Þjóðviljinn - 08.07.1944, Page 8

Barnaspítall Hringsins
Framh. af 1. síðu.
óra mismunur á batavon þess
barnsins, sem liggur sjúkt í loft
illum kjallaraíbúðum eða öðr-
um álíka húsakynnum og enga
hjúkrun hefur, af þeim sem til
kunna, og þess barnsins, sem
liggur í sjúkrahúsi og stundað
er að faglærðu og æfðu hjúkr-
unarliði, þar sem allt er við
hendina sem þarf, ef til ein-
hverrar aðgerðar þarf að grípa.
Það er líka önnur hlið á þessu
máli, sem ekki er hægt að
ganga fram hjá, sú hliðin sem
að heimilinu snýr. Er ekki oft
og tíðum full þung sú byrði,
sem á móðurina er lögð, er hún
sjálf er látin hjúkra og annast
sitt sjúka og dauðvoha barn?
Vaka nótt eftir nótt og vera
enga stund dagsins laus við
kvíðann og áhyggjurnar, sem
ef til vill er meira lamandi en
vökurnar og stritið sjálft. Myndi
það ekki draga nokkuð úr á-
hyggjum móðurinnar, að vita
að barni sínu væri hjúkrað af
fólki, sem til þess kann og und-
ir þeim beztu skilyrðum, sem
kostur er á.
Kvenfélagið Hringurinn í
Reykjavík hefur með sínum al-
þekkta dugnaði hafið baráttuna
fyrir byggingu barnaspítala.
Konur „Hringsins“ hafa vakið
áhuga almennings fyrir málefn-
inu, svo margur góður maour-
inn hefur lagt drjúgan skilding
í barnaspítalasjóðinn. En gjafir
til barnaspítalans ei’u, sam-
kvæmt samþykkt Alþingis, und-
anþegnar skatti.
Væri nú ekki vel til fall-
iði að þeir menn og þau félög,
sem á þessum árum hafa safn-
að auði og allsnægtum, léti'eitt-
hvað af mörkum, þessu mikla
menningarmáli til styrktar.
í dag og á morgun halda kon-
ur „Hringsins“ útiskemmtun í
Hljómskálagarðinum til ágóða
fyrir barnaspítalann. Hafa þær
hvorki sparað tíma né erfiði til
þess að þessi fyrirhugaða
skemmtun verði sem ánægju-
legust. Þar verður áreiðanlega
margt skemmtilegt að heyra og
sjá.
Það þarf ekki að hvetja Reyk-
víkinga til að fjölmenna á þessa
útiskemmtun ,,Hrmgsins“. Ör-
læti þeirra er alþekt, þegar um
er að ræða að styrkja gott mál-
efni.
Óskar Þorðarson
læknir.
„Tsaritsyn “
Framh. af 5. síðu.
innar- er hún afbragðs skemmtileg.
Hún er vel tekin og er í rauninni
undarlegt, hvernig mögulegt
reyndist að taka þessa mynd í
Leníngrad árið i!)42, meðan naz-
istahersveitirnar sóttu að borg-
inni úr öllum áttum. Inn í mynd-
ina er fléttað möfgum skemmti-
legum atriðum eins og vant er í
rússneskum myndunv. Um leikinn
þarf ekki að efast, rússneskir leik-
arar og rússnesk leiklist stendur
ekki neinum að baki. — Þess
vegna, — allra hluta vegna —,
missið ekki af þessari mynd.
á.

IIÓÐVILIINN
„Auðnumaðurinn" af heiidsala-
náð talar til verkamanna
Það er hlægilegt, þegar ritstjóri
„Vísis“ reynir í fyrradag að taka
sér til tekna grein rnína í blaði
Dagsbrúnar og nota hana sem á-
rásarefni á Sósíalistaflokkinn og
fylgjendur hans meðal verka-
nvanna.
Þetta er ennþá lvlægilegra, þar
senv greinin er skrifuð af sósíalista
og lýsir ekki aðeins skoðun Dags-
brúnar heldur og Sósíalistaflokks-
ins á nválinu.
Elv kjánalegast af öllu er þó það,
hve stutt er liðið síðan þetta kaffi-
húsablað sýndi hið sanna innræti
sitt í garð verkalýðsins og sam-
taka hans.
