Þjóðviljinn - 30.08.1946, Blaðsíða 4

4
Þ J ÖÐ VlLi JINN
Föstudagur 30. ágúst 1946.
þlÓÐVlLllNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — SósíalistafLokmirinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjómarskrifstofur; Skólavörðustíg 19. Símar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðj usími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
r
A hvers kostnað?
Sósíalistaflokkurinn hefur aldrei farið dult með þá
skoðun, að fyrr eða seinna hlyti að því að reka, að grípa
yrði til róttækra aðgerða gegn dýrtíðinni. Framleiðsluverð
íslenzkra afurða verður að færast til samræmis við verð-
lag í markaðslöndum okkar, þegar það er komið í fast horf
eftir umrót stríðsins, og þess má vænta, að þeir tímar
nálgist.
Ekkert verður um það sagt með vissu á þessu stigi
málsins, hve miklar breytingar kunna að verða nauðsyn-
legar á framleiðslukostnaðinum, en fullvíst er, að þjóðar-
nauðsyn krefur, að vöxtur dýrtíðarinnar verði stöðvaður,
og búast má við, að brátt þurfi að snúa við, gera verði ráð-
stafanir til að draga úr dýrtíðinni.
En hvernig verður þetta gert? Verður það gert með
því að rýra kjör alls almennings, verða knúðar fram launa-
Jækkanir hjá verkamönnum og öðrum þeim, sem ekkert
eiga annað en sitt eigið vinnuafl?
Það er bezt að gera sér ljóst, að voldugir menn vilja
fara þessa leið, enda er það í samræmi við þeirra persónu-
legu hagsmuni. Þessir voldugu menn eru nú stórauðugir,
og þeirra auður verður að því skapi meiri sem hin eina
eign hins vinnandi manns, vinnuaflið, er lægra metin.
iÆgri launagreiðslur þýða færri krónur úr þeirra vasa.
Þessir voldugu menn ráða miklu í öllum borgaraflokkun-
um og þó einkum í Sjálfstæðisflokknum.
Það er skoðun sósíalista, að það séu einmitt þessir
menn, sem eigi að bera þær byrðar, sem nauðsynlegarj
kunna að reynast til þess að koma í veg fyrir aukningu
dýrtíðarinnar og til þess að draga úr henni. I sem fæstum
orðum sagt: Þann auð, sem safnazt hefur með ýmsu móti,
löglegu og ólöglegu, á hendur fárra einstaklinga á stríðs-
árunum, á að taka til þess að koma verðlagsmálunum í
viðunandi horf. Þessa leið ber að fara til að koma í veg
íyrir, að lífskjör alls almennings verði skert. Sósíalistar
gera sér vel ljóst, að á næsta þingi verða hörð átök um
þessi mál. Þar verður barizt um, hvort nokkrir auðmenn
eigi að leggja fram það fé, sem nauðsynlegt er til þess að
vinna gegn dýrtíðinni eða hvort taka eigi það frá öllum
almenningi með grunnlaunalækkunum og öðrum lífskjara-
skerðingum.
Því er ekki heldur að leyna, að næst herstöðvamálinu
munu þessi mál skipta mestu, þegar rætt er um stjórnar-
samstarf milli þjóðanna. Það er mjög nauðsynlegt, að all-
samstarf milli þingfl. Það er mjög nauðsynlegt, að all-
ur almenningur geri sér ljóst, að sérstaklega hörð barátta
verður háð um kjör hans og afkomu á næsta þingi.
•
Sósíalistaflokknum ber samkvæmt því umboði, sem
kjósendur gáfu honum, að standa á verði um hagsmuni
launastéttanna og smáframleiðendanna. Honum ber að
beita sér fyrir því; að dýrtíðarmálin verði leyst a kostnað
þeirra, sem safnað hafa stórfelldum auði á stríðsárunum,
en það eru fyrst og fremst heildsalar og braskarar. Sósí-
alistaflokkurinn mun vissulega standa við þessar skyldur.
Það mun koma í ljós, þegar farið verður að ræða um
r>t jórnarsamstarf, og vonandi verður þess ekki langt að bíða.
