Þjóðviljinn - 08.03.1945, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN. — Fimmtudagur 8. marz 1945.
þJÓÐVILJI
Útgefandi: Samciningarflokkur alþýðu - — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjúri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðfiundsson.
Stjúrnmálaritstjórar: Emar Olgeirsson, Sigjús Sigurhjartarson.
Ritstjúrnarskrifstofa: Austursiræti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 2181,.
Askriftarverð: I Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Víkingsprent h.f., Garðastrœti 17.
Indland
P i
land hungursins
Hvað eiga þessar takmarkalausu stór-
lygar að þýða?
Tíminn, Alþýðublaðið og Vísir hafa undanfarna dagá keppst
við að breiða út svívirðilegan lygaþvætting um afstöðu Sósíal-
istaflokksins til þeirra stórmála sem nýlega voru rædd á lokuðum
fundum Alþingis. Öllum ritstjórum þessara blaða er ljóst að
Alþingi lagði það í vald ríkisstjórnarinnar hvenær hún birti þá
samþykkt, sem gerð var, og að samhliða henni var henni falið
að birta allar þær tillögur, sem fram komu á þessum lokuðu
fundum svo og yfirlýsingar sem þar voru gefnar. Allt þetta ber
að birta og allt verður þetta birt, svo ekkert fari milli mála
um afstöðu flokka og þingmanna þannig, að hver og einn geti,
svo sem vera ber, fengið sinn dóm hjá kjósendum fyrir frammi-
stöðuna. Allir þessir ritstjórar vita að ríkisstjórnin hefur enn
ekki talið tímabært að birta plögg þessa máls, en að það verður
gert .innan skamms.
En ritstjórar blaðanna þriggja vita meira en þetta, þeir
vita allir hvað gerðist á hinum lokuðu þingfundum, þeir vita
hvaða tillögur komu þar fram, hverjar voru felldar og hverjar
samþykktar, og þeir vita um atkvæðagreiðslu hvers einasta þing-
manns. Það er ekki nema réttmætt og eðlilegt að þessir menn
viti allt þetta; ef um heilhuga og heiðarlega menn væri að ræða
þá mundi það vera trygging fyrir að þeir ræddu ekki um málið
á neinn þann veg sem gæti orðið þjóðinni til tjóns. En þessir
herrar, Þórarinn Þórarinsson, ritstjóri Tímans, Stefán Péturs-
son, ritstjóri Alþýðublaðsins og Kristján Guðlaugsson, ritstjóri
Vísis, virðast hvorki vera heilbrigðir né heiðarlegir menn. Allir
láta þeir sér sæma að birta dag eftir dag vísvitandi — það skal
endurtekið, vísvitandi — lygar um afstöðu Sósíalistaflokksins,
slíkt gera ekki heiðarlegir menn, og þetta gera þeir þó þeir viti
að hið sanna verður birt svart á hvítu von bráðar. Þetta gera
engir heilbrigðir menn, hér virðist því blátt áfram vera um að
ræða menn, sem haldnir eru af lygabrjálæði, og verður þá víst
að meðhöndla þá sem. sjúklinga.
Sem sýnishorn af skrifum hina lygabrjáluðu manna er rétt að
birta eftirfarandi ummæli úr síðasta blaði Tímans:
„Það er ekki ofsagt, að sá flokkur, er hér hefur unnið svo
andstætt íslenzkum hagsmunum, að hann hefur í fyrsta lagi vilj-
að hrinda íslendingum 1 styrjöld, og öðru lagi veikt aðstöðu þeirra
til að komast í samstarf sameinuðu þjóðanna, án stríðsyfirlýs-
ingar, hefur unnið sér fullkomlega til óhelgis. Þingmenn hans og
páðherrar eru vissulega vargar I véum þjóðarinnar.“
Það þarf ekki að taka fram, að snápurinn, Þói'ariTm Tíma-
ritstjóri, á hér við Sósíalistaflokkinn, og að hann í þessum og
fjölmörgum öðrum lygagreinum hefur haldið því fram að Sósíal-
istar hafi viljað að íslendingar segðu möndulveldunum stríð
á hendur. Alþýðublaðið endurprentar þessi ummæli Tímans og
lætur fylgja þeim svohljóðandi inngang:
„Tíminn minnist í gær á þá sérstöðu, sem nú er alveg opin-
bert orðið, að kommúnistar hér höfðu til skilyrða þeirra sem sett
voru fyrir þátttöku í ráðstefnu hinna sameinuðu þjóða í San
Francisco í vor.“ í ritstjómargrein fullyrðir svo Alþýðublaðið
að kommúnistar vilji að íslendingar segi tveimur þjóðum stríð
á hendur.“ Ekki þykir taka að tilfæra ummæli Vísis, ritstjóri
hans talar eins og hinir bjálfarnir, heldur því blákalt fram að
sósíalistar hafi lagt til að íslendingar segðu möndulveldunum
stríð á hendur.
