Þjóðviljinn - 04.07.1937, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Sunnudagurinn 4. júlí 1937.
þJÓOVIIJINN
Mfeljrsm Kotnmfiulataílokkf
lslands.
Sltltjórl: Einar Olgeirsson.
Kititjðrn: Bergstaðastræti 30
elmi 2270.
A.lgreiðsla osr anijrlýsingaskriisk
Langavag 38, sími 2184.
Kemur út alla ðaga, nema
mánudaga.
Askriftargjald á inánnAi:
Reykjavík og nágremii kr. 2,01
Annarsitaðar á landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakiB.
Frentimiðja Jðns Helgaionar,
BergstaBiatrsetl 27, slmi 4200.
s. I. s.
Samband íslenskra sanwinnu-
félaga hefir lokið aðalfuindi sín-
u,m. S.l.S. er nú næst Alþýðu-
samb. Islands stærstu fjölda-
samtök íslenskrar alþýðu. Með-
limir S.I.S. eru; að tölu um 9000,
en á bak við meðlimi þess, sem
mest erui fjölskyldufeður má
heita að standi yfir 40,000 af í-
búum landsins og' yfirgnæfandi
meirihlu,ti þessara, meðlima skoð-
ar S.I.S. sem baráttuisamtök
neytenda og smáframleiðenda
á móti heildsölum, hringum og
hverskyns milliliðum. Og það á
S.I.S. líka að vera.
Að vísui hafa verið ýmsir mis-
brestir á því undanfarið að svo
væri, og eru, enn þó ýmislegt
hafi lagast. Skuldaverslu.nin hef-
ir verið f jötuir á þróun samvinnu-
hreyfingarinnar, sem .hún ekki
losnar við að fullu, fyr en kaup-
félögin hætta að vera um leið
lánstofnun fyrir iandbúnaðinn
og önnur stofnun teku.r það
hlu,tverk að sér. Stefna Pöntun-
arfélags Verkamanna um stað-
greiðslu hefir þegar sýnt sig
sem hina réttui samvinnustefnu:
og nær nú meiri og meiri við-
urkenningq,
Samábyrgðin hefir einnig ver-
ið fjötur á útbreiðslu samvinnu-
hreyfingarinnar, en nú er stórt
spor stigið í áttina til að afnema
þann fjötur með breytingu síð-
asta þings á samvinnulögunum.
Þó má betur breyta, ef duga
skah
Mikill galli og hindru,n á út-
breiðslu samvinnuhreyfingarinn-
ar hefir og verið hin opinberu,
tengsl S.I.S. við Framsóknar-
flokkinn. Til þess að samvinnu-
.hreyfingin og neytendasamtökin
geti orðið voldug og sameinuð
þarf sam,ba,nd þeirra að vera ó-
háð pólitískum flokkum. Viður-
kenningin á þessari nauðsyn vex
einnig.
Vitanlegt er og um tilraunir
auðmannastéttarinnar í Reykja-
vík til'að ná áhrifum og tökum
á S.I.S., einkum gegnum Lands-
bankann. Gegn þeim tilraunum
verða neytendasamtökin að vera
á verði.
S.I.S. ætti sem fyrst að geta
orðið heildarsamband íslensku
neytienda- og samvinnusamtak-
anna,, óháð pólitískum flokkum,
en sterkt vopn alþýðu,, (verka-
mannai, bænda, fiskimanna) í
lífsharáttu þeirra gegn hringum
og heildsöium gegn dýrtíð og
okri.
Að því ber öllum, sem vinna
vilja að frelsi íslenskrar alþýðu
að stefna,
Ósvitíim nazistaáródnr
flnttnr í íslenska ríkis-
útvarpinu.
SigiirbjÖFn í Ási reynii8 að verja kristmdómsofsókn-
---- JÞýskalandi — samkvæmt fyrirmælum Göbbels
irnar
Ræða Sigurbjöms Á. Gíslason- |
ar heimatrúboðspostula í Ási á
Prestastefnu,nni í fyrrakvöld var
stórhneyksli.
Það er stórhneyksli, að mönn-
um sem haldið er u,ppi af út-
breiðslusjóðum þýska nasismans
skuli lánað til afnota Ríkisút-
varpið, og fá leyfi til þess að
hella þa,r út yfir hlustendur slík-
um svívirðilegum nasistaáróðri,
Göbbels, yfirboðari Ástvaldar.
svo ómerkilegri en þó ósvífinni
áróðupsræðu fyrir þá stefnu, og
þá menn semi stjórna Þýskalandi
nú, og Ásklerkurinn hélt í fyrra-,
kvöld á Synódus,
Heimatrúboðspostulinn hafði
valið sér að efni þróun kirkju,-
málanna í Þýskalandi á síðustu,
árum, og hann klígjaði ekki við
þyí að veirja þá menn sem með
ótrúlegri harðýgði og grimd hafa
ofsótt kristna kirkju, og þjóna
hennar.
