Þjóðviljinn - 08.07.1944, Síða 7

Laugardagur 8. júlí 1!)44.
ÞJÓÐVILJINN
7
SAGAN AF ÞORSTEINI KARLSEFNI
(Úr Þjóðsögum Jóns Árnasonar).
Hún sagði og, að skessan hefði numið sig úr öðru
kóngsríki, til að þjóna henni og dæ’trum hennar, og væri
hún kóngsdóttir. Síðan komu skessurnar inn í hellinn,
og bauð gamla skessan kóngssonunum að ganga til
rekkna, en svo væri nú sængum varið hjá sér, að sinn
yrði að sofa hjá hverri dóttur sinni. Þeir þekktust það
og lögðust fyrir. Síðan háttuðu flagðkonurnar og
mennska stúlkan með hálfum huga hjá kóngssonunum.
Flagðkonurnar sofnuðu skjótt og tóku þá kóngssynirn-
ir 'til starfa og skubbuðu af þeim strýið sofandi, settu
upp á sig húfurnar af þeim og lögðust fyrir ofan þær,
en höfðu andvara á sér og sofnuðu ekki. Þegar leið
lengra fram á nóttina, fer skessan gamla á fætur og
fram, en kemur aftur með ljós í annari hendi og skálm
mikla í hinni. Hún setur af sér ljósið á hellisgólfið, en
gengur með reidda skálmina að fremsta rúminu, kippir
flagðkonunni fram á stokkinn og heggur þar af henni
hausinn, svo hann hrýtur fram á hellisgólfið. Síðan
hjó hún á sama hátt hverja af annarri dætra sinna, því
þær lágu allar nær stokki, unz hún var komin að innsta
rúminu. Þá spruttu kóngssynir allir á fætur, réðust á
skessuna og felldu hana. Sá hún þá, að þeir höfðu gabb-
að sig skemmtilega, og að hún hafði drepið allar dætur
sínar í stað þeirra og þóttist vita, að þetta mundu sam-
an tekið ráð mennsku stúlkunnar og kóngssona. Þegar
svo var komið fyrir henni og hún gat engri vorn lengur
við komið, lagði hún það á þá bræður, að þeir skyldu
,verða að nautum og skyldu þeir koma í þessum nauts-
ham heim að höll föður síns á hverjum degi og aldrei
úr honum komast, nema einu sinni á sólarhring, meðan
þeir mötuðust, en það skyldu þeir gera í hólma einum
í s’tóru vatni, langt frá öllum mannavegum, aldrei skyldu
þeir úr þeim álögum komast fyrr en einhver væri svo
vaskur maður að hann gæti fært þeim samá mat’að
borða heima í kóngsríki, sem þeir borðuðu sjálfir í hólm-
anum-
WtM
V',,. &
ÞETIA

PHYLLIS BENTLEY:
ARFUR
í ævisögu sinni segir Jón Ól-
afsson Indíafari frá því, að hann
vann orm einn mikinn í Ind-
landi og þótti það hið mesta
hreystiverk. Er þetta úr frásögn
hans: „ .. hann (ormurinn) hljóp
inn í stóran buska, og svo hart
þar inni frambrauzt, að allur
runnurinn skalf og bifaðist, líka
jörðin undir vorum fótum. En
á meðan hann svo í runninum
umbrauzt hljóp ég í mestri vog-
an fram fyrir runninn, og í því
sama kom hann í grimmu áliti
og miklum skunda út af runn-
inum og nærri tveggja álna upp
reisti sinn höfuðhluta, og æddi
grimmilega mér í móti með
blístri og blæstri miklum, svo
mér sýndist sem hélublár reyk-
ur undan honum færi og hann
utn kring færi, og svo varð ég
af guði dýrðlega upplýstur að
ég hann né hans grimmt álit ei
skelfdist, en mínir lagsbræður
hljóðuðu og urðu hræddir, og
báðu mig í guðs nafni mig nú
að vara. Og í það sinn hann
meinti mig að stinga hjó ég til
hans með allri þeirri orku, sem
guð mér lént hafði, með breið-
um pampart (vopn) og mínu
beggja handa afli svo geysilega,
að þeim virtist að ei hefði fram-
ar af mér að vænta verið eður
mínum líka, nær álnarlengd frá
hans höfði, svo í sundur tók í
einu, og hljóp sverðið í jörð
undir hjöltin, en nær ég vildi
því hafa aftur náð þá var það
1 sundur undir hjöltunum, og
urðum við blaðið upp að grafa.