Þjóðviljinn lýsir yfir því, í eitt skipti fyrir öll, að hvert
orð þessara þriggia blaða um að sósíalistar hafi lagt til að ís-
lendingar segðu möndulveldunum strið á hendur er visv’itandi
lygi, enginn þingmaður hefur lagt slíkt til, enda ölluTn heil-
vxtamönnum ljóst að vopnlaus þjóð getur ekki sagt öðrum
þjóðum stríð á hendur, og breytir það engu í þessu sambandi,
þó á þjóðina hafi verið ráðist og þó hún raunverulega sé í
Indland er eitt af þeim löndum,
þar sem matjurtir eiga uppruna
sinn og hafa dreifst þaðan ásamt
mjög merkum akuryrkjuaðferð-
um út um allan heim.
Þetta land er nú (í ggeipum
örbirgðar og hungurs af völdum
kverkataks þess, sem heims-
valdasinnarnir hafa náð á því,
og af því að þjóðin hefur ekki
innlenda stjórn.
Indversku bændurnir hafa
ræktað um 260 milljónir ekra í
brezka Indlandi, og 100 millj-
ónir að auki bíða ræktunar.
En sökum fátæktar skortir þá
fjármagn til að rækta allt þetta
land og einkaréttindi landeigend-
anna hindra allt framtak.
Indversku bændurnir framleiða
um 55 milljónir smálesta af korn-
mat og milljónir smálesta af
baðmull, viðarull, olíufræjum
og húðum, sem iðnfyrirtæki um
allan heim nota sem hráefni.
En þeir fá ekki nema 20% af
öllum þessum ávöxtum af erf-
iði sínu, — 80% er rænt frá þeim
sem leigu til landeigendanna,
sköttum til ríkisins, vöxtum til f
peningalánara og svo með okri
á auðvaldsmörkuðunum.
Þrír fjórðu hlutar bœndatma
0<?rða að lifa á 2 hjrónum á ViIfU
ásamt fjölshyldum sínum, og
verliamennirnir á stórbýlunum
eru heppnir, ef þeir geta unntð
fyrir hálfri annarri þrónu á viþu
í heilt ár.
Ríkisstjórnin, sem eyðir tvöfalt
meira en tekjum sínum af sveit-
unum til að halda uppi , ,lögum
og reglu“, veitir bændunum
enga menntun, engin læknislyf,
enga vegi, engin hús, enga heil-
brigðisgæzlu, ekkert drykkjar-
vatn og engan atkvæðisrétt. —
Indversku sveitirnar eru ófögur
mynd örbirgðar og arðráns.
Afleiðingin er óhjákvæmilega
sú, að hinir þrautpíndu bændur
skipuleggja samtök, verkföll,
uppreisnir. En þeir eru barðir
niður með vopnavaldi brezku
stjórnarinnar og af hinum vopn-
uðu flpkkum evrópsku og ind-
versku landeigendanna, sem
njóta stuðnings stjórnarinnar.
og markaðsmálum. — Herinn
keypti sínar birgðir, hvað sem
þær kostuðu, ríkisstjórnin skip-
aði matvælaspekúlanta sem full-
trúa sína, landstjórarnir sjálfir
bröskuðu með matvæli, — allt
þetta sprengdi verðlagið upp, —
ýtti undir spekúlantana og ham-
strarana og olli hungursneyð.
Milljónir bænda, sem rækt-
uðu iðnaðarhráefni, en ekki mat-
væli, milljónir sveitaverkamanna
og fátæklinga í sveitaþorpunum
kvöldust af hungri og létu lífið.
/ september 1943 Var matvœla-
Verðið 430% hœrra en árið 1939,
en í Englandi hafði það hœþliað
um aðeins 7—10%.
