Þ. Geirsdóttir, Háteigsvegi
26, Reykjavík, lést á Vífilsstöðum 27.
ágúst.
Björn Ólafs lögfræðingur, Látra-
strönd 19, Seltjarnarnesi, lést í
Landakotsspítala að morgni laugar-
dags 26. ágúst.
Anna Dúfa Storr andaðist í Englandi
27. ágúst.
Jarðarfarir
Helgi Kvaran lést 12. ágúst sl. Jarðar-
fórin hefur farið fram.
Þóranna Helgadóttir verður jarð-
sungin frá Fossvogskirkju miðviku-
daginn 30. ágúst kl. 15.
Sigmar Einar Arnórsson nemi lést í
Landspítalanum fimmtudaginn 17.
ágúst. Jarðarfórin hefur farið fram í
kyrrþey.
Þóra Magnúsdóttir, fyrrum hús-
freyja á Miðbæ í Hrísey, verður jarð-
sungin miövikudaginn 30. ágúst kl.
13.30 frá Akureyrarkirkju.
Sigurður Guðmundsson bOstjóri,
Nökkvavogi 2, sem lést á Borgar-
spítalanum 21. ágúst, verður jarð-
settur frá Fossvogskirkju 30. ágúst
kl. 13.30.
Elísabet Sveinsdóttir, Goðatúni 30,
Garðabæ, verður jarðsungin frá
Garðakirkju miðvikudaginn 30.
ágúst kl. 13.30.
Már Kristjónsson, fyrrv. bankafull-
trúi, sem lést 22. ágúst sl., verður
jarðsunginn frá Dómkirkjunni
fimmtudaginn 31. ágúst ki. 13.30.
Ingimar W. Kristjánsson lést 18.
ágúst sl. Hann fæddist á Grófargúi í
Skagafirði 6. júní 1939. Foreldrar
hans voru Kristján Guölaugsson og
Guðrún Petrína Sveinsdóttir. Eftir-
lifandi eiginkona Ingimars er Svala
Marelsdóttir. Ingimar átti tvö börn
áður en hann giftist. Útfor hans verð-
ur gerð frá Fossvogskirkju í dag kl.
15.
Tilkyimingar
Merkjasala Krabba-
meinsfélags íslands
Krabbameinsfélag íslands efnir til fjár-
söfnunar til styrktar starfsemi sinnar
með merkjasölu um allt land helgina 1.-3.
september nk. Fyrirkomulag merkjasöl-
unnar verður með þeim hætti að hvert
merki, sem er hnappnæla, verður selt á
200 kr. Aðildarfélög Krabbameinsfélags-
ins, sem eru 29 að tölu, fá um helming
af andvirði hvers selds merkis til eigin
ráðstöfunar en hinn hlutinn rennur til
Krabbameinsfélags íslands sem rekur
umfangsmikla starfsemi svo sem leitar-
starf og rannsóknir. í Reykjavík verður
sölunni hagað þannig að stuðningshópar
sjúklinga standa fyrir sölu þar en þeir
hópar eru aðilar að félaginu. Utan
Reykjavíkur munu krabbameinsfélög á
viðkomandi stöðum sjá um söluna. Stefnt
er að þvi að sala merkja fari fram á sjálf-
boðaliðagrundvelli.
Tombóla
Nýlega héldu þessir tveir strákar, Grétar
Hannesson og Ingvar Birgisson, tombólu
tíl styrktar Rauða krossi íslands. Alls
söfnuðu þeir kr. 870.
Tónleikar
Lokatónleikar á
Hundadögum
Hundadögum Tónlistarfélags Krists-
kirKju, Alþýðuleikhússins og Listasafns
Sigurjóns Olafssonar lýkur með hijóm-
sveitartónleikum í íslensku óperunni í
kvöld. Aðalstjómandi verður Pascal Ver-
rot, sem er talinn einn af fremstu yngri
stjómendum Frakka í dag, en hann starf-
ar m.a. sem aðstoöarhljómsveitarstjóri
við Sinfóníuhljómsveit Bostonar. Gesta-
stjómandi verður Hákon Leifsson í einu
verki og einleikari Manuela Wiesler. Efn-
isskráin er mjög fjölbreytt, Boules, Satie,
Schubert, Þorkell Sigurbjömsson o.fl.
