Þjóðviljinn - 11.04.1943, Blaðsíða 2

2
ÞJOÐVILJINN
Sunnudagur 11. apríl 1943.
SMIPAUTCEKrn
w
OIMISINS
r
Armann
til Stykkishólms og Búðardals.
Flutningi veitt móttaka fram til
hádegis á morgun.
Bjarnarey
til Vestmannaeyja. Flutningi
veitt móttaka eftir hádegi á
morgun. Fólk, sem þarf að kom-
ast til Vestmannaeyja, gefi sig
fram á skrifstofu vorri fyrir kl.
11 á morgun.
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16
DAGLEGA
nýsoðin svið. Ný egg,
soðm og hrá.
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.
14 kar.
gullhringar
með ekta steinum, fyrir dömur
og herra, handunnir — vandaðir,
fjölbreytt úrval.
Aðalbjörn Pétursson,
gullsm., Hverfisg. 90.
Sími (fyrst um sinn) 4503.
nanaaaannaan

„Reykvíkingar undramli"
Hannes á hominu gerir afgreiðslu
Alþingis á frumvarpinu um stsekkun
lögsagnarumdæmis Reykjavíkur, að
umræðuefni í gær. Honum farast
þannig orð:
„Einhverskonar samkomulag hefur
komizt á um- stækkun lögsagnarum-
dæmis Reykjavíkur. Þar hefur
Reykjavík orðið að víkja nokkuð
langt frá fyrirætlunum sínum, eftir
því, sem ég bezt sé. Út úr frum-
varpinu hafa verið tekin stór og góð
lönd og lítið eða ekkert komið í stað
inn. Væntanlega mun borgarstjóri
skýra þetta mál á næsta bæjarstjórn
arfundi. Reykvíkingar urðu töluvert
undrandi, er þeir sáu þessi endalok
málsins á Alþingi.“
Hvað undrast
Reykvíkingar?
Það efr alveg rétt hjá Hannesi, að
Reykvíkingar eru talsvert undrandi,
yfir því að mál þetta skyldi ekki ná
fram að ganga á Alþingi, í þeim bún-
ingi, sem bæjarstjóm óskaði eftir,
en mesta undrunarefni Reykvíkinga
í því sambandi er, að tveir af þing-
mönnum Alþýðuflokksins, þeir Finn
ur Jónsson og Ásgeir Ásgeirsson
greiddu atkvæði gegn frumvarpinu
í sinni upphaflegu mynd, og fengust
þá fyrst til að Ijá því lið, er búið var
að slá af kröfum Reykvíkinga, •
Ef Alþýðuflokkurinn hefði
verið óskiptur?
Það kom í ljós við meðferð málsins
í neðri deild, að aðeins sautján þing-
' menn voru reiðubúnir að fylgja
frumvarpinu út úr deildinni í því
formi, sem bæjarstjórn óskaði eftir.
Þessir sautján skiptust þannig í
flokka: Allir þingmenn sósíalista, 7
að tölu, 7 af þingmönnum Sjálfstæð-
isflokksins og 3 af þingmönnum Al-
þýðuflokksins. Átján þingmenn voru
hinsvegar ráðnir í að hindra E^ð mál-
ið yrði afgreitt óbreytt frá deildinni.
Það vom allir þingmenn Fram-
sóknarflokksins, 10 að tölu, 6 af
þingmönnum Sjálfstæðisflokksins og
tveir af þingmönnum Alþýðuflokks-
ins.
Hér var því um tvennt að velja
fyrir fulltrúa Reykjavikur á þingi,
að breyta frumvarpinu, eða að láta
það falla við þriðju umræðu í neðri
deild.
Hef enn fyrirliggjandi
Karlmanna^rýkfrakka
Dunlop, White-Heather, Rainbow o. fl af gömlum
birgðum með gamla lága verðinu.
Verzlun H. Toft
___________________ Skólavörðustíg 5, Sími 1035.
í. S. í.
S. R. R.
Sundmeistaramot íslands
Mótinu lýkur annað kvöld kl. 8,30 í Sundhöllinni.
Keppt verður í: 400 m. frj. aðferð karla, 400 m. bringusundi,
100 m. bringusundi kvenna, 3 x 100 m. boðsundi o. fl.
Aðgöngumiðar seldir í Sundhöllinni á morgun.
Tryggið ykkur aðgöngumiða í tíma.
AUGLÝSIÐ í ÞJÓÐVILJANUM
Þeir tóku þann kostinn að fara
samkomulagsleiðina.
Ef Alþýðuflokkurinn hefði staðið
óskiptur með málinu, hefðu fulltrúar
Reykjavíkur ekki þurft að velja á
milli þessara tveggja kosta, þá hefði
frumvarpið verið samþykkt út úr
neðri deild í því formi, sem bæjar-
stjórnin óskaði, með 19 atkvæðum
gegn 16.