Háa verðið auðgaði ekki þá
bændur, sem gátu selt og lifðu
af, þar sem uppskera þeirra var
þegar veðsett landeigendunipn,
peningalánurunum eða kauþ-
mönnunum. — Þegar verðlags-
eftirliti var loks komið á, varð
það enn eitt áfallið fyrir bænd-
urna, því að það tryggði þeim
ekki lágmarksverð.
flokknum eru bæði Hindúar og
Músel-menn ( Múhameðstrúar-
menn), aðallega þó þeir fyrr-
nefndu, en aðal stjórnmálaflokk
ur Múselmanna er Múselmanna-
bandalagið Múslim League). —
Eru leiðtogar hans sumir aftur-
haldssamir og þröngsýnir, en
raunu þó flestir vera einlægir
sjálfstæðismenn. — Þýð.).
En það er framtakssemi al-
þýðunnar í bændafélögunum
(Kisan Sabhas) og í matvæla-
nefndunum, sem á heiðurinn af
því, að tekizt hefur að nokkru
leyti að koma dreifingu mat-
væla í eðlilegt horf, og kom af
stað áróðursherferðinni til aukn-
ingar matvælafíamleiðslunni.
Ráðherrann þegir yfir því, að
á meðan ríkisstjórnin keppist við
að fangelsa leiðtoga bændanna,
meðlimi Congress-flokksins og
Kommúnistaflokksins, fyrir að
dirfast að gagnrýna hana, er það
alþýðan sjálf, sem hefur tekið
til sinna ráða til að bjarga sjálfri
sér. Nú eru 800000 sveitamenn,
★ EFTJR
S. A. Dange, forseta verklýðssambands
Indlands, fulltrúa Indverja á alþjóðaþingi
verkamanna í London
Þétta stríð, sem fer háð fyrir
lýðræði og frelsi, hefur full-
komnað fjárhagslegt hrun ind-
versku bændanna. Þáð olli hung-
ursneyð, Sem hefur orðið meir
en 4 milljónum manna að bana,
en manntjónið á japönsku víg-
stoðvunum hefur verið minna en
hálf milljón. — Það er eðlilegt,
að fólkið sé heiftarfullt.
Ríkisstjórnin sveikst um að
hafa eftirlit með verðlagi Og
og olli það stjórnleysi í birgða-
Hátt verð á vefnaðarvöru
(400% hækkun) og öðrum iðn-
aðarvörum, sem bændurnir þarfn
ast, rýrði enn hag þeirra.
Matvælaráðherra varakonungs-
ins, — afturhaldssamur landeig-
andi, — tilkynnir, að matvæla-
birgðirnar hafi aukizt um 300000
smálestir af völdum hins opin-
bera matvælaframleiðsluáróðurs,
en þegir yfir því, að baðmullar-
braskið, sem hann gerði ekkert
til að hindra, átti sök á því, að
1 !4 milljón ekra af kornökrum
var tekin til baðmullarframleiðslu
árið 1943.
Hann þegir yfir því, að brezka
stjjórnin kepptist við að styðjia
afturhaldsöm samtök landeig-
enda gegn Congress-flokknum
og Múselmanna-bandalaginu —
(Congress-flokkurinn er vold-
ugasti stjórnmálaflokkur Ind-
verja, sjálfstæðisbaráttan er fyrst
og fremst á stefnuskrá hans, en
innan vébanda hans eru menn
með ólíkar lífsskoðanir og stjórn-
málaskoðanir að öðru leyti, þó
að sósíalismanum hafi vaxið
fylgi meðal meðlima hans á síÖ-
ari árum, einkum fyrir áhrif Ne-
hrús, kunnasta leiðtoga hans (að
Gandhi undanskildum), sem er
ákveðinn sósíalisti. — 1 Congress
kohur sem karlar, skipulagðir í
bændafélögunum til að bjarga
indverskum landbúnaði og ind-
versku þjóöinni.
Áætlanir um* viðreisn land-
búnaðarins, sem erlend og dug-
laus ríkisstjórn lætur útbásúna
að hún ætli að framkvæma eftir
stríð, eru engin lausn á vanda-
málinu. Þeim er haldiÖ á lofti til
að blekkja brezka lýSræðissinna
og til að verja kúgun Indlands
fyrir svipuhöggum gagnrýninnar.
