Þjóðviljinn - 17.06.1939, Síða 2

Laugardaginn 17. júní 1939
MéÐVILJINN
0JÓOVIUINN
Ctgefandl:
Sameiningarflokkur . alþýðn
— Sósíalistaflokknrinn —
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofur: Hverf-
isgötu 4 (3. hæð), sími 2270.
4fgrei8slu- og auglýsingasknf-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
Vskriftargjald á mánuði: .. .
Reykjavík og nágrenni kr.
2,50. Annarsstaðar á landinu
kr. 1,75. í lausasölu 10 aura
eintakið.
'/íkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Simi 2864.
DlDllllllkilllllWiillllfl
.'IIUIIMIIIIilillUllllllllliiUIUUilflllilliyiMlllllilMflURllillllllIililUlllllUlilltlllliillli'lllliUini
’HIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIilllllllHIIIIIIIIIIIII
DNBA FðLKIB
Ekki aðeins orð - held-
ujUrWnf&r
ur og athafnir
„Vér móímajluni
allír"
í dag, 17. júní, ættu þeir Ólaf-
ur Thors og St. Jóhann að
sitja heima og lesa sögu
Trámp'e greifa og vita hvort
þeir fyndu skyldleikann með
honum og sér. Og þingmanna-
ræflar Breiðfylkingarinnar, sem
hvorki þora að æmta né
skræmta, þó gerræði sé beitt
af stjórnarvöldunum, gæiu lit-
ið sig sjálfa í spegli sögunnar
sem þá þjóðfundarmenn, er
samþykkja vildu frumvarp
Trampes, en til þeirra kallaði
Guðbrandur Vigfússon að þeir
hefðu gleymt því aö þeir væru
Islendingar.
Nú á tveimur síðustu mánuð-
um hefur það gerzt á íslandi
að æðstu embættismenn þjóð-
arinnar hafa herfilega misnot-
að það vald, sem þingið að
þjóðinni forspurðri hefur trúað
þeim fyrir. St. Jóhann hefúr
með því að ljúga að konungi
gefið út bráðabirgðalög, sem
ekkert eru annað en gerræðis-
fulít brot valdasjúks ráðherra
á lýðræði þjóðarinnar. Og þeg-
ar viðkomandi aðili, sem ætlar
að hlýða lögunum, hefur orð-
ið við því, en ráðherrann sér
samt ekki valdadrauma sína
rætast, þá tryllist ha,nn aftur og
hótar í blaði sínu að beita
harðstjóm og meðhöndla ís-
íendinga sem glæpamenn, ef
þeir ekki uppfylli óskir hans.
Ólafur Thors hefur fetað í
fótspor hinna afturhaldssöm- •
ustu dönsku ,„kancelli“-yfir
valda og fjármálaráðherra, er
héldu með neikvæðu valdboði
sínu niðri framförum á íslandi.
Pannig lætur hann ógert að svara
beiðnum helztu bæjarfélaga
landsins um að fá sjálf aðleggja
fram fé til atvinnuframkvæmda
— af því hann .álítur það hættu
'legjt í hagsmunum einnar vold-
ugrar hálfdanskrar fjölskyldu á
Islandi.
Og um þetta framferði ger-
ast allir ráðherrar íslands v og
níu tíundu hlutar Alþingis sam-
sekir með þögninni.
Þessir ættlerar munu í ydag
vanhelga nafn Jóns Sigurðsson
ar með því að reyna að tengja
það við þjóðfjandsamlegar gerð
ir sínar. Sjálfir myndu y þeir
ekkert óttast meir, en ,ef hann
væri lifandi vor á ..meðal. Hon-
um gætu þeir ekki smútað með
rektorsembætti við Mennta-
skólann, — Danir reyndu það
en tókst ekki. Hann ■. myndi
ekki láta þá kaupa ,sig fyrir
bankastjórastöðu eða forstjóra
embætti til að þegja sem mús
undir fjalarketti við gerræði^yf-
irvalda og einokun spilltrar
fjármálaktíku á .verzlun og yat-
vinnulífi landsins. Herrar Breið
fylkingarinnar eru nú fegnastir
Þegar hinn margumtalaði at- f
burður við Reykjavíkurhöfnina
skeði, gerðu Breiðfylkingar-
blöðin upphlaup mikið og
fjargviðruðust yfir spillingu
þeirri, er til væri meðal æsku-
lýðsins. En þessi blöð, sem ann-
ars eru vön að hilma samvizku
samlega yfir • spillingu og
hneykslismál yfirstéttarinnar,
sneiddu alveg hjá því að benda
á orsakir þeirrar siðferðislegu
upplausnar, sem vissulega fær-
ist í aufcana meðal nokkurs
hluta t*nga fólksins.
