Þjóðviljinn - 10.06.1939, Blaðsíða 1

Herðíð
5-krónu
sofnunína
IV. AKGANGUR
LAUGABDAGUR 10. JÚNI 19S».
181. TÖLUBLAB
Hvad hciut þú
gerf fll að
úfbreíða
Þjóðvíl|ann I
9
Bæða Halifax lávarðar veknr ngg nm nýjan undanslátt við Hitler
Hví sendír Chamberlaín ekkí eínhvern brezkan ráðherra fil Moskva
heldur en Sfrang, aðalráðunauf sinn frá Múnchensamníngunum ?
EINKASKEYTI TIL PJÓÐV.
KHÖFN 1 OÆRKV.
Enska blaðið News Chronicle
lætur í ljóe ótta um að ræða sú, er
Halifax lávarður hélt í gær, kunni
að verða misskilin sem afturhvarf
til undanlátsstefnunnar. En það
mundi verða til þess að afstaða
Englands yrði enn þá verri og sé
það mjög hættulegt, ef Þýzkaland
haldi, að Bretland fýsi að fara í
nýja Miinchen-för.
Blaðið krefst þess með tilliti til
hinna ströngu hegningarráðstaf-
ana nazista gegn Tékkóslóvakíu,
að Bretar leggi alla stund á að
auka vígbúnað sinn og skapa og
treysta bandalag friðarins í Ev-
rópu.
Gabriel Peri utanríkismálarit-
stjóri l’Humanité lýsir Strang sem
Bretar senda nú til Moskva, sem
aðalráðunaut Chamberlains við
svikin í Munchen. Þessi herra, sem
hefði einmitt nýlega verið í Pól-
landi og hefði ætlað sér þar sama
hlutverkið og Runciman lék í
Tékkóslóvakíu, meðan á MUnchen-
sáttmálanum stóð. Spyr hann að
lokum hversvegna Chamberlain
sendi ekki einhvem af ráðherrum
sínum til Moskva, ef hann láti sér
Wan~Tschin Weí
uppvís ad land~
ráðum
Einkaskeyti til Þjóðviljans
Moskva í gærkvöldi.
VVan-Tschin-Wei, sem einu
sinni var varaformaBur Kuom-
intang-fiokksins en var rekinn
ú,r honum í vetur fyrir að
leggja til að taka boðum Jap-
ana, hefur nú orðið uppvís að
því að hafa þegið mútuír í stór-i
um stíl frá Japönum, til að reka
erindi þeirra, bæ5i með blaða-
útgáfu i s hanghafi og allskotiaT
iarinjiarrj skaðsemdarstarfsemi.
Ennfremur hefur það komizt
upp að hann hefur beinrinisfar
Ið sjálfur til Tokíio til að skipu-
leggja með japönskum hernað-
ajrsinnum á hvern hátt hetju-
leg mótstaða Kínvelrja helzt
yjrði brotin á bak aftur.
Kínverska ríkisstjómin hefur
nú fyrirskipað að taka hanrt
fastan hvenætr sem í hann næst.
FRÉTTATIRARI
Svona var það í Miinchen.
— Eiga Samskonar
taka sig?
svik eftir að endur-
ant uin að samningar náist.
Blaðið Le Soir telur ræðu Hali-
fax merki þess, að Chamberlain sé
fús á að semja á ný við Hitler í
þeirri von að iosna þannig við þrí-
veldasáttmálann Aðalmarkmiðið
sé að stöðva samningaumleitanim
ar við Moskva og gefa Hitler færi
á að gera nýjar árásir á hið sam-
eiginlega ö^yggi.
Smáskærnhernaðiir Kin-
verja iærlsl i ankana.
EINKASK. TIL pJÓÐVILJANS
MOSKVA I GÆRKV.
Sovétstjómin hefur útnefnt W.
G. Dekanosov og S. A. Losovski
sem varamenn utanríkismálafull-
trúans.
Frá Shanghai er símað, að smá
skæruhemaðurinn í Kína fari sí-
vaxandi. Á hverju einasta svæði,
sem japanski herinn hefur tekið
herskildi, eru kínverskir smá-
skæmhópar og sjálfsvarnarsveit-
ir, sem heyja látlausa baráttu
gegn japönsku landræningjunum.