Viðreisn indverska landbúnað-
arins er ómöguleg án þess að
útrýma einkaréttindum stóru
landeigendanna, létta af honum
kverkataki skulda og okurvaxta.
Núverandi ríkisstjórn landeig-
enda og heimsvaldasinna, sem
beinlínis lifir á þessum rangind-
um, getur ekki gert það.
Congtessinn og Kisan Sabhan
hafa þetta á stefnuskrá sinni, og
milljónir bænda styðja þessi
samtök þess vegna og vegna
þeirra fórna, sem þær hafa fært
í frelsisbaráttunni. — Það er
annaðhvort fáfræði eða hræsni,
þegar ráðamenn í Bretlandi eru
að tala um að hjálpa indversku
verkamönnunum og bændunum,
en vilja ganga framhjá Congress-
inum og bændasambandinu. —
Indland þarfnast mest af öllu
innlendrar stjórnar og frelsis, en
ekki áætlanafrumdrátta og bolla
legginga sérfræðinga.
Þá mun frjáls bændastétt fram-
leiÖa öll þau matvæli, sem þjóð-
in þarfnast, hráefni handa ind-
verskum og erlendum iðnaði og
gera skipulagðan þjóÖarbúskap
með allsnægtum handa öllum
mögulegan. — Þá fyrst verður
hægt að nota alla krafta hinna
400 milljóna Indverja í baráttunni
við hina sameiginlegu fjand-
menn.
Skíðalandsmótíð
25. marz
Eins og áður hefur verið get-
ið, fer skíðalandsmótið fram á
Isafirði að þessu sinni, og mun
hið nýja skíðaráð þar sjá um
mótið.
Mun vera í ráði að fléttá
saman skíðalandsmótið og skíða
vikuna, en skíðavikan er löngu
kunn fyrir sitt ágæti og alltaf
einn stærsti viðburður ársins í
skíðamálum okkar.
Þátttaka í mótinu á að til-
kynnast formanni S. R. í. Birgir
Finnssyni, fyrir 15. marz. Hann
gefur einnig allar upplýsingar
mótinu viðvíkjandi. Gera má
ráð fyrir, ef skipaferðir verða
heppilegar, að mótið verði vel
sótt, því eins og undanfarin
mót sýna, eru það einna fjöl
mennustu mótin sem haldin
eru á landinu.
iglfirzk verklýðshreyfing
Frá vinnustöðvum
og verkíýdsfélögum
stríði Og heyji það með þtrim tækjum sem hún ræður yfir og
f&rn'i meiru til en margAi- stríðsþjóðir; en þetta eru staðreyndir
Um aðstöðu íslenzku þjóðarinnar, staðre-yndir, sem gefa henni
siðferðisrétt til seí’u á bekk nieð hlnum sameinuðu þjóðnm.
Þó'ssar staðreyhdir telia sósíalistar ekki ástæðu til að dylja.
Þjóðviljihh mun láta. þessi bersöglu orð nægja þar til
stjórnin teluf rétt að leggja öll plögg þessa máls á borðið. En
það getur verið dægradvöl manna að gera sér grein fyrir
hvaða sóttkveikjuegg hafi eyðilagt heilsu þeirra vesalinganna
Þórarins, Stefáns og Kristjáns, og hvort ekki væri rétt að gefa
þeim „Ála“ blandaðan mjólk úr þremur 'kúm. Það gæti að
minnstakosti verið þeim hollara en að naga spena lyginnar.
Trúnaðarráðsfundur í
Dagsbrún annað kvbld
Trúnaðárráð Dagsbrúnar held-
ur fund annaÖ kvöld (föstudags-
kvöld) kl. 8V2 að Skólavörðustíg
19.
Á fundinum fef Ííam kosning
trúnaðarmairnaráð's Ennfr. liggja
fyrir fundinurrt önnur félagsmáh
Þeir Björh Bjarnason og Guð-
geir JónséOn, sem voru fulltrúar
Alþýðusambands Islands á al-
þjóða verlýðsmálaráðstefnunni í
London, munu segja frá för sinni
og störfum ráÖstefnunnar.
Iðnsveinaráðstefnan
Næsti fundur ráðstefnunnar
verður í kvöld, á sama stað.
Mörg mál á dagskrá.
