Þjóðviljinn - 14.07.1939, Blaðsíða 3

ÞuÓÐVILJINN
Föstudagur 14. júlí 1939
330 skráðir atvinnuleysingjar
Aívínnulcysíd cr nú það mcsta, sem verid
hefur undanfarín ár um þetta lcytí
Ríkisstfómín aðhefst ekkerf, nema
cydíleg$a atvínnumöguleika lands~
manna
12. júlí — í fyrradag — voru skráðir á Vinnu-
miðlunarskrifstofunni í Reykjavík 330 atvinnuleysingj-
ar. Á sama tíma 1938 var talan 253, 1937 voru 222
skráðir og 1936, — en þá var atvinnuleysið mjög til-
finnanlegt — voru skráðir 305 atvinnuleysingjar. At-
vinnuleysingjatalan er því nu sú hæsta sem verið hef-
ur um þetta leyti, síðan Vinnumiðlunarskrifstofan tók
til starfa.
Þetta er ástandið eftir 3ja mánaða stjórn Breið-
fylkingarinnar. Ríkisstjórnin, sem lofaði að bæta úr at-
vinnuleysinu hefur ekkertgert til þess að auka atvinn-
una. Þvert á móti hefur hún hindrað byggingu verka-
mannabústaðanna fram til þessa, tefur enn og ætlar
jafnvel að eyðileggja byggingu síldarverksmiðju á
Siglufirði, — og i Rvík gerir Breiðfylkingin leik að þvi
að fresta vinnunni ;við hitaveituna.
Sú BreiðfyJkiug, &eni nú fer
með völd í landinu, hóf göngu
sína með því að fella gengið á
íslenzku krónunni um 22 %,
hækka þanhig verðið á öllum
erlendum nauðsynjavönim, sem
fólkið þarf að kaupa, hækka
verðið á salti, kolum, olíu og
veiðarfærum til útgerðarínnar,
setja upp verðið á Öllum bygg-
ingarefnum :©. frv.
Altt var þetta varið^af Breið-
fylkingarblöðimum með því að
þetta þyrfti ,að gera, ti! þess að
auka atvinnuna. að allt hefði
verið komið í silíkt öngþveiti
hjá 3 ráðherrastjórninni, at-
vinnuleysið v.efið svo ógurlegt
og hmn yfirvofandi, seáð það
hefði veríð eina bjargráðið að
bæta 2 ráðherrum viðtog taka
íhaldið með í stjóm.
Og asú eru staðreyndirnar
famar að tala um efndir loíorð-
anna. Atvinnúleysið hefur aldr-
ei verið méira en nú á þes&um
tíma árs, ®íðan 1935. Öngþveit-
ið, sem íhaldið þóttist ætla að
bjarga þjóðínni úr með því að
setjast að hitlingajötunni mfeð
Framsókn og Alþýðuflokknum,
hefur farið hmðversnandi. Og
það er ekki móg með að rík-
isstjómin sjálf bafi ekkert gert
til að bæta úr þessu. Ráðherr-
amir hafa bókstaflega keppzt
um hver þeírra væri duglegast-
tur í að hindra ísleœdinga í þVií
að auka atvínnuna ®g bæta af-
komu fólksíns.
Regar eitt af beztu samvinnu-
félögum Islendínga, Bygging-
arfélag alþýðu í Reykjavík, æfl-
ar að hefjast handa um áfram-
haldandi byggingu verkamanna-
bústaða í Reykjavík, rís upp
drjóli einn í ráðherrastól, mað-
,uf, sem fær stórfé erlendis frá
:til að reyna að eyðileggja ís-
jlqnzka verklýðshreyfingu, og
■gefur út bráðabirgðalög, til að
reyina að eyðileggja félagið og
'byggingu verkamannabústað-
anna.
