Þjóðviljinn - 20.08.1937, Blaðsíða 2

Föstudaginn 20. ágúst 1937.
PJOÐVILJINN
Moskva
Ennþá, einu sinni, er heims-
verki lokið, og enn eru það Sov-
étríkin, sem. framkvæœ<du' það
og vekja undrun heimsins.
1 þetita skifti er það skipa-
skurður, sem tengir Moskva-
fljótið við Volgu,; 128 kíl.ómetra
langur skurður var fullger fyrir
þrem dögum síðan og í gær
fengum við l,eyfi til að sigla eft-
ir honum og sjá, hvað gert, hafði
verið á fjórum. árum.
Til samanburðar við verk af
sama tagi má neína, að hér hafa
verið grafnir 173 milj. teninus-
metrar af mold, Suez-skurður-
inn ha.fði 75 málj., en það tók
11 ár að framkvæma það verk.
Auðvitað verður að viðurkenna,
að Lesseps hafði ekki aðra eins
tækni í þjónustu sinni, eins og
menn hafa nú til umráða. Nú
hefði hann áreiðanlega verif)
jafnfljótur Rússunum.
Pað er ítform'ö að gera
Moskva að hafnarbæ, sem nú er
stóru skrefi nær verulleikanum.
Nú hefir maður samband við
Kaspíhafið í suöri; til Eysíra-
saJ,ts og þar með Atlandshafs-
ins nær ma.ðr-,r í gegnum sku-rc
inn til norðvesturs, sem fullger
var ,strax á zartímunum, og fyr-
ir tveim, árum var opnaður
Hvítaliafsskuröurinn, sem er
notaður fúJJum fetum. Nú vant-
ar »ba.ra« síðasta skurðinn í kerf
ið: VoJga-Don-skurðinn. Þar sem
m.jóst, er eru aðeins 60 kílómetr-
ar, þó mun verða grafið þar,
sem er litlu breiðara en auðunn-
ara dal,drag til suðurs.
Sá skurður verður 100—120
km. á lengd og með nokkrum
skipastigum. Þar með næst sam-
band við Asovshafið og Svarta-
Kafiö; til Moskva verður hægt
að sigla úr öllum áttum,!
ÓmetanJeg þýðing þessa skilst
óðara af því, að 1945 mun bær-
inn telja 5 milj. íbúa. Aðflutn-
ingar verða því rniklir, en hann
verður líka verksmiðjubær, svo
að flytja, þarf að kynstur af hrá-
efnum.
'Fjórar hafnir verða.í Moskva
I— sín í hverri áttinni. Aðeins
ein þeirra er a.lveg til — farþega
höfnin, og þar lágu 4 mótorskip
búin til þess að flytja innan-
borðs 250 farþega og kl,. 8 um
morguninn streymdum við að úr
öllurn átfcum. Við vorurn þrír
hamingjusamir Skandinavar,
sem, höfðum fengið leyfi til að
fara, með. Hinir voru sérstak-
lega útvaJ,dir fagfélaga meðlim
ir, semi áttu að skoða hina nýju
bæjarprýði, áðu,r en hún yrði
opnuð öJlum,
En nú komumst við þrír óvið-
komandi með. N. K. Johansen,
danskur maður, þektur sem for-
maður fyrir »Dansk-Rmsisk
Samvirke« og höfundur rúss-
neskra kenslubóka. Maðu,r, serr,
veit ótrúlega mikið um Sam-
bandsríkin hérna og er ekki fast
hefdinn á vísdóm sinn. Og Norð-
maður, og það meira að segja
hreinn Norðmaður, Adriansen
að nafni og blaðamáður og
myndatökuímaður við blað í Ber-
gen. Hann hefir vaðsekkinn á
bakinu, og myndavélina með.
Pefer Feeucheo, Itiuu frægi datiski
nocðurfari, segir frá sigliugu atiöiir
Moskva — Volga-^kurdinn. Poiitikens.ág.’ST
?>< d’’
í
Ein af flóðgáttifm Moskva-Volghskurðsins
Við finnum okku.r stað a.ítu’.
á og litumst: um.
Hinum megin slcurðarin •.
flögi'a flugvélar eins og flugur.
Þar er æfingarvöllur, og þeir
varpa, fjcJ.da fólki niðu,r í fa.ll
hlífum.. I kyrru, björtu morg-
unloffcinu Jítiu' þet.ta dásamlega
út.
