Þjóðviljinn - 06.09.1945, Blaðsíða 5

í’immtudag'ur- 6. sept. -1945
,Þ JÓÐ VILJINN
Steinn Stefánsson skólastjóri:
Um atvinmimál Seyðisfjarðarkaupstaðar
>Þriðjagrein.J pyrgtu hljómleikar Sunnukórsins
eru í kvöld
Eg held nú aö mál sé til
þess komið fyrir ríkisstjórn-
ina að fela. einhverjum öðr,-
um en stjórnarandstæðing-
um yfirstjórn bankamál-
anna. Það mætti allt eins
fela stjórnarandstöðunni
meðferð ráðuneytanna
sjálfra, eins og að láta hana
vinna gegn ríkinu og þar
með fólkinu gegnum banka-
málin. En þau mál, okur
bankavaxtanna, sem er orð-
ið fjötur um fót atvinnulífs-
ins, eru annar kapítuli og
væru efni í grein út af fyi\
ir sig.
Já sögðu: Hrólfur Ingólfs-
son, Steinn Stefánsson,
Halldór Jónsson. —; NeL
sögðu: Theód. Blöndal, Þor-
steinn Guðjónsson, Hjálmar
Vilhjálmsson, Jón Vigfús-
son, Gunnlaugur Jónasson.
Hrólfur mun og hafa bor-
ið fram tillögu í öðru lagi
um iðnaðarmál. Fór hún
víst sömu leið og hin, Eg
hef hana ekki við hendina.
„Eftir japl og jaml og fuð
ur“ var loks gengið til at-
kvæða um dagskrártillögur
nefndarálitsins.
Við þremenningarnir vor
um sammála um að óvið-
eigandi væri, að tillögur
okkar hlvtu þá afgreiðslu að
vera vísað frá með „rök
studdri“ dagskrá. Við fórum
því fram á nafnakall. Var
framangreindr j tillögu
minni vísað frá með dag-
SKrártillögu aðallega á þeim
forsendum að nýbyggingar-
ráð hefði ekki togara á boð-
stólum sem stæði, og að
nægileg athugun hefði ekki
farið fram á því, hvort bær-
inn væri fjárhagslega fær
um að ráðast í togaraútgerð
né heldur hvort starfskraft-
ar til slíkrar útgerðar yrðu
fluttir inn 1 bæinn. Þessar
forsendur virðast nú líklega
fremur hlægilegar þeim,
sem bera þær saman við
mína tillögu, þar sem gert
er ráð fyrir gaumgæfilegri
athugun á þessum málum.
En samþykkt var þessi dag-
skrá engu að síður að við-
höfðu nafnakalli. — Já
sögðu: Jónas Jónsson, Theó-
dór Blöndal, Þorsteinn Guö-
jónsson, Hjálmar Vilhjálms-
son, Jón Vigfússon, Gunn-
laugur Jónasson.
Nei sögöu: Hrólfur Ing-
ólfsson, Steinn Stefánsson,
Halldór Jónsson.
Samskonar för fór tillaga
Halldórs Jónssonar og féllu
aiKvæði á sömu lund.
Þa birti ég hér tillögu
minmnluta nefndarinnar,
Hrólís Ingólfssonar, þann
hluta hennar sem fjallaði
um togaraútgerð. Hún hljóð
ar þannig:
„Bæjarstjórn samþykkir
aö sækja um gjaldeyris- og
innflutningsleyfi fyrir 2
dieselvélatogurum. Jafn-
framt ' óskar bæjarstjórn
þess, að hún verði látin sitja
fyrir kaupum á 2 togurum,
ef togarakaup skyldu reyn-
ast möguleg fyrir bæinn frá
fjárhagslegu sjónafmiöi, og
skipin þannig úr garði gerð,
að bæjarstjórn sjái sér hag
að því að kaupa þau“.
Þessi tillaga var felld að
viöhöföu nafnakalli. Jónas
Jónsson greiddi ekki at-
kvæði.