Dagsbrúnarnvenn nvuna vel,
hvernig „Vísir“ umhverfðist í
deilu Dagsbrúnar s.l. vetur. í
einni forýstugrein sinni staðhæfði
ritstjórinn t. d., að 1308 Dags-
brúnarmenn, er guldu já-atkvæði
við uppsögn sanvninga, væru
„hugsunarlausir“ sauðir.
Verkamenn Reykjavíkur minn-
ast þess einnig, lvvernig þessi fá-
gæti ritstjóri nvissti taumhald á
sjálfunv sér í vegavinnuverkfallinu
s.l. vor og varpaði fram vígorðinu
unv að „ganga milli bols og lvöf-
uðs“ á Alþýðusambandi íslands.
Að vísu liefur ennþá enginn flokk-
ur né einstaklingur, nenva Hriflu-
.Jónas, fengizt til að taka undir svo
móðursjúkt og öfgafullt vígorð rit-
stjórans, enda vita íslendingar um
eitt land, þar sem þetta vígorð var
íranvkvænvt, og hvað þjóð þess
lands er nú að skera upp.
Ritstjórinn gerir sér nvikið far
unv í grcin sinni að ásaka fylgj-
endur Sósíalistaflokksins meðal
vérkamanna fyrir vinnusvik.
Hve djúpt maðurinn ristir í
þessu efni, má nvarka af þeirri stað-
reynd, að meirihluti hins skipu-
lagða verkalýðs í bænunv er sanv-
mála Sósíalistaflokknum í verk-
lýðsmálununv og að ásökun rit-
stjórans beinist því gegn meiri-
hluta verkalýðsins.
- I öðru lagi má upplýsa ritstjór-
ann um það, að sá tínvi er liðinn,
þegar meðlinvum yerklýðssamtak-
anna var stíað sundur í pólitíska
dilka, og að hann mun ekki finna
neinn stuðning meðal verkanvanna
í tilraununv sínum til að sundra
röðunv þeirra á ný.
Ritstjóri Vísis hefur oftar en
einu sinni reynt að sverta verka-
lýðsstéttina fyrir vinnusvik, fyrir
kaupkröfur o. s. frv. og hlotið
verðskuldaða fyrirlitningu að laun-
um.
Og það einkennilega við þenn-
an ritstjóra er það, að hann blakar
aldrei hendi við þeiin, senv safnað
liafa ofsa gróða á kostnað alþýð-
unnar, að hann sér aldrei neitt
nenva launalækkun lvjá verkalýðn-
unv og vitrýnvingu verklýðssamtak-
anna að þýzkum sið.
Það skal hvergi sjást í dálkunv
„Vísis“, að ráðist sé á vinnusvik,
þar sem þau eru hættulegust og
mögnuðust, senv sé hjá yfirstétt-
inni íslenzku og hinunv ýmsu fyr-
irtækjum hennar og stofnunum.
Ritstjórinn breiðir sig á hús-
bóndalegan liátt yfir siðferði
verkamanna alnvennt.
Ég get sagt honunv, að margir
verkamenn hefðu ganvan af, ef
hann vildi útskýra, hvers konar
„siðferði“ það er, þegar kaupsýslu-
maður er sendur til útlanda í ef-
indunv fyrir föðurland sitt, en neit-
ar að fara nema hann fái urn leið
sérstakt tækifæri til að afla sér
veiganvikilla einkafríðinda?
Ég get ennfremur sagt honunv,
að verkamenn myndu lesa nveð at-
hygli, ef hann vildi skýra frá af-
rekunv ríkisstjórnarinnar til þess
að tryggja verkanvönnunv og öll-.
unv landslýð atvinnu, t. d. með
innkaupum á nýjunv skipunv og
öðrunv franvleiðslutækjum og hvað
hún hefur aðhafzt til að nota fjár-
nvagn íslendinga erlendis til trygg-
ingar atvinnu landsmanna og hvað
hún hefur gert til að tryggja ís-
landi nvarkað í Evrópu eftir stríð?
Við nvununv sjá til, hve ritstjór-
anunv verður laus.höndin við út-
skýringar þessara og álíkra spurn-
inga.
