Þjóðviljinn - 15.02.1944, Blaðsíða 7

ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 15. febrúar 1944.
/
ekki vit á því að koma ekki of nálægt gildrunni. Nei,
hún verður að reyna eitthvað annað, sú góða kona, ef
hún ætlar sér að blekkja rottu með fullri skynsemi.
Vitra rottan gekk svolítið nær. Það var ekki hættu-
legt að horfa á hangikjötið. Hún ætlaði sér líka að taka
vel eftir gildrunni, svo að hún gæti sagt hinum rott-
unum hvernig þetta ómerkilega verkfæri væri til búið.
Þá gat verið að þær vöruðu sig næst.
Þetta var annars ekki lélegt hangikjöt, sem var í
gildrunni. Rottan stóð í sömu sporum góða stund og
þefaði af kjötinu. Þetta áttu aðrar rottur einmitt að
gera — standa álengdar og draga að sér matarlyktina.
Það var alveg hættulaust.
Hún gekk nær og nær og fann hangikjötsilminn bet-
ur og betur.
En aUt í einu heyrðist smellur. Gildran hafði gripið
rottuna. Og þó hafði hún ekki gengið nema aðeins einu
feti of langt.
Nú komu aðrar rottur fram úr fylgsnum sínum til
þess að sjá, hvað um væri að vera.
Þegar þær sáu vitru rottuna í gildrunni fóru þær
allar að gráta og ein sagði:
„Það var skaði í henni. Hún hefði komist áfram í
lífinu, hefði hún lifað. Hún var svo vitur.“
„Dramb er falli næst,“ sagði gamla rottan, því hún
var reið enn.
Þegar Þóra litla veiktist.
Við Strandgötuna bjó kona, sem hét Sigríður. Hún
átti fjögur börn.
Sigríður hafði allfaf átt í -mesta basli með krakka
sína. Elstir voru þrír strákar. Þegar þeir voru litlir,
vildu þeir heldur ólmast úti en lesa skólabækurnar
sínar. Þeir vildu vera í leikfimi inni í stofunni heima
hjá sér, þó það færi ekki vel með húsgögnin. Stundum
l^íft 0$ ÞETTA
Amerískt tímarit leggur i
„mikilmennum“ sögunnar
þessi orö í munn:
Scipio:
Eg eyöilagði Carthagoborg.
Þar, sem borgin stóö, er nú
auön og aska.
Sulla:
Eg sigraöi Grikki.
Alexander mikli:
Grikkir, Persar og Litlu-
Asíubúar lutu mér.
Cæsar:
Gallar og Egiptar féllu aö
fótum mér.
Pompejus:
Eg vann Spán.
Títus:
Eg lagöi hofiö í Jerúsalem
í rústir. Eg háöi stríð gegn
hinum ósýnilega guöi. Þaö
var ægilegt. Eg sá hann áöur
en ég dó.
Napoleon:
Allar þjóðir, allar borgir, öll
vatnsföll óttuðust hersveitir
mínar þangaö til ég fór til
Moskva.
Genghis Khan:
Hersveitir mínar fóru frá
kínverska múrnum til Dónár
og Adríahafsins. Eldur og bióö
huldi slóö þeirra Hinir dauöu
voru óteljandi.
Cortez:
Eg rændi Mexico.
Friðrik Prússakonungur:
Eg tók hálft Pólland og
hálft Saxland og alla Slesiu.
Bismarck:
Eg tók Elsass, Lorraine og
Hannover.
Hitler:
Þið eruð allir lítilmenni, sam
anborið við mig. Eg hneppti
föðurland mitt — Austurríki
— í þrældóm.
kjól með alltof rauðar hendur
og handleggi.
Henny lét aftur augun.
En allt í einu varð Henny
litið á Fríðu. Fríða hafði lygnt
augunum, var sokkin niður í
hugsanir sínar og studdi hendi
undir kinn. Hörund hennar var
ekki eins hvítt og það átti að
sér. Það var gulleitt og kring-
um augun voru djúpar dökkar
hrukkur. Hvernig stóð á þessu?
Var Fríða veik, eða —.
Það fór hrollur um Fríðu,
eins og henni væri kalt.
