Þjóðviljinn - 05.12.1936, Blaðsíða 2

ÞJOÐVILJINN
Laugardaginn 5. des. 1936.
Ferðaskrifstofa ríkisms.
if I>cí?ar npprcisnai moim iréttu
að Hitler og Mussolini hefðu viður-
kent stjórn Francos yfir Spáni,
efndu þeir til mikillar hátíðar í La
Linea. Meðal annars höfðu þeir stór-
feldar flugeldasýningar. Að þeim
loknum tóku þeir 15 verkamenn af
lífi. Menn, sem voru viðstaddir
segja, að borgarar bæjarins hafi lát-
ið sér lltið finnast um þessa bjóð-
hátið fasistanna.
it Manchcster Guardian hefir
það eftir fréttaritara snum á Spáni,
Naíícy Cunard, að spönsku fasistarn-
ir leggi það í vana sinn, að skera
hendur og eyru af verkamönnum
þeim, sem'Talla í bardögunum. Ef til
vill er það þetta, sem Franco hælir
sér af, sem »baráttu fyrir menning-
unni«.
ic í dag eru liðin 145 ár síðan
hinn heimsfraegi, þýski tónsniljing-
ur; Mozart, lést.
Grein þessi varpar skýru Ijósi yfir vilii-
mennsku fasistahöfðingjans Francos. Hún
sýnir glöggt, hvernig fasistar nútímans
standa á sama menningarstigi og Herodes,
einn af nafnkunnustu óþokkum sögunnar,
þó að margra alda minningarviðleitni skilji
samtíð hans frá vorum tímum.
Þeg'ar við vorum: böm lásum
við með hrvlling- frásögQ biblr
unnar um barnamorðið \ Betle-
hem á dögum Heródesar kon-
ungs einhverntíma í fyrndinni.
En erum við þá síður móttæki-
leg’ fyrir það, sem er að gerast
á okkar tímum svo aó segja við
hliðina á okkur?
Suður á Spáni hafa hernaðar-
flugvélar Francos svifið yfir
höfuðborginni síðustu vikurnar.
Frá þeim rignir niður sprengj-
um, sem kljúfa. rambygðustu
hús frá þaki niður í, kjallara.
Og það eru ekki lengur aðeins
hermenn stjórnarinnar, sem
verða fyrir sprengikúlunum,
heldiUa' saklausar konur og börn.
Sundurkramin lík þeirra eru
■dregin fram úr brennandi rúst-
unum. Pað hlakkajr í fasista-
blöðunum: Enn er von uni að
Franco sigri — fjórði hluti
Madrid stendur í björtu báli!
Mannvinirnir, menningar-
samlaga, valdi ekki rétt rétt-
indamissi, ef trygður hefur
orðið fyrir langvarandr at-
vinnuleysi eða er styrkþegi, og
greiði viðkomandi bæjarfélög
iðgjald þess.
ö. Greiðsla ellilífeyris hetjist
þegar hinn trygði er 60, sé
hann öreigi.
6. Ýms ákvæði. Foreldrar og
fósturforeldrar beri ekki ábyrgð
á greiðslu, iðgjalda fyrir börn
sín og fósturbörn.
frömuðirnir standa steini lostn-
ir. Er þetta alt, sem mannsand-
inn hefir áorkað eftir árþús-
und;a starf? Stoltir horfðum við
á, þegar maðurinn hóf sig til
flugs, eftir margar mishepnað-
ar tilraunir til að vinna bug á
aðdráttarafli jarðar! Við glödd-
umst yfir hverjum tækni-sigri
mannsins, af því við héldum, að
það myndi ska,pa maninkyninu
bjartari framtíð! Og svo er
þetta árangurinn. Friðsöm,
varnarlaus þjóð eins og Abessi-
nia, er sótt heim með eiturgasi
og sprengikúlum! Viðurstygö
eyðileggingarinnar blasir við í,
einni af höfuðborgum vestrænn-
ar menninga,r!
En hinir sönnu lýðræðis- og
mannvinir láta sér ekki nægja,
að undrast fúlmenskuna í heim-
inurn og leita heimspekilegs
svars við spurningunni um sig-
ur menningarinnar yfir villi-
menskunni. Þeir leita að orsök-
inni — og finna, að hún er eklci
fólgin. í tækninni sjálfri, heldur
í því, hver á heldur.
Þýskar og ítalskar ílugvélar
í þjónustu spánska, »þjóðern,is-
sinnans« Francos varpa sprengi-
kúlum yfir Madrid. Barnamorð-
in í Madrid eru verk þýskra, í-
talskra, og spánskra fasista!
Hvar sem fasisminn, fer yfir, eru
spor hans drifin blóði.
