Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1990, Blaðsíða 27

LAUGAKiyXGUR 1. DÉSÉMBER Í9Ö0.
32
27
Sérstæö sákamal
Húnþagði í 15 ár
í mörg ár bjó í Mið-Svíþjóð kona
sem var viss um að maður hennar
væri morðingi. í nokkur ár var
henni ógnað svo að hún þorði ekki
að skýra frá grunsemdum sínum.
Síðar, þegar maður hennar var lát-
inn, taldi hún ekki ástæöu til að
opinbera þær. Á því varð þó breyt-
ing.
Nafnlaustbréf
Það var þó fyrst flmmtán árum
eftir morðið að hún tók í sig kjark
og skrifaði nafnlaust bréf til dag-
blaðs og þar sagði meðal annars:
„Morðingi Anette er látinn. Hann
lést á ferðalagi erlendis og þess
vegna verður aldrei hægt að upp-
lýsa málið til fulls...“
Það var 7. júní 1971 að Anette
Wernersson, sextán ára, hvarf á
leið frá Æskulýðsheimilinu í Ny-
gard í Linköping. Þangað hafði hún
farið með unnusta sínum og bestu
vinkonu til að spila á spil. Skömmu
eftir miðnætti fóru Anette og unn-
ustinn frá heimilinu en þau misstu
af strætisvagni og gengu því í áttina
til miðbæjarins. Klukkan var um
hálfeitt þegar þau komu að húsi
unnustans. Hann spurði Anette þá
hvort þau ættu ekki að hittast í
Æskulýðsheimilinu daginn eftir.
Anette taldi hins vegar ekki að
móðir sín leyfði henni að fara þang-
að annað kvöldið í röð og var því
ekkert stefnumót ákveðið.
Stundarfjórðungi síðar sá maður
nokkur stúlku sem svaraöi til lýs-
ingar á Anette á leið eftir Grenadj-
ergatan. Um eittleytið mætti henni
kona. Þá átti Anette aðeins tvo kíló-
metra ófarna heim til sín. En þang-
að náði hún aldrei.
Líkið finnst í runna
Morguninn eftir komust foreldr-
ar Anette að því að hún hafði ekki
sofið í rúmi sínu um nóttina. Er
tekið var að grennslast fyrir um
hana vissi enginn hvar hana var
að flnna. Það var sem jörðin heföi
gleypt hana. Þá var haft samband
við lögregluna.
Rannsóknarlögreglumennirnir
fengu strax um það sterkan grun
að hún hefði orðið fórnardýr kyn-
ferðisafbrotamanns því næstu vik-
ur á undan höfðu nokkrar konur í
borginni orðið fyrir áreitni. Allar
sögðu þær að maðurinn sem í hlut
ætti væri í íþróttagalla. Engin
þeirra gat þó gefið svo góða lýsingu
á honum að hún nægöi til að hægt
væri að bera kennsl á hann.
2. júlí, tuttugu og fjórum dögum
eftir hvarfið, hringdi maður nokk-
ur til lögreglunnar og sagðist hafa
fundið lík í skógi um fimm kíló-
metrum fyrir utan Linköping. Kom
í ljós að það var af Anette. Ekki
tókst réttarlæknum að staðfesta að
um kynferðisglæp hefði verið að
ræða og ekki gátu þeir fullyrt
hvernig Anette hefði látið lífið.
Áfengiseitrun
Um þrjátíu rannsóknarlögreglu-
menn unnu að því að upplýsa mál-
ið undir stjórn Görans Tolerud lög-
regluforingja.
„Ég verð að viðurkenna að við
urðum að gefast upp,“ sagði hann
nýlega þegar málið komst aftur á
dagskrá. „í raun gerðist ekkert sem
varpað gat ljósi á hver bar ábyrgð
á dauða Anette fyrr en árið 1986,
fimmtán árum eftir morðið. Þá
sáum við bréfið nafnlausa. Okkur
tókst að komast að því hver hafði
skrifað það. Það reyndist vera
fimmtíu og fimm ára gömul kona
sem skýrði okkur frá því að árið
1972 heföi hún búið með manni sín-
um í Linköping. Hún hefði fengið
um það grunsemdir að eiginmaður-
Göran Tolerud lögregluforingi.
inn væri morðinginn en hann hefði
verið afar skapmikill og oft mis-
þyrmt henni. Hún hefði því ekkert
þorað að gera. Síðan slitu þau sam-
vistum en samt sem áður var kon-
an enn það hrædd að hún þorði
ekkert að aðhafast.
Árið 1977 bárust henni svo boð
um að maður hennar fyrrverandi
hefði látist á feröalági í Grikklandi.
í dánarvottorði sagði að áfengis-
eitrun hefði orðið honum að bana.
Grunsemdir
fást staðfestar
Konan aðhaföist ekkert fram til
ársins 1986 og ef skýring hennar á
því að hún hafi litið svo á eftir að
maður hennar fyrrverandi lést að
ekki yrði hægt að upplýsa málið
þar eð hann gæti ekki játað á sig
morðið. Samviskan hélt þó áfram
að naga hana og árið 1986 ákvað
hún að skrifa bréfið nafnlausa.
Ýmislegt benti til þess að kona
mannsins hefði rétt fyrir sér. Þann-
ig haföi fundist pípa við líkið af
Anette. Mynd af pípunni birtist í
blaði og fannst konunni hún afar
lík pípu mannsins síns. Hún sá að
hann reykti hana ekki lengur og
þegar hún spurði hann hvað orðið
hefði af henni sagðist hann hafa
týnt henni úti á akri. Eftir þetta
Trjálundurinn þar sem líkið fannst.
samtal þeirra hjóna gerðist hann
þungur í skapi og skipaði henni að
nefna pípuna ekki oftar. Þetta gerði
konuna hrædda um líf sitt. Fyrir
hafði hún beyg af manninum af því
hún hafði sterkan grun um að hann
misnotaði dætur sínar, tólf og
þrettán ára, kynferðislega. Þá fór
hann oft í ökuferðir að næturlagi,
einn síns liðs.