BÆJARPOSTIRIMN
iilllillllliiliiliii
p
GÖTUMYRKUR OG
SKURÐGRÖFTUR
„Austurbæingur" skrifar eftir-
farandi:
„Eg átti leið um Njálsgötuna
í fyrrakvöld. Gatan var óupp-
lýst og ég fikraði mig áfram í
myrkrinu. Vissi ég ekki fyrr en
ég hrapaði niður í skurð, sem
búið var að grafa í gangstéttina
og munaði minnstu að ég stór-
slasaði mig. Mig langar til að
spyrja þá, sem þessu eiga að
ráða, hvort skurðir sem þessi
séu beinlínis ætlaðir til að fólk
hrapi ofan í þá? Iingin girðing
var í kringum hann, ekkert ljós
merki, sem gæfi til kynna, að
þarna væri skurður. Slökkt var
á götuljósunum, en orðið kol-
dimmt, svo að enginn leið var
að varast liann.“
Það er náttúrlega með öllu ó-
hæft, að gengið sé þannig frá,
þegar skurðir eru grafnir á al-
mannafæri og ætli það ekki að
þurfa að koma fyrir. Einnig
nær það lieldur engri átt að
kveikja ckki á götuljósum, og cr
óskiljanlegt, livernig annar eins
trassaskapur getur átt sér stað.
En það er því miður all-algengt.
UMKVÖRTUN UM
FERÐIR STRÆT-
ISVAGNANNA
„K. L.“ sendir mér línu við-
víkjandi strætisvögnunum og
ferðum þeirra: „Strætisvagnarn
ir eru nauðsynleg farartæki í
Reykjavik, þar sem borgin er nú
orðin svo víðáttumikil. -—; En
margt má að þeim finna. Vagn-
arnir eru orðnir gamlir, margir
liverjir og hefur ekki verið hald
ið við, sem skyldi. Þeir, sem
erlendis liafa verið, og ferðazt
hafa með strætisvögnum þar,
munu sammála uin, að íslenzku
vagnarnir standi þeim mjög að
baki. Að vísu er eðlilegt, að
vagnarnir verði fyrir meira
hnjaski hér og því erfiðara að
viðhalda þeim, þar sem götur
hafa verið liér yfirleitt slæmar
til aksturs. En þá hefði líka átt
í upphafi að kaupa sérstaklega
vandaða vagna, sem belur inni, vildi ég leyfa mér að biðja
legt. En enn þá liðu tíu mín-
útur, áður en vagninn kæmi. —•
Og ástæðan: Það hafði verið
sleppt úr ferð. Nær það nokk-
urri átt að láta fólk bíða úti
langan tíma að kvöldlagi í mis-
jöfnu veðri, af þvi að ferðir eru
látnar falla úr? Mér finnst að fé-
lagið geti jafnan liaft nokkra
vagna í viðlögum, ef eittlivað
kemur fyrir einhvern þeirra
vagna, sem í gangi eru.“
Eg tek undir með „K. L.“
SVAR VIÐ
FYRIRSPURN
Árni Friðriksson, fiskifræðing
ur, sem er framkvæmdastjóri
Alfræðabókarinnar, sendir mér
eftirfarandi svar við fyrirspurn
sem birtist í Bæjarpóstinum í
gær frá „Fróðleiksfúsum":
„Ut af fyrirspurn „Fróðleiks
fúss“ í Þjóðviljanum 29. þ.m.
um það, livað líði Alfræðabók-
þyldu hnjaskið en
notaðir eru núna“.
20 MÍNÚTNA BIÐ
„Annars v
eiginlega tilefni þess, að ég fór
að skrifa þér. Hér um kvöldið
beið ég eftir strætisvagni innan
bæjar. Eg var víst búinn að
híða í tíu mínútur í hálfgerðu
hráslagaveðri, en ekkert bólaði
á vagninum. Vagninn á hins veg
ar að fara á tíu mínútna frcsti,
svo að mér þótti þetta undar-
þeir sem lilaðið að svara þessu til. Það
hefur nú verið unnið að útgáfu
verksins af kappi í á þriðja ár
og dregúr nú óðum að því, aö
farið verði að setja fyrsta bind
þetta ekki hið, ið. Við biðjum „Fróðleiksfúsan“
og aðra, sem lieðið hafa með
óþreyju eftir fyrsta bindinu að
virða það á betri veg að eigi
hefur auðnazt að ljúka undirbún
| ingnum á skemmri tíma. Innan
skamms mun blöðunum verða
gefinn kostur á að kynnast því,
hvað útgáfunni líður.