„Hversvegna horfirðu svona
á mig?“
„Ertu lasin?“
„Eg er ekki vel frísk, eins
og ég var að segja þér. Hevrðu
— Henny — Hvernig var það
þegar þú gekkst með barnið —
nei, vertu ekki reið. En mér er
alltaf svo illt í hálsinum. —
Og það er svo margt, sem ég
er að hugsa um. — —“
Fríða þagnaði allt í einu. En
augnaráð hennar bað um
hjálp. Henny vissi nú að grun-
ur hennar var réttur og hún
lagði lófann ósjálfrátt á hönd
Fríðu. Hún vissi þó ekki hvað
hún átti. að segja. Það var svo
sem eðlilegt að ung kona ætti
von á barni og Henny hefði lík
lega átt að verða glöð vegna
bróður síns. En hversvegna
þurftu þau endilega að eignast
barn einmitt núna, þegar þau
höfðu ekki efni á því?
Henny leit niöur í salinn og
sá vesalings hljómlistarmenn-
ina alla sjö, sem ekki gátu
komiö neinum í gott skap.
Og nú skyldi hún ekki hvers-
vegna hún hafði sjálf hlakkaö
til í kvöld. — Ekki gat Karl
hijálpað þabba þeirra neitt,
fyrst barn var í vændum.
En þarna sat Fríöa og beið
eftir einhverju huggunarorði.
Þessvegna brosti Henny og
tók þétt um hönd hennar.
„Ertu alveg viss um þaö?
— Og hvaö segir Karl?“
„Já, ég er alveg viss um þaö
En Karl veit ekkert ennþá.
Og þú mátt ekki segja honum
það. Eg verö aö segja honum
þaö sjálf“.
Henny fór að telja pörin,
sem voru aö dansa niöri í saln
um. Þau voru niu — Bráöum
kemur Rudolf —. Hvernig
ætli Karl geti borgaö húsa-
leiguna, þegar Friöa hættir
aö vinna?
„Er hægt að sjá það á mér?“
spurði Fríða. „Mig langar til
að vinna tvo jnánuði enn. Þá
verður fjárhagurinn kominn í
lag. Karl skuldar enn fyrir föt-
in og við erum ekki búin að
borga útvarpstækið. Og það
verður áreiðanlega ekkert af-
gangs“.
Það var auðheyrt, að Friða
var þessum hugareikningi
vön. Hún átti von á að verða
móðir í fyrsta sinn. En það virt
ist ekki færa henni neina gleði.
Hún lagði saman tölur í hugan-
um — hún varð að reikna.
„Það getur verið, ,að kvén-
fólk taki eftir því. Hvað mu
komin langt á leið?“
„Hálfan þriðja mánuð. Eg
leyni því eins og ég get. Mér
er ómögulegt að standa í búð-
inni eftir að farið er að siá á
mér. Karl hefur enn ekki tek-
ið eftir því“.
Fríða strauk óstyrkri henii
yfir brjóstin og horfði flótta-
lega í kringum sig: Allan þenn
an mánuð hafði henni íundizt
fólk horfa á sig með athygli.
Það hlaut að vera ímyndun, en
hún kveið þess á hverjum
morgni að fara til vinnu sinn-
ar.
„Þá verður þú að hætta að
vinna“, sagði Henny. Hún
mundi það vel, hvernig henni
hafði liðið sjálfri, meðan hún
gekk með barn, Fyrst þessi
óttalega uppgötvun, að hún var
barnshafandi, síðan sex mánaða
innivera heima og loks átta
daga dvöl hjá ljósmóður, sem
sjaldan var heima. En þetta var
liðinn tími, og hann átti að
gleymast. í kvöld ætlaði hún
að dansa.
Henny sá Karl dansa við há-
vaxna, Ijóshærða stúlku niðri í
salnum. Hún orðaði það ekki
við Fríðu. Karl hlaut líka að
koma bráðum.
„Barnið þarf líka mikla mjólk
ef ég hef það ekki á brjósti“,
hvislaði Fríða. Hún hafði hugs
að mikið um þessi mjólkurkaup.
Auðvitað var heimskulegt að
hafa áhyggjur af einum mjólk-
urlítra. En hún gat ekki að því
gert. Þetta var hugsun, sem of-
sótti hana bókstaflega.