Reykvíkingar eru talsvert undr-
andi yfir að Alþýðuflokkurinn skuli
vera klofinn í þessu máli, og að það
I skuli vera fulltrúar hans, sem ollu
t því að falla varð frá ýtrustu kröfum
I þeirra.
Og enn talar einn úr hópi
Alþýðuflokksins
Ásgeir og Finnur greiddu eins og
áður er sagt atkvséði gegn frumvarp
inu í þeirri mynd, sem það kom frá
efri deild, en áður hafði einn af
þingmönnum Alþýðuflokksins, Guð-
mundur í. Guðmundsson hamazt
gegn því í efri deild. Þegar það kom
aftur til efri deildar, eftir að neðri
deild hafði breytt því, lýsti Guð-
mundur því yfir, að Mosfellshrepp-
ur hefði beðið ósigur í málinu, hann
greiddi því þó atkvæði, en kvaðst
gera það í trausti þess/ að Reykja-
vík sæktist ekki eftir að fá meiri
lönd frá nágrannahreppum sínum.
Hannes minn á hominu, ertu ekki
alveg undrandi yfir framkomu
flokksins þíns i þessu máli?
Styðjið Noregssöfnun rit
höfundafélagsins — Kaup-
ið bókina Níu systur
Óheppileg orð
Herra ritstjóri.
f Bæjarpóstinum í gær, þ. e. 8.
apríl er lítil grein eftir x + y, sem
nefnist „Samvinnuskólinn í sveit“.
Grein þessi væri í alla staði hin
prýðilegasta, ef þar væri ekki einni
málsgrein um of. En þar segir, eftir
að rætt hefur verið um fyrirkomu-
lag nýs menntaskóla að Laugar-
vatni: „----— Þá væri fljótlegt að
losna við íhaldsdót og rauðliða úr
skólanum, með því að gefa þeim frí
einhverja nóttina í manndrápsbil..“
Enginn, sem þessi orð les, þarf að
fara í grafgötur um það, að hverju
hér er stefnt og við hvað er átt, þó
að undir rós sé talað.
Hér er að því sneitt, er sá sorg-
legi atburður gerðist í Laugarvatns-
skóla, fyrir nokkrum vetrum, að
einn námspiltur hvarf af skólaum
og fór sér að voða eftir að hafa orð-
ið til að brjóta reglur skólans og
neyta áfengis.
í Ólánlega eru þessi orð sögð í
nefndri grein.
j Eg, sem hefi verið í skóla hjá
Bjarna á Laugarvatni, á erfitt með
að átta mig á því, að um sök frá
hans hálfu hafi verið að ræða i
þessum sorgaratburði,. En kannske
: eru það lítil rök út af fyrir sig. Þó
þykist ég eins fær að dæma hér um
og þeir, sem ekkert þekkja til.
Látum það liggja milli hluta.
Hitt ætti hverjum manni að vera
ljóst, að það er hæpinn málstaður
að taka upp vörn, þó að óbeinlínis
sé, fyrir þá, sem í þetta sinn svik-
ust inn í Laugarvatnsskóla með
brennivín sitt og þá bölvun, er því
fylgdi. Það er vægast sagt ósæmilegt
að vera með svívirðilegar glósur og
mannskemmandi aðdróttanir í garð
skólastjórans fyrir það, að hann
gengur eftir, að reglur þær, sem
t. maí verður dagur hinna
sameinuðu launþega
Þegar fátækir verkamenn
fóru í fyrsta sinn í kröfugöngu
1. mai, fyrir aldarfjóröungi
síím, brsstu valdhatamiv af
meöaumkvun. En bros þeirra
hvarf smám sama.r.. Þúsund- j
imar, Gém ganga nú fylktu 1
liði 1. maí ár hvert á götum
Reykjavíkur, em orönar fleiri
en hundruöin, sem brautina
ruddu.
Valdhafarnir, sem aldrei
hafa tekið neitt tillft til laun-
þega landsins, nema þeir hafi
verið til þess knúðir, vita nú
orðið, að verklýðssamtökin
eru orðin afl, sem ekki lætur
að sér hæöa, aö fjölmennasta
stétt landsins, sú sem mestu
afkastar og mest verðmæti
skapar, er ákveðin í því aö
afla sér þeirrar afstöðú, að
hlutur hennar verði ekki fyrir
borð borinn.
*
1. maí 1942 var merkisdag-
ur í sögu verklýðssamtakanna.
Þá sameinuðust verkamenn
undir fánum stéttarinnar, án
tillits til flokkaskiptingar.
skólinn setur, séu í heiðri hafðar, og
i fyrir það, að hann vill koma í veg
fyrir víndrykkju og fyllirí á sam-
komum skólans.
| Eg fæ ekki séð, að það geti á
! neinn hátt talizt ámælisvert, þó að
• það sé gert að brottrekstrarsök í
j Laugarvatnsskóla, ef námsmenn
neyta þar áfengis. En um það geta
vitanlega verið skiptar skoðanir. Um
hitt geta skoðanir ekki verið skipt-
ar, að skólastjóri við hvaða skóla,
sem er, hefur fullan rétt til að á-
telja þá, sem brjóta þær reglur, er
skólinn setur. En nú var það ekki
einu sinni á þann veg, að skólastjór
inn áteldi piltinn neitt í þetta sinn.