Ef ritstjóri Vísis hefði birt grein
mína alla en ekki aðeins glefsur
úr henni, hefðu lesendur blaðsins
séð minnst á atvinnuleysisárin fyr-
ir stríð, þegar vinnuftraðinn var
orðinn óþolandi og eftirrekstur við
vinnu >og pólitískar ofsóknir
blómstruðu.
En þá þagði Vísir. Þá eyddi
þetta blað af heildsalanáð rúmi ’
sínu til þess að óvirða saklaus
Gyðingabörn, sem reyndu að
bjarga lífi sínu nveð því a8 leita |
griða lijá þjóð okkar.
Þá einnig þótti þessu blaði laun
verkamanna langtum of há og
‘heinvtaði ríkislögreglu gegn at-
vinnuleysingjunum.
Ritstjóri Vísis kenvst að þeirri
niðurstöðu í grein sinni, að „flest-
allir kommúnistar séu auðnulitlir
menn .
Þannig nvyndi sá varla nvæla,
sem ekki teldi sjálfan sig auðnu-
nvann, og nvá segja, að ekki sé
djúpt á drambinu.
M. ö. o.: Auðna manna af teg-
und ritstjórans er þá falin í því
að vera ritstjóri kaffihúsablaðs,
sem ver okur heildsalanna, krefst
þess, að gengið sé milli bols og
höfuðs á Alþýðusambandi íslands,
ærist gegn fátækum verkanvönn-
unv í hverri launadeilu, heimtar
„uppgjör við verkalýðinn í eitt
skipti fyrir öll“, dýrkar allt það,
senv afturhaldssamast er i þjóð-
lífi okkar og hoppar á *milli að-
dáunar á þýzkunv nazisma og
bandarísku afturhaldi, — og finnst
hann síðan vera heilmikill auðnu-
maður.
Ofundi hann hver sem vill.
í upphafi greinar sinnar upp-
lýsir ritstjórinn, að hann hafi „eytt
allnvörgunv árunv ævi sinnar í sanv-
félagi við verkamenn“.
Ég get fullvissað ritstjórann um,
að verkalýðssamtökunum er eng- |
inn sómi sýndur nveð þessháttar í
upplýsingum, og að þau óska ein-
mitt ekki eftir samfélagi við '
„auðnumenn", senv dreymir um að j
lifl mSlISA S'ífiÖ
Tsaritsyn Stórfengleg rússnesk mynd frá vörn borgarinnar Tsar- itsyn (nú Staiingrad) árið 1918. Aðalhlutverk: M. GELOVANI (Stalin) N. BOGOLYBOFF (Vorosiloff) Sýnd kl. 9. Bönnuð börnum innan 12 ára. 8 . „Pittsbargb" Spennandi og viðburðarík stórmynd. Aðalhlutverkin leika: MARLENE DIETRICH RANDOLPH SCOTT JOHN WAYNE Bnnuð börnum yngri en 14 ára. Sýning kl. 3, 5, 7 og 9. Saía hefst kl. 11 f. h.
eiatt á bjalla (The Mane the Merries). Amerískur gamanleikur. JEAN ARTHUR JOEL MC GREA CHARLESCOBURN Sýnd kl. 3, 5 og 7. Sala aðgöngum. hefst kl. 11. Aki Jakobsson héraðsdómslögmaður og Jakob J Jakobsson Skrifstofa Lækjargötu 10 B. Sími 1453. Málfærsla — Innheimta fteikningshald, Endurskoðun
Ríssiesha nanaastliingl
Framh.af 3. síðu
Á bökkum Volgu, þar sem
Lenin og Gorki fæddust, stend-
ur borg Stalins, hún hét áður
Tsaritsyn, eða Sarsborg. Við
þessa borg stóðst rússneska bylt
ingin lokaraun sína og maður-
inn sem stjórnaði vörn rauða
hersins við Sarsborg, 1918 heit-
ir Stalín, af honum dregur borg
in síðan nafn. 1942 var hin
mikla tangarsókn Hitlers til
Moskvu stöðvuð við þessa borg
og um leið var bjargað siðmenn
ingunni í heiminum. Ægilegur
þýzkur her sækir að Stalingrad
og kemst að lokum inn í borg-
ina sjálfa, en rauði herinn verst
ofureflinu af fórnfýsi og hreysti
eins og þeir einir geta varizt,
sem vita að þeirra eigið land er
í veði, ekki land hokkurra millj-
ónamæringa og stóriðjuhölda,
heldur alþýðunnar sjálfrar.
