Þjóðviljinn - 04.05.1937, Blaðsíða 3

þjöðViljinn
Þriðjudag'inn 4. maí 1937.
J arðræktarlögin nýju og
næstu áfangar í ræktunar- og
landbúnaðarmálum.
þJÓÐVIUINN
HálRagn Koinmfinistafloltte
fslands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bergstaðastrœti 27,
Bimi 2270.
Afgrelðsla og anglýsingaskrifsá
Laugaveg 38, simi 2184.
Kemnr út alla ðaga, nema
mónudaga.
Áskriftargjald á máuuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,01
Annarsstaðar & landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jöns Helgasonar,
Bergstaöastræti 27, simi 4200.
Alda samfylkingar-
innar rís með nýju
afli
Fyrir nokkrum .dögum var
rakin hér í blaðinu í örfáum
dráttum saga hátíðahaldanna 1.
maí.
Þar var sýnt fram á, að á
þeim árumb sem Alþýðuflokkur-
inn var ungur baráttuiflokkur,
þá voru haldnar kröfugöngur 1.
maí í Reykjavík, flokkurinn
fylkti liði undir rauðu fánana
þenna dag, og bar fram kröfur
sínar hér á l.andi, eins og stéttar-
bræður hans erlendis höfðu gert
áratugum saman.
En upp úr 1927 er sem færist
værð yfir flokkinn,. það er trass-
að að fylkja liði á götunni 1. maí,
eins og líka fer þá að fyrnast yf-
ir stefnumiálin. Það var fyrst eft-
ir 1931 er Kommúnistaflokkur-
inn hafði aftur gert 1. maí að
baráttudegi verkalýðsins, að Al-
þýðuf lokksfor ingj arnir þóttust
þurfa. að taka upp merki dagsins
líka og stofna til kröfugöngu.
Fréttir þær sem bárust í gær
frá hátíðahöldunum úti á l.andi
eru, allar á einn veg.
' AIþýðuflokkurinn heldur enga
úiifundi, engar kröfugöngur,
nema á Siglufirði, þar sem há-
Uðahöldin eru sameiginleg með
verklýðsfélögunum og verklýðs-
flolckunum báðunu
En á stöðum eins og Vest-
mannaeyjrm!,. Norðfirði og
Akureyri, þar sem verkalýðs-
félögin gangast fyrir samfylk-
ingarkröfug'öngU', kljúfa krata-
foringjarnir sig út úr röðum
verkalýðsins, og stofna til klíku-
fnnda. En verkalýðurinn á þess-
um stöðum sýndi slíkum foringj-
um verðskuldaða fyrirlitningu
og fylkti sér undir merki sam-
fylkingarinnar:.
Það eru þessir siömu Alþýðu-
flokksforingjar sera sífelt þykj-
ast vera að vinna að heill verka-
lýðsféjaganna og í umboði
þeirra.
Er það í þágu verkalýðshreyf-
ingárinnar, að. foringjar Alþýðu-
flokksins gera vesælar tilraunir
til að rjúfa fylkingar verkalýðs-
félaganna á Akureyri, Norðfirði
og í Vestmannaeyjumi?
Er það í þágu verkalýðshreyf-
ingarinnar,. að þessir sömu verk-
lýðsforingjar rjúfa einingu al-
þýðunnar í Reykjavík 1. maí, og
ganga í 4—500 manna óskipu-
legri göngu um bæinn og segja
það svo, að þefcta hafi verið
knöfuganga allra verklýðsfélag-
anna?
Verkalýðurinn í landinu er
Grundvöllurinn að tryggum
landbúnaði með menningarsniði
er óefað fullkomin ræktun. Þau
áhrif sem ræktunin hefir á alla
búskaparhætti, alt. efnalegt og
menningarlegt viðhorf sveitanna
mega heita altæk í umbyltingu,
frá, viðhorfum hins frumræna
búnaðar. Grasbrestur, farinfergi
og vetrarhörkur orka ótrúlega
litlu á hag þess bónda,. sem býr
á. ræktuðu landi. Heyfengur
verður meiri og auðveldari og
mögiýeikar skapast til þess að
framfleyta stærra. búi með lík-
uiii. tílkcstnaði.