Hljómsveitin, sem leikur, erhátíðahljóm-
sveit Hundadaga og að mestu skipuð
ungum íslenskum hljóðfæraleikurum
sem að öllu jöfnu starfa erlendis. Hún
var sérstaklega stofnuð til að leika í
ópem Karólínu Eiríksdóttur, „Mann hef
ég séð“ og á þessum lokatónleikum hátið-
arinnar.
Alúdarþakkir fœri ég Öllumþeim sem
glöddu mig með heimsóknum, gjöfum
og skeytum í tilefni af 95 ára afmæli
mínu. Guð blessi ykkur öll.
GUÐLAUG EIRÍKSDÓTTIR
ORMSTÖÐUM
Meiming
Leiklistarhátíð
í Kaupmannahöfn
Fyrri hluta ágústmánaðar var
haldin alþjóðleg leiklistarhátíð í
Kaupmannahöfn. Fram komu hóp-
ar frá Sovétríkjunum, Bretlandi,
Frakklandi, Argentínu, Tékkósló-
vakíu og Spáni. Hátíðin fór fram í
hringleikhússtjöldum á íslands-
brygge, skammt utan við mið-
bæinn. Aðsókn var góð, sérstak-
lega að sýningum svovéska hóps-
ins, sem varð að halda aukasýn-
ingu, alltaf uppselt.
Þetta var reyndar farandsýning,
sem hófst í Moskvu, en fór síðan
um Varsjá, Berlín, Prag og heldur
áfram um Vestur-Evrópu, endar í
París.
Ég sá fyrst tveggja manna sýn-
ingu Teatro nucleo. Hópur þessi er
myndaður af Argentínumönnum,
sem búið hafa í Frakklandi síðast-
liðinn áratug. Þessi sýning hét Hál-
frökkur og var byggð á leikriti Jean
Genet: Þjónustustúlkunum. Út-
koman var eins og vant er í nútíma
tilraunaleikhúsi, enginn texti, en
eingöngu hreyfingar, öskur, dans,
látbragðsleikur, o.s.frv. Mér þótti
þetta þunnur þrettándi, bæði mið-
að við magnað leikrit Genet og líka
sem klukkutíma sýning. Enginn
þráður sjáanlegur, sem gerði eina
röð atriða betri en aðra, ég held það
hefði alveg eins mátt stokka upp
sýninguna. Hún gekk helst út á
guðlast og klerkanið, sem virtist
hálfbarnalegt undirrituðum guð-
leysingja. Kannski þarf kaþólikka
til að fá eitthvað út úr þessu.
Breski hópurinn Footsbarn sýndi
The Pearl, byggt á skáldsögu Stein-
becks Perlunni, sem ég held að
hafi birst á íslensku. Þarna var
skemmtilega farið með sviðsmuni,
einkum framanaf. Máfur sveif á
stöng, sól á annarri, haf birtist,
þegar tvær konur hreyfðu stóran
plastdúk. Þetta skapaði sýningunni
verulegan hraða og höfðaði á
skáldlegan hátt til ímyndunarafls
gesta. Leikarar báru oftast hálf-
grímur og voru því eldfljótir að
skipta um hlutverk. En svo fór að
versna í því. Þetta er drama um
fátæka fiskimenn, indíána, sem
finna óskaplega dýrmæta perlu. En
auðlegðin 'verður þeim ekki til
neinnar gæfu, því máttarstólpar
þjóðfélagsins beita öllu sínu til að
hafa hana af þeim. Og hér höfum
við andstæður, sem hvert bam
gæti skilið á fimm mínútum, ann-
ars vegar ágjörn hrakmenni, en
hins vegar einfalt, raungott al-
þýðufólk. En því miður stendur
sýningin eitthvað á annan tima og
engin blæbrigði í þessa mynd, sem
er víst frá 18. eða 19. öld. Þá voru
menntaðir ferðalangar frá heims-
borgunum alltaf að finna göfuga
viliimenn í Ameríku, á Balkan-
skaga, í Noregi, og auðvitað á ís-
landi. En ég hefi aldrei kynnst shku
alþýðufólki, sem er upp til hópa
eins og þorsphálfvitinn í skáldsögu.
