Þjóðviljinn - 15.02.1946, Blaðsíða 6

6
ÞJÓÐVILJIN N
Föstudagur 15. íebr. 1948.
Frásögur úr Áradalsbragnum
(Úr þjóðsögum Jóns Árnasonar)
Byggðastúlkan sá þar stórar hrúgur af sauða-
beinum og sagði hún hinni, að það væri trú, þar,
að ef ekkert sauðarbein væri brotið né fargað, en
öllum haldið saman og látin í hrúguna, þá stæði
allt það fé upp lifandi að vordögum sem skorið
væri á haustin og étið á vetrin, svo sem hér segir
(í 53. erindi):
„Ei skal brjóta bein úr sauð,
svo bændur missi ei allan auð
dugir það vel fyrir daglégt brauð,
þó drepið sé oft og tíðum“.
Forða hríðum, forða mér frá hríðum.
Nú leið veturinn, svo að aldrei kom þar snjór.
Ðalastúlkan sagði hinni, að helzt mundi reynandi
að komast í burtu, svo að enginn vissi á sumar-
daginn fyrsta, því að þá væri alltént haldin veizla,
til að fagna sumrinu. Á sumardagsmörgunian
fyrsta heyrir byggðastúlkan 1 bítið mikla söngva
og verður vör við ýmis hátíðabrigði. Fer hún þá
og býst til ferðar, og fylgir hin stúlkan henni úr
garði, og segir henni að þræða með gilinu jafnt og
þétt, þangað til hún sjái til byggða. Skilja þær svo
og þakkar byggðastúlkan hinni allar velgjörðir við
sig um veturinn. Heldur hún eftir tilvísun stúlk-
unnar og kemst klaklaust til mannabyggða.
4. saga: Einu sinni var kaupamaður, sem varð
of seinn til að ná í kaupavinnu í sveit, svo að hvar
sem hann leitað á um sumarvinnu, voru kaupa-
menn hvarvetna ráðnir áður- Maðurinn varð óglað-
ur af þessu, og reið einförum upp úr Hvítársíðu
til fjalla og veit ekki sjálfur, hvert hann ætlar.
Slær nú yfir hann svartaþoku, svo hann veit ekk-
ert af fyrr en.maður kemur til hans ríðandi sem
hann þekkti ekki. Sá spyr kaupamanninn, hvern-
ig á högum hans standi, og hví hann sé hér einn á
ferð, langt frá öllum mannabyggðum. Kaupamað-
Margar japanskar þjóðsög-> fætur hans og sagði: ,,Heilagi
ur eru iim það, hvernig kon- faðir, kenndu mér ráð til
/--------------------------------------:------------------—-
Jóhannes V. Jensen:
GUÐRUN
----------------------
svo óviðbúin að heiman. Og
an eigi að vera manni símuim
auðrveip og leggja líf og limi
í söl'urnar til að þóknast
kenjum hans. Ein saga seg-
ir frá konu, -sem var svo ó-
gæfusöm að vera rauðhærð,
en svart hár þykir fallegast
í Japan. Manni hennar lík-
aði þetta stórilla og unni
henni lítið. Konan reyndi' að
lita hár sitt, en það var ár-
a-ngurslaust. Þá heyrði hún
getið um heilagan einsetu-
rnann' og ásetti sér að spyrja
(hann ráða. Hún fór fótgang-
andi yfir fjöll og firnindi og
eftir marga mánuði fann hún
einbúann, fleygði sér fyrir
þess að gera hár mitt svart,
svo að eiginmaður minn
gleðjist í hjarta sínu“. Ein-
búanum geðjaðist svo vel að
undirgefni hennar við mann
sinn, að hann sagði við hana:
„Jurt nokkur er til, sem vex
hvorki í vatni né í jörðu. Úr
rótum hennar geturðu unnið
svartan lit“- Konan fór heim-
leiðis hrygg 1 huga og eng-
inn gat frætt hana um þessa
jurt- En þegar hún kom heirn
sá hún jurt með svörtum
blómum vaxa á hálmþakinu
é húsi sínu. Af rótum henn-
ar gerði hún seyði, og þá
varð hár hennar svart.
ist á gjaldeyrisvandræði og
mangt fleira. Roscoe hlustaði,
drakk te, át „ristað“ brauð
og appelsínumauk.