Reg.ar ein atorkusamasta bæj
arstjóm Islendinga, bæjarstjórn
Siglufjarðar, hefur útvegað sér
lán erlendis án ríkisábyrgðar,
til að byggja stóra, nýtísku síld-
arverksmiðju þar, þá dirfist liálfl
danskur ráðherra, sem er sam-
sekur öðrum álíka um mílljóna-
skuldir Kveldúlfs, að draga ís-
lendinga á því mánuðum saman
að fá þetta leyfi og hugsanlegt
að hann ætli að kóróna dráttinn
rneð því að neita þeim um það,
Þannig ier framkoma ríkis-
stjómarinnar hin fjandsamleg-
asta í garð þjóðarinnar, sem
hugsazt getur. Ekkert er skeytt
um loforðjn, sem gefin voru, —■'
ekkert skeytt um hag alþýðu
sem þjáist af atvinnuleysi og
skorti, — það eina, sem vald-
hafamir hafa áhuga á er að
einoka undir valdránsklíku sína
atvinnulíf þjóÖarinnar.
Þetta ástand er óþolandi fy'rir
verkalýð landsins, er þjáðst hef-
ur árum saman af atvinnuleys-
Martin Tranmæl, Ihara kunni
ritstjóri norska „Arbeiderbkd-
iet“ og einn helzíi foiingi norska
verkamannaflokksins, varð 60
ára 27. júní s.l.
Sextugsafmælis |>essa merk-
ismanns norsku verklýðshreyf-
ingarinnar var mínnzt á ýmsan
hátt á Norðurlöndum. M. a.
var „Arbeiderbladeh' norska
daginn áður mestmegnis tíleink-
: að honum.
Margt og mikið má um Tran-
itflnæl segja og deíla, en eitt
atriði er það alveg sérstaklega,
satn sýnir hve gífurlegur mun-
ur <er á afstöðu Tranmæls og
afsféiðu Alþýðuflokksins á ís-
landi .hinsvegar, þó hinn síðar-
nefndi í örvæntingarfálmi sínu
^sé að r;eyna að nudda sér upp
við norska Verkamannaflokkinn
I norska „Arbeiderbladet"
standur 26. júní þessi setningí
jySérhver sósíallsti hlýtur í
dag að sjálfsögðu að Skoða
Sovétríkin sem sterkasta vígi al-
þjóðjegu verklýðshreyfingarinn-
arM.
( Þessi setning sýnir afstöðu
Tranmæls tíl Sovétríkjanna.
En hver er svo afstaða Al-
þýðuflokksins hér heima?
Hún er sú að líkja Sovétríkj-
unum, „sterkasta vígi alþjóð-
legu verklýðshreyfingarinnaru,
daglegíaj við fasistaríkin og
leggja þau að jöfnu Sovétríkj-
unum. Gerír það auðvitað ekki
til hvað Alþýðubl. segir, — en
fyrir þann litla hluta íslenzks
verkalýðs, sem enn les Alþýðu-
blaðið, þýðir þessi látlausi ó-
hróður og ósannindi, að veikja
trú hans á sósjíalismanum1 og
inu og sér nú ástandið fara
hríðversnandi.
Þetta ástand er óþolandi fyrir
Islendinga, sem öldum saman
hafa barizt fyrir atvinnufrelsi;
verzlunarfrelsi og lýðréttindum
og sjá nú litla valdaklíku, sem
svikizt hefur til valda án þess
aðþoraað spyrja þjóðina, ræna
íbúa landsins þessum réttindum,
hverju á fætur öðru.
Svikastjóm Breiðfylkingar-
innar, stjórn atvinnuleysis, kúg-
unar og ofbeldis, verður að
. víkja. Hefðu ráðherrarnir 5 ein-
’ -hverja sómatilfinningu, myndu
þeir segja af sér, eftir þau svik,
sem þeir þegar hafa drýgt gagn
vart kjósendunum, sem leinu
sLnni treystu þessum flokikum.