Þetta hefir bændunum sem
heild skilist og einnig þeim
mönnuim, sem helst hafa fyrir-.
beitst í framkvæmdum ræktun-
armálanna. En ræktun landsins
kostar mikið fé,, svo mjkið, að
viðurkent er af ölluím, aðilum,
sem með þessi má,l fara, að
bændur rísi ekki undir óstuddir.
Sömuleiðis er ekki talið rétt, að
sú kynslóð. bænda, sem nú byggir
landið, haldi ræktuninni ó-
studd svo ört áfram sem nauð-
syn. líðandi tíma krefst. Þessi
voru, þau, meginrök, sem, knúðu
fram setning »Jarðræktarlag-
anna« 1923. Tíminn, semi þðinn
er síðan, hefir sannað réttmæti
þeirra úrræða, sem í þeim felast
cg einnig ágalla.
Við rannsókn, sem gerð var á
vegum »Skipulagsnefndar at-
vinnumála« hefir sannast, ao
stuðningur sá, semi lögin veita,
hefir komið mjög ójafnt, niður
hjá einsfcöku'm bændum. Söm;iv
leiðis hefir jarðræktarstyrkur-
inn oft: valdið óeðlil,egri og ávalt
þungbærri verðhækkun jarð-
anna.
1 hinum nýju jarðræktarlög-
u,m„ sem mikill styrr stóð um á,
s. 1. ári eru þessir vankantar
fceknir til meðferðar á þann veg
að til stórra bót,a getur talist:,
hámark er sett á, styrkinn t:il
hvers býlis og hann er gerður
nokkuð stighækkandi eftir því
hve mikils styrks býlið hefir áð-
ur notið samtals,, þannig að býli,
sem, fengið hafa samtals innan
við 1000,00 kr'. fá ákvæðisstyrk-
búinn að fá nóg af sundrungar-
pólitík Alþýðuflokksforingjanna,
það sýndi hann 1. maí bæði hér í
Reykjavík og þó einkum, úti á
landi, í Vestmannaeyjum,
á Norðfirði, Akureyri og víðar.
1. maí 1937 var enn ein sönn-
un þess, að verkalýðshreyfingin
vex að róttækni og djörfung að
sama skapi og áhrif kommún-.
ista vaxa. í verkalýðsfélögunum.
Alt það sem ungt er í verkalýðs-
hreyfingunni, öll stéttvísustu og
bestu öflin eru að snúast í lið
jneð samfylkingarstefnunni og'
kommúnistaflokknum.
Eftir 1. maí 1937 er enginn
sem efast um, að nú eru það
kommúnistar, sem eiga leikinn.
inn með 20% álagi, en býli, sem
fengið hafa yfir 4000,00 kr. fa
hann greiddan með 20% frá-
dragi. Sömuleiðis verður styrk-
urinn eftirl.eiðis reiknaður sem
fylgifé jarðarinnar, dregst frá
fasteignamati hennar, má ekki
veðsetjast og gengur ekki kaup-
um og sölum, og ef jörð hækkar
í verði, hækkar þetta fylgifé
hlutfallslega.
1 lögumi þessum er Búnaðar-
félag Isl.ands löghelgað sem að-
alaðili um framkvæmd allra
búnaðarmáleí'na og nýtt, gagn-
gert fyrirkomulag gert: uan skip-
un Búnaðarþings. Þessi kafli l.ag-
anna er svo stórt skerf í lýðræð-
is átt, að fullt fagnaðarefni má
vera, öllum frjálslyndum mönn-
um í bændastétt, og þer breyt-
ingar1, sem lágu, ítyrir hinu ný-
rofna þingi voru e. t,. v. skref
enn lengra í þessa sömiu, átt.
Yfirleitt tfc' ég nýjuj jarðrækt-
arlögin stórt, sk. 'f til umbóta frá
hinu,mi eldri. Þau eru viðurkenn-
ing löggjafarvaldsins á því að
fyrst og fremst beri að hjálpa
þeim veikuistu, og smæstu og
sömuileiðis: hinu að frjáls félags-
skapur bænda með sterku lýð-
ræðisfyrirkomulagi verði að
hafa forystu, í búnaðarmálum, yf-
irleitt.