Þrátt fyrir herferðir Japana til að
„hreinsa” Sjanhai-héraðið, fjölg-
ar stöðugt smáskæruhópunum á
þessu svæði. Fyrir nokkmm dög-
um kom 4000 manna kínversk her
sveit til Tschapu, norðaustan við
Hantsjau og heyir þaðan smá-
skæruhernað. Smásveitir úr þess-
um her dreifðu sér um Putung-
héraðið og meðfram Sjanghau-
Nantschou-járnbrautarlínunni og
ráðast kínverskar hersveitir það-
an á hverri nóttu á japanska járn-
brautarvarðliðið. Sífelldar skærur
eiga sér stað milli Japana og kín-
versku liðsveitanna í nágrenni
Nantschou og til borgarinnar
heyrast sífelldar skotdmnur. Fyr-
ir skömmu brauzt smáskæmhóp-
ur inn á japanskan flugvöll rétt
við Nantschou og kveikti þar í 4
flugvélum.
Við Taihusce er fjölmennur her
Fargjðld haekka
mcð áæflunar~
bílum
Fæðí hækkar á
skípum
Fargjöld með áætlunarbílum
hafa hækkað um 5%. Fargjöld
til útlanda hafa hækkað um
8%, og fæði hefur stórhækkað
á farþegaskipunum.
Mikil er blessun gengislækk-
unarinnar.
sjálfboðaliða, sem telur yfir 100
þús. hermanna. f þessum liðssveit-
um em einnig margar konur .og
heldur þessi her nánu samstarfi
við 4. kínverska fastaherinn. Ibú-
amir láta þessum hersveitum alla
mögulega hjálp í té.
Til samans telja fasti herinn og
smáskæru-hópamir í Nanking-
Sjanghai- og Hantschou-fylki yfir
400 þús. manna.
FRÉTTARITARI
Bretar mótmæla
morði Japana á
brezkum þegn
Moskva í gær
Yfirgangur Japana í alþjóða
hvierfum; kínversku stórborg-(
anna fer mjöig| í vöxt og leiðir
til sískarpari árekstra við lýð-
ræðisríkin, einkum Bretland.
Virðist atburður íeinn í Shang-
hai ætla að valda hinum skörp
ustu deilum milli Breta og Jap-
ana. j
Fyrir nokkrum dogummyrtu
Japanir brezkan þegn í Shang-
hai, Tinclair að nafni að nafnr,
Nú hefur brezki sendiherrann
mótmælt þessu mjög eindreg*
ið og leggur fram sannanirfyr
ir þ'L#að Japanir hafi rekið
byssusting í glegnum manninn,
eftir að búið var að yfirbuga
mótstöðu þá, er hann veitti
þeim, er þeir réðust á verk-
smiðju þá, sem hann starfaðí
við. Síðan hafi Japanir van-
rækt að láta hann fá læknishjálp
og neitað fulltrúum brezka ræð
ismannsins um að heimsækja
hann á spítalann. Er mál þetta;
mjög alvarlegt.____
Nýr þnlnr
f ráði mun vera að nýr kven-
þulur taki til starfa við Ríkisút-
varpið innan skamms. Jón Þórar-
insson, sem gegnt hefur störfum
varaþular um hríð, mun þá hætta
og nýrri skipun verða komið á um.
skiptingu milli þulanna.
St. Jóhann er nú orðínn að víðundri í aug-
um allra saemilegra manna fyrír sina þjóðhunnu
úrskurðí o$ ofþeldíslöggjðf. Nýjasfa afrek hans
á því sviði er að úrskurða Þróff á Siglufírði
ýmisf úr Alþýðusambandínu eða í það.
Samkvæmf lögum um vínnumíðlunarskrif-
sfofur# eíga verklýðsfélög innan Alþýðusam-
bandsíns, sem sfarfa á sama sfað og skrífslof-
an, að kjósa eínn mann i sfjórn skrífsfofunnar.
I St jóhann hefur nú úrskurðað Þróft úr Alþýðu-
sambandínu fíl þess að gefa Ólafí Thórs fœkí-
tíl að skípa mann í sfjórnina.
œn
Verkamannafélagið Þróttur á
Siglufirði sagði sig úr Alþýðusam-
bandinu í marz-mánuði, sem kunn-
ugt er. Félagið fékk fljótlega
skeyti frá Stefáni Jóhanni, gervi-
forseta Alþýðusejmbandsins, jþar
sem hann tilkynnti hátíðlega að
úrsögn félagsins yrði ekki tekin til
greina.
1 aprílmánuði skyldi kjósa i
stjóm vinnmiðlimarskrifstofunn-
ar á Siglufirði. Þá kom enn til-
kynning frá St. Jóhanni um það
að hvorki Þróttur né Brynja (fé-
lag verkakvenna á Siglufirði)
gætu kosið mann i stjórn vinnu-
miðlunarskrifstofunnar, þar sem
þessi félög væru ekki í Aiþýðu-
sambandinu. í þessum félögum
báðum eru um 900 manns. Þá var
eftir eitt verkalýðsfélag á Siglu-
firði, sem er í Alþýðusambandinu,
það heitir Losunar- og lestunar-
mannafélag Siglufjarðar, og telur
12 meðlimi. Þetta félag hugðist að
kjósa mann í stjóm vinnumiðlun-
arskrifstofunnar. En áður en þrí
verki va!r lokið, kom tilkynning
frá atvinnumálaráðherra um að
búið væri að skipa mann í sætið.