Eg gekk strax á milli stykkj-
anna, svo ormurinn ei aftur
skriði saman...“
get líka verið hreinskilinn og
sagt þér„ hvaða álit ég hef á
þér. Eg er því feginn að þurfa
ekki að umgangast mann, sem
ekki hefur minnsta vit á einni
af þýðingarmestu framleiðslu-
greinum heimsins en raupar þó
af að hann viti allt. Þú berð
ekki skyn á annað en skrif-
•finnsku og flækjist landið á
enda til styrktar letingjum og
heimtufrekum óaldarlýð, sem
stefnir að því að koma þjóð-
inni á kaldan klaka. Eg skamm-
ast mín fyrir að eiga bróður,
sem heimsækir Oasler í fangels-
ið — því að ég skal ábyrgjast,
að það hefur þú gert á leiðinni
til London.
„Eg gerði það. Mín var virð-
ingin,“ svaraði Jonathan.
„Svikari!“ æpti Brigg.
„Eg hef aldrei svikið.“
„Þú hefur svikið fjölskyldu
þína og stétt. Eg hef skoðað þig
sem svikara, síðan þú skrifaðir
greinina í „Mercury“ forðum“.
„Gáðu að því, að ég telst
hvorki með ætt þinni né stétt.
Eg var föðurlaust barn og vann
í verksmiðju.“
„Hættu! Þú getur að minnsta
kosti þagað, meðan mamma er
hérna. Alltaf vissi ég, að þú
varst asni. En að þú værir
svona —“
„Joth — Brigg —“ sagði
María grátandi, gekk til þeirra
og tók í handleggina á þeim
báðum. „Brigg, góði Brigg. Þú
rnátt ekki reka Joth burt. Það
afber ég ekki.“
„Já — jæja,“ sagði Brigg hik-
andi og vandræðalegur. „Nei —
nei — mamma. En ég veit ekki
„Þetta þurfum við ekki að
tala um,“ sagði Jonathan.
„Mamma verður auðvitað hjá
mér — og Sophia líka.“
„Einmitt það. Og hvers-
vegna?“ spurði Brigg.
„Hún er móðir mín.“
„Hún er ekkja föður míns,“
sagði Brigg hörkulega. „Og það
er skylda mín að annast hana.
Hún á ekki að þurfa að sakna
neinna þæginda, sem hún er vön
við.“
„Eg sé um það,“ sagði Jona-
than.
„Jæja. Hvað heldurðu að þú
hafir miklar tekjur framvegis?“
sagði Brigg háðslega. „— Eg
skal borga þér síðasta mánaðar-
kaupið á föstudaginn.“
„Herrar mínir,“ sagði mála-
færslumaðurinn. Hann leit til
skiptis á bræðurna og honum
virtist þeir næsta líkir, þrátt
fyrir allt, því að nú voru báðir
reiðir. „Herrar mínir, þetta er
allt mjög óljóst enn. Eg leyfi
mér að draga mig í hlé, þar til
þið hafið áttað ykkur betur.“
„Já, farið þér til andskotans,“
sagði Brigg, því að hann hafði
nautn af ruddalegu orðbragði í
návist Jonathans.
Málafærslumaðurinn tók sam-
an skjöl sín þögull og móðgað-
ur og fór leiðar sinnar.
„Mamma,“ sagði Jonathan.
Það er bezt að við leggjum af
stað. Við finnum Sophiu sjálf-
sagt einhversstaðar hérna í
kring.“
„Þú ferð ekki frá mér,
mamma,“ sagði Brigg órólegur.
„Þið Sophia verðið hjá mér.“
Maria byrgði andlitið í hönd-
unum og grét. Hún var að hugsa
um heimili Jonathans, Helenu,
börnin hans, lærða menn, sem
voru vinir hans. Jonathan flutti
ræður. Hann skrifaði í blöð.
Þetta var allt svo fjarlægt og
ókunnugt henni. Hún gat jafn-
vel orðið honum til minnkunar.
Sophia og Helena mundu ekki
eiga skap saman. Nei, það var
bezt fyrir Joth að vera laus við
þær.
Öðru máli var að gegna með
Brigg, stjúpson hennar. Það var
honum ekki til neinna óþæg-
l inda, að hafa hana hjá sér.