Hermdarverk hans á Spáni
eru ný og hárbeitt viðvörun til
allra frelsip- og mannvina um að
Ferðaskrifstofa ríkisins eri eitt
af þarflegustu fyrirtækjum
þessa lands, um það verður varla
deilfc. Hin svívirðilega meðferð á
innlendu, og erlen,dlu ferðafólki
af svindluruim eins og Steindóri
Einarss., dyggilega studdum af
»fínu herrunum<< Zoega-bræðr-
um og Birni í innflutningsnefnd-
inni (já, það væru orð í tíma
töluð um innflutninginn hans
Björns) var orðin svo úr hófi
fram að öllum blöskraði, bók-
staflega öllurn. Þá var það að
þingmenn Framsóknarfl, og sós-
lalista sáu að óviturlegt mundi
að hafa. sóma alls landsins leng-
ur að veði, fyrir hinum csvífnu
fjárplógsmönnum, Steindóri &
Co. og samþykti að nafninu, til
lögin. um Ferðaskrifstofu ríkis-
ins. Það er kunnara en frá þurfi
að skýra að lögin eru hið mesta
viðrini vegna áhrifa frá- Birni
Ölafssyni og öðrum, sem spón *
hefðu mist úr aski sínum ef vit-
urlega hefði verið tekið á mál-
inu, því ágóðinn af starfsemi og
auglýsingum ferðaskrifstofunn-
ar rennur að mestu leyti í vasa
hinna sömu og áður, og endur-
greiðir ríkið þeim þannig marg-
faldlega það, sem það hefir
þvingað niður fargjöldin, með
því að auglýsa, fyrir þá án end-
urgjalds. Nú skyldu menn ætla
að bljöð Steindórsmanna væru á-
nægð með þess,a lausn málanna
á Alþingi en hvað gerist. Und-
anfarna daga hafa birst í Vísi
árásir á Ferðaskrifst. ríkisins og
starfsemi hennar, sem eru í
senn svo heimskulegar og sví-
virðilegar að fá dæmi muni
fyrir finnast, jafrivel í nasista-
blöðunum.
Árásirnar eru svo ber útúr-
leggja fram krafta sína til
stuðnings við lýðræðið — til
studnings við spánska lýðveldið.
snúningur og blekkingar að ó-
hugsandi er að rekja þann vef
liér, en ef einhver Islendingur
er til, sem lítur á blaðið sem
málgagn heiðarlegra manna,
verður hann að lesa greinarnar
ásamt svargrein E. P. Breim,
forstjóra Ferðaskrifstofunnar
Vitanlega er sljk frammistaða
óverjandi að heimila ferðaskrif-
stofu einstaklinga að starfa ó-
hindraði hér eftir að Ferðaskrif-
stofa ríkisins hefir lagt fram
stórfé til þess að draga hingað
erlencla ferðamenn og auglýsa
lan,d,ió, og að sjálfsögðu á skrif-
stofan sjálf að hafa sínar eigin
bifreiðar til þess að flytja er-
lenda feröamenn, sem hingað
koma á hennar vegum, um land-
ið, enda með því eina móti fyrir-
bygt að erlendir ferðamenn
len,d.i í höndum ósvífins okrara.
Þessi síóasta sending Stein-
dórsmanna verður vonandi til
þess að flýta fyrir þvr að Ferða-
skrifstofu ríkisins verði trygður
ágóðinn a,f sínum eigin auglýs-
ingum, en, ekki aðstandendum
Vísis, sem ávalt kasta skít er
þeim ómaklegum er sýnd misk-
unn.

Jdlahangikjötið
komið
Verzhmin,
Kjöt & Fiskur
Símar 3828 og 4764.
Starfsstúlkuafélagið
»Sókn« krefst breyt-
inga á alþýðutrygging-
unum.
Á fundi Starfstúlknafélagsins
Sókn 3. des 1936, voru eftirfar-
andi tillögur, um breytingar á
Alþýðutryggingunum samþykt-
ar í einu hljóði:
1. Sjúkrasamlög greiði læknis-
hjálp, lyf og umbúðir að fullu
bæði á sjúkrahúsum og utan
þeirra.
2. Fjölskyldudagpeningar fái alh
ir þeir, sem eiga fyrir skyldu-
ómögum að sjá.
Gift kona hafi sama rétt til
fjölskyldudagpeninga sé mað-
ur hennar atvinnulaus eða
styrkþegi.
3. Iðgjöld til sjúkrasamlaga séu
stighækkandi eftir efnahag
manna og njóti allir fullra
réttincla.
4. Sett verði ákvæði um að
greiðslufall iðgjalda til sjúkra-
jm**»***" ...........
HELSKIPIÐ eftir B. Traven 22
eða eigum við að senda vegabréfið á hótelið þar seni
þér búið?
Konan stóð á fætur. Þegar hún kom til baka eftir
klukkustund var vegabréfið fullbúið.