Menn af mismunandi þjóðern
um frá austri, vestri, norðri,
suðri, víðsvegar að af einum
sjötta hluta jarðarinnar, skipta
með sér síðustu matarbitunum
síðustu skotunum, eins og þeir
væru bræður. — Slíkt þjóðfélag
hlaut að standa af sér alla
storma nazismans.
Ýmsar myndir úr baráttunni
bera fyrir augu. Hrynjandi hús,
logandi rústir, særðir hermenn.
— Lítur þessi ungi maður út
eins og glæpamaður — morð-
ingi? Fyrir neðan myndina af
honum stendur að hann hafi
grandað 172 nazistum. Hann
brosir hlýlega við okkur eins og
hann vilji biðja afsökunar á að
hann skyldi ekki hafa skotið
fleiri, því að hann veit að hver
ganga milli bols og höfuðs þeirra.
nazisti, sem fellur fyrir hendi
sovéthermanns, er gjöf til mann
kynsins.
Næst eru myndir af frægustu
hershöfðingjum rauða hersins
ganga nvilli bols og höfuðs þeirra.
Eftir skrifum ritstjórans að
dænva,. virðist hér vera unv veikl-
aðan nvann að ræða. Hann ætti
því að fara liægar af stað í næsta
skipti og liylja betur hina brúnu
hönd, þegar „auðnan“ ætlar að
hlaupa með hann í gönur.
E. Þ.
og þá líður að endalokum her-
ferðarinnar miklu. Stalíngrad
er rústir einar, upp úr kjöllur-
um fallinna húsa eru leifar
þýzka hersins dregnar, hann er
300.000 hermönnum, 23 hershöfð
ingjum og 1 marskálki fátæk-
ari en áður. Þýzkur hermaður
liggur dauður og kaldur innan
um sprekin af rústum þeirra
verðmæta sem hann lét hafa
sig til að tortíma, ataður aur
með beigluð gleraugu á nefinu,
— hann trúði á þýzka herinn og
foringjann og þannig varð hon-
um að trú sinni.
Rauði herinn fylgir sigrinum
eftir og vörnin snýst í sókn, •—
Stalíngrad er að baki víglín-
anna og endurreisnarstarfið er
hafið, — bráðum verður borg
Stalíns aftur hin glæsti sögu-
staður með fagrar byggingar og
listaverk, staðurinn þar sem ör-
lög Sovétríkjanna hafa tvisvar
sinnum verið ákveðin á einum
mannsaldri.
Hér líkur söguþræði sýningar
innar, en örfáar myndir eru þó
eftir. Sovéthermenn fallast í
faðma, umsátrinu um Leningrad
er lokið, rauði herinn hefur brot
izt í gegnum víglínu Þjóðverja
og náð saman við varnarlið
borgarinnar. Og lestirnar bruna
til Leningrad með lyf og mat-
væli. Að síðustu eru myndir
sem hljóta að vekja hvem
mann til samúðar og jafnframt
til ægilegs hryllings á hinu við-
bjóðslega grimmdaræði naz-
ismans. — Hálfnakin lík sovét-
borgara liggja í köstum, þau
hrópa á blóð morðingjanna, ei-
lífa tortíming þeirra, sem af á-
settu ráði, til að þjóna eigin
drottnunarlund, hika ekki við
að breyta lífi í óhamingju.
En umhverfis þennan valköst
standa hraustir sovéthermenm
og lyfta byssum sínum og sverja
þess eið að hefna bræðra sinna.
G.
Happdrætti Háskóla íslands.
Á mánudag verður dregið í 5.
flokki. Aathygli skal vakin á því,
að verzlunum er lokað á hádegi í
dag, en engir miðar verða afgreidd-
ir á mánudag. í dag eru því síðustu
forvöð að endurnýjá og kaupa miða.