Ansi þreytandi að sitja undir þess-
um khsjum.
Franski „Tilviljunarhópurinn“
(La compagnie du Hasard) sýndi
Harlequin, fágaðan af ástinni eftir
Marivaux. Textinn er hjarða-
meyjavitleysa frá 18. öld, aht var
svo ofuraugljóst að það var bara
pirrandi að skilja máhð. En þetta
var mjög fallega sviðsett, ævintýra-
legir búningar, lýsingu beitt af
Leiklist
Örn Ólafsson
mikilh hst, og sviöinu skipt með
hálfgagnsæjum skermum, svo að
það tók sífelit á sig nýjar og óvænt-
ar myndir.
Katalónskur hópur nefnist Circ
perihos, „háskalegt hringleika-
hús“. Sviðsbúnaður þess ein-
kenndist enda af köðlum, stigum
og öðrum loftfimleikabúnaði. Aðal-
persónur voru tvær konur og tveir
karlar í einhverskonar Tarsan-
heimi, þar sem snjallar valkyijur
léku á heimska karlrembla. Text-
inn var í lágmarki, og loftfimleikar
raunar hka, fram undir lokin. Var
því heldur fátt til yndis.
Rússneski hópurinn var langvin-
sælastur, eins og áður segir, enda
alþjóðlegasta formið. Þetta voru
trúðar af hefðbundu tagi, snjalhr
og vel þjálfaðir atvinnumenn.
Brehumar voru hefðbundnar, bar-
átta lítiis og stórs, klaufaskapur
með garðstóla, leikari sem stelur
sviðinu af kohegum sínum undir
yfirskini mikils htihætis. Þetta var
sú alþjóðlega leiklist, sem gekk orð-
laust í aha við feiknagóðar undir-
tektir. En aimars bar þessi leikhst-
arhátíð þess of glögg merki aö vera
ætluð almenningi af ýmsu þjóð-
emi. Aht var skorið niður í sam-
nefnara látbragösleiks, lýsingar og
hljóða, það varð heldur fátækleg
útkoma.
Leikrit um íslandsfræðing
En þessi útkoma verður ekki
skýrð meö alþjóðlegum vettvangi
eingöngu. Ýmsir höfðu orð á því
að Oðinsleikhúsið fræga hefði mót-
að ahan leikstíl flestra þessara
hópa. Og nú var það einmitt með
sýningu í Kaupmannahöfn, svo ég
brá mér þangað th að bera saman.
Þessi leikhópur var stofnaður fyrir
aldaríjórðungi og er danskur að
stofni, en 1 honum er fólk af ýmsu
þjóðemi, og hann hefur leikið víða
um lönd. Og frá honum er einkum
komin þessi stefna, að leikarar eigi
að leika með öhum líkamanum, í
stað þess að standa bara upp á end-
ann eða sitja í sófum og þylja sál-
fræðilegan texta. Því hafa leik-
hópar margir sniðgengið leikrit
skálda, en samið sýningar sínar
sjálfir í staðinn. Og nú var flutt
Talabot, um danska mannfræðing-
inn Kirsten Hastrup, sem samdi
doktorsrit um íslenska þjóðveldið
(ég skrifaði um það rit hér í DV
22.04. 1987). Þetta má nú virðast
undarlegt uppátæki, að semja leik-
rit um fertugan fræðimann, sem
lifir viðburðasnauðu lífi í Árósum.
En betur að gætt er kannski tölu-
vert dramatískt efni í ævi hennar.