Og þó þarf ekki nema heil-
brigða skynsemi til að sjá þá
staðreynd áð vínnautnin, afbrot
in, slarkið og hinn siðferðis-
legi sljóleiki meðal æskulýðs-
ins hefur aukizt samfara at-
vinnuleysinu, fátækt unga fólks
ins og erfiðari aðgangi þess að
menntun. (Það skal tekið fram
að hér er ekki rætt um þá yf-
irstéttarunglinga, sem látið hafa
á sér berai í sambandi við heim
sóknir vissra erlendra skipa).
Margur unglingurinn hefur
orðið fórnarlamb vínnautnar
og siðleysis vegna þess, að þjóð
félagíð hefur neitað honum um
vinnu ög menntun, og látið
hánn eiga sig, rænt hann mögu-
Ieikanum til að neyta skapandi
æskukrafta sinna og gert fram-
tíðarvonir hans að engu.
Þeir sem bera ábyrgðina á
þessu eru valdhafarnir, foringj-
ar Breiðfylkingarinnar, sem ár-
um saman hafa ýmist sem ráða-
menn ríkis eða bæja — lofaðl
æskulýðnum vinnu, en svikið
jafnharðan, svo atvinnuleysið er
meira nú en áður. Ábyrgðina
bera þeir, sem vanrækt hafa
því að Jón Sigurðsson er dáinn
fyrir 60 árum, því þeir vita
meðsjálfum sér að hann hefði
orðið óþægilegur ljár í ^þúfu
þeim, er nú feta aftur á bak
í áttina til danskra einvaldskon-
unga.
En Breiðfylkingin á eftir y’.o
reka sig á það að andi Jóns
Sigurðssonar lifir enn þá, ekki
hjá spilltri, mútuþægri ,em-
bættismannastétt, sem alltaf
var honum svikul, — ekki hjá
bröskurum, sem allt meta ,Jil
peningagildis, því þeir menn
skildu aldrei Jón Sigurðsson,
heldur hjá íslenzkri ^lþýðu
sem veit að frelsið ^er fyrsta
skifyrði hennar til að ^auðnast
bætt lífskjör og réttljæti p m,aain
félaginu. Og í anda ,Jóns Sig-
urðssonar berst alþýðan gegn
því gerræði, sem arftákar
Trampe greifa nú fremja.
Eins og Jón Sig-
urðsson á t stærsta augna-
hlik’í íslenzkrar sjálfstæðis-
baráttu mótmælti ^aðferð
Trampe greifa á þjóðfundinum
og allir þjóðhollir fundarmenn
tóku undir, — eins mun íslenzk
alþýða sameinast gegn gerræði
eftirapenda Trampes undir
fleygu vígorði 'þjóðfundarins,:
„Vér mótmælum aWir“.
uppeldismálin í landinu, lokað
Menntaskólanum í Reykjavík 1
fyrir alþýðuæskuna og hunds-
að fram af sér kröfur unga
fólksins urn nýja skóla.
Þessa hluti og aðra hliðstæða
hefðu Breiðfylkingarblöðin
minnzt á, ef þau hefðu ekki
ætlað sér að leyna hinum sönnu
orsökum vandræðaástandsins á
meðal unga fólksins — óstjórn
auðvaldsskipulagsins og kæru-
leysi valdhafanna um velferð-
armál æskulýðsins.
Breiðfylkingin hefur engarjá-
kvæðar tillögur borið fram í
þessu efni. Hið eina, sem hún
starblínir á og undirbýr er það,
að lögskipa æskulýðipn í kaup
lausa eða því nær kauplausa
vinnu. En um það kærir unga
fólkið sig ekki.