En fyrst auðséð er að þessir
herrar hafa enga tilflnningu
gagnvart þjóðinni og dreyma um
það eitt að skapa hér einræði
nokkurra braskara og bitlinga-.
manna, þá verður þjóðin undir
forustu verklýðsstéttarinnar að
sameinast til að knýja fram af-
sögn þessarar skemmdarstjórn-
ar, sameinast til að skapa þá
þjöðfylkingu, er ein megnar að
bæta afkomu íslenzku alþýð-
unnar með því að auka atvinnu
liennar, eins ©g nú þegar er
isannað að állir mögúleikar eru
á, en stjórnarvöldin eru þar nú
sá þrándur í götu, sem ryðja
'verður Qr vegi.
ttjöðfélagí 'því, sem ihann hefur
skapað.
Rannig vinnur Alþýðublaðið
beatííriis* 1 í söimu átt og fasism-
inn, þveröfugt við það, sem
heilbrigð verklýðshreyfing
:þarfn&st.
15 áira afmælí
Mongólalýd-
vcldísíns j
Ressa dagana heldur Mon- j
gólska lýðveldið hátfðlegt átján j
ára afmælí mongólsku bylting- i
arinnar og 15 ára afmæli lýð- i
veldisins. Afmælislns er minnzt i
um öll Sovétríkin, og hefurvak-
ið sérstaka athygli vegna hinna
síendurteknu árása á landíð und
anfarna mánuði.
Blað Rauða hersins „Kras-
naja svesda" ritar m. a. í tif-
■efni af afmælinu: „Öryggi landa
mæra Mongólalýðveldisíns er
í góðum höndum. Hinar ó-
svífnu árásir japönsku hershöfð
ingjanna enda með algerum ó-
sigri þeirra. Mongólska þjóðin
mun hiklaust halda áfram bar-
áttu sinni fyrir aukinni velmeg-
„Isvestía“, aðalmálgagn sov-
étstjórnarinnar, endar ritstjórn-
argrein um afmælið á þessa
leið: „Atburðir síðustu vikna
hafa enn á ný sýnt öllum heimi
að Bolsévikar láta ekki sitjavið
loforðin tóní“.
SafnM ðshrifendmn
Tranmæl og Alþýðn-
blaðspólitíkin

Efnafræðisstofnunin við háskól-
ann í Colorado hefur nýlega eign-
ast heimsins nákvæmustu vog. Er
hún svo næm, að hún gerir mun á
því hvort hluturinn, sem á hana
er lagður, er einum milljónasta úr
milligrammi þyngri eða léttari. En
ekki nóg með það. Vogin er svo ná
kvæm, að falli sólargeisli á hana,
kemur það fram á henni. Vogina á
að nota til ýmissa hárnákvæmra
rannsókna og er hún geymd í her-
bergi úr þykku gleri, þar sem
hvorki munur á ljósi, hita eða raka
hefur nein áhrif.
•»
Fyrir rúmum þrjátíu árum eða
30. júní 1908, féll afar mikill loft-
steinn til jarðar í Sibiríu. Drunum
ar heyrðust í 1000 km. f jarska frá
staðnum, þar sem steinninn féll.
Lofttþrýstingurinn var svo mikill,
að menn og dýr köstuðust til jarð-
ar á 600 km. svæði frá steininum
og í 400 km. fjarlægð sáu menn
eldsúluna, sem brá fyrir er stein-
inum laust til jarðar.
Það var í sögutíma í sænskum
bamaskóla og kennarinn spyr
bekkinn hvað hafi verið merkileg-
asta verk Karls IX.
Eftir langa þögn svarar einn
drengurinn: — Gústav Adolf.
«■**
Fógeti einn í Danmörku átti 22
ára starfsafmæli fyrir nokkru. Lét
hann þess getið, í tilefni af afmæl-
inu, að hann hefði aldrei í sinnii
embættistíð látið taka lögtak fyr-
ir opinberum greiðslum.
Þér eruð búnir að sitja hér í
bílnum í 2 klukkustundir, án þess
að hreyfa yður hið minnsta.
— Já, ég bíð eftir tveimur mönn
um.
— Hverjír eru það?
— Maðurinn, sem á bílinn fyrir
framan mig, og maðurinn, sem á
bílinn fyrir aftan mig.