Guðrún horfði á hendur
hans. Hún hafði aldrei séð
svona hvítar ihendur. Þær
voru magrar og blóðlausar en
þó ekki veiklulegar. Þær voru
ur voru á handabakinu og
rauðleit 'hár, og þess vegna
virtust hendurnar enn hvit-
ari. Fingurnir voru eins og
vax og dauðhreinsaðir frá
öllum jarðneskum efnum —j
að því er virtist. Á vinstri
'handarjaðri hans var dollara-
merki, — S með tveimur
strikum yfir, —■ sem einihvem
tíma hafði verið tattoverað
með ’bláum lit, en var nú
nærri því afmáð- Hár hans
var grátt og þykkt og sveip-
ur í því öðrum megin við
skiptinguna. Höfuðið sjálft
sótti Mka út á aðra hliðina.
Það er erfitt að gizka á ald
ur Ameríkumanna, en lík-
lega var hann eitthvað milli
fimmtugs og sextugs- Hörund
hans var hraustlegt, augun
skær og roði í augnahvörm-
unum. Þess sásut enn merki
á augnabrúnunum og augna-
hárunum, að hann hafði ver-
ið rauðhærður. Klæðnaður
hans var mjög einfaldur og
óbrotinn, og hann hafði ekki
einu sinni úrfesti.
Hollund og Roscoe töluðu
hér um bil stundarfjórðung
um verzlunarmál. En ekkert
var skrifað. Einkariturunum
var alveg ofaukið- Roscoe
virtist hafa tekið ákvörðun
með sjálfum sér á meðan
samtalið fór fram. Hann sat
þögull með samanklemmdar
varir þar til Hollund hafði
talað út, svaraði honum engu,
en beið þess aðeins, að hann
þagnaði. Svipur hans varð
eins og hann byggi yfir ein-
hverju viðsjárverðu, sem
‘hann einn vissi. Hollund
þagnaði. Ráðstefnan var úti!
Þá varð Roscoe eins og
allur annar maður og sneri
sér brosandi að Guðrúnu:
„Megum við búast við yð-
ur til kvöldverðar, miss
Kristensen?“ spurði hann og
það var hljómur í röddinni.
.Við komum saman hér á
hótelinu, nokkrir vinir. Eg er
hræddur um, að þér verðið
eina konan, svo að ég verð
að taka yður undir mína
vernd. Má ég biðja yður að
sitja næst mér við borðið“-
Guðrún hneigði sig og
brosti. Hún var vön því, þeg-
ar bún mundi eftir, að brosa
með aftur munninn, eins og
konur, með skörðóttar tennur
gera oft. En nú gleyimdi hún
sér og brosti út að eyrum
hiíminglöð, svo að stóru,
lengi við það, sem hann
horfði á, eins og hann væri
að reikna út stærð þess og
þýðingu. „Við hittumst klukk
an 7“, sagði haon við Hol-
lund, þegar þau voru öll nis-
in á fætur. Samræðunum var
lokið.
Mr. Stainton stóð upprétt-
ur og hreyfingarlaus á gólf-
inu, eins og hann væri blind-
kvaddi þá ekki og þeir
kvöddu hann ekki. Báðir að-
ilar virtust hafa gleymt hvor
öðrum.
„Og nú verðið þér að fá
yður veizluskrúðann“, sagði
Hollund, áður en þau voru
alveg komin út úr dyrunum.
Hann gekk hratt á undan
henni að lyftunni. Guðrún
kom hægt á eftir. Henni
fannst ekkert liggja á.
„Það er ekki nema 'hálf-
tími, þangað til búðum verð-
ur lokað“, sagði hann á leið-
inni niður- En það er næg-
ur tími. Við þurfum að
kaupa yður kjól. Þér getið
ekkil farið í samkvæmi í
'þessum 'hversdagskjól. Þér
gerðuð Lundúnabúa undr-
andi með því að koma svona
iHa klædd. Nú skulið þér
gera þá undrandi í annað
sinn með því að sýna þeim,
hvernig bér Mtið út, þegar
þér eruð vel klædd“.