Hljóðfæraleikarar
Framhaldsaðálfundur Félags
íslenzkra hljóðfæraleikara, verð
ur n.k. laugardag kl. 1.30 í skrif
stofu félagsins, Hverfisgötu 21.
Sveinafélagið Björg
Aðalfundur félagsins verður
haldinn sunnudaginn 11. þ. m.
kl. 2 e. h. á Hverfisgötu 21.
Leiðrétting
í fyrra dag var frá því skýrt
í þessum dálkum að húsgagna-
smiðir í Reykjavík hefðu gert
kjarasamning. Þetta var ekki
rétt. Það voru húsgagnabólstrar
ar er samninginn gerðu
Framhald af 2. síðu.
þakka öllum þeim mörgu, sem
beint og óbeint hafa stutt okk-
ur í hinni hörðu baráttu undan-
farandi ára. Við hljótum að
taka fram, að okkur hefur ekki
verið það sársaukalaust að
leggja þetta gamla og trausta
vígi verkalýðsins á Siglufirði
niður. Við þetta gamla félag
okkar eru bundnar margar
gleðiríkustu stundirnar í lífi
okkar og við höfum líka lifað
mörg erfið aúgnablik, þegar á-
rásir andstæðinganna hafa ver-
ið sem harðvítugastar. En þrátt
fyrir allt var það nauðsyn alls
verkalýðs á Siglufirði, að Verka
mannafélag Siglufjarðar yrði
lagt niður, úr því að ekki fékkst
sameining verkamannafélag-
anna hér á annan hátt.
Þar sem við nú erum kompir
inn 1 Verkamannafélagið Þrótt
viljum við alvarlega hvetja alla
verkamenn í Siglufirði að skipa
sér um það og gera úr því það
baráttutæki, sem sæmt getur
verkalýð Siglufjarðar. Það má
enginn verjcamaður láta sig það
henda að standa utan við Verka
mannafél. Þrótt. Sá verkamað-
ur, sem það gerir, er að vinna
á móti sínum eigin hagsmunum
og hagsmunum okkar allra.
Að síðustu viljum við fastlega
skora á önnur þau verkalýðsfé-
lög, sem ennþá eru klofin, að
sameinast nú þegar. Við viljum
skora á ' Verkakvennafélag
Siglufjarðar og Verkakvenna-
félagið Ósk að taka nú þegar
upp skipulegt samstarf um sam
einingu félaganna. ‘ Samskonar
áskorun viljum við beina til
verkalýðsfélaganna á Akureyri
og í Glerárþorpi. Athugið að
það eru aðeins hagsmunir at-
vinnurekendanna að samtök
verkalýðsins séu klofin, en aft-
ur á móti hagsmunir verkalýðs
ins að samtök hans séu voldug
og sterk.
Með stéttarkveðju
Verkamannafél. Siglufjarðar“.
í lok fundarins var hrópað
ferfalt húrra fyrir Verkamanna
fél. Þrótti og sunginn alþjóða-
söngur verkamanna, Internati-
onalen. Að því búnu lýsti for-
maður Vérkamannafélag Siglu-
fjarðar lagt niður.
Verkamannafélagið Þróttur
er nú eitt voldugasta verka-
lýðsfélagið innan Alþýðusam-
bandsins. Það telur nú 574 með
limi á aðalskrá og á eignir upp
á tugi þúsunda. Hver einasti
verkamaður í þessum bæ er
meðlimur þess og samþykktir
þess eru i mörgum tilfellum lög
og engum atvinnurekanda dett
ur í hug að ganga á móti gerð-
um samningum þess og sam-
þykktum. Verkalýðurinn á
Siglufirði fékk dýrkeypta
reynslu af klofningnum innan
samtaka sinna og hann er á-
kveðinn í því, að vernda hina
stéttarlegu einingu verkalýðs-
ins án tillits til pólitískra skoð-
ana.
Á þessum merkilegu tíma-
mótum getur verkalýður Siglu-
fjarðar horft stoltur yfir far-
inn veg, minnzt margra stórra
og glæsilegra sigra, en jafn-
framt ósigra og mistaka eins
og oft vill verða.
Verkalýðsstéttin á Siglufirði
er staðráðin 1 því að halda bar-
áttunni áfram, baráttunni fyrir
hagsæld og vellíðan hins vinn-
andi fólks, í fullu samstarfi við
stéttarfélagana innan Alþýðu
sambands Íslands.