En. þó við kommúnistar viður-
kennum íýlljlega þær umbætuu
sem Jarðræktarlögin nýju, fela í
sér og teljum, þær .mjög merki-
legar, er okkur þrátt fyrir það
ljóst að þau ná að ýmsu leyti of
skamt og að ýmsar hliðar þeirra
eru, mjög óljósar. Við vitum að
það er jarðræktarstyrkurinn,
sem hefir gert Ipgin vinsæl. Þó
er það allsendis víst að hann er
undir fjölmörgum kringumstæð-
um alveg ófullnægjandi, því stór
hluti bænda getiur mjög illa eða
alls enga ræktun framkvæmt.
Með nokkrum undantekningum
að vísu; er þessi hluti bænda í'á-
tækir einyrkjar og fjölskyldu-
menn, semi búa á meira'og minna
erfiðumi og úr sér gengnum býl-
um við lélegan húsakost. Með til-
liti til þess að. þeir eru að halda
við lítt viðhaldanlegui verðmæti
landsins og ala upp við mikið
erfiði nýja, k.ynslóð til starfs í
sveitum,, miæþr alt með því að
þeir fái allmikið ríflegri styrk en
þeir, sem betur og miklum mun
betur eru stæðir. En eins og ver-
ið hefir og verða, mun þrátt fyrir
þær umbætuir, sem orðið liafa,
þá verka styrkveitingar þær,
sem lögin ákveða aðeins sem örf-
un til þeirra, sem hafa einhverja
dálitla möguleika til sjálfstæðra
átaka umi ræktun en hvorki sem
örí'un eða, styrkur til hinna verst
stæðu.
Það atriði laga þessara, sem
sérstaklega er óljóst,, er framtíð-
arskipulag sjálíVar ræktunar-
innar. Það er að vísu viðuirkent
í lögunum að til mála geti komið
að leggja niður bygð á afskekt-
um, og erfiðum býlum, en, engum
aðila er í lögunuim gefið vald til
þess að úrskurða, um sl,íkt. Fer
því um það atriði eftir geðþótta
þeirra manna, sem á slíkum býl-
um búa. Oft getur því farið svo
að fé og erfiði verði bundið í
jörðum þessuimi þar sem engar
framkvæm’dir átti að gera sök-
um hinna takmörkuðu mögu-
leika, sem slík lönd hafa yfir að
ráða.
Annað það, sem telja m,á veika
hlið á jarðræktarlögunum, er af-
stcði'ileysi þeirra tiþ fyrirkomu-
lags jarðræktarinnar. Það er að
vísu, gert ráð fyrir tvennskonar
fyrirkomulagi ræktunarinnar.
einstaklingsræktun og félags-
ræktun, en ekkert ákvæði lag-
anna, bendir til þess hvort fyrir-
komulagið löggjafarvaldið teldi
heppilegra til fram,dát,tar bú-
rekstri með menningarsniði. I
lögumuim er að vísu veik viðu,r-
kenning fyrir því að fyrst beri
að rækta þau lönd, sem best:
Eins og getið var um hér í |
blaðinu í fyrradag vildi þao
hörmuilega slys til hér við höfn-
ina, að bíll með þrem mönnum
ók út, af »Sprengisandi« og 2
menn drUiknuðu.
Klukkan um há.lf 2 kom dáti
af »Hvidbjörnen« tiþ tveggja lög-
regluþjóna, sem v'oru að koma á
lögreglustödina og bað þá að
skakka leikinn við nokkra menn,
sem vildu, óðir og uppvægir kom-
ast út í skipið.
Brugðn lögregluþjónarnir þeg-
ar við og stigu upp í bíl sem,
var þar hjá og óku niður að höfn
en svo slysal,ega vildi til að bíl-
stjórinn náði ekki beygjunni og
rann bíllinn út af uppfylling-
u,nni.