Árni Friðriksson“
Þjóðirnar svelta, meðan millj-
ónum tonna af hveiti er
kastað fyrir skepnur
Brjálæði auðvaldsskipulagsins kostar millj.
manna kungurdauáa
Ægilegt er að lesa frásagn- tískra hagsmuna. Milljónir
ir og skýrslur um matvæla-
ástandið í Asíu og Evrópu.
Þrátt fyrir það að framleitt
er gnægð af korni og mat-
vörum, deyja milljónir
manna í Asíu úr hungri og
milljónir manna í Evrópu
draga fram lífið á sultar-
skammti. Heimskreppa auð-
valdsins er í algleymingi.
Alls telja skýrslur, að sextíu
milljónir séu í hættu fyrir
hungurdauða á næstu mán-
uðum. Sir John Boyd Orr,
forstjóri Matvæla- og land-
búnaðarstofnunar sameinuðu
manna eru dæmdar til hung-
urdauða vegna pólitískrar
hagsmunastreitu auðvalds-
ins.
Eftirfarandi tölur eru eftir
skýrslu brezku ríkisstjórnar-
innar. Aðal hveitiútflutnings-
lönd heimsins eru Bandarík-
andi þjóðum. Lágmarksþarfir
heimsins eru 32 millj. t., svo
að 8 millj. t. vaatar upp á til
að fullnægja fæðuþörfinni.
Iijá Indverjum og Kínverj-
um, sem lifa á rísgrjónum, er
ástandið hryllilegt- Hundruð
milljóna þjóðir verða sökum
'fátæktar að nærast eingöngu
á hrísgrjónum og sjá aldrei
kjöt, egg né neitt annað. Þar
á ofan bætist, að rísgrjóna-
skorturinn hjá þeim er 3
millj. tonna., sem þýðir hung
urfelli meðal fóiks, sem lifir
naumasta sultarskammt fyrir,
svo að samanborið við þessar
þjóðir lifa vesturevrópubúar
í velsælu.
Þannig eru siaðreyndirnar
um ástandið, hrvllilegar út
af fyrir sig, en hinn veru-
legi glæpur gagnvart mann-
in, Kanada, Asiralía og Ar- kyninu er pólitíkin, sem ligg-
gentína. I byrjun þessa árs
voru hveitibirgðir þeirra
nærri 22V2 milljón tonna,
væntanleg uppskera 46 millj-
tonna, eða alls 68 Vz millj.
tonna. Þessi lönd halda eftir
handa sjálfum sér 33V4 millj.
þjóðanna, hefur varað heim- t., en af þeim eru aðeins 18
inn við því, að þetta alvar-
lega ástand muni að minnsta
kosti haldast til haustsins
1948.
Hið hræðilega er, að það
var ekkj aðeins hægt að kom
ast hjá þessum fæðuskorti,
heldur notar stiórauðvaldLð
matarskortinn sér til póli-
millj. tonna notuð til mann-
eldis. 10 Vz millj. t. af hveiti
eru höfð til skeppnufóðurs,
600.000 t. til iðnaðarþarfa og
4J/i millj t- til sáningar.
Ellefu millj. t. er haldið sem
birgðum, og eru þá aðeins
23 millj. t. afgangs til út-
flutnings handa hinum svelt-
ur á bak við hungursneyð-
ina.
*
Þrátt fyrir að akurlönd
gengu saman. var góð upp-
skera styrjaldarárin. Árið
1945 var uppskera fjögurra
aðalhveitilandanna um 45
millj. t. Samanborið við 37
millj. að jafnaði fyrir stríð-
Það var í Evrópulöndunum,
þar sem stríðið herjaði, að
uppskeran féll niður í 28
millj. tonn, eða 40% niður úr
meðallaei. Um 1943 hafði
hveitiuppskera heimsins náft
F'ramh. á 7. síðu,