Sigurbjörn Á. Gíslason gerir
þetita eftir beinni fyrirskipun frá
fujltrúum útbreiðslumálaráðu-
neytis Göbbels hér á landi. Of-
sóknir nasistanna á kirkju og
kristnwm mönnum í Þýskalandi
hafa orðið ákaflega óvinsælar er-
lendis, Það ríður því á að reyna
að bera í bætifláka fyrir kirkju-
pólitík Hitlers. Og látum það
vera, að þessi útsendari Göbbels
flytji sína nasislaþulu, á klerka-
samkundum, en hitt er óþolandi,
að íslenska Ríkisútvarpið ,sé tek-
ið í þjónustui slíkra myrkravalda.
Ofsóknir nasista gegn prest-
um og öðrum kirkju,nnar mönn-
um hafa ekki síst bitnað á,
»Evangeli,sku, j átningarkirkj -
unni«, þó að stu,ndum sé reynt
ad láta líta svp út að þær bein-
ist eingöngu, gegn kaþólskum
mönnum. Og frá því haustið
1933 er Niemöller prestur frá
Berlín-Dahlem skoraði á alla lút,-
lierska prest,a að stofna Neyðar-
samþand presta (Pfarrer Not-
bund) hefir skipulagning and-
stöðunnar í hinu,m lúthersku
kirkjudeildum stöðugt farið vax-
andi, þrátt fyrir það að ofsóknir
stjórnarvaldanna hafa orðið
grimmúðugri.
Um hvað er barist;? Hug-
myndafræði nasismans rekst á
anda kristninnar, — kenningar
nasismans u,m yfirburði hins
»aríska« kynstofns eru, ósam-
rýmanlegar kenningum kristin- ,
dómsins, sem gerir ekki grein’ár-
mun þjóða og kynþátta.
Hitler þykir friðarkenning
kristninnar sér einnig þung í
skauiti, og grípa truflandi inn í
tilraupir nasistanna til að ala
börn u,pp í .hernaðardýrkun. Þá
er nasistum mjög óþægileg sú
til,vísu,n um gyðinglegan upp-
rujna kristindómsins, sem oft er
slengt á þá. Það, að allir verði
að trúa því sama verður að ein-
um þætti í þeirri viðleitni nas-
istanna að læsa alla þjóðina í
spennitreyju nasistahugsunar-
háttar,
»Evangeliska. játningarkirkj
an« berst gegn þessari viðleitni.
Hún afsagði hinn fasistiska rík-
isbiskup Muller, hermannaklerk,
sem fyrir 1933 var milligöngu-
m.aðu,r Hitlers og von Blombergs.
sem nú er hermálaráðherra, —
hún berst einnig gegn Kerrl,
kirkjumálaráðherra ríkisins. I
maílok 1936 sendi Játningai'-
kirkjan mótmælaskjai til Ilitl-
ers, og er þar mótmælt »skoða.na-
kúgun, ofsóknu,m á hendur lút-
herstrúarmanna, og stöðugum
njósnum um presta«.
Hitler syaraði þessu mótmæla-
skjali með því að láta handtaka
presta svo hundruðum skipti, og
fyrir nokkru, var tilkynt morð
d.r. Weislers, ritara Játningar-
kirkjunnar.
Þó er langt frá því að nasist-
unum hafi tekist að brjóta á bak
aftu,r mótstöðu »Játningarkirkj-
unnar«. Barátta hennar fyrir
trúfrelsi er einn þát,tu,rinn í
frelsisbaráttui þýsku þjóðarinn-
ar, baráttu, hennar fyrir hugs-
anafrelsi, málfrelsi og ritfrelsi,
félaga og fundafrelsi. Barátta
Játningarkirkjunnar gegn nas-
ismanum nýtu,r samúðar langt
út fyrir hennar eigin ábangend-
u,r. —
En eftir því sem andstaða
kirkjunnar gegn nasismanum
verður ákveðnari, eftir því verða
ofsóknirnar harðvítuigri. Síðustu
þrjár vikurnar hafa 80 prestar
verið handteknir í Þýskalandi og
50 hafa ýmist verið reknir frá
kjóli og kaiii eða bannað að pré-
dika.
Og fyrir nokkrum dögum
barst hingað fréttin um það, að
búið væri að .handtaka séra Nie-
möller, hinn andlega leiðtoga ev-
angelisku, Játningarkirkjunnar.
Hingað til hafa nasistamir
ekki þorað að ráðast á hann,
vegna þess hve vinsæll hann er.
Niemöller þessi var kafbáts-
stjóri í heimsstyrjöldinni, og hef-
ir síðan notið vinsælda meðal
háttsettra, manna í hernum. En
nú er honum ekki lengur hlíft.
Nú er .hann líka orðinn fórn fyrir
prestaofsóknum nasistanna.