Svo siglum við, fjögra bála
flpti með samtaJs 1000 manns.
Og hvíJíkur hátíðarsvipur yfir
a.ndl.itu,m þeirra. Flestir þeirra
hafa aldréi áðu,r siglt með skipi,
og augu þeirra skima forvitnis-
l,ega alt ujm, kring. Þeir eru lílca
í hátíðaskapi.
Ungur m.aðu;r með medalíu
fyrir ágæta vinnu við byggingu
skurðarins úfskýrir fyrir okkur
það, sem við sjáum. Fallegúr
maðu.r og aðsópsmikill. Hann
segir frá skurðinum, hvað hann
mun verða fyrir Moskva, Fjcgur
verkefni, segir hann: 1) farþega
íl.utningur; 2) vömjfJutningar til
bæjarins; 3) tem;prun á varmnu,
í fljótinu:, sem flæóir oft yfir
um regnt.ímann og í leysingu.m,
svo aó kjallarar fyJjast vatni o >'
meira en þa,ð; 4) vatnsveita til
bæjarins; hreint;, heilbrigt,
ferskt og ríkil.egt; drykkjanatn
á hvaða tíma sem er.
Svo siglurn við meóan tvö loft-
för fljúga yfir okkur, voldugir
Jíkamir, sem svífa. af stað og
va-rpa. á okkur skugga í eina sek
úndu hvor.
Fyrst kom.v.m við til »Moskva-
hafsins«. Þad er gjört af mánna-
liöndum og er 300 ferkílómetrar
að stærð. Áour lá.gu þar engi og
þorp og vegir og brautarteinar.
Nú er þetta al.t; flutt; á hærri
staði, og menn eru svo ánægðir
yfir þessu vatni, aó1 þeir láta sér
ekki nægja minna en að nefna
það »hafið«, og það er vatn til í
vara fyrir skipsí igana og skuro-
inn yfirleitit.
Við sigluim r.nciir veginn 11
Leningrad, stórkostleg brú. O,
járnbi autarbrúin líka,. Meöíram
cllum skuvðarveggjunum liggur
Jjykt lag af hnullungum se.n:
nær nógu hátt upp til þess að
verja ströndina fyrir þeim bylgj
um, sem skipin mynda á sigl
ingu. Það hefir veriö óhemju
verk að útvega. steinana. i þessu
steinlitla landi og .hversu mikla
flutninga hefir það ekki kostað
Nú verndar þa,ð ströndina, og
lítur snoturlega út.
Hér liggur skurðu.rinn 162
metra yfir flæðarmáli Eystra-
salt-s og 38 metra. yfir vatnsboröi.
Volgu. 1 gegnum. 11 skipastíga
stígur maðuir niður til Volga-
fljótsins.
Auk þess eru varastigar á
PETER FREUCHEN.
ýmsum stöðu.m til þess að geta
útiJökað1 vatnið, ef gera þyrfti
viðgerðir. Þá eru fimm heljar-
miklar dælistöóvar, Jrver m.eó
fjórum dælum, sem dælt geta
81000 lítrum af vatni hver á
sekúndu:. Þa.ð er fimrn, sinnujn
meira vatnsmagn helclur en
Moskva-fljótið flytur inn til bæj
arins. Svo menn eru öruggir.
Við siglum áfram, og- fólkið
skemtir sér. Jnn í gegnum fagra
skcga og — eins og mianni finn-
ist — yfir engi þétt.vaxin grænu
grasi. Síðan. komum. við að sex
kílómetra Jöngu svæði, þar sem
höggva varð 27 metra niöur, það
er hæsti staðmr Jeiðarinnar, og
útsýnið lokast'. Þarna, varð að
grafa burtu sex miljónir ten-
ingsmetra.
Skurðu.rinn er alsstaðar 5,5
mfitrai’ á dýpt og 84 metrar á
breidd vdð yfirborð vatnsins. 11
skipastigar. Vat.nið, sem
drykkjarvatn er tekið út í ba->
inn, er 28 kílómetra. í buirtu. Þac
kemur í tveim pípum hvor um
sig 5,5 metrar í þvermál, og það
er síað og hreinsað og g'eirt; heil-
næm.t með margvíslegu öruggu
móti..