„Hversvegna ættir þú ekk: að
hafa barnið á brjósti?“ (
„Ja. — Ekki gerðir þú það
__U
„Það var alt annað. Þú hefur
barnið hjá þér, en ég lét dreng-
inn í burtu“.
Henny var ofurlítið önug.
Hún vildi helzt ekki caln um
drenginn. Honum leið vel, bar
sem hann var, og hún saknaði
hans ekki. Það var ekki hægt
að sakna barns, sem hún hafði
ekki haft hjá sér nema hálfan
mánuð. Það er vel hægt að
gleyma — ,—
„Hvað er þetta? Þarna er þá
Karl.“, Fríða stóð ósjálfrátt upp
þegar húp sá hann. „Hver er
þetta, sem hann er að cansa
við?“
Hún gleymdi að setjast niður
aftur og fylgdi honum eftir með
augunum. Loksins leiddi hann
stúlkuna til sætis og gekk upp
á svalirnar. Þá settist Fríða. Það
var ógleði í svip hennar.
Karl horfði í kringum sig á
svölunum og þegar hann nálg-
aðist borðið, þar sem Fríða sat.
sagði hann hátt:
„Þetta er prýðilegt. Daníel og
kærastan hans koma bráðum
hingað og þá getum við oll
setið við sama borð og horít á“.
Hann settist og tók klút upp
úr vasa sínum. Karl var orðinn
rjóður í framan og það fannst
á andardi'ætti hans, að hann
hafði drukkið öl. Hann þurrk-
aði hálsinn með vasaklutnum,
og smeygði fingrunum niður
með flibbanum.
„Nú er orðið heitt. Og það
fer að verða fjörugt. Hvað er
þetta? SitjiðB þið yfir auðu
borði?“
..Hver var þetta. sem bú vaist
að dansa við?“ spurði Fríða og
beit saman vörunum, eins og
ætti að neyða hana með valdi
til að láta sjá tennurnar.
Karl leit á hana.
„Ert þú enn með vonzku?
Það var kærasta Daníels. Þau
ætla að opinbera þegar hann er
búinn að taka landsmet. svo það
er allt í bezta lagi. — En ég
skil ekkert í þér að koma svona
klædd á dansleik. Auðvitað ræð
ur þú því“.
„Fríða er kvefuð", sagði
Henný. Hana langaði okkerfc Þl
að heyra þau rífast. £n lienni
var ómögulegt að vorkenna
Fríðu ákaflega.
Skyldi Rúðolf ekki fara að
koma?
„Það er sjálfsagt nógu heitt
hér“, svaraði Karl stuttlega.
Hann var að horfa niður í sal-
inn og það gladdi hann að sjá,
hvernig fjör færðist i hópinn.
Fólkið á dansgólfinu var fanð
að syngja. Loksins voru gest-
irnir komnir í veizluskap.
Fiðluleikarinn sveiflaði bogan
um, þegar viðlagið var sungið.
Hvað gerði það, þó sungin væri
efnislaus og ómerkileg visa,
fyrst fólk hafði gaman af að
veina í kór.
Var þetta ekki Rúdólf?
Henny stóð snögglega upp
og fór. Rudolf stóð frarn viö
dyr og Henny sá að hann lit-
aöist um í salnum. Þaö mun-
aöi litlu, aö hún stigi í kjól-
faldinn og dytti þegar hún
gekk niöur þrepin. En þegar
hún kom niöur í salinn,
komst hún ekki til dyranna
fyrir fólkinu, sem var aö
dansa. Hún varó aö hörfa út
aö vegg. Rudolí sá hana ekki
og ekkert þýddi aö kalla til
hans.
Loksins kom hann auga á
hana og gekk til hennar. Þá
haföi óþolinmæöin gert hana
orölausa og hún gat ekkert
sagt viö hann.
Hann sagöi ekkert heldur,
bara leiddi hana í dansinn og
þau hurfu inn í hringiöuna.
Hann lagöi handlegginn þétt
utanum hana. Allar hreyfng-
ar hans voru rólegar og ör-
uggar, og hendur hans voru
hlýjar og þurrar. Henny
þurfti ekki aö líta í augu
hans -til aö finna þessa ein-
kennilegu hlýju í návist hans,
og henni fanst þau vera alein