Allmikil ólga var 1 bænum
út af afstöðu meirihlutans
á fyrri fundunum og einnig
eftir aö kvisaðist um nefnd-
arálit meirihlutans. Er því
ætlun manna, að þeir Gunn
laugur og Theódór, sem bún
ir voru að bindá sig með
nefndarálitinu, hafi beðið
Hjálmar bæjarfógeta aö
bjarga meirihluta .þæjar-
stjórnar frá yfirvofandi
drukknun, vegna fjandskap
ar síns við skipakaup, með
því móti að flytja hæfilega
vægt orðaða tillögu um tog
araútgerð svona til að sýn-
ast. (Þessir þrír menn eru
sinn af hverjum flokki).
Hvernig sem í því liggur
þá flutti Hjálmar á síðasta
fundinum eftirfarandi til-
lögu:
a) „Bæjarstjórn Seyðis-
fjarðarkaupstaöar (innskot
síðar): „vill gangast fyrir
því ef fært þykir aö koma á
fót togaraútgerð hér í bæn-
um og“) „fer þess á leit við
Nýbyggingarráð, að það
tryggi Seyðisfjarðarkaup-
stað — nægar gjaldeyri til
kaupa á einu botnvörpu-
skipi, svo stóru og vel geröu
að öllu leyti, að þaö fulí-
nægi þeim kröfum sem
vænta má að geröar verði
til slíkra veiðitækja í fram-
tíðinni.
Jafnframt væntir bæjar-
stjórn þess, aö Nýbygging-
arráð og l’íkisstjórn veiti
kaupstaðnum þann stuðn-
ing fjárhagslega, sem með
þarf til að kaupa slíkan
botnvörpung, ef slíkra skipa
vei'ður annars kostur við
því veröi sem ætla má að
eölilegur rekstur þeirra fái
undir risið í framtíðinni.
Bæjarstjórn vinnur nú,
þegar aö athugun á því
hvort kleift muni veröa aö
tryggja útgerð slíks skips
frá Seyöisfirði, en þaö atriöi
er að sjálfsögðu skilyrði
þess, að bæjarstjórn Seyöis-
fjarðarkaupstaðar festi
kaup á skipi.“
b) „Bæjarstjórn felur
sjávarútvegsnefnd aö leita
fyrir sér um það, hver tök
muni á því, að fá búsetta á
Seyðisfirði álitlega yfirmenn
á gott botnvörpuskip, ef
kaupstaðurinn ætti þess
kost aö fá slikt skip.
Ennfremur athugi nefnd-
in á hvern hátt það yrði að
öðru leyti bezt tryggt, að
stórskipaúiTgerð mætti verða
varanleg í kaupstaðnum
í framííðinni, ef í hana yrði
ráðizt“.
Þannig lítur yfirklórið út.
Mörg eru ef-in og fleiri skil-
yrði þó. Það merkilega skeði
að meirihlutinn var óðfús
með þessari tillögu og sam-
þykkti hana með því inn-
skoti sem sett er í sviga hér
1 upphafi tillögunnar.
Méi fannst ég verða að
láta þessa tillögu fylgja með
þessu máli, svo að lesendur
geti borið hana saman við
t. d. tillögu Hrólfs og mína
einnig, og séð hina viröu-
legu afgreiöslu bæjarstjórn-
ai’meirihlutans. Eg vil samt
ráðleggja lesendum aö hafa
eitthvað hláturstillandi við
hendina, ef til er, áður en
þeir fara út í þennan sam-
anburð — og reka sig á
eftiröpunina.
Þegar ég flutti mína til-
lögu upphaflega, lézt Hjálm
ar mundi fylgja henni En
niöurstaðan af því varð eins
og að framan er greint.
•
Syo fór nú, að ekki hefði
getaö oröið af togarakaup-
um strax, þó tillaga mín
hefði orðiö samþykkt. Því
olli það, að amerísku togar-
arnir hæfðu ekki íslenzkum
staðháttum, og varö ríkiö
að hætta við að kaupa þá.