Auðvitað hlaut ég að fá oas ka pecj •mji[ jojqnSoA
sem enginn vafi. Skrifarinn þurfti ekki að senda það
til mín á hóíelið, ég gat vel sótt það, ekki var ég svo
upptekinn. En þegar ég væri búinn, að fá vegabréfið
yrði mér ekki skotaskuld úr því að fá skipsrúm. Kæm-
ist ég ekki á Bandaríkjaskip þá hlaut þó að vera
fult af clönskum, hollenskum eða enskum skipum. Að
minsta kosti fengi ég vinnu og þá urðu altaf einhver
ráð með að komast heim. Einhvernsstaðar hlaut aó
vanta mann til þess að mála og það var sú eina vinna
sem ég kunni. Nei, ég gat líka fægt málmhúðun. Það
hlutu að verða einhver ráð.
Ég hafði ])ó ef til vill verið nokkuð fljótur að álykta.
Nei, sendiherrar Bandaríkjamanna eru ekki eins bölv-
aðir eins og af þeim er látið. öll hallmæli lögreglu-
þjónanna í Belgíu, Hollandi og Frakklandi stafa auö-
vitað af þjóðsrnisríg.
Að lokum kom sá dagur og sú stund, að röðin, kom
að mér. Nafn mitt var kallað upp. Þjáningarbræður
mínir urðu allir að fara inn um sérstakar dyr. Mér
var aftur á móti boðið að ganga inn um sömu dyrn-
ar og í'eita frúin. Hverskonar viðhöfn var það. Hún
hlaut að spá einhverju góðu. Eg var beoinn að ganga
inn til Mr. Grgrgers, eða hvað hann hét nú annars.
Þetta var maðurinn, sem ég í hjarta mínu hafði lengi
óskað að hafa tal af. Hann hlaut að skilja mann-
legar þjáningar og raunir þess, sem hefir tapað vega-
bréfinu sínu. Hann hjálpaði ríku konunni, og hon-
um verður ekki meira fyrir því að hjálpa mér. Það
hefir verið einhver hollvættur, sem blés mér í brjóst
að hitta þennan mann,.
XI.
Sendiherrann var magur í andjiti og valdsmanns-
legur á svip.
— Fáið yður sætd, sagði hann og benti á stól í
stofunni. Hvað get ég gei’það áður.
—- Eg þarf að fá vegabréf.
— Hafið þér tapað vegabréfinu?
— Nei, en ég tapaði sjóferðabókinni minni
— Nú þér eruð sjómaður?
Nú breyttist tónninn í orðum hans. Nú var mál-
rómupinn orðinn, sárstaklega varfærinn. Dálítil stund
leið þannig, að hvorugur okkar %agði neitt.
— Eg varð strandaglópur.
— Þér hafið verið ölvaður?
— Nei, ég bragða ekki vín. Eg er strangur bind-
indismaður.
-— Nú, en þér sögðust vera sjómaður?
— Já, ég er sjómaður. Skipið fór þrenmr klukku-
stundum á undan áætlun. Það átti aó fara út á flóð-
inu, en af því það hafði engan flutning þurfti það
ekki að taka tillit til þess.
— Skilríki yðar hafa orðið eftir um borð?
Það verður að krefjast þess að menn eins
og Steindór Einarsson og Björn Olafsson
njóti ekki ágóðansaf starfsemi hennar.
— Já.
— Þetta mátti mér detta í hug. Hvaða, númer var
á bókinni yðar?
— Það ma;n ég ekki.
— Var hún árituð?
— Það man ég ekki nákvæmlega. Eg var háseti
á strandferðaskipum og sigldi til Boston, New York,
Balter, Philier, Golfer cg stundum til Wester, ég man
ekki glögt, hvort bókin var árituð.
— Þetta datt mér í hug.
— Menn eru, ekki altaf að líta í sjóferðabókina. Eg
hefi aldrei litið á hana allan tímann.
— Nú já.
— Ég hafói hana æfinlega í vasanum.
— Eruð þér borgarbúi?
— Nei, ég er fæddur uppi í sveit.
—• Var fæðing yðar skráð?
— Ég veit það 'ekki, ég var svo lítill þá.
—• Svo fæðing yðar hefir ekki verið skráð.
— Það veit ég ekki eins og ég hefi sagt.
— En ég veit það.
— Þér þurfið ekki að spyrja mig, fyrst þér vissuð
t fyrir yður?
— Var það kanske ég, sem var að biðja yóur um
vegabréf.
— Mér er ókunnugt um, hvort yður vantar vega-
bréf.
— Það eruð þér, sem viljið fá vegabréf en ekki
ég og, ef þér viljið fá það veröið þér að gera yður:
að góðu að ég leggi fáeinar spurningar fyrir yðuiv