Knúin af föður sínum th að læra
líffræði, en fer síðan út í sitt eigin-
lega áhugasvið, giftist öðmm
mannfræðingi og eignast fjögur
böm, fer svo í rannsóknarferð til
íslands. Eftir þá sjálfstæöu thveru
skhja leiðir þeirra hjóna. Konan
fær taugaáfall, en rís upp úr því
með nýjum ástmanni.
Nú veit ég ekkert um hversu náið
þessi söguþráöur fylgir raunveru-
legu lífi Hastmp enda má það einu
ghda. Hún er sýnd sem dæmigerð
menntakona af þessari kynslóð.
Inn í kemur þulur með ýmsa at-
burði undanfarinna tuttugu - þrjá-
tíu ára: Martin Luther King myrtur
þetta ár, Kennedy hitt, innrás
Bandaríkjamanna í Guatemala
o.s.frv. Þetta á að setja ævi Hastmp
bakgrann, en tengist henni í raun-
inni ekkert. Jafnótengdur var
stuttur þáttur um æsku Che Gue-
vara framarlega í leikritinu og ann-
ar um leihússkenningar Artaud
síðast. íslandsdvöl Hastrup er
ærslaleikur mikill, landar vorir í
loðfeldum og ohustökkum, síþamb-
andi kaffi, og heha heilum sykur-
körum út í bollann, verra aö þeir
skuh sífellt skvetta bjór á „Krist-
ínu“ þegar sá drykkur var bannað-
ur á íslandi. En þessir vihimenn
mynda skoplega andstæðu há-
skólafólksins, sem mest ber á í leik-
ritinu, einnig bregður fyrir Söm-
um, indíánum o.fl. Mikið er lagt
upp úr búningum, en htið upp úr
texta, sem er mest stuttar upplýs-
ingar. Útkoman verður breið mynd
samtímans, en að sama skapi yfir-
borðsleg, og miklu nær leik en hst.
Þetta „líkamsleikhús" hefur sjálf-
sagt verið ferskt á sínum tima, en
er löngu fuht af khsjum ekki síður
en stofuleikritin, svo sem þegar
leikaramir sóða sig og sviðiö út í
matvælum, mold og ösku. Þaö eru
bara fastir hðir eins og venjuiega,
og verður ekki séð að tengist neitt
þessu leikverki fremur en öðram.
Fjölmiðlar
Fyrir skömmu kom DV út með
flennifyrirsögn á forsíðu um þaö,
aö góðir heimspekingar væru th á
íslandi. Fyrir þessu var borin bresk
kona, sem átti hér leið um og hélt
fyrirlestur um hamingjuna. Nú er
þetta væntanlega ekki fréttaefhi
nema ísienskir heimspekingar hafi
fram að þessu verið taldir fremur
vondir. Þar sem ég hafði ekki hug-
mynd um, að svo væri, las ég frétt-
ina gaumgæfilega. En þar hefúr því
miöur láöst aö geta þess, hveijir
hinir góðu heimspekingar okkar
era.
Mig langar th að svala hér örhtið
fróðleiksþorsta lesenda um þetta
mikla mál, úr þvi að blaðið kunni
sjálft ekki viö það. Fjölfróðasti
heimspekingur okkar íslendingar
er áreiðanlega dr. Arnór Hannibals-
son. Hann er víðföruh í tíma sem
rúmi. Rökvísasti heimspekingur
okkar og hæfastur í aiþjóðlegum
skilningi er hins vegar ugglaust
Erlendur Jónsson, gamah skóladúx
úr Menntaskólanum í Reykjavík og
heimspekidoktor frá Cambride.
Ritsnjahastur er Þorsteinn Gylfa-
son, og kann raunar að vera, að
hann sé fremur hagleiksmaður á
mál en heimspekingur. Og það má
Páh Skúlason eiga, að auk þess sem
hann er manna geöþekkastur Utur
hann út eins og heimspekingur, þótt
lærifaöir hans, Hegel, geri að vísu
strangan greinarmun á sýnd og
reynd.
Hannes Hólmsteinn Gissurarson