En öll þessi átök innan
bæjarstjórnar hér sýndu
svo vel sem á veröur kosið
afstöðu hinna ráðandi meiri
hlutaflokka til framfaramál
anna. Þau voru fullkominn
prófsteinn á vilja þeirra til
atvinnulegrar nýsköpunar.
Öll orka þeirra beindist aö
því að koma hverju þrifa-
máli fyrir kattarnef. Öll af-
staöa hinna ráðandi bæjar-
fulltrúa sýndi fullkomið
viljaleysi, að ekki sé dýpra
tekið í árinni. Eg vil nú ékki
segja að þessi afstaða þeirra
sé beint af illum toga
spunnin. Eg held nánast að
hún sé sprottin af hræðslu
við að stíga stór spor.
Nóg er nú samt við að
berjast, þó að bæjarfulltrú'
ar heföu góðan vilja. Okk-
ur ríður einmitt á að sýna
fullan vilja og gera alli sem
við getum til að fá þessum
málum framgengt. Við þurf-
um að knýja alvarlega og
ákveöið á þaö opinbera meö
hagstæð lán eöa styrki til
togaraútgeröar. Þar er nógu
erfitt verk að vinna, þó að
við látum ekki undir höfuð
leggjast aö sýna viðleitni til
aö knýja á þær dyr af full-
um þunga og samheldni,
enda krefst fólkiö í bænum
og atvinnuástandið þess, að
slíkt veröi gert. Þaö krefst
þess að ráðandi bæjarvöld
geri áætlun í samráði viö
nýbyggingarráð um fram-
tíðarskipun atvinnumála í
Seyðisfjaröarkaupstaö.
Sunnukórinn frá ísafirði heldur fyrstu hljóm-
leika sína hér í bænum kl. 7 í kvöld í Gamla Bíó.
Þetta er fyrsta söngför kórsins út fyrir nágrenni
ísafjarðar.
Söngstjóri er Jónas Tómasson, en fararstjóri
Elías J- Pálsson. í förinni eru yfir 30 manns.
Sunnukórinn er stofnaöur i unun,. Auk þess var Sigurð-
25. jan. 1934 (25. jan. sér
fyrst sól í Isafjaröarkaup-
stað eftir sólvana skamm-
degi). Stofnendur voru um
30 söngmenn, konur' og
karlar, sem flestir höfðu
um langt skeið sungið í ísa-
fjarðarkirkju, (sumir allt
frá aldamótum) og flutt
bæði kirkjuhljómleika og al-
menna hljómleika á ísafirði,
undir stjórn Jónasar Tóm-
assonar, en hann hefur ver-
ið organleikari við ísafjarð-
arkirkju í 35 ár.......Það
var þessi ófélagsbundna
söngsveit, sem fékk Sigurð
Birkis til aö þjálfa söng- listarnáms, með styrkveit-
ur Birkis hálísmánaðartíma
hjá kórnum, áður en hann
lagði af stað í þessa för.
Frú Jóhanna Johnsen er ein
af fjórum einsöngvurum
kórsins í förinni. Hinir eru:
Frú Margrét Finnbjarnar-
dóttir, hr. Jón Hjörtur Finn-
bjarnarson og hr. Tryggvi
Tryggvason.
Þann 2. des. 1943 stofnaði
Sunnukórinn sjóð til minn-
ingar um einn stofnfélaga
sinn, frú Önnu Ingvarsdótt-
ur. Segir í skipulagsskránni
að tilgangur sjóðsins sé: 1.
AÖ styðja til söng- og tón-
menn s.»ia 1925, og var það
fyrsti kórinn, sem Birkis
þjálfaðj.
Þeir, sc;n höfðu forgöngu
í aö hefja þessa söng-
kennslu, og eru því braut-
ryðjendur í þessari merku
starfsemi, voru þáverandi
sóknarprestur Isfirðinga,
Sigurgeir Sigurðsson, bisk-
up og Jónas Tómasson,
kirkjuorganisti. Þessir menn
voru einnig aðalhvatamenn-
irnir að stofnun Sunnu-
kórsins. Sigurgeir Sigurðs-
son var formaður kórsins
frá stofnun, allt til þess er
hann flutti til Reykjavíkur
1939 og tók við biskupsem-
bættinu.