Þegar þau komu niður,
gekk hann út í anddyrið, án
þess að gefa sér tíma til að
sækja hattinn sinn, og bað
dyravcrðinn að útvega bíl-
Og ibí'llinn kom á augabragði,
eftir bendingu, upp að hús-
þrepunum. Og tveimur mín-
útum seinna stigu þau inn í
eitt af stærstu vöruhúsum
borgarinnar. Það var ekki
liðinn hiálftímii, þegar þau
komu aftur í fylgd með
manni sem bar fyrir þau
inn úr bílnum spánnýja leð-
urtösku. í henni var sam-
kvæmiskjóll, kvöldkápa, nær
fatnaður. sokkiar, skór, nauð-
synlegustu. snyrtiáhöld og yf-
irleitt það, sem Guðrúnu
vantaði eftir að hafa farið
allur skrúðinn var keyptur
á 'kostnað Fyrirtækisins.
Framkvæmdastjórinn aðstoð-
aði meira að segja sjálfur
við kaupin.
Vöruhúsið var líkast borg,
þegar inn var komið- Útvegg
irnir h.urfu fyrir öllu því,
sem skyggði á þá. Það var
margar hæðir, en opin gátt
í miðjunni alveg frá gólfi og
upp í þak. Þar gekk lyftan
og þar voru rennistigar. Það
þurfti ekki annað en stíga á
neðsta þrepið, þá rann stig-
inn og ekki þurfti annað en
stíga af honum, þegar kom-
ið var á rétta hæð. Hér voru
sérstakar söludeildir fyrir all
ar hugsanlegar vönur og af-
greiðslustúlkumar stóðu í
röðum innan við 'borðin,
greiðviknar og alúðlegar. Um
sjónarmenn í einkennisbún-
ingi, sem gengu á milli deild
anna og litu rannsakandi á
alla nýja viðskiptavini, sem
inn komu. í kjóladeildinni
blöstu við nýjustu tíz'kukjól-
amir utan á sýningarbrúðum
með bronslitað (hiár, ekki ó-
svipaðar þeim tízkubrúðum,
sem lifandi voru og gengu
fram og aftur um vöruhúsið-
En þetta musteri kvenlegrar
fullkomnunar var nákvæm-
lega eins og til eru í hverri
stúriborg um allan heim.
Guðrúnu fannst stúlkurnar
í London hverri annarri lík-
ar. Varirnar voru eins og
þær 'hefðu borðað rauða
menju. Kinnarnar yoru gul-
rauðar. Jafnvel kornungar
stúlkur höfðu málaðar augna
torúnir, og allar höfðu þær
litað og liðað hári Allar
höfðu þær sama hattkúfinn,
lítinn og flatann, eins og set-
ið hefði verið á toonum. Káp-
umar voru hver annarri lík-
ar en ekkí litsterkar- Þær
höfðu slönguskinnskó, sem
voru ekkert nema þverbönd
og geysilegir hælar og þær
hrvíldu annan fótinn, þegar
þær biðu. Heitasta ósk kon-
unnar er að vera st'allsystur
sinni fremri, en niðurstaðan
er sú, að þær líkjast hver
annarri eins og vatnsdropar.
Guðrún kannaðist vel við
þyrkingssvipinn á kvenfólk-
inu, sem stóð fyrir framan
borðin og þreytusvipánn á
andliti búðarstúlkinanna. Hún
hiafði sjálf verið eitt ár í
búð. Nú var það hún, sem
stóð framun við borðið og
lét afgreiða sig. En hún var
ekki lengi að skoða og velja-
Hollund sagði henni aðeins
að kaupa 'það dýrasta hvar
sem þau komu. En hún varð
hnúastórar, húðin þykk og j mjall'hvítu tennurnar sáust
neglurnar kúptar og stérkleg- og hún roðnaði upp í hárs-
ar. Þetta voru smiðshendur rætur um leið.
þó að hann hefði ekki tekið | Roscoe horfði á bana.
á verkfæri að minnsta kosti, Augnaráð hans dvaldi alltaf
í tutt.uái’i ár. Fáeinar frekn-