Þýskir andfasistar, sem standa,
utan kirkjudeilda,, fylgjast með
baráttu kirkju,nnar gegn nas-
ismanum og styðja hana. Hitl-
ersstjórnin reynir að iáta líta
svo út sem barátta hennar gegn
»Þinn er mátturinn«.
Þýskir nasistar hafa snúið »Fað-
irvorinu« upp á Hitler.
kirkjupni sé barátta 'við kirkju-
legt afturhald, og auðvitað var
það þáttur í áróðursræðu, Ás-
klerksins. Það er því sérstök á-
stœða til að slá því föstu, að bar-
átta nasistanna gegn kirkjunni
ber þann sama- ramma aftur-
haldskeim og aðrar rádstafanir
þeirra í félagsmálum,.
Þess vegna taka, þýsku komm-
únistarnir afstöðu með kirkjunn-
ar mönnum í þessari baráttu við
nasismann. Þeir gera það án þess
að breyta í nokkru afstöðu, sinni,
afstöðu, marxista til trúarbragða.
En þýsku kom,m.ún,istarnir, eins
og kommúnistar alment eru and-
vígir því, að menn séut ofsóttir
vegna trúarskoðana þeirra. Þess
v,egna starnla nú þýsku komm-
únistamir við hlið kirkjunnar
manna í Þýskalandi, ,í barát't-
unni fyrir skoðanafrelsi.
*
Þetta athæf i nasistanna þýsku
er Ásklerkurinn að verja á ís-
lenskri prestastefnu, og varnar-
ræðunni er útvarpað af hluit-
lausu, ríkisútjvarpi!
Sigurbjörn Ástvaldur hefir
hingað til helst verið kendur við
anra þá, sem, verja á til heið-
ingjatrúboðs. En nú er svo að
sjá sem það muni borga sig bet-
ur að .hlýða fyrirskipunum Göbb-
elsútsendaranna og dásama til-
raunir nasistanna til að »af-
kristna« Þýskaland.
En þetta ætti að vera í síð-
asta sinn sem þessi málpípa
þýska nasismans, fær að senda
Göbbelsspýjuna út um. land á
bylgjum útvarpsins.
Það er einhuga krafa allra
frjálslyndra manna.
Úr stjómarskrá
Soyétríkjanna.
124. grein. Til þess að
tryggja skoðanafrelsi þjóðfé-
lagsþegnannœ, er ríki og
kirkja aðskilin, og einnig
skóli og kirkja. öllum er
frjálst að iðka tráarathafnir,
svo og að vinna gegn trúar-
brögðum.
123. grein. Jafnrétti aillra
þegna Sovétríkjanna, án til-
lits til kynstofns eða þjóð-
ernis, á öllum sroidum þjóðUfs-
ins, viðskipta-, menningar- og
félagslífs er óhagganleg lög.
Sérhver bein eða óbein
skerðing þegnréttinda eða
v.eiting sérréttinda vegna kyn-
stofns eða þjóðernis, varðar
við lög. Ennfremur hverskon-
ar viðleitni þjódemislegrar
einamgrunar eða til að vekja
hatur milli kynstofna.
125. grein. 1 samræmi við
hagsmuni almennings og til
tryggingar hinu sósíalistíska
skipidagi er öllum þegnum
Sovétríkjanna ábyrgst með
lögiim: a) málfrelsi, b) prent-
frelsi c) funda- og samkomu-
frelsi, d) frelsi til að farc,
skrúðgöngur og kröfugöngur.
Þessi réttindi eru trygð með
þvi, að liið vinnandi fólk og
samtök þess hefir umráð yfir
prentsmiðj mn, pappírsbirgð-
um,, opinberum byggingum,
götum, samgöngutækjum og
öðrum efnalegum skilyrðwm,
sem nauðsynleg eru., réttind-
um þessum til framkuœmdar.
Skotarnir komnir.
Skotsku, knattspyrnumennirn-
ir komu, í gærmprgun — og
mr.no þeir keppa við »iVal« á
morgun, Er þetta í fyrsta skipti
er þeir koma svo langt; norður á
bóginn og þykja þeim góð sín
fyrstu kynni af landi og þjóð.
Knattspyrnumennirnir búa á
Garði og mun þeim að kapp-
leiknum loknum verða boðið
austur til Þingvalla og ef til víð-
ar. —
Keppendur frá Skota hálfu
á mánudaginn verða þessir:
M. M. Mackay,
I. Anton,
R. E. Mackenzie, ,
J. S. Mackay,
A. D. Wiison,
W. G. Andersen,
A, B. Hastings,
P. M. Lang.
H. T, Martin,
J. C. Couper,
W. N. Calder,
D. Macl'eod,
S. M. Reid,
J. Hillocus,
P. O. Pucci.
Er þess að vænta að kappleik-
u,r þessi verði mjög »spennandi«
og mun marga fýsa að horfa á.
Útbreiðið
Þjóðviljann.