Við meðlimir verkalýðshreyf-
ingarinnar á Siglufirði þökkum
brautryðjendunum sín óeigin-
gjörnu störf og heitum því í
nafni verkalýðssamtakanna, að
halda áfrarrj starfinu þar til
fullur sigur hefur 'unnizt, þar
til „brautin er brotin til enda“.
Gunnar Jóhannsson.
Saga skíðanna
Framh. af 3. síðu.
þjóðflokkunum, hafa þau bor-
izt til Norðurlanda að austan.
En merkilegt má það heita
ef Norðmenn og Svíar hafa
lært af Löppum, en hvorki
finnsk orð yfir skíði eða lapp-
nesk eru notuð þar. Hér stend-
ur hinn ágæti samanburður á
tungumálum á mótr hinni sögu-
legu skoðun-. Við orðin „ski“ og
„aander“. Svíarnir skida og
aander, það er ekkert lapp-
neskt í þessum orðum. Lapp-
ar hafa aftur á móti , savek“
(skinnklædd skíði) og ,,golas“
(löng afklædd skiði). Finnar
hafa fleiri orð „Liiden“, „suksi“,
,,lyly“, „kalhu“, sivakka“, „pot-
osma“.
Rússneska nafnið lysja
(skíði) bendir ekki til skyld-
leika, eða pólska lyzwa, eða
lettneska lushes, þó málin séu
af sama uppruna.
En hvernig sem' það allt er,
þá hafa skíðin yfir þúsund ára
hefð í Noregi. Hversu gömul
er ekki hægt að segja. Aldur
þeirra má rekja lengra en til
þeirra sögulegu sagna sem við
höfum. í goðafræðinni er skíð-
anna getið. Ullr var guð vetr-
arins, snjóanna, skíðaferðanna,
bogskots og veiðipnar. Á eld-
hröðum skíðum þýtur hann
áfram.
Hann er Ijós og fagur yfir-
litum, rjóður í kinnum og með
hrímfrost í ljósu skegginu. I
kvæði frá. 980 er hann nefndur
öndurjálkur en Onðr-dís hét
kvendísin sem túlkaði haust-
ið og vorið. Eins og Ullr bar
hún klæði úr drifhvítum snjó
og skínandi hjálma. Um miðja
6. öld notuðu íbúar Norður-Nor-
egs mjög orðið skriðfinnar um
nábúa sína Lappana (sbr. Har-
ald Harðráða: „Skríða kann ek
á skiðum“). Þetta orð hvarf þó
fljótt en hefur skotið upp víða
hjá höfundum utan Noregs.
Norðmenn litu á Lappa sem
mjög fráa skíðamenn og Gunn-
hildur drottning, sem ólst upp
hjá tveim Löppum (um 920),
segir að Lapparnir „séu svo dug
legir skíðamenn að ekkert get-
ur flúið þá, hvorki menn eða
dýr“. Þeir voru einnig skíða-
smiðir.
í íslenzkum lögum frá 1250
er sagt að skögarmaður skal
rekast svo langt sem „Finni
hleypur á skíðum. og önxin
Réttarhöldin yfir
búlgörsku landráða-
mönnunum
Framhald.
IIÖFUÐ FÖÐURLANDSVINA
BORIN Á STÖN.GUM.
, A meðal þess, sem kom fram í
réttarholdunum, var, að stjómin
hafði gefið út lög, sem leyfðu að
bórn vœru hengd og greiti sam-
tals um 114 milljón króna í verð-
laun fynr afhöggvin hófuð and-
fasistiskra skœruliða.
Staniséfj fyrrverandi innanríkis-
ráðherra játaði, að honum vœri
kunnugt um atburð, sem átti sér
stað í bamum Penístitsa, þar sem
höfuð skœndtða voru borin á
stöngum um góturnar.
Staniséff reyndi að skella skuld-
inni fyrir þetta á herinn með því
að segja, að það hefði verið met-
ingur á milli hersins og lögregl-
unnar. — „Það þýðir“, sagði á-
kærandi ríkisins, „að það var sam-
keppni á milli hersins og lögregl-
unnar um að skara fram úr i þessu
starfi“.
Það eina, sem Staniséff gat sagt,
var, að einu sinni, þegar hann var
á ríkisstjórnarfundi með hermála-
ráðherranum, hefði hann sagt hon-
um, að hann myndi ekki borga
meiri verðlaun fyrir 'áfhöggvin höf-
uð.