Nótt eina heyrði konan að hann
ók bílnum inn í bílskúrinn um
þrjúleytið. Það var nóttina sem
Anette hvarf. Síöar sá konan að
maðurinn þvoði bílinn vandlega að
innan. Enn jók það á grunsemdirn-
ar þegar hún, eftir hvarf Anette,
tók að íhuga þennan óvenjulega
bílþvott. Enn jukust svo grunsemd-
irnar þegar konunni varð Ijóst að
maður hennar var fekinn að safna
blaðaúrklippum um mál Anette.
Óvenjuleg hegðan
og yfirlýsingar
Konan ræddi við bróöur sinn sem
þekkti vel til vandamálanna í
hjónabandi hennar. Hún sagði hon-
um frá því að hún teldi að maður
hennar hefði myrt Anette Wern-
ersson. Bróðirinn lagði hart að
systur sinni að fara til lögreglunn-
ar en hún þorði ekki aö gera það.
Dag einn gerðist það svo þegar
þau hjónin voru á ökuferð um
Linköping að maðurinn benti á hús
og sagði að í því hefði Anette búið.
Þegar konan spurði hann að þvi
hvernig hann vissi það svaraði
hann því til að vinnuveitandi sinn
hefði bent sér á það.
Atvinnuveitandinn skýrði lög-
reglunni síöar frá því að hann hefði
aldrei ekið með manninum um
þennan hluta Linköping.
í annarri ökuferð benti maðurinn
konu sinni á Æskulýðsheimilið þar
sem hann sagði að Anette hefði
varið síðustu stundum ævi sinnar.
Skömmu síðar lét maðurinn senda
sér í póstkröfu Sænskar sakamála-
Anette Wernersson.
frásagnir. Bækur las hann þó aldr-
ei. Þar var sérstaklega fjallað um
Anettemálið.
Dag einn kom svo vörubíll með
möl sem maðurinn hafði pantað
„svo laga mætti til á lóðinni". Það
fyrsta sem konunni kom til hugar
var að hann hygðist nú grafa eitt-
hvað.
Plastpoki með fötum
Þegar konan kom loks á fund lög-
reglunnar og leysti frá skjóðunni
um mann sinn og þær grunsemdir
sem hún hafði haft í hálfan annan
áratug um aö hann væri morðingi
Anette Wernersson skýrði hún frá
því að dag einn árið 1971 hefði hann
komið heim með plastpoka. í hon-
um hefðu verið brúnar flannels-
buxur og sandalar. Kvaöst hann
hafa fengið hvort tveggja hjá móð-
ur sinni. En þegar konan spurði
síðar tengdamóður sína um gjöfina
kannaðist hún ekki við að hafa lá-
tið son sinn fá buxurnar og sandal-
ana. Kom konunni þá til hugar að
buxurnar sem hún hafði tekið við
og breytt svo dóttir hennar gæti
gengið í þeim væru líklega af
Anette.
Um pípuna sem lögreglan fann
við likið er það frekar að segja að
nokkru fyrir morðið var konan í
heimsókn með manni sínum hjá
bróöur hennar. Þá hafði eigin-
maðurinn slegið pípunni svo hart
við öskubakka að hún hafði brotn-
að. Maöurinn fann sér þá nýtt
munnstykki og lagaði það til með
sandpappír uns það gekk í pípu-
hálsinn.
Ummæli
Görans Tolerud
„Þegar við fengum þessar upplýs-
ingar sendum við pípuna til rann-
sóknar hjá tæknimönnum," sagði
Göran Tolerud lögregluforingi þeg-
ar hann ræddi málið nýverið. „Þeir
komust að þeirri niðurstöðu að sú
pípa sem fannst við lík Anette svar-
aði einnig að þessu leyti til lýsing-
arinnar sem konan hafði gefið á
pípu manns síns.
Þá fengum við einnig upplýsing-
ar,“ sagði Tolerud, „sem bentu ein-
dregið til þess að morðingi Anette
hefði þekkt vel til svæðisins þar
sem líkið af henni fannst. Og þegar
við fórum að grafa á staðnum þar
sem hann hafði látið setja mölina
forðum var það einungis af því að
við vorum þá ekki lengur í neinum
vafa um að hann hefði framið
morðið.
Við héldum að ef til vil fyndum
við í mölinni eitthvað af því sem
Anette var með, svo sem veski
hennar, en því miður bar þessi leit
ekki neinn árangur."
Á hillum Toleruds lögreglufor-
ingja eru tuttugu og fimm þykkar
möppur um málið. Sýnir það vel
hver vinna hefur verið lögð í að
reyna að uplýsa það.
„En hvernig lýkur þá þessu
óvenjulega máli?“ var Tolerud
spurður.
Hann lagði frá sér eina af möpp-
unum og hallaði sér aftur á bak í
skrifstofustólnum.
„Við höfum ekki fengið neina al-
gera sönnun fyrir því að maðurinn
sé sá seki enda fengum við aldrei
tækifæri til að yfirheyra hann. Frá-
fall hans kom í veg fyrir það. Þaö
táknar að málið er opinberlega enn
óupplýst. En við lítum hins vegar
svo á hér að það sé upplýst."
Vegna þess að málið telst ekki
opinberlega upplýst eru hvorki
nefnd nöfn konunar né mannsins
og myndir ekki birtar af þeim.