Itöisbu fasíst-
arnír jáia á síg
sjóránín
EINKASK. TIL pJÓÐVI
KHÖFN f GÆRKVÖLDI (FÚ)
Italir halda nú áfram að
stæra sig af framferði sínu á
Spáni og hælast um hve ósvíf-
ið þeir hafi logið og rofið eiða
og yfirlýsingar.
Italslct hermálaiát segir, að
Jlt frá því í nóvember 1936
hafi ítalskir kafbátar verið að
fjölda skipa, sem þá var kallað
verki fsoir Franco og sökkt
að sökkt hefði verið af „óþekkt
um” kafbátum.
Fréttaritari.
Valur Reykjavíkur-
meistari í 1. flokkj
Úrslitaleiknum milli Vals og K. I og kvittar með mjög fallegu skoti
R. lauk með sigri Vals 2:1. Veð- | frá Agli Kristbjöms á 20 metra
urskilyrði voru mjög slæm, storm- | fœri og óverjandi. Mark K.R. setti
ur og regn og völlurinn blautur. j Öskar. Síðari hálfleikur er meira
Aðalfundur S. í. S.
Aðalfundur S. I. S. verður hald-
inn að Reykholt í Reykholtsdal
dagana 31. jan.—3. júlí.
Það er mjög mikið álitamál hvort
leyfa skuli leiki í svona veðri, þar
sem heilsu leikenda (og áhorfenda
jafnvel líka) er teflt í hættu
vegna vosbúðar og kulda, fyrir ut-
an nú hitt að lítil von er að ná
góðum leik. Þó skal það sagt báð-
um líðum til verðugs hróss, að
þau sýndu oft góðan leik og til-
þrif. K. R. lék undan vindi fyrst
og setti fyrsta rnarkið eftir nokk-
ur áhlaup. Valur herðir sóknina
Vals, þó gerir K. R. bæði fyrst og
svo síðast áhlaup, en ekki tekst
að senda boltann í netið. Sigur-
páll kom svo með sigurmarkið
fyrir Val, og var svo þessi út-
koma nokkuð rétt eftir gangi
leiksins. Bæði félögin hafa efni-
lega, unga menn í liðum sínum t.
d. Hafliða, Öskar og Halla í K. R.
og Binna, Geira og Dodda. Valur
fékk 6 stig, K. R. 4, Víkingur 2
og Fram ekkert.
Verjandi
Sfi. Jéhftuu
Aðalblöð Breiðfylkingarinnar
Vísir og Morgunblaðið hafa
þvemeitað að skýra frá bráða-
byrgðalögum Stefáns Jóhanns um
verkamannabústaðina. Þau eru
sem sé ekki alveg gjörsneydd því
að kunna að skammast sín. Loks
fann þó Stefán verjanda i herbúð-
um Sjálfstæðisflokksins. Verjand-
inn er Hannes Jónsson fyrrver-
andi kaupmaður, kenndur við
Laugaveg 28. Hannes er alþekkt-
ur maður hér í bæ, og mun engum
blandast hugur um, að mjög sé
jafnræði með þeim St. Jóhanni um
mannkosti. Um eitt tekur Hannes
St. Jóhanni þó stórlega fram.
Hann er hreinskilinn og segir ber-
lega að bráðabirgðalögin hafi ver-
ið til þess sett að koma Héðni
Valdimarssyni úr stjórn Bygg-
ingafélags alþýðu. Hann hefur
fengið rúm fyrir þessa frómu
játningu sína í Morgunblaðinu og
er bezt að lesendur Þjóðviljans fái
sýnishom af henni. Þar segir svo:
„Verkamannabústaðimir hafa
að engu liði orðið verkamönnum”.
„Húsin hafa orðið þrældýr vegna
fyrirhyggjuleysis, og reksturs-
kostnaður gífurlegur vegna ó-
stjómar".
„Það vakti gleði margra okkar,
stofnenda Byggingarélags alþýðu,
er bráðabyrgðalögin voru gefm út
um daginn.þau sem svipta Héðinn
Valdimarsson einræðisstjóm í fé-
laginu. Við erum að vona, að nú
verði fyrir alvöru hafizt handa
um það, að hindra eyðileggingar-
starfsemi kommúnista í hagsmuna
félögum alþýðu”.
Hver efast um að St. Jóhann
I hafi fengið verjanda við sitt hæfi?