Dagblaðið Vísir - DV - 04.12.1990, Síða 31

ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 1990.
31
Menning
Veruleg tilþriff
Þessi ljóöabók er nær 100 síður, helmingurinn
þýðingar. Frumortu ljóðin eru í tveimur hlut-
um, fyrst kafli sem heitir „Undir ósónlagi“, tutt-
ugu ljóð af ýmsu tagi, síðan er sónhendusveigur
um lífið, þrettán ljóð. En einnig í fyrsta hlutan-
um ber mest á sónhendum. Sá hluti er ójafnast-
ur, t.d. fmnst mér árangurinn ekki góður í
heimsádeilum eða vandlætingum svo sem
„Sunnudagur":
Hugðist þú í helgidagsins auðn
huga þinn auðga, dvergur?
Græddirðu á því að gægjast
um glugga á steinlagðri braut
og sjá hvernig sviplítið landslag
í sífellu framhjá þér þaut?
og svo framvegis. Það er eins og fyrirlitning
höfundar á yrkisefninu dragi ljóðið niöur, fyrst
ekki birtist í því annað en sú tilfinning. Miklu
tilkomumeira er annað ljóð, þar sem Kristján
glímir við svipað efni, en í gegnum gríska goða-
fræði og gamlan bragarhátt. Ég er vitaskuld
ekki að segja að það sé almennt til fyrirmynd-
ar, en í þessu tilviki hefst tilfinningin upp til
hstar, e.t.v. einmitt vegna þess að grískar goð-
sögur hafa verið miðih skálda og myndalistar-
manna öldum saman.
Narkissos
Bíð þú ei, þótt falli um stund, á ferð,
að fleti vatns sem rennur, ásýnd þín,
því aht sem þú á öldum vatnsins sérð
er ekkert nema hverful tálmynd, sýn:
endurspeglun yfirborðs sem flýr
og aldrei verður nema rétt til hálfs,
ein einhvers staðar bak við draum þinn býr
og birtist hvergi: uppspretta þín sjálfs.
Bíö því ei, en drekk, er dvínar ljós.
Að dagsins baki er hnd þín sjálfs og ós.
Framan af ljóðinu eru málsgreinar svo lang-
ar, að þær rúmast ekki í ljóðhnu, heldur „renna“
á milli þeirra. Ásamt reglubundinni hrynjand-
inni og orðavahnu (bíð, rennur, á öldum, dvín-
ar) skapar þetta ljóðinu rólyndisblæ. Þótt önnur
orð geti táknað hraðari hreyfingu (fahi, flýr),
þá vegst það upp af umhverfmu, því „falh“ tákn-
ar bara endurspeglun, „flýr“ að hún sé hverful.
Og þessi rólyndisblær hæfir sjálfri grundvallar-
hugsun ljóðsins, sem er hughyggja Platóns; að
Kristján Árnason.
Bómeruitir
Örn Ólafsson
baki síbreytilegs veruleikans, sem við sjáum,
býr æðri veruleiki, eilífur og óbreythegur. Nark-
issos var skv. grískum goðsögum ægifagur ungl-
ingur, sem hreifst svo af eigin spegilmynd í lind,
að hann mátt sig hvegi burtu hreyfa, veslaðist
þar upp og dó. Saga hans er því th viðvörunar
um að festast ekki við yfirborð hlutanna. Ljóðið
er eins og sónhenda að frádregnu einu fjögurra
lína erindi og lýkur á spakmælakenndum línum,
sem útfæra fyrrgreinda heimspeki sem hvatn-
ingu til einstaklings að leita eigin eðhs.
Þetta ljóð er vel fléttaö úr þeim mismunandi
þáttum sem hér hefur verið vikið að og fleirum
sem ekki er rúm tU að tala um, svo sem hljóm
orðanna.