***
Fallbyssa sú, er Þjóðverjar not-
uðu í heimsstyrjöldinni til þess að
skjóta með á París, var 200 smá-
lestir að þyngd. Hlaup byssunnar
var 34 metrar. Af byssu þessari
var skotið á Parísarborg á 120 km
færi. Segja Þjóðverjar að þeir hafi
skotið 320 skotum úr byssunni og
að 180 af þeim hafi hitt París.
Fyrsta skotinu var skotið 23. marz
1918, en því síðasta 9. ágúst sama
ár. Eftir það var fallbyssan flutt
til Þýskalands, þar sem þýzka her-
'Stjórnin taldi sér sigur vonlausan
og vildi ekki að byssan félli i hend
ur fjandmanna sinna.
•»
— Hver er munur á kvæntum
manní og piparsvein ?
— Piparsveinn getur verið asni
án þess að vita það sjálfur, — en
það kemur a!ldrei fyrir með eigin-
mann.
SÓSIALISTAFÉL. RV1KUR.
SKRIFSTOFA félagsins
cr í Hafnarsíi'aeíi 21
Sími 4824.
Opin alla virka daga frá
kl. 2—7 e. h.
Félagsmenn eru áminntir um að
koma á skrifstofuna og greiða
gjöfd sín.
Þeir félagsmenn, sem ekkl hafa
fengið skírtelni geta vitjað
þeirra á skrifstofuna.
STJÓRNIN.

er
Mynd þessi er frá undirbúningi verzlunarþingsins,
stóð yfir í Kaupmannahöfn nýlega. Er hún tekin á Christi-
ansborg og sýnir M. Duchess, ritara móttökunefndarinnar, á
tali við tvo af starfsmönnum danska þingsins.
Kennaraskólanemarnir dönsku
komu í gær úr för sinni um Suð-
urlandsundirlendið. Verði gott og
bjart veður í dag, munu þeir
leggja af stað til Norðurlandsins
um Kaldadal. Verði hinsvegar
dimmviðri, er gert ráð fyrir að
ferðinni verði frestað að minnsta
kosti til morguns.
Prentniyn das to fa n
LEIFTUR
býr'til I. flok.ks /trc/it
mytidir fyrir lægsta v erd.
Hafn. 17: Simi 5379.
NÝTT oe eOTT
NautakjöL
Nýr lax,
Hangíkjöf,
Salfkjöt.
Vcrzl.
Kjöt & Físfcur
Símar: 3828 og 4764
Tilkynning.
Þelr sem gera vílja tilboð í að byggja prestseturshús
íí Saurbæ á Hvalfjarðarströnd, geta fengíð teíkníngu og
útboðsauglýsíngu hjá undírrítuðum, meðan upplag endíst
Húsameísfarí rikísíns,
Arnarhválí.
ÞAÐ ER EINS MEÐ
Hraðferðir B. S. A.
og ÞJÓÐVILJANN
Alla daga nema mánudaga
Afgreiðsla í Reyhjavíh á
BIBJEIÐASTOÐ ÍSLANDS . — Sími 1540.
Bifreiðasföð Akurcyrar.
Hraðferðir Steiadðrs
AHar okkar hraðferðír til Akureyrar eru um Akranes.
FRA REYKJAVfK: alla mánudaga, miðvikudaga og föstu-
FRA AKUREYRI: alla mánudaga, fimmtudaga og laug-
ajrdaga.
M. s. Fagranes annast sjóleiðina. — Nýjar upphitaðar bifreið-
ar með útvarpi.
STEINDÓR Sínri: 1580, 1581. 1582. 1583, 1584.
Tllkynnlng
tíl kaupenda úf á landí sem fá blad-
íð sent belnt frá afgreíðslunni.
Árgjaldið fyrir yfirstandandi ár á að greiðast í júlí þ. á.
Þeir, sem ekki hafa gert skil fyrir 1. ágúst eiga á hættu
að blaðsendingar til þeirra verði stöðvaðar eftir þann tíma.
Árg. 1939 kostar kr. 20.50. Munið að gera skil fyrir 1.
ágúst.
Afgreiðsla Þjóðviljans
Box 57. Reykjavík