Annar lögregluþjónninn Ár-
mann Sveinsson brauit þegar
rúðu í bílnum og tókst að sleppa
út og syn,da upp á yfirborðið, og
var honujn bjargað af manní úr
l.andi og dátunum af1 »iHvidbjörn
en«. Var Árma.nn all-mikið særð-
ur á höfði. Hann var síðan
fluittur á LandsspítaJann.
Var nú fenginn kafari til þess
að leita í höfninni. Fann hann
bílinn, brátt og skamt frá hon-
u.m lá, lík hins lögregluþjónsins,
Geirs Sigurðssonar. Haí'ði Geir
sýnilega komist út úr bílnum
eins og Ármann, en brostið þrek
til þess að komast; upp á yfir-
borðið.
1 bílnuim fann kafarinn lík
bifreiðarstj., Guðleifs Bjarna-
sonar.
Alment er tal.ið að það hafí
valdið slysinu að bifreiðarstjór-
inn hafði aldrei ekið bílnum fyr
en þá um daginn að blílinn var
með hægri handar stýri í stað
liggi cg auðunnust séui, en á,
I>essu sviði liggja lögin fasfc að
■hinni mjkl.u, eyðimörk úrræða-
leysisins.
En þrátt fyrir þessa ágalla,
sem hér hefir verið bent til og
þó ekki tæmandi, eru lögin, ein
þau, merkustu, sem sett, hafa ver-
ið á þessui síðasta kjörtímabili.
I þeim felst viðurkenning á
skyldu þjóðfélagjsins til þess að
létta undir með ræktun landsins,
nauðsyn þess að styðja fyrst og
fremsti þá verst settu og fullkom-
in viðui'kenning á naucsyn lýð-
ræðisins í forystusamtökum
bænda u,m ræktunarmál.
Hinir næstu, áfángar barátt-
unnar á sviði ræktunármálanna
virðast einkuim vera þessir:
1. Að miklrm. mun aukinn
styrkur til fátækra einyrkja til
ræktunar og húsabóta, er sé að
einhverju, leyt-i greiddur fyrir
fram.
2. Samfærsla bygðarinnar.
Rytjukct og heiðabýli verði lögð
niðuir en auðunnum, og vel sett-
uto löndum skipt.
3. Að vinna að því að félags-
ræktun og fél,agsnýting jarð-
arinnar að meira eða, minna leyti
verði viðurkend sem framtíðar-
skipulag ræktunarmálanna.
Síðar verðu,r rætt hér í blað-
inu á hvern hátt þessi megin-
verkefni eru framkværnanleg.
I. G.
vinstri handar, sem bíistjórinn
var vanur. Aðrir telja, að þaö
hafi vilt, bílstjórann, að »Hvid-
björnen« lá svo framarlega við
uppfyllinguna að landgangurinn
var nærri fremst á. enda hennar.
Guðleifur var ungur rr.aðiv og
ókvæntur, en Geir var kvænt-
u:r og átti eitfc barn.
Ármanni Sveinssyni leið þolan-
lega í gærkvöldi og er hann ekki
í neinni hættu.
Frá Spáni
FRAMH. A 3. SIDU.
hjálpa.r liði sinu í Bermeo, en
Baskastjórnin segir, að þeim
hafi verið varnað að kornast leið-
ar sinnar, með skothríð úr virkj-
um. Baska á Machichaco-höfða.
Erkidjákninn af Vallaaolid er
á leið til Rómaborgar, t,il fund-
ar við páfa,. Eir það ætlun hans,
að segja honum hið sanna um
eyðileggingu, Guernicaborgar á
Spáni. Erkidjákninn hafði komið
til Guernica að morgni þess 26.
apríl, eða rétt áðu,r en loftárásin
á borgina hófst. Hann leitaði
skjóls undir trjám nokkrum, og
var einn af þeim, fáu, sem sluppu:
ómeiddir. Erkidjáknin segist
ekki vita til þess að nokkrir
hinna særðm hafi lifað af sár sín.
(F.U.)
Slysið við „Sprengisand“
Enn veit enginn með vissu hvað olli því