Forn menningararfur einkennir bókina, sem
er opinskátt form í bragarháttum og yrkisefn-
um, t d. eru flest ljóðin rímuð, stuðluð og með
reglubundinni hrynjandi. Yrkisefnin eru mikið
frá grísk-rómverskri fornöld. Svipað er að segja
um þýðingarnar, auk þess sem þar ber mikið á
seinni öldum, allt fram á þessa. Og þýðingabálk-
urinn er ekki síður persónulegur en frumortu
ljóðin, Kristján stiklar um allan bókmenntaarf-
inn og dregur fram það sem honum er hugleikn-
ast. Þar minnir hann einkennilega mikið á Jón
Helgason prófessor, þráfaldlega er talað um
hverfleika lífsins, feigð og tilgangsleysi. Mikið
lengra nær svipurinn ekki, þessi ljóðabók er
með persónulegu yfirbragði.
Annar bálkur bókarinnar, „Þrettán þankabrot
um lífið", flnnst mér bera af, því hann er sterk,
samræmd heUd. Hver sónhenda tekur upp eina
setningu um hfið og leggur út af henni: að lífið
sé skóh, barátta, stutt, sigling, saga sögð af vit-
firringi o.s.frv. Því miður er ekki rúm til að víkja
nánar að þessu hér.
Þýðingar
eru hér úr latínu, spænsku, frönsku, þýsku
og ensku. Fáeinar hefi ég borið saman við frum-
texta. Það er aðdáanlegt hve vel Kristján nær
hrynjandi (og hljómi?) frumtextans í „Haust“
Rilkes. Svolítið verður þá að hnika til hugsun
einstakra setninga, en þaö gerir ekki mikinn
mun í heild.
Vel sýnist mér þýddur „Morgunn" eftir Rim-
baud, en verra er með þýðingu á ljóði hans
„VUle“ (borg) sem hér heitir „Lundúnir“ - án
þess að sú nafngift sé á nokkurn hátt réttlætt,
og ekki sést tUefni tU hennar í minni útgáfu á
verkum skáldsins. Þetta'er prósaljóð á fremur
einfóldu máli, þótt vissulega sé ekki vandalaust
að finna samsvarandi stíl á íslensku. Þó þarf
ekki hér að taka neina þá hliðsjón tU hrynjandi
eða hljóms sem gæti réttlætt ónákvæmni í þýð-
ingu. En það er bæöi of hátíðlegur stíll og óná-
kvæmt að þýða: „ég er skammær og miðlungi
óánægður borgari stórborgar...“ þegar frum-
texti gefur ekki tilefni til annars en einhvers á
þessa leið: „ég er um stundarsakir borgari stór-
borgar, og alls ekki sérlega óánægður“, o.s.frv.
ViUandi er að segja: „Siðferðið og tungan eru
sokkin á lægsta stig“, í frumtexta stendur aðeins
að þau séu komin niður í sína einföldustu mynd,
það er ekkert neikvætt viö það.
Að öhu samanlögðu sýnir Kristján veruleg tU-
þrif í þessari bók.
Einn dag enn
Ljóð eftir Kristján Árnason
MM 1990
Fréttir
Margeir Pétursson um ólympíumótið í skák:
Erum eftir atvikum ánægðir
„Við vorum seinir af stað en náð-
um okkur nokkuð á strik. Síðan
koma slæm úrslit á móti Banda-
ríkjamönnum á mjög viðkvæmum
tíma í mótinu sem voru sárgræti-
leg. Við vorum óheppnir að vinna
þann leik ekki 3-1 eða að minnsta
kosti 2 'A-l 14,“ sagði Margeir Pét-
ursson í viðtali við DV að nýloknu
mótinu.
„Við vorum svo óheppnir með
„Monradgengi" að lenda á móti svo
sterkum þjóöum sem Englendingar
og Sovétmenn eru í tveimur sfð-
ustu umferðunum en náðum þó
viðunandi úrshtum á móti þessum
þjóðum. Ég hafði lengst af ívið
betra tafl gegn Jusupov en náði
ekki að nýta mér það til vinnings.
Helgi stóð lengst af höhum fæti
gegn Gelfand en tókst að halda
jöfnu en Bareev náði ihvígri leppun
á Jóhann og náði að nýta sér hana
th vinnings. Almennt vorum við
frekar óheppnir í mótinu og sáum
oftast ekki th sólar. Jón L. var mjög
óheppinn í mörgum skákum sínum
en slapp þó fyrir hom í síðustu
skák sinni gegn Sovétmanninum
Jubasin. Hann var lengst af með
tapað í þeirri skák en tókst að
hanga á jöfnu.