Brigg var henni góður og vin-
gjarnlegur — og hann vildi að
hún yrði kyrr. «
„Drengurinn minn“, sagði hún
við Jonathan. Eg held að það
sé bezt að ég verði hjá Brigg.“
„Mamma!“ hrópaði Jonathan,
og nú var beizkja í rödd hans.
„Þetta er í annað sinn —“
Hann þagnaði, stóð þegjandi
um stund og horfði á hana með
' fyrirlitningu. Þetta gat hann
ekki fyrirgefið henni. Ástin til
móður hans hafði orðið fyrir
reynslu í annað sinn og þold:
ekki meira.
„Það er gott. Þú heíur valið
milli okkar,“ sagði hann lcks
kuldalega. „Það er eðlilegast, að
Sophia verði hjá þér. En þá
þarf hún ekki á mér að halda
sem fjárhaldsmanni, og ég fel
Brigg það einum. Verið þið
sæl.“
Hann gekk til dyranna.
.Hann fór fótgangandi til Ire-
brú í sólarhitanum og gekk
eins hratt og hann þoldi. Þegar
hann kom heim var hann þreytt
ur og þjakaður.
Helena hafði verið að horfa
eftir honum út um gluggann
Hún kom á móti honum niður
tröppurnar og studdi hann inn.
Hann fleygði frá sér hattinum
og henti sér niður á stól. „Æ,
Helena,“ stundi hann, „Það eru
vond lífskjör, sem ég býð þér. ‘
„Hvað er að, vinur • minn?“
spurði hún þýðlega, gekk til
hans og strauk hár hans, sem
var vott af svita. _,Hvað hefur
gert þig svona æstan “
Hann sagði henni í fám orð-
um, að hann hefði neitað að
taka við föðurarfinum. Brigg
hefði sagt honum upp starfinv,
! og hann væri atvinnulaus. Augu
Helenu ljómuðu af hrifningu
og gleði.
„Guði sé lof,“ sagði hún inni-
lega. . Nú értu loksins laus allra
mála við Oldroydsættina. Verk-
smiðjan hefur hvílt eins og
skuggi yfir allri ævi þinni. —,
Kemur móðir þín ekki til okk-
ar?“ bætti hún við.
Jonatban hristi höfuðið Hel-
ena þekkti hann svo vel, að hún
þurfti einskis að spyrja Hún
gekk upp á loftið, kom aftur
með yngsta barnið, vafið innan
í sjal pg lagði það þegjandi í
fang hans.
Jonathan tók blíðlega við
barninu,\en hann var jafn dap
ur í bragði og áður. Helena
settist þc-gjandi hjá honum með
prjónana sína.
Loksins létti yfir svip hans.
„Þú segir satt, Helena. Nú er
ég frjáls “
,Já nú ertu frjáls,“ endurtók
hún.
Þau litu brosandi hvort á ann
að. Jonathan reis á fætur. Hann
varð að mæta á fundi. Loksins
gat hann óhindrað barizt gegn
verksmiðjueigendunum. Hann
var frjáls.
3, i
Brigg var líka ánægður, þegar
hann fylgdi málafærslu-
manninum til dyra.
Litla krossgátan
Lárétt:
1. handsamar — 7. lítið ljós — 8.
heimili — 10. grasbíettur _ 11. ung-
viði — 14. í jöklum 14. hnigi —
— 16. smáverkfæri — 18. flan — 19.
drykkjustofa — 20. eldivið — 22. átt
— 23. sjávargróður — 25. skrifaði.
Lóðrétt:
2. borðhald — 3. hef yndi af —
4. hrjúfa — 5. sá fyrsti tvítekinn —
6, þekjuna — 8. ganga úr lagi. — 9.
nirfill — 11. skst — 13. aumt — 15.
útlimir — 17. lúrði —• 21. drauma
— 23. tók við gjöf — 24. hreifing.
RÁÐNING KROSSGÁTUNNAR
SÍÐASTA BLAÐI
Lárétt:
1. gormur — 7. fáar — 8. æf —
10. K.R. — 11. öll —» 12. ok —- 14.
köldu — 16. rakað — 18. in — 19.
kná — 20. ur — 22. un — 23. snót
— 25. flatti.
Lóðrétt:
2. af — 3. rák — 4. marka — 5.
ur — 6. óflúna — 8. ældi — 9. körk-
ur — 11. öl — 13. kann — 15. öð-
una — 18. ká — 21. rót — 23. sl. —
24. tt.