En hvað leggið þið þá til?
munu menn spyrja.
Við leggjum til að ekki verði
látið sitja við siðferðisprédik-
anir einar.
Við leggjum til eftirfarandi:
Fyrsta og aðalatriðið er að
sjá unga fólkinu fyrir atvinnu,
— ekki kauplausri þvingunarj
vinnu — heldur frjálsri vinnu,
er veití möguleika til viðunandi
lífsframfæris og geri ungu al-
þýðufólki mögulegt að stofn-
setja eigin heimili án mildlla
fjárhagsörðugleika. M. a. er það
knýjandi nauðsyn að þjóðfé-
lagið sjái öldruðu fólki, sem
lagt hefur fram æfilangt starf
í þágu þess, fyrir viðunandi
ellitryggingum til þess að æsku-
lýðurinn geti fyrr komizt inn
í starf og framleiðslu.
I öðru lagi er nauðsynlegt að
reisa fleiri alþýðu- og gagn-
fræðaskóla, sem og að afnema
takmarkanir þær, er nú gilda í
Menntaskólanum í Reykjavík
Það er sömuleiðis ástæða til að
taka undir kröfu Farmannasam
bandsins um sjómannaskóla.
Ennfremur er nauðsynlegtað
veita íþróttunum allt aðra að-
búð, en þá, sem verið hefur.
’Skal hér aðeins bent á íþrótta-
svæðið við Skerjafjörð, sem
hið opinbera sýnir hið mesta
kæruleysi.
Og að síðustu það, sem unga
fólkið þarf að gera og það
er að reisa sjálft rönd við spill-‘
ingunni, og skapa sér menning
artæki, er vinni í þá átt. Hér
er fyrst og fremst átt við stofn
un æskulýðsheimilis — fyrst
og fremst í Reykjavík og svo
víðar eftir getu —. Slík æsku-
lýðsheimili ættu að vera menn-
ingarmiðstöðvar unga fófksins
þar sem það gæti í frístundum
sínum Iesið, teflt, teiknað o. fl.
En þetta verkefni er þannig
vaxið, að ekkert einstakt æsku
lýðsfélag er þess megnugt að
leysa það til fulls. Þessvegna er
samvinna allra framsækjnna
og þjóðhollra æskulýð. f la^aog
annarra — eins og t. d. verka-
lýðsfélaga,nna, Góðtemplara-
reglunnar o. fl. — æskileg og
nauðsynleg.
Þetta eru nú í stuttu máli
okkar tillögur. Við búumst við
að margir muni þeim sammála
og verða þær ræddar nánar síð
ar hver um sig.
Og svo að lokum:
Æskulýðsfylkingin býður
öllum æskulýðsfélögum' í sairn
keppni um það að láta fundi,
skemmtanir og mót unga fólks
ins fara fram með sem mestu
menningarsniði. Það mun ekki
standa á okkur. Sönnun þess
var Þingvallamótíð.
Eggert porbjamarson
Esjnför
I kvöld kl. 6 verður lagt af
istað í Esjuför Æ. F. R., legið
í tjöldum við Mógilsá yfirnótt-
ina og gengið á Esju á ,morgun.
Fyrir þá, sem ekki geta farið
í kvöld verður ferð kf. 9 í fyrra
málið. Þáttakendum sem ekki
hafa tjöld með, verður séð fyr-
ir tjaldplássi. Fjölmennið!
Vísir talar í fyrradag með
fjálgleik miklum um að verð-
launa þurfi beztu síldarstúlk-
urnar og sjómennina. En vill
Vísir ekki segja unga fólkinu
frá því, hversvegna Breiðfylk-
ingarstjórnin hundsar beiðni
Siglfirðinga um leyfi til að reisa
nýja verksmiðju svo að fleiri
ungmenni fái að vinna?
GERIZT MEÐLIMIR ÆSKU-
lýðsfylkingarinnar
kaupið LANDNEMANN.
Tjaldbúðir á pingvallamóti
Æskulýðsfylkingarinnar.
Frá starfí Æsku-
lÝðsfylkíngarinnar
Æskulýðsfylk’ngin á Akureyri
hefur nýlega fengið að gjöf lít
ið en laglegt hús, er stendur á
fögrum stað ofan við bæinn.