Síðan Sunnukórinn var
stofnaöur, hefur hann æft
um 20 verkefni og haldið
rúmlega 40 opinbera hljóm-
leika. Auk þess hefur hann
sungið við fjölmörg tæki-
færi, svo sem á afmælis-
fagnaöi ýmissa félaga, við
útisamkomur (17. júní), á
íþróttamótum o. fl. í fyrra
söng han'n á lýðveldishátíð
Ísfiröings, 1;7. júná og á
lýðveldishátíð Norður-ísfirð-
inga í Reykjanesi 16. júní.
Einnig söng hann við k'omu
forsetans til Isafjarðar í
fyrra. Nokkrar söngferöir
' nefur hann farið í nágrenni
ísafjarðar, en þetta er
fyrsta söngferöin til fjar-
lægari úaöa. Hefur veriö
reynt að vanda allan undir-
búning og vildu þó forráða-
menn kórsins, að betur
heföi gengiö aö sumu leyti.
T. d. þykir þeim leitt, að af
47 söngmeðlimum, sem
æfðu í vetur, geta nú aöeins
32 tekiö þátt í þessari ferð.
Kórinn hefur átt því láni
að fagna síðustu árin að
hafa innan sinna vébanda
lærða söngkonu, sem Reyk-
víkingar kannast við, frú
Jóhönnu Johnsen. Hefur
hún tekið einstaka kórfé-
laga í tíma undanfarna vet-
ur. Hafa allar söngkonur
kórsins notið kennslu henn-
ar og nokkrir af karlmönn-
ingum eða lánum, efnilega
nemendur í þeim greinum.
2. Að styrkja til starfs í
bænum söngstjóra, kirkju-
organista, söngkennara, eða
aðra þá, er starfa að söng
eða tónlist bæjarbúum til
uppbyggingar. Allt eftir nán
ari ákvörðun stjórnar sjóðs-
ins. Sjóðurinn er nú oröinn
um 16 þús. krónur.
Kórinn mun halda hér
sérstaka kirkjuh’jómleika
og byrja þeir ú lagi eftir
hinn aldna söngfræðing
præp hon. Sigtrygg Guð-
laugsson að Núpi. Er það
lag við sálminn Iieilagur,
heilagur, eftir Vald. Briem
og er lagið tileinkað Sunnu-
kórnum. Tvó önnur íslenzk
lög eru á pessari "öngskrá.
Annað er Barnaoæn eftir
söngstjórann og hitt er
Frelsisbæn eftir Grím heit-
inn Jónsson, sem lengi
dvaldi á Isafiröi. Þá verður
flutt á þessum Iiljcmleikum
orgelverk eftir Pál organ-
leikara Halldórsson frá
Hnífsdal. Er það Partíta yfir
sálmalagið Hin mæta morg-
unstund. Verður það flutt
af dr. Urbantschitsch, en
hann annast allan undirleik
fyrir kórinn, bæði vlð kirkju
hljómleikana og við al-
mennu hljómleikanar. sem
munu verða í Gamla Bíó.
Almennu hljómleikarnir
byrja meö sólkomusöng ís-
firðinga Rís heil, þú sól, eft-
ir Jón Laxdal. Textinn er
eftir Hannes Hafstein og er
hvorttveggja sam.ið á Isa-
firði um síðustu aldamót, en
þá voru bæði þessi skáld
búsett þar. Fleiri innlend
sönglög eru ennfremur á
söngskránni.
Haraldur Leósson hefur
þýtt eöa frumort 1 af söng-
textunum, en Guömundur
Geirdal 7 þeirra. Eru þeir
báðir í Sunnukórnum.
Fararstjóri kórsins er Elí-
us J. Pálsson, kaupm. ísa-
firði.. Hann hefur verið for-
maður kórsins síðan séra
Fhr. á 7. síöu.