Saksýknari ríkisins lagði einnig
fram í réttinum eintak af hinni al-
ræmdu ríkisstjórnartilskipun no.
30. Veitti hún hernum leyfi til að
fára með skæruliðana eins og hon-
um þóknaðist. — í einni tilskip-
un innanríkisráðuneytisins var
sagt: „Afhöggvin höfuð ber að
brenna fremur en grafa, því að
hundar kunna að grafa þau upp og
bera þau inn í þorpin“.
Síðar í réttarhöldunum spurði
saksóknarinn Staniséff, hvað hann
hefði gert til að koma í veg fyrir
valdarán (c'oup), sem allmargir
búlgarskir hershöfðingjar voru að
undirbúa í samvinnu við Gestapo.
— „Ég svaf ekki væran blund alla
nóttina“, svaraoi Staniséff.
\
IILUTLEYSI BAGRIANOFFS.
Vitni* báru sakir á Bagrianoff.
sem var forsætisráðherra frá því í
júní þangað til í september á s.l.
sumri. Hann lézt ætla að vernda
hlutléysi Búlgaríu, en kom fram
eins og einn af verstu málaliðum
Þjóðverja og háði blóðugar her-
ferðir gegn búlgörsku skæruliðun-
um.
Mörg ’ vitni lýstu hörmungum
þeim, sem Gyðingar höfðu orðið
að þola. — Gyðingar voru sendir
í lokuðum vögnum til manndrápa-
fangabúðanna í Lúblin (Maida-
nek) og Katowitz og líflátnir þar.
— 'eitt vitni sagði, að konungur-
inn hefði samið við Þjóðverja um
flutning 20.000 Gyðinga til Pól-
lands.
Fimmtudagur 8. marz 1945. — ÞJÓÐVILJINN
Þökkum innilega öllum þeim sem sýndu okkur
hluttekningu við andlát og jarðarför
ODDS SNORRASONAR,
sérstaklega samstarfsmönnum hans fyrir auðsýnda
samtáð.
Eiginkona og systkini hins látna.
TEIKNARI
'
óskast á opinbera skrifstofu. Stúdent úr stærðfræði-
deild, eða maður með nokkra teikniska menntun
gerigur fyrir. Umsókn ásamt tilgreindri hæfni send-
ist í pósthólf 747 fyrir 15. þ. m.

Stúdentafélag Reykjavíkur
Fundur verður haldinn í I. kennslustofu Háskól-
ans fimmtudaginn 8. marz 1945, kl. 8.30 e. h.
? Fundarefni: Lýðveldið og afstaða þess út á við.
Málshefjandi Kristján Guðlaugsson, hæstaréttar-
lögmaður. , STJÓRNIN.

Skagfirðingat élagið
heldur dansskemmtun í Listamannaskálanum,
föstudaginn 9. marz kl. 9.
Verður þar skýrt frá fyrirhugaðri skemmtiferð
til Skagafjarðar.
Aðgöngumiðar í Flóru, Söluturninum og við
innganginn. STJÓRNIN.
Fjölbreytt úrval
af glervörum, búsáhöldum og
matvöru.
Verzlunin Nova
Barónsstíg 27. — Sími 4519.

HIPAUTGERÐ
RIMISIM

1
1t
Ssiöín"
flýgur vorlangan dag með með-
vind undir báðum vængjum“
Historia Norwegiae (ca 1200)
segir m. a. um Lappa, að þegar
þeir flytja sig, festa þeir hálar
tréstangir undir fæturnar og
kalla þær aander, og þjóta hrað
ai en fuglar yfir snjó og fjöll*.
Tekið á móti flutningi til
Vestfjarðahafna í dag
Vandaður
LINDARPENNI
svartur, nxeð gýlltri hettu,
merktur, tapaðist á leiðinni frá
Iðnskólanum vestur fyrir
kirkjugarð. Finnandi geri að-
vart í síma 2785.
Skíðastafir
Bindingar
Skíðaáburður
Stálkantar
Sólajárn
Bakpokar
Svefnpokar
Mittistöskur
Burðarólar
Skíðafatnaður
Allt til íþróttaiðkana og
ferðalaga
HELIAS
Hafnarstræti 22.