Aðstæður allar eru mjög góðar
til skákiðkunar hérna, Júgóslav-
arnir kunna vel til verka í móta-
haldi,“ sagði Margeir að lokum og
bað fyrir kveðjur heim.
ÍS
FACDFACO
FACDFACO
FACOFACO
LISTINN Á HVERJUM
MÁNUDEGI
Fjölmiðlar
Mig dreymdi draum
í gærkvöldi bauð Aðalstöðin
hlustendum sínum upp á „drauma-
ráðningaþjónustu", eins og væntan-
lega önnur mánudagskvöld. Þaöer
í rauninni furöulegt að fólk skuli
láta bjóða sér upp á þetta. Það er
kannski í sjálfu sér ágætt að ein-
hverjir skuh geta hringt i einhvern
th að segja honum frá draumfórum
sínum, en það er hins vegar ekki
bara afleitt útvarpsefni heldur alveg
skelfilegt. „Fyrir tíu árum dreymdi
mig mann í likkistu og hún var op-
in, hvað merkir þessi draumur?"
„ Ja, þetta gæti verið fyrir einhverj-
um breytingum í hfi þínu." Hvers
slags kjaftæði er þetta eiginlega?
Þaö situr einhver kona við hljóð-
nemann og kemst upp meö að segja
alls kyns rugl við fólk úti 1 bæ og
fólkið trúir því. Ogekki nóg með
það, heldur spyr fólk sig áfram ef
það er ekki alveg ánægt með
draumráðninguna, þangað til þaö
fær að heyra það svar sem það er
ánægtmeð. „Én gætiþettaekki ver-
ið fyrír því að frænka mín eignist
barn og flyfji í fjögurra herbergja
íbúð?“ „Jú, jú, það gæti líka alveg
veriö. “ Alveg hreint makalaust.
Ég skipti yfir á Bylgjuna þegar
hinar margrómuðu Kvöldsögur hóf-
ust. Það áttiað tala um giftingar.
Og sama þykir mér um þetta út-
varpsefni og draumaráðningarnar.
Þetta á ekki að heyrast. Fólk hring-
ir og segir að fólk eigi endhega aö
gifta sig eða að giftingar séu algert
böl. Og hvað með það? Fyrir hverja
eru svona þættir? Stjómandi þessa
þáttar var Haukur Hólm og mér
fannst ekki laust við að hann væri
örhtið vandræðalegur, annars góð-
ur útvai'psmaöurinn. Og ég skil
hann mj ög vel og fann th með hon-
um að þurfa að standa í þessu.
Nanna Sigurdórsdóttir
Veður
Klukkan sex i morgun var sunnankaldi með súld eða
rigningu vestanlands en á Vestfjörðum var suðaust-
ankaldi og snjókoma. Suðvestan- og vestangola eða
kaldi í öðrum landshlutum og víða léttskýjað á Norð-
ur- og Austurlandi. Hiti var frá 3ja stiga frosti til 5
stiga hita.