250 Rússar á einu skipi. Þaö
getu.r ekki ,á,tt sér stað' án söngs
og hljcðfærasláttar. Þegar menn
hafa undrast u,m stund og spurst
fyrir cg fengið út'skýringar, sæk-
ir einn af öðrum. balajaika eða
gítar e3a harmonikur, og syngja
allir.
Oft' er sunginn einsöngur, oft.
syngur stór kcr. Þeir kunna
flesta, söngvana, og þeir hlæja, og
gleðjast; og skemta. sér svo a,uð
veJdlega. Sjálft leiksviðið getur
heldi'.r ekki verkaö öðru vísi.
Sólin skein og loftið var hreint.
Inni við land lágu bæirnir og
fólkið, sem aðeins hafði haft
þrjá daga til þess a.ð hvílast. síð-
an vatn kom. í sku.roinn, stóð' og
horfði á skipin.. Rússneskir
bændur sem altaf höfðui búið
inni í landinu, Íangt, langt, burtu
frá öllu og öllum,. Nú veröa þeir
búsettir við heimsveiginn, nú
fara þúsundir manna fram; hjá
þeim dagJega, það eru alveg nýj-
ar sýnir, sem þera fyrir auga.
Nolckrir þeirra eru í nýjum hús-
um, gömlu heimkynnin, sem þeir
höfðu ræktað kringum í marga
ættliði, liggja nú á vatnsbotm,
og núverandi heimilj þeirra em
méð nýtísku sniði og þægileg aö
búa, í. Á mörgum stöðum gnæfa
kirkjurnar og glitra. í sóJskini.
Þær undrast líka. Kyrðin í kring
um þær er burtu. Hinn nauðsyn-
legi sljóleiki bændanna er horf-
inn. Það er ómögulegt fyrir kirkj
una að lialdast við á þessum upp
lýsingartímum.
A.driansen, Norömaðu.rinn
með eld í anda og p].ötur i
mypdavélin'ni, sýnir mér, . er
hann hefir í gær verið á sam-
yrkjttbúi og tekið myndir af guðs
þjónusto í fullum. gangi. Þat)
hefir staðið í norskum blöðum,
að síðustu, kirkjurnar væru,
tæmdar og rifnar niður eða eyði
lagðar. Hreinasta, bull, Fólk hef-
ir freJsi til trúariðkana, og guðs-
þjónustur eru haldnar, hvar
sem menn. vilja. Adriansen tók.
einmitt, upp mynd sem. sönnu,n.
Hann sagði, að alt hefði verið
frá gömlu tímunum, reykelsi og
dýrðlingamyndir og messur og
þykt lag af skít, a, prestin.u,m,.
Jæja við horfum aðeins á
kirkjurnar hér umhverfis og
undrumst; það veldi, sem þær
hafa haft. Hugsa sér, livað þær
eru: ríkttlega og skrautlega bygó-
ar mitt í þyrpingum af hrörleg-
um kofum fátækra, erfiðis-
manna, En ef of þurkasamt var,
sögðu prestarnir, að það staíaði
af skorti á bænahaldi og offur-
gjöfum, einkum. hina síðar-
nefndu, frá bændum. Síðan offr
uðu þeir, og að lokum, þegar þeir
höfðu offrað nógu miklu, kom
regnið. Og nú kernur upplýsing-
in og eyðilegu,r þetta alt, saman.
Verst af öllu, — segja menn —
er útvarpið, sem segir fyrir um
veðurútlitið. Það eyðileggur al-
veg vald prestanna yfir veðrinu.
Nú komum við til fyrsta skipa
stigans. Við eigum að fara átita.
metra niður, og maðurinn held-
uir langan fyrirléstur ujn fræði
stigans. Þau hlusta og spyrja og
furða sig öll, Við, sem höfuim séð
slíkt áður, hrífumst með af á-
kefð liinna, öll fjögur skipin
liggja í dokkinni og hliðið lok-
ast að baki okkar. Síðan er vatn
inu, hleypt út og við sígum hægt
á 15 mínútum 8 metra niður og
siglum áfram. Þá er öskrað af
hrifningu, .og fögnuður þeirra
brýst út, í söngnum: Við sigrum,
þau, skilja, að þau, eru mitt í
æfintýrinu, sem. orðið er að veru
leika,
Þegar við komum að næsta
stigaþrepi eru þau strax dálítið
rólegri, og þau, geta athugað alt
ga.umgæfilega og skilja, að það
FRAMHALD A 3. SÍÐU,