Þessvegna er það ódrengilegt að
koma með svona lúalegar og ill-
kvittnislegar getsakir og hér um
ræðir.
Fyrir mitt leyti óska ég Bæjar-
póstinum og þeim, sem í hann rita
betri málstaðar og heiðarlegri mál-
flutnings.
Með vinsemd og þökk fyrir birting
una.
Stefán Jónsson.
Ath. ritstjóra
Hafi það vakað fyrir x + y, sem
Stefán Jónsson vill vera láta, þá er
j vissulega rétt að orði kveðið hjá
j Stefáni, er hann í því sambandi tal-
ar um „óheppileg orð“, önnur stærri
, orð, er hann viðhefur í því sambandi
geta naumast talizt heppileg, þó
Bæjarpóstinum þyki rétt að birta
þau sem skoðanir Stefáns.
Ráðstafanir gegn dýrtíð-
inni. — Pappírar og
„praxis“
Herra ritstjóri.
í gær kostaði máltíðin á Ingólfs-
kaffi kr. 6.00. — í dag kostar hún
kr. 6,30.
Þessir 30 aurar munu stafa af því,
að fæðið hefur lækkað samkvæmt á-
kvæðum viðskiptaráðs — skildist
mér. Það er að segja, ég skil það
vist aldrei, en reyni að trúa því,
þar til vitrir menn leiða mig til
skilnings á fyrirbærinu, því iTjig
langar ákaflega til að skilja. Vona
ég, að Þjóðviljinn geri mér þann
greiða, að fara á hnotskóg eftir skyn
Samfylking verkamanna 1.
maí í fyrra var áþreifanlegt
tákn þeirra miklu umskipta.
sem fram fcru í röðum verk-
iýðsstéttarinnar um land allt.
Á því ári fann íslenzki verka
lýðurinn mátt sinn og vald:
knúði fram afnám gerðardóms
laganna og það sem veiga-
meira var: sigraði sundrung-
una í röðium samtaka sinnai..
Þessum sigri einingarinnar
hefur nú verið fylgt endan-
lega eftir með sameiningu hins
fjölmenna verkalýðs Akureyr-
ar.
*
En hafi 1. maí í fyrra sýnt
sameinaðan verkalýö, er á-
stæða til aö ætla, a.ð 1. mai
næstkomandi sýni ennþá víö-
tækari einingu launþeganna
og samtaka þeirra.
Bandalag starfsmanna rík-
is og bæja hefur einrómai sam
þykkt að gerast aðili að 1.
maí ásamt Alþýðusamband-
inu og hefur hvatt bandalags-
félög sín til hins sama.
Þetta mikilvæga skref
Bandalagsins er verklýðssam-
tökunum sérstakt ánægjuefni.
þar sem það sýnir, að milli
verkamanna hugar og handa
er aó skapast sá nauðsynlegi
gagnkvæmi skilningur, sem
orsakast af sameiginlegum
hagsmunum.
Það er um leið lærdómsrík
bending til þeirra launþega-
samtaka, sem enn standa ut-
an við samfylkingu alþýðunn-
ar 1. maí.
*
1. maí næstkomandi, munu
launþegar íslands sameinast
undir fánum stéttarsamtaka
sinna, án tillits til neins ann-
ars en sameiginlegría hags-
muna.
Þar af leiðandi mun og
hver tilraun, sem gerð kann
að vera til þess að sundra
launþegunum þennan dag,
Framh. á 4. síðu.
samlegri skýringu fyrir skilnings-
þrá mína.
í einfeldni minni skildi ég til-
kynningu rerðlagsstjóra eins og
skrifað stendur:
Einstakar máltíðir tvíréttaðar:
Kjötmáltíð kr. 4,75.
Fiskmáltíð kr. 3,50.
Eg hef margra mánaða reynslu
fyrir máltíðinni á kr. 6,00 með kaffi
og áleit tvímælalaust að verið væri
að lækka máltíðirnar.
Ennfremur hafði ég tekið eftir í
hinni röggsamlegu tilkynningu, að
bannað var að hækka máltíðir, sem
seldar hafa verið lægra verði en á-
kvæði tilkynningarinnar hljóða um,
— og bannað að rýra magn og gæði
þess framreidda. —
En nú skal viðbót kosta kr. 0,75,
sem áður var án gjalds.
Þannig getur máltíð, er kostaði
kr. 6,00 áður en fæðið var lækkað,
kostað nú, þegar það er fulllækkað
kr. 7,05.
Á pappírum hins opinbera er-
lækkunin ákaflega girnileg, verkar
efalaust á vísitöluna — en í „praxís“
— ja, ég skil nú víst ekki „praxís“.
Þökk fyrir birtinguna.
Reykjavík 8. 4. 1943
Vigfús Einarsson