Akureyri léttskýjað 1
Egilsstaðir léttskýjað -1
Hjarðarnes alskýjað i
Galtarviti snjókoma 2
Keflavikurflugvöllur rigning 4
Kirkjubæjarklaustur skýjað 3
Raufarhöfn skýjað 1
Reykjavik súld 3
Vestmannaeyjar súld 5
Bergen skúrás. klst. 3
Helsinki skýjaó 3
Kaupmannahöfn léttskýjað 3
Osló léttskýjað -3
Stokkhólmur skýjað 2
Þórshöfn léttskýjað 3
Amsterdam skúrir 7
Berlín rigning 6
Feneyjar léttskýjað 1
Frankfurt þokumóða 3
Glasgow léttskýjað 5
Hamborg rigning á s.klst. 4
London þokumóða 2
LosAngeles skýjað 18
Lúxemborg þokumóða 3
Madrid þokumóða -2
Montreal ískorn -2
Nuuk skafrenning- ur vantar -4
Orlando
Paris skýjað 5
Róm heiðskírt 2
Valencia þokumóða 7
Vín þokumóða -4
Winnipeg léttskýjað -11
Gengið
Gengisskráning nr. 232.-4. des. 1990 kl. 9.15
Einingkl. 12 .00 Kaup Sala Tollgengi
Dollar 55,250 55,410 54,320
Pund 106.088 106,396 107,611
Kan.dollar 47,398 47,536 46.613
Dönskkr. 9,5300 9,5576 9,5802
Norsk kr. 9,3596 9,3868 9,4069
Sænsk kr. 9,7796 9,8079 9.8033
Fi.mark 15,2603 15,3045 15,3295
Fra. franki 10,8248 10,8562 10,8798
Belg.franki 1,7706 1,7757 1,7778
Sviss.franki 42,7781 42.9019 43,0838
Holl. gyllini 32,4475 32,5415 32,5552
Vþ. mark 36,5930 36,6990 36,7161
it. lira 0,04867 0,04882 0,04893
Aust. sch. 5,2024 5,2175 5,2203
Port. escudo 0,4158 0,4170 0,4181
Spá. peseti 0,5756 0,5772 0,5785
Jap.yen 0,41247 0,41366 0,42141
irsktpund 97,701 97,984 98.029
SDR 78,5489 78,7764 78,6842
ECU 75,3196 75,5377 75,7791
Simsvari vegna gengisskráningar 623270.
Fiskmarkaðimir
Fiskmarkaður Hafnarfjarðar
3. desember seldust alls 38,510 tonn.
Magn I Verðíkrónum
tonnum Meðal Lægsta Hæsta
Ufsi 0,067 38,00 38,00 38,00
Keila, ósl. 0,439 36,00 36,00 36,00
Ýsa 4,457 120,95 101,00 126,00
Smáþorskur 1.633 84.44 84,00 86,00
Þorskur 28,236 109,12 100,00 113,00
Steinbítur 0.532 63,00 63,00 63,00
Lúða 0,489 333,98 315,00 365,00
Langa 1,181 77,72 76,00 79,00
Keila 1,306 49,00 49,00 49,00
Karfi 0,169 44,00 44,00 44,00
Faxamarkaður
3. desember seldust alls 124,625 tonn.
Blandað 0,161 34,65 29,00 43,00
Hnísa 0,030 10,00 10,00 10,00
Karfi 1,678 46,50 43,00 48,00
Keila 1,281 52,46 40.00 54,00
Langa 5,916 79,57 77.00 85,00
Lúða 0,459 340,78 270,00 360,00
Lýsa 0,084 50,00 50,00 50,00
Reykturfisk. 0,030 330,00 330,00 330,00
Saltfiskflök 0,193 246,76 230,00 265,00
Skata 0,085 125,00 125,00 125,00
Skarkoli 0,091 70,00 70,00 70,00
Skötuselur 0.025 155,00 155,00 155,00
Steinbítur 0,549 61,87 59,00 72,00
Þorskur, sl. 59,033 105,97 88,00 121,00
Þorskur, smár 0,174 86,00 86,00 86,00
Þorskur, ósl. 2,118 78,27 78,00 82,00
Ufsi 38,471 48,18 20,00 49,00
Undirmál. 2,898 78,40 47,00 85,00
Ýsa.sl. 8,584 114,07 76,00 135,00
Ýsa, ósl. 2,764 101,18 83,00 111,00
Fiskmarkaður Suðurnesja
3. desember seldust alls 107,989 tonn.
Hlýri 0,081 59,00 59,00 59,00
Ufsi 1,000 33,00 33,00 33,00
Undirmál 2,520 81,00 81,00 81,00
Lúða 0,275 368,33 310,00 425,00
Langa 1,263 69,89 60,00 72,00
Keila 3,074 47,16 40,00 48.00
Blálanga 0,467 74,08 71,00 80,00
Ýsa 4,814 113,48 100,00 130,00
Þorskur 58,725 103.46 90,00 114,00
Hlýri/steinb. 0,344 60,22 52,00 61,00
Skarkoli 0,302 57,47 57,00 60,00
Karfi 35,089 45,06 40,00 49,00
Kinnfiskur 0,019 200,00 200,00 200,00
Gellur 0,014 315,00 315,00 315,00