*
Margar góðar ljósmyndir
voru teknar á Þingvallamótinu.
Voru þrjár beztu myndirnar
verðlaunaðar á myndakvoldi, er
Æ. F. R. hélt fyrir skömmu,
og verða þær birtar í næsta
tbl. Landnemans.
**
Síðastliðinn sunnudag unnu
inargir meðlimir Æ. F. R. að
bamadegi „Vorboðans". M.a.
seldu þrír félagar samtals 567
merki.
*
Kvikmyndin, sem tekin var
af Þingvallamótinu verður vænt
anlega tilbúin seint í júlímánuði
*
Skrifstofa Æ. F. R. verður í
sumar opin alla virka daga kl.
6 7 síðd. Auk þess verður
gjaldkeri félagsins til viðtals á
hverju miðvikudagskvöldi kl.
8 9.
*
pehr meðlimir Æ. F. R., sem
taka sér sumarfrí og vilja vita
af ferðum annarra félaga, eru
beðnir að snúa sér til skrifstof-
unnar, sem inun hjálpa til að
samræma sumarleyfisferðir
þeirra, er þess óska.
Allir meðlimir Æ. F. R. eru
áminntir um að koma á skrif-
stofu félagsins og greiða gjöld
sín.
Þar er einnig tekið á móti
nýjum félögurm
,,Þá, sem guðírnir ætla að tor-
týma, firra þeir vitinu”, — hve
oft dettur manni ekki þetta forna
spakmæli í hug, er menn lesa Al-
þýðublaðið.
Gerðir, eins og St. Jóhanns í
byggingarmálum alþýðu, og grein
ar, eins og „A1 Capone” í Alþýðu-
blaðinu í fyrradag, sýna og sanna
hve vit-firrtir þeir menn eru, sem
að þessu standa.
Héðinn Valdimarsson er í aug-
um St. Jóhanns-safnaðarins eins
og Satan er í augum annara heit-
trúarsafnaða — og mönnum er
kunnugt hvernig slíkum verður við
er þeir sjá sjálfan höfuð-fjandann
ganga ljóslifandi.
Það mun því í ramskekktu heila
búi þessara veslings manna þykja
frekar væg samlíking að jafna
slíkum höfuðpaur v:ð A1 Capone.
sem hafði um 130 morð á samvizk-
unni. St. Jóhanns-söfnuðurinn
lcennir sem sé Héðni um að hafa
unnið frá söfnuðinum Dagsbrún
og Byggingarfélag alþýðu — og
það jafngildir því í augum annara
heittrúarsafnaða, sem hefði Sat-
an rænt jörðinni frá Drottni.
Það má vafalaust til sanns veg-
ar færa, að brjálsemi sem þessi,
er birtist í Alþýðublaðinu, sé ekki
hættuleg á meðan hún takmarkist
við skrif í það blað og útötun á
þess þolinmóða pappír.
En þjóðfélagið verður að vera
við því búið, að svona sjúkdómar
„slái sér út”. Og þess eru þegar
nokkur merki:
1 vetur kom einn af embættis-
mönnum Skjaldborgarinnar inn á
opinbera skrifstofu. Kvað haun
þar upp með það úr eins manns
hljóði, sem auðsjáanlega hafði
lengi brotizt um hjá honum undir
niðri: „Eg gæti með köldu blóði
hálshöggið Héðinn Valdimarsson”
fslenzka þjóðin gerir rétt • þvi
að vera við öllu búin, — því ekk
ert óarga dýr er viltara en, lltill
Skjaldbyrgingur, sem heldur að
hann sé að missa bitlinginn sinn.
SÓSIALISTAFÉL. rvikur.
SKRIFSTOFA félagsáns
er í Hafnarstræfí 21
Sími 4824.
Opin alla virka daga frá
kl. 2—7 e. h.
Félagsmenn eru áminntir um að
koma á skrifstofuna og grelða
gjöld sín.
Þeir félagsmenn, sem ekki hafa
i fengið skírteini geta vitjað
þeirra á skrifstofuna.
STJÓRNIN,
Nú er sumarið komið og æskan fer að baða sig í sól og sjó. Myndin er